Η Ελλάδα, μία πανέμορφη νησιωτική χώρα, προσφέρεται για διακοπές κάτω από τον γαλανό ουρανό και τις πανέμορφες παραλίες. Όχι τόσο για τους πολίτες της, αλλά κυρίως για τους τουρίστες.
Παραθεριστές, κυρίως ευρωπαϊκών χωρών, έχουν την οικονομική δυνατότητα να έρθουν και να πάρουν μία γεύση από την αξέχαστη ελληνική φιλοξενία και να αφήσουν τα λεφτά τους, τη στιγμή που οι νέοι της χώρας, είναι κάτι σαν το παιδιά για τα θελήματα. Στην καλοκαιρινή σεζόν δουλεύουν πολύ, πληρώνονται λίγο, και διαβιούν σε πολύ ζόρικες – οριακά απάνθρωπες – συνθήκες.
Τα έσοδα πάνε στους επιχειρηματίες, μικρούς και μεγάλους, ξενοδόχους και εστιάτορες. Οι επιχειρηματίες αυτοί δεν λογοδοτούν σε κανέναν και έχουν πλήρη ελευθερία να εκμεταλλεύονται τα νέα παιδιά που εργάζονται.
Σε μία εποχή, που οι Έλληνες είτε δυσκολεύονται οικονομικά για να πάνε διακοπές, είτε δουλεύουν για τους άλλους.
Η «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού στην Ελλάδα στις πλάτες των νέων
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονται στα νησιά – κυρίως από ανάγκη. Δουλεύουν σκληρά, χωρίς ρεπό, αντιμέτωποι με την κούραση, τους αγενείς πελάτες και τους φιλοχρήματους επιχειρηματίες.
Στη σεζόν δουλεύεις όλη τη βδομάδα, 10 ίσως και 12 ώρες τη μέρα. Προσωπικά έχοντας κάνει σεζόν το 2018, έχει τύχει να δουλέψω έως και 17 ώρες κάποιες φορές. Κάπου στους 5 μήνες – στους οποίους πήρα μισό (!) ρεπό, μία φορά. Ναι, κάποια λάθη δεν τα ξανακάνεις, σίγουρα.
Κόσμος γυρνάει με σακατεμένες μέσες, γόνατα και νεύρα. Ναι, αν είναι να δώσουμε όλα μας τα χρήματα από τη σεζόν τους γιατρούς (ορθοπεδικούς, ψυχιάτρους κ.λπ.), καλύτερα να επιλέξουμε κάποια άλλη απασχόληση.
Μία εξομολόγηση στο Instagram μας αναφέρει: «Είχα κορωνοϊό, ήμουν χάλια και (ο εργοδότης) μου έλεγε ότι εξαιτίας μου θα χάσει λεφτά. Δούλευα με 39 πυρετό».
Ορθοστασία, ήλιος, απαιτητικοί τουρίστες, εργοδότες που δεν κολλάνε ολόκληρα τα ένσημα. Απλήρωτες υπερωρίες, σπίτια κοντέινερ ή χωρίς τις βασικές υποδομές, υπάλληλοι που κοιμούνται στριμωγμένοι έπειτα από εξαντλητικά ωράρια.
Αυτή είναι πραγματικότητα στα ελληνικά νησιά και την κουβαλάει στις πλάτες του το νεαρό εργατικό δυναμικό – με υπομονή και οργή.
Όταν η εκμετάλλευση γυρίζει μπούμερανγκ
Τα παράπονα από τους εργοδότες, ότι δεν βρίσκουν άτομα να εργαστούν σεζόν, μονοπωλούν το ενδιαφέρον των ειδήσεων, σε μία στηλίτευση της επιχειρηματικής λογικής που θέλει να πείσει πως οι νέοι είναι «τεμπέληδες».
Θεωρούν πως όσα παρέχουν είναι υπεραρκετά για να βρουν πρόθυμους υπαλλήλους. Ουκ ολίγες φορές πρωταγωνιστούν σε ειδησεογραφικά site τίτλοι, όπως: «Οι ξενοδόχοι αναγκάζονται ακόμα και να σερβίρουν».
Σε τι κοινωνία, άραγε, ζούμε που εντυπωσιάζονται από κάτι τέτοιο και όχι από την κυρίαρχη μισθωτή σκλαβιά που παρέχεται στους νέους;
Οι εργαζόμενοι εναντιώνονται και δεν δέχονται εύκολα να τους κάνουν τα χατίρια για κυριολεκτικά, λίγα παραπάνω ευρώ. Όταν δουν ότι ζορίζονται, παραιτούνται. Γυρίζουν την πλάτη στην εκμετάλλευση. Δε νοείται να αντιμετωπίζονται σαν να βρίσκονται σε σκλαβοπάζαρο.
Η αξία των εργαζομένων είναι φτηνή, διότι θεωρούνται αναλώσιμοι. Γι’ αυτό τους φέρονται κατ’ αυτόν τον τρόπο. Στην τελική, αντί παραπονιούνται ότι δεν βρίσκουν προσωπικό, ας παρέχουν τουλάχιστον τα νόμιμα και τα απαραίτητα, αντί να εξαντλούν κάθε περιθώριο κέρδους που προκύπτει από τα χέρια των νέων.
Ας αυξήσουν τους μισθούς, ας δίνουν ρεπό, ας κολλάνε τα ένσημα, ας παρέχουν κατοικήσιμα σπίτια. Ας ρίξουν λεφτά, δηλαδή, ώστε να είναι όλοι ικανοποιημένοι.
Στην Κρήτη, φέτος, έγινε γνωστό πως κάποιοι εργοδότες χρησιμοποιούν ακόμα και ρήτρες ώστε να μην μπορούν οι υπάλληλοι να παραιτηθούν – και αν το κάνουν, να πρέπει να πληρώσουν 5.000€. Σκέφτονται το υπέρτατο κέρδος και υποδουλώνουν το προσωπικό.
Χωρίς ντροπή.
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα φαντάζει αστείο το TikTok του Κυριάκου Μητσοτάκη, στο οποίο αναφέρει πως θα “τσακίσει” τους εργοδότες που φέρονται κατά αυτό τον τρόπο.
Σεζον και κοινές εμπειρίες
Όσοι έχουν εργαστεί σεζόν και μιλούν για την εμπειρία τους, έχουν κοινές αναφορές. Οι ιστορίες τους περιστρέφονται γύρω από το χρηματικό κομμάτι, τις προφορικές συμφωνίες που αναιρούνται, εώς και παραβιαστικές συμπεριφορές από εργοδότες.
Άτομο, το οποίο προτιμά να διατηρήσει την ανωνυμία του, αναφέρει πως δούλευε 15ωρο (από τις 10 το πρωί μέχρι τις 2:30 το ξημέρωμα) για 30 ευρώ τη μέρα.
«Τόσα, επειδή ο εργοδότης κάλυπτε φαΐ και σπίτι».
Επιπλέον, πρόσθεσε πως δεν οι υπερωρίες δεν αμείβονταν καθώς, «οι έξτρα ώρες ήταν από ανάγκη του μαγαζιού» – όπως του είπαν.
Παράλληλα, στην ερώτησή μου για το αν κατάφερε να βγάλει όλη τη σεζόν, απάντησε: «2,5 μήνες μετά έφυγα, για πολλούς ευνόητους λόγους. Του είχα πει αν συνεχιστεί έτσι, να βρει άτομο γιατί θα φύγω χωρίς ειδοποίηση».
Η Θ. λέει: «Έχω δουλέψει 17:00 με κλείσιμο (συνήθως 03:00 κάποιες φορές εώς και τις 05:00). Για 20-25€. Αυτό, σε μέρος χωρίς ιδιαίτερο τουρισμό. Σε άλλο μαγαζί μου έδιναν 15€ για 7 με 2 και με τρέξιμο. Έκανα τη δουλειά μου και άλλοι με μπάνιζαν, άλλοι μου την έπεφταν ή μου έστελναν για να βρεθούμε μετά».
Κάποιος άλλος μας είπε: «Ιδιοκτήτρια έπαιρνε ποσοστό από τα tips και τα tips κάρτας. Δεν πήρα ποτέ γιατί ήμουν αδήλωτος».
Οι αγενείς τουρίστες εννοείται συμβάλλουν στη σεζόν. «Πελάτης με έβριζε στη γλώσσα του επειδή δεν είχα σερβίρει τα 8 πιάτα που είχε παραγγείλει σε 10 λεπτά».
Ακόμη, η Ε. αναφέρει πως ήταν ήπια η κατάσταση στη σεζόν (προφανώς ειρωνικά) και περιγράφει με λίγες λέξεις τι συμβαίνει τις περισσότερες φορές. «Βρισίδι, δηλητηριάσεις από το φαγητό του προσωπικού και σχεδόν τα μισά tips στον μάνατζερ. Είναι ακραία η εκμετάλλευση που υπάρχει».
Η ευγένεια και το «ευχαριστώ» ή το «μπράβο» λείπουν. Αντίθετα, όπως μοιράστηκε η Κ.: «Μετά από 15 ώρες σε παραλία, στον ήλιο με 35 βαθμούς, τα άκουσα. Μου την είπε επειδή δεν ήμουν χαμογελαστή. Αποφάσισα να μην το ξανακάνω αυτό στον εαυτό μου» – και πολύ σωστά, θα συμπληρώσω.
Όμορφα καλοκαίρια και σεζόν δεν πάνε μαζί
Χώρα ιδανική – για τους ξένους. Εδώ στρώνεται η επιχειρηματικότητα για να πατήσει η εκμετάλλευση. Οι φίλοι και οι φίλες μας, τα δικά μας παιδιά, “ξενιτεύονται” στα νησιά.
Είναι αδικία να μη μπορούμε να απολαύσουμε τις ομορφιές του καλοκαιριού και η ανάγκη να υποδουλώνεται για την επιβίωση από τη διαφθορά, δημιουργώντας σύγχρονη δουλεία – όχι δουλειά.
Τα πράγματα δεν είναι πάντα τόσο άσχημα υπάρχουν εργοδότες-άνθρωποι ενάντια στην πλειοψηφία. Αλλά θα μπορούσαν να είναι και καλύτερα.
Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στην άρνηση στις παράλογες απαιτήσεις της συντριπτικής πλειοψηφίας των τουριστικών επιχειρήσεων.
Μπορούν να προχωρούν σε καταγγελίες, να απαιτούν όσα δικαιούνται και να μη δέχονται τις τραγικές συνθήκες της σεζόν.
Ο κόσμος φτιάχτηκε έτσι από άλλους και για να λειτουργήσει προς όφελός μας πρέπει να ξαναφτιαχτεί με τον σωστό τρόπο από εμάς. Έχουμε την ευθύνη της αλλαγής. Και αυτό, καθώς είναι βέβαιο πως οι συμφεροντολόγοι δεν θα αλλάξουν.