Μπορεί οι έρευνες να αποδεικνύουν ότι το μοντέλο της τετραήμερης εργασίας συμβάλλει τα μέγιστα στην παραγωγικότητα, την ευεξία και το work-life balance των εργαζόμενων, όμως εδώ στην Ελλάδα έχουμε αντίθετη άποψη.
Χώρες της βόρειας Ευρώπης, όπως η Δανία, το Βέλγιο και η Φινλανδία, έχουν ξεκινήσει τη μεταρρυθμιστική τομή της τετραήμερης εργασίας. Αντίστοιχα, στον ίδιο δρόμο κινούνται η Ισπανία και η Γαλλία που εφαρμόζουν σταδιακά το εργασιακό μοντέλο της επτάωρης εργασίας.
Στην Ελλάδα, η ιδέα της τετραήμερης εργασίας τρομάζει από μόνη της την κυβέρνηση. Στη χώρα που έχει κανονικοποιήσει την εργοδοτική αυθαιρεσία και την ανασφάλιστη εργασία, η τετραήμερη εργασία θεωρείται τροχοπέδη στην ανάπτυξη, της οποίας σύμφωνα με την ΝΔ, κινητήριος δύναμη είναι “τομές”, όπως οι απλήρωτες υπερωρίες και η 16ώρη εργασία.
Άραγε, θα μπορέσει να εφαρμοστεί ποτέ στην πράξη η τετραήμερη εργασία στην ελληνική αγορά; Κι αν ναι, τότε πόσες γενιές πρέπει να ταλανιστούν πρώτα από αυτοαποκαλούμενα “φιλεργατικά” νομοσχέδια, τα οποία επί της ουσίας είναι “φιλοδουλικά”;
Τι είναι η τετραήμερη εργασία στην πράξη;
Η εφαρμογή αυτού του εργασιακού μοντέλου παράγει 32 ώρες εργασίας εβδομαδιαίως. Οι επιστημονικές έρευνες επάνω σε αυτό το ζήτημα, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα εργασιακά παραδείγματα, αποκαλύπτουν πως τα ποσοστά παραγωγικότητας αυξάνονται ποιοτικά και ποσοτικά.
Τεκμηριώνεται έτσι το γεγονός πως όταν ο εργαζόμενος δουλεύει λιγότερες ώρες, καταλήγει να είναι πιο παραγωγικός απ’ όσο θα ήταν σε πενθήμερη εργασία. Οι λιγότερες ώρες εργασίας ανοίγουν, επιπλέον, τον δρόμο για περισσότερες θέσεις εργασίας. Μέσω του μοντέλου αυτού διαμορφώνεται, συνεπώς, μια νέα διέξοδος αντιμετώπισης της ανεργίας.
Αξίζει να σημειωθεί, παρ’ όλα αυτά, η ανάγκη συνεισφοράς του ελληνικού κράτους με μερική χρηματοδότηση στις επιχειρήσεις που εφαρμόζουν την τετραήμερη εργασία και προχωρούν επιπρόσθετα σε νέες προσλήψεις.
Σε ένα πλάνο στήριξης των συγκεκριμένων επιχειρήσεων, γεννάται πρόσφορο έδαφος, η τετραήμερη εργασία να αποτελεί το κύριο εργασιακό πρόγραμμα που θα προσφέρεται στην Ελλάδα. Πέραν της παραγωγικής αναβάθμισης, η τετραήμερη εργασία προσφέρει κάτι ακόμη πιο σημαντικό για την ανθρώπινη ζωή, περισσότερο ελεύθερο χρόνο και καλύτερη ψυχική υγεία.
Πολλοί εργαζόμενοι υποφέρουν από κρίσεις άγχους έως και κατάθλιψη εξαιτίας της πίεσης που βιώνουν στον εργασιακό τους χώρο. Εδώ χρειάζεται να σταθούμε στο γεγονός πως η βάση του πενθήμερου/οκταώρου μετατρέπεται ειδικότερα στην Ελλάδα σε υπερωρίες 10 και 12 ωρών έως και σε επταήμερη εργασία.
Η μείωση του εργασιακού ωραρίου προσφέρει περισσότερο ελεύθερο χρόνο στον εργαζόμενο για να ξεκουραστεί, να ζει πιο ήρεμα και να αναπτύξει τα ενδιαφέροντά του, διευρύνοντας τις δραστηριότητές του. Μία μέρα λιγότερης εργασίας μπορεί να προσφέρει ακόμη και μακροζωία, εφόσον ελαττώνονται σημαντικά το άγχος και η πίεση.
Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί επιπρόσθετα πως την τετραήμερη εργασία πρέπει να συνοδεύει η επιστροφή του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας που καταργήθηκε από την κυβέρνηση, ώστε να περιοριστούν μέχρι να εκμηδενιστούν συμπεριφορές εργοδοτικού αυταρχισμού.
Τι συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα;
Το ελληνικό εργασιακό σύστημα απέχει έτη φωτός απο το προαναφερθέν μοντέλο. Η χώρα μας βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη σε ζητήματα καταπάτησης εργασιακών δικαιωμάτων και ανασφάλιστης εργασίας. Αντίθετα, βρισκόμαστε στον πάτο της Ευρώπης αναφορικά με τις συνθήκες εργασίας, τις οικονομικές απολαβές και τους θεσμικούς ελέγχους στους χώρους εργασίας.
Απο το 2021, στην Ελλάδα επιτρέπονται οι απλήρωτες υπερωρίες υπό την προϋπόθεση ότι μετατρέπονται σε περισσότερες ώρες νόμιμης άδειας του εργαζομένου. Εδώ και 2 χρόνια, όμως, εκατοντάδες είναι οι καταγγελίες εργαζομένων που δεν έχουν δει τον νόμο να εφαρμόζεται έστω και υπό αυτό το πλαίσιο και έχουν εργαστεί 12 και 13 ώρες δίχως κανένα αντάλλαγμα.
Εκατοντάδες καταγγελίες που προστίθενται σε ένα τσουνάμι εργατικών αναφορών για παραβιάσεις δικαιωμάτων και εργασιακά καθεστώτα που αγγίζουν την δουλεία. Την στιγμή που άλλες χώρες αμφισβητούν την πενθήμερη εργασία βαίνοντας προς μια κατεύθυνση μείωσης των εργασιακών ωρών, η ελληνική κυβέρνηση αμφισβητεί επίσης το συγκεκριμένο εργασιακό μοντέλο, κινούμενη όμως προς τον εντελώς αντίθετο δρόμο.
Κομβικό παράδειγμα, η θέσπιση του “δικαιώματος” της 16ωρης εργασίας από τον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Άδωνι Γεωργιάδη. Ένας νόμος ο οποίος αγγίζει οριακά τα εργασιακά καθεστώτα του 19ου αιώνα.
Μπορεί τελικά να δούμε τετραήμερη εργασία στην Ελλάδα;
Το όραμα της τετραήμερης εργασίας – ή έστω και της 35ώρης εργασίας – φαντάζει πολύ μακρινό την στιγμή που αμφισβητούνται ακόμη και υπάρχουσες εργατικές κατακτήσεις. Εργασιακά σωματεία, συνδικάτα και κινήματα, σήμερα δίνουν τον αγώνα για δικαιώματα που θεωρούνται πλέον δεδομένα σε άλλες χώρες. Παρά την αδιαφορία της κυβέρνησης προς τα κοινωνικά αιτήματα, η μάχη για εργασία με αξιοπρεπείς συνθήκες και όρους δεν δύναται να σταματήσει.
Αποτελεί, ως εκ τούτου, και ευθύνη των προοδευτικών κομμάτων της αντιπολίτευσης να προχωρήσουν σε πολιτικό διάλογο διαμόρφωσης ενός αντιπαραθετικού εργασιακού μοντέλου που θα δουλεύει για τους πολλούς και όχι για τους λίγους. Όσο όλοι επιμένουν τον εγωισμό, είτε πολιτικά, είτε κινηματικά, χρειάζεται να αντιληφθούν ότι πλέον στην ελληνική κοινωνία η ιδεολογία της συντήρησης είναι ηγεμονική με στέραιες, μάλιστα, βάσεις.
Η τετραήμερη εργασία πρέπει να ενσωματωθεί σε μια ισχυρή πρόταση εξουσίας, ειδάλλως θα συνεχίζει να φαντάζει ένα μακρινό όνειρο.