Γιατί η Πρωτομαγιά είναι απεργία και όχι αργία;
Η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε ως εργατική γιορτή στις 20 Ιουλίου 1889 σε ανάμνηση των πνιγμένων στο αίμα διαδηλώσεων των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886. Εργάτες από όλο το Σικάγο μαζεύτηκαν στην πλατεία Haymarket για να διεκδικήσουν 8ωρη εργασία και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Αν και η ιστορία είναι λίγο έως πολύ γνωστή σε όλους μας, μέσα από το βιβλίο «Η άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ» από τους Ρίτσαρντ Ο. Μπόγιερ και Χέρμπερτ Μ. Μορέ μαθαίνουμε πράγματα που δεν γνωρίζαμε μέχρι τώρα για αυτήν την ιστορία.
Το βιβλίο ξεκινάει με τα εξής λόγια του Αβραάμ Λίνκολν:
«Κάθε επιβουλή απέναντι στον εργάτη είναι προδοσία προς την Αμερική. […] Αν κάποιος σας πει ότι αγαπάει την Αμερική, αλλά μισεί τον εργάτη, είναι ψεύτης. Αν κάποιος άλλος σας πει ότι πιστεύει στην Αμερική, αλλά φοβάται τον εργάτη, είναι ανόητος. Με ευχαρίστηση βλέπω ότι επικρατεί ένα σύστημα εργασίας, όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να απεργήσουν όταν το θέλουν…» .
Τα γεγονότα του Σικάγου
Την 1η Μαΐου του 1886, γύρω στους 340.000 εργάτες, διαδήλωναν σε όλη τη χώρα. Η πορεία του Σικάγο έμελλε να μείνει στην ιστορία όμως ως η πιο μαχητική. 80.000 άνθρωποι διαδήλωναν για ώρες με σύνθημα τους το «8 ώρες εργασίας, 8 ώρες ανάπαυσης, 8 ώρες ύπνο». Στην κεφαλή της πορείας ήταν ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς με την γυναίκα του Λούσι και τα επτά παιδιά τους. Δεν έγινε αιματοχυσία… και το Σικάγο ένιωθε κάπως εξαπατημένο με την ειρηνική διαδήλωση.
Δύο μέρες αργότερα χύθηκε το πρώτο αίμα έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο. Απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό και ακολούθησε συμπλοκή. Τα όπλα των αστυνομικών στράφηκαν κατά πάνω τους. Εκείνοι υποχώρησαν και έκαναν να φύγουν, όταν η αστυνομία, σύμφωνα με έναν αυτόπτη μάρτυρα, «άρχισε να πυροβολεί τους εργάτες πισώπλατα». Οι νεκροί ήταν έξι.
Την επόμενη μέρα, οργανώθηκε συγκέντρωση διαμαρτυρίας για την αστυνομική βία στην Πλατεία Χεϊμάρκετ. Η συγκέντρωση ήταν πολυπληθής και ειρηνική. Ξαφνικά φωνές ακούστηκαν: «Προσοχή! Η αστυνομία». Από το τέρμα του δρόμου φάνηκαν 180 αστυφύλακες σε στρατιωτικό σχηματισμό, με τα γκλομπ στα χέρια. Επικεφαλής ήταν οι αστυνόμοι Μπόνφιλντ και Γουόρντ.
Ο κόσμος άρχισε να τρέχει. Τότε από το πλήθος των απειλούμενων διαδηλωτών ρίφθηκε μια χειροβομβίδα προς το μέρος τους, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες. Η αστυνομία άρχισε να πυροβολεί άγρια προς όλες τις κατευθύνσεις με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός.
Την άλλη μέρα, το Σικάγο και όλη η χώρα είχαν μεταμορφωθεί σε ένα τέρας που διψούσε για εκδίκηση. Για τη βομβιστική επίθεση κατηγορήθηκαν οι αναρχοσυνδικαλιστές Άουγκουστ Σπις, Γκέοργκ Έγκελ, Άντολφ Φίσερ, Λούις Λινγκ, Μίκαελ Σβαμπ, Σάμουελ Φίλντεν, Όσκαρ Νίμπι και Άλμπερτ Πάρσονς, που ήταν από τους οργανωτές της διαδήλωσης.
(Αυτή η εικόνα του εικονογράφου του αγγλικού Arts and Crafts Walter Crane των «Οι Αναρχικοί του Σικάγο» κυκλοφόρησε ευρέως μεταξύ αναρχικών, σοσιαλιστών και ακτιβιστών της εργασίας)
Η διαδικασία της δίκης άρχισε στις 21 Ιουνίου. Ο εισαγγελέας Τζούλιους Γκρίνελ ζήτησε τη θανατική ποινή των οκτώ κατηγορούμενων, λέγοντας ότι ο άγνωστος βομβιστής εμπνεύστηκε την ιδέα να ρίξει τη βόμβα από τα λόγια και τις ιδέες τους. Η ετυμηγορία ήταν δεδομένη…
Οι ένορκοι εξέδωσαν την ετυμηγορία τους στις 20 Αυγούστου 1886 κι έκριναν ένοχους και τους οκτώ κατηγορούμενους. Οι Σπις, Έγκελ, Φίσερ, Λινγκ, Σβαμπ, Φίλντεν και Πάρσονς καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ ο Νίμπι σε κάθειρξη 15 ετών. Μετά την εξάντληση και του τελευταίου ενδίκου μέσου, ο κυβερνήτης της Πολιτείας του Ιλινόις, Ρίτσαρντ Όγκλεσμπι, αποφάσισε οι Σβαμπ και Φίλντεν να τεθούν σε ισόβια κάθειρξη, ενώ ο Λιγκ αυτοκτόνησε στο κελί του.
Έτσι, στις 11 Νοεμβρίου 1887 οι Σπις, Πάρσονς, Φίσερ και Έγκελ οδηγήθηκαν στην αγχόνη, τραγουδώντας τη «Μασσαλιώτιδα». Η δίκη των οκτώ θεωρείται από διαπρεπείς αμερικανούς νομικούς ως μία από τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ.
Στις 26 Ιουνίου του 1893, ο κυβερνήτης του Ιλινόις παραδέχθηκε ότι και οι οκτώ καταδικασθέντες ήταν αθώοι. Αργότερα, ο επικεφαλής της αστυνομίας του Σικάγου, που έδωσε την εντολή για τη διάλυση της συγκέντρωσης, καταδικάστηκε για διαφθορά. Μέχρι σήμερα, παραμένει ανεξακρίβωτο ποιος ήταν ο δράστης της βομβιστικής επίθεσης.
Η εξέγερση των εργατών του Σικάγου αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες στιγμές της πάλης των τάξεων στη νεότερη εποχή. Η πρώτη του Μάη, είναι μέρα ορόσημο για τους αγώνες του εργάτη.
Ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς σήμερα
Είναι η Εργατική Πρωτομαγιά σήμερα μια σημαντική γιορτή ή ένας αναχρονισμός και μια αναδρομή σε παλαιότερους δύσκολους καιρούς; Η απάντησή μου σε αυτό είναι πως μπορεί να γίνει εξαιρετικά σημαντική αν αρχίζουμε να γιορτάζουμε την εργασία, ανεξαρτήτως τομέα. Σήμερα, η δουλειά δεν έχει γίνει ευκολότερη, απλά έχει αλλάξει.
Ακριβώς επειδή η πλειονότητα των εργαζομένων δεν έχουν συνδικαλιστεί και δεν είναι χειρώνακτες, δεν σημαίνει ότι δεν εργάζονται σκληρά. Μάλιστα, σήμερα ο κόσμος εργάζεται περισσότερες ώρες από ποτέ με μισθό κατώτερο του 8ωρου για να προσαρμοστεί στην παγκόσμια οικονομία. Μήπως αξίζει λοιπόν να ξαναδούμε με άλλο μάτι την ημέρα αυτή. Μήπως αξίζει να την επανεξετάσουμε και γενικότερα τις συνθήκες εργασίας σήμερα;
Τι σημαίνει για εσένα η Εργατική Πρωτομαγιά;