Η δικηγόρος Αγγελική Ψαράκη και η Δήμητρα Σιαηλή, μέλος της Επιτροπής Αλληλεγγύης στη 12χρονη, μιλούν για τη συγκαληπτική πρόταση της εισαγγελέως που, αν υιοθετηθεί από το δικαστήριο, θα σημαίνει ότι η μαφία νίκησε, βαθαίνοντας την αδικία και τη σιωπή.
Ήταν 8 Οκτωβρίου του 2022, όταν ήρθε στη δημοσιότητα η μεγαλύτερη υπόθεση παιδοβιασμού και μαστροπείας στη χώρα. Ο Ηλίας Μίχος, ιδιοκτήτης ψιλικατζίδικου στον Κολωνό και άνθρωπος με έντονη πολιτική δράση– φωτογραφίες του στο πλευρό πολιτευτών και στελεχών της ΝΔ κατακλύζουν το διαδίκτυο– είχε εκπαιδευτεί καλά στο ποιο πρόσωπο έπρεπε να υιοθετήσει για να κερδίσει την εμπιστοσύνη μιας πολυμελής οικογένειας με τεράστια οικονομικά προβλήματα. Οι προθέσεις του δεν άργησαν να φανούν, με τον 54χρονο άντρα να επιτίθεται στο 12χρονο παιδί της οικογένειας, καταφέρνοντας να το βιάσει με την επίδειξη όπλων και μαχαιριών, στην αποθήκη του καταστήματός του. Η φρίκη αυτή επαναλαμβανόταν σχεδόν σε κάθε επίσκεψη της ανήλικης εκεί. Στη συνέχεια, απέσπασε τον αριθμό του τηλεφώνου της, όπου με απειλές την ανάγκαζε να του στείλει γυμνές φωτογραφίες και βίντεο. Ο Ηλίας Μίχος άρχισε να εκδίδει το ανήλικο κορίτσι και σε άλλους άντρες έναντι αμοιβής, ορίζοντας ο ίδιος τον τόπο και τον χρόνο της συνάντησης.
Όταν η μητέρα του ανήλικου παιδιού αντιλήφθηκε τι συμβαίνει από τον άνθρωπο που, όπως η ίδια έχει δηλώσει, είχε απόλυτη εμπιστοσύνη, κατήγγειλε στην αστυνομία τον βασανισμό. Μέχρι και σήμερα, δεν έχουν τέλος οι λάθος χειρισμοί και η εγκληματική ανευθυνότητα που προκλητικά επιδεικνύεται μπροστά στη συντριβή ενός κοριτσιού, αδιαφορώντας για όλα τα διεθνή πρωτόκολλα προστασίας θυμάτων, εκτεταμένων κυκλωμάτων trafficking. Οι γλοιώδεις αφηγήσεις των media, ήρθαν κι αυτές με τη σειρά τους για να αναπαράγουν λέξεις και φράσεις όπως: «12χρονη κοπέλα» –όταν πρόκειται για 12χρονο παιδί–, «ερωτικές συνευρέσεις» –όταν πρόκειται για βιασμό ανηλίκου– και «πελάτες»– όταν πρόκειται για παιδοβιαστές.
ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI
Η πρόταση της εισαγγελέως ξεχείλισε την οργή
Τη Δευτέρα, 8 Ιανουαρίου του 2024, ξεκίνησε στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών η πολύκροτη υπόθεση. Το δικαστήριο καλείται να δικάσει για σεξουαλική βία και εκμετάλλευση του παιδιού 25 άντρες, με κεντρικό πρωταγωνιστή την Ηλία Μίχο, καθώς και τη μητέρα του θύματος. Η δικογραφία μετράει πάνω από 4.500 σελίδες, περιλαμβάνοντας εκατοντάδες μηνύματα, φωτογραφίες και βίντεο που αποτυπώνουν τα όσα έζησε το παιδί, στους πέντε μήνες που διήρκεσε η σωματική και ψυχολογική της κακοποίηση.
Σχεδόν τρεις μήνες μετά, η εισαγγελέας της έδρας, Μαρία-Ελένη Νικολού, πρότεινε στην αγόρευσή της την αθώωση του βασικού κατηγορούμενου Ηλία Μίχου «λόγω αμφιβολιών», για τα αδικήματα του βιασμού και της μαστροπείας, ενώ παράλληλα ζήτησε την ενοχή της μητέρας της 12χρονης θεωρώντας την υπεύθυνη για τη μαστροπεία της κόρης της. Η οργή για την ανεξήγητη αυτή πρόταση φούσκωσε στο δρόμο, με τον κόσμο να ζητά από τη δικαιοσύνη να εξετάσει όλα τα υφιστάμενα στοιχεία, τα οποία η εισαγγελέας αγνόησε.
Για την πρόταση της εισαγγελέως ζήτησα το σχόλιο μιας εκ των τριών συνηγόρων υποστήριξης της κατηγορίας, της δικηγόρου, Αγγελική Ψαράκη.
«Η νομική άποψη που εξέφρασε η κυρία εισαγγελέας της έδρας σχετικά με την πρωτοφανή για τα ελληνικά χρονικά υπόθεση, φανερώνει, κατά την άποψή μας, ότι δεν έχει λάβει υπόψη της όλα τα στοιχεία και τα πραγματικά περιστατικά που έχουν εισφερθεί στο δικαστήριο. Στις αγορεύσεις μας τονίσαμε και καταδείξαμε, για ακόμη μια φορά, όσα έχουν προκύψει στους τρεις μήνες της ακροαματικής διαδικασίας, δίνοντας μεγάλη έμφαση στις καταθέσεις της ανήλικης. Θεωρούμε και θέλουμε να πιστεύουμε ότι το δικαστήριο –τόσο οι τακτικοί δικαστές όσο και οι ένορκοι– θα λάβουν υπόψη τους ό,τι έχει αναφερθεί στην ακροαματική διαδικασία και θα οδηγηθούν σε μια δίκαιη κρίση, με γνώμονα την προστασία της ανήλικης. Ευελπιστούμε η απόφαση να δικαιώσει αυτό το παιδί και να απονεμηθεί ορθά η δικαιοσύνη».
Τι θα συμβεί στην περίπτωση που η εισαγγελική πρόταση υιοθετηθεί από το δικαστήριο
«Ακόμη κι αν υιοθετηθεί αυτό το σενάριο, δεν σημαίνει ότι ο πρώτος κατηγορούμενος θα αφεθεί ελεύθερος. Η κατάχρηση ανηλίκου σε ασέλγεια –το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται– είναι οι γενετήσιες πράξεις με ανήλικο που φυσικά δεν υφίσταται συναίνεση και επισύρει επίσης μεγάλες ποινές. Η διαφορά από το αδίκημα του βιασμού είναι ότι το πρώτο είναι έως 15 έτη, ενώ στο δεύτερο υπάρχει και η ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
Όσον αφορά την ανήλικη, εδώ είναι ένα μεγάλο θέμα. Αν υιοθετηθεί αυτή η πρόταση, σημαίνει ότι και η μητέρα της θα εκτίσει μεγάλο μέρος στη φυλακή, κάτι που για την ψυχολογία του κοριτσιού είναι τρομακτικό. Το παιδί διατείνεται από την πρώτη στιγμή ότι η μητέρα του δεν γνωρίζει τίποτα».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΕΜΠΑΠΗΣ/EUROKINISSI
Η κορύφωση της συγκάλυψης
Η Δήμητρα Σιαηλή, είναι μέλος της Επιτροπής Αλληλεγγύης στη 12χρονη, μιας ομάδας ανθρώπων που επαγρυπνεί τόσο για το 12χρονο θύμα, όσο και για όλη του την οικογένεια. Η κουβέντα μας έγινε δύο ημέρες μετά την πρόταση της εισαγγελέως.
«Πρόκειται για την κορύφωση και ταυτόχρονα αποκάλυψη στο ευρύτερο κοινό της απόπειρας συγκάλυψης, η οποία ενορχηστρώθηκε από την πρώτη στιγμή που η ίδια η μητέρα πήγε στο Α.Τ. Κολωνού και κατήγγειλε τον Ηλία Μίχο, τον βιαστή της κόρης της και τα κυκλώματα πίσω απ’ αυτόν, που έσπρωχναν το παιδί στη μαστροπεία.
Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι ο Μίχος λειτούργησε ως διεπαφή ενός πολύ μεγάλου κυκλώματος μαφίας trafficking και της 12χρονης. Όταν η μητέρα πήγε στο Α.Τ. Κολωνού για να τον καταγγείλει, την έδιωξαν. Δεν είναι κρυφό ότι υπάρχουν αστυνομικοί στο συγκεκριμένο τμήμα που είναι μια παρέα με τον Μίχο. Από την πρώτη στιγμή υπήρξαν καθυστερήσεις στην έρευνα. Ναι μεν υπάρχουν ήδη πάρα πολλά στοιχεία εναντίον του, θα μπορούσαν όμως σίγουρα να έχουν βρεθεί κι άλλα. Δεν έγινε έρευνα ούτε για τον οίκο ανοχής στον οποίο ανάγκαζαν να εκδίδεται η 12χρονη και ο οποίος, όπως δείχνουν τα στοιχεία, εμπλέκεται και σε άλλες υποθέσεις trafficking και εμπορίας ανθρώπων, όπως στην υπόθεση της 19χρονης στην Ηλιούπολη. Υπάρχουν πρόσωπα που εμφανίζονται παράλληλα σε όλες αυτές τις υποθέσεις».
Το 12χρονο θύμα, μετά την αποκάλυψη του μαρτυρίου του, δεν σταματά να δέχεται εκφοβιστικές επιθέσεις, τόσο το ίδιο όσο και η οικογένεια του. Η ψυχική εξόντωση του κοριτσιού άρχισε αμέσως μετά την πέμπτη μαραθώνια ανάκριση της στη ΓΑΔΑ. Κατά την επιστροφή της στον τόπο κατοικίας της, παρά το γεγονός ότι επέβαινε σε αυτοκίνητο της Ασφάλειας, αστυνομικές δυνάμεις ΟΠΚΕ τους σταμάτησαν για έλεγχο, κρατώντας όπλα και φακούς στο πρόσωπό της. Ακολούθησαν πέτρες στην τζαμαρία του σπιτιού της, καθώς και επίθεση με μαχαίρι μέσα σε αυτό από κουκουλοφόρους που την τραυμάτισαν στο χέρι. Τη διεύθυνση που διέμενε η 12χρονη φρόντισε να κοινοποιήσει δημόσια η ίδια η υφυπουργός Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου, παραβιάζοντας κάθε έννοια προστασίας της ανήλικης επιζώσας παιδιοβιασμού, έχοντας εξ ολοκλήρου την πολιτική ευθύνη για τα γεγονότα τρομοκράτησης της 12χρονης.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ/EUROKINISSI
«Δεν διερευνήθηκαν οι μαφιόζικες επιθέσεις που έγιναν απέναντι στη 12χρονη με σκοπό να την τρομοκρατήσουν, δεν κρατήθηκαν τα πρωτόκολλα που υπάρχουν για τα θύματα trafficking, ούτε εκείνα που υπάρχουν για το πώς καταθέτει ένα παιδί ως θύμα trafficking και βίας. Η συγκάλυψη αυτή, σκοπεύει να δημιουργήσει μια εικόνα ότι το παιδί εκδιδόταν σε έναν κλειστό κύκλο, αποσιωπώντας την τεράστια οργάνωση που κρύβεται πίσω απ’ αυτό και που φανερώνει τον επαγγελματικό και μαφιόζικο τρόπο δράσης τους. Ο οίκος ανοχής, οι εφαρμογές, το ξενοδοχείο, το site, δείχνουν μια οργάνωση που προϋπέθετε πάρα πολλά λεφτά. Υπάρχει σχετική αρθρογραφία στα ερευνητικά sites, όπως το το Reporters United και το Omnia», μου λέει η Δήμητρα.
Η κουβέντα μας επιστρέφει στην οργή που έχει προκαλέσει η εισαγγελική πρόταση. «Η μαφία έχει όλο το know-how, ξέρει πώς να καλύπτει, να τρομοκρατεί και να ρίχνει αλλού την ευθύνη.
«Τα δικαστήρια οφείλουν να μην τρομοκρατούνται και να μην απειλούνται από τέτοια κυκλώματα. Δυστυχώς, η πρόταση της Μαρίας-Ελένης Νικολού, υιοθέτησε το αφήγημα ότι το παιδί έτσι κι αλλιώς εκδιδόταν και ότι ο Μίχος με τους υπόλοιπος απλώς το “καταχράστηκε”. Άρα, ποιος εξέδιδε το παιδί; Ή η μάνα ή μόνο του. Δύσκολα μπορεί να ειπωθεί το “μόνο του” για ένα παιδί –βέβαια, ειπώθηκε κι αυτό από τη συνήγορο του κατηγορουμένου, Βάσω Πανταζή. Η πρόταση της εισαγγελέως κατηγορεί κι έναν άλλον κατηγορούμενο, αλλά ως βασική μαστροπό δείχνει τη μάνα».
«Και σε αυτή την περίπτωση, αποδεικνύεται περίτρανα ότι η μαφία έχει βρει τον τρόπο να δημιουργεί ψευδή στοιχεία για να μπλέξει την επιζώσα/τον επιζώντα που θα βρει τη δύναμη να τους καταγγείλει. Τη μικρή την απειλούσαν ότι θα της σκοτώσουν την οικογένεια, ο Μίχος της κολλούσε το πιστόλι στον κρόταφο. Με την ίδια πρακτική απειλούνται σήμερα παιδιά, γυναίκες και μητέρες που μπορεί να σκέφτονται να σπάσουν τη σιωπή. Ποια μάνα θα πάει τώρα να καταγγείλει, αν αντιληφθεί κάτι τέτοιο για το παιδί της; Γιατί τέτοια μάνα θα είναι πάλι κατά πάσα πιθανότητα… μια φτωχή γυναίκα που δεν ξέρει τα δικαιώματά της, δεν έχει τον κατάλληλο δικηγόρο ή δεν έχει καθόλου δικηγόρο, δεν είναι υποψιασμένη απέναντι στην αστυνομία και τις διασυνδέσεις που έχει με τη μαφία. Και πώς θα ξεφύγουν, τελικά, αυτές οι γυναίκες και τα παιδιά τους, αν δεν πάνε να καταγγείλουν; Αυτό που θέλουν να συμβεί, είναι σιωπή για όλους».
Η Δήμητρα που εξηγεί ότι είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι εδώ δεν αξιολογούμε αν η μάνα ήταν γενικά μια καλή μάνα. «Εκ του αποτελέσματος, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ζήτημα στο θέμα της αμέλειας. Αυτό, όμως, είναι εντελώς διαφορετικό απ’ αυτό για το οποίο κατηγορείται για να ξεπλυθεί ο Μίχος. Εξαντλούμε όλη μας την αυστηρότητα σε μια μάνα που η ίδια η κοινωνία έχει πετάξει στο περιθώριο και στη φτώχεια. Από τα 16 της γεννά, έχει 8 παιδιά μέχρι τα 35 της. Δεν έχει ολοκληρώσει το σχολείο και είναι η μόνη που δουλεύει όλη μέρα απ’ όλη την οικογένεια για να συντηρήσει δέκα άτομα».
ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI
«Η αφήγηση της μαφίας που υιοθετήθηκε από την εισαγγελέα κι από ένα κομμάτι του δικαστικού μηχανισμού –που την κρατάει τόσο καιρό προφυλακισμένη χωρίς στοιχεία– πάτησε πάνω σε μια πατριαρχική αντίληψη του κοινού και ταυτόχρονα προνομιακή ως προς τις συνθήκες φτώχειας υπό τις οποίες ζει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Πρόκειται για μια ριζωμένη πατριαρχική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία μια μάνα πρέπει να κάνει τα πάντα χωρίς να της ξεφεύγει τίποτα κι αν τελικά της ξεφύγει, είναι για το πυρ το εξώτερο. Τόσο η μάνα όσο και η κόρη, δέχονται στο πρόσωπο τους όλο το μίσος της κοινωνίας για τις γυναίκες».
Ρωτάω τη Δήμητρα τι θα σημαίνει η επιβεβαίωση του χειρότερου σεναρίου, να υιοθετήσει δηλαδή η έδρα την πρόταση της εισαγγελέως. «Θα έχουμε μια ξεκάθαρη νίκη της μαφίας. Τα κυκλώματα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα θα ενισχυθούν, η αδικία θα βαθύνει και κυρίως θα κλείσουν στόματα. Το συμπέρασμα που θα πάρει η καθεμία και ο καθένας που υποφέρει και φοβάται εκεί έξω, είναι ότι αν μιλήσει, θα τιμωρηθεί. Αυτή τη στιγμή, η 12χρονη τιμωρείται. Συνήθως, στο κίνημα παλεύουμε για να μην υπάρξει συγκάλυψη του θύτη. Στην υπόθεση αυτή, είμαστε ακόμη πιο πίσω, παλεύουμε για να μην τιμωρηθεί το θύμα. Με το να πάει η μητέρα του φυλακή, το θύμα τιμωρείται. Ψυχολόγοι που έχουν οριστεί από την αστυνομία, έχουν καταθέσει ότι το παιδί βρίσκεται σε κατάθλιψη επειδή η μάνα του είναι φυλακή. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα παιδιά».
Διαπιστώνουμε ότι και οι δύο έχουμε δεχθεί την ίδια ερώτηση από ανθρώπους που αναρωτιούνται αν γίνεται να στηρίζει κάποιος τη 12χρονη, αλλά και όχι τη μάνα. «Λυπάμαι που θα τους στεναχωρήσω, αλλά δεν γίνεται να υιοθετήσουν αυτήν τη θέση. Και δε γίνεται για τον απλό λόγο ότι με το να πάρουν τη μάνα του κοριτσιού, το παιδί, όπως είπαμε, τιμωρείται. Αν πιστεύουν αυτό που λέει το κράτος και η μαφία, ότι δηλαδή η μάνα είναι μαστροπός, τότε πρέπει να τοποθετηθούν εναντίον της. Δεν είναι θέση το “για τη μάνα δεν ξέρω”, δεν υπάρχει αυτή η πολυτέλεια. Πρέπει να στύψουμε το μυαλό μας, να βάλουμε κάτω τα στοιχεία που έχουμε και να μην επαναπαυόμαστε στο “έλα τώρα που δεν ήξερε η μάνα”».
Η Επιτροπή Αλληλεγγύης στη 12χρονη, χρησιμοποιεί το σύνθημα που λέει ότι: «Τα παιδιά έχουν φωνή». «Τα παιδιά μπορεί να αποπλανηθούν για ένα διάστημα όταν δέχονται πιέσεις, αλλά δεν κατασκευάζουν ολόκληρες θεωρίες για ενόχους, ούτε μπορούν να αποκρύψουν πληροφορίες. Υπάρχει σχετική αρθρογραφία του Προέδρου του Ινστιτούτου του Παιδιού του Γιώργου Νικολαΐδη, που εξηγεί ακριβώς αυτό. Τα παιδιά που καταγγέλλουν κακοποίηση, έχουν κακοποιηθεί. Δεν τους έχει γίνει πλύση εγκεφάλου από έναν ενήλικα, ώστε να κατηγορήσουν έναν άλλον ενήλικα».
Ολοκληρώνοντας μια κουβέντα σε ένα θέμα ανεξάντλητο, η Δήμητρα μου αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση στο να μη βρίσκουν το δίκιο τους τα θύματα εμπορίας ανθρώπων. «Υπάρχει το sex trafficking για το οποίο μιλάμε εδώ και το labor trafficking, μια μορφή σύγχρονης δουλείας. Για παράδειγμα, οι εργάτες γης στη Μανωλάδα ήταν μια περίπτωση εργασιακού trafficking. Αν παρακολουθήσει κανείς τις υποθέσεις και τις δίκες, θα δει ότι τις περισσότερες φορές αυτά τα εγκλήματα μένουν ατιμώρητα. Το trafficking το κάνουν μαφίες. Δεν είναι ένα μεμονωμένο έγκλημα που μένει ατιμώρητος αυτός που το κάνει, μιλάμε για κύκλωμα. Παράλληλα, υπάρχει η λανθασμένη εντύπωση στις περισσότερες και περισσότερους από εμάς ότι αυτά τα τόσα φρικτά εγκλήματα τιμωρούνται, ενώ τελικά ισχύει το ακριβώς αντίθετο».