Τα περιστατικά καρκίνου σε ανθρώπους κάτω των 50 ετών σημειώνουν ανησυχητική αύξηση τα τελευταία χρόνια. Η αιτία μπορεί να βρίσκεται στη διατροφή μας αλλά και σε άλλους παράγοντες, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Όλο και περισσότεροι νέοι διαγιγνώσκονται με καρκίνο τα τελευταία χρόνια σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο BMJ Oncology. Συγκεκριμένα, από το 1990 έως το 2019 τα περιστατικά καρκίνου στους νέους έχουν αυξηθεί κατά 79,1%, από 1,82 εκατομμύρια σε 3,26 εκατομμύρια, γεγονός που απασχολεί ιδιαίτερα την παγκόσμια ιατρική κοινότητα.
Με συχνότερους τύπους καρκίνου, τον καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού, του παγκρέατος, του οισοφάγου, του ήπατος και του νεφρού, οι νέοι βρίσκονται πιο ευάλωτοι από ποτέ στην ασθένεια που μέχρι πρότινος έδειχνε να «προτιμά» αποκλειστικά τους μεγαλύτερους.
Σήμερα, ένας στους πέντε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου έχει ηλικία κάτω από 55 έτη. Την ίδια ώρα, στους νέους η διάγνωση του καρκίνου γίνεται καθυστερημένα, με το 60% των νέων περιπτώσεων καρκίνου παχέος εντέρου να εντοπίζονται σε προχωρημένο στάδιο.
Τα νούμερα προβληματίζουν. Οι ειδικοί ωστόσο εκτιμούν ότι τα μειωμένα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του παχέος εντέρου στους άνω των 60 οφείλονται στον τακτικό έλεγχο ρουτίνας, καθώς η κολονοσκόπηση μπορεί να εντοπίσει όγκους σε πολύ αρχικό στάδιο. Γι’ αυτόν τον λόγο, άλλωστε, το 2018 η συνιστώμενη ηλικία για να ξεκινήσει κανείς την συστηματική κολονοσκόπηση μειώθηκε από τα 50 έτη στα 45.
Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τι πυροδοτεί αυτή την κατακόρυφη αύξηση του καρκίνου, ωστόσο παράγοντες που εξετάζονται και θεωρούνται εν μέρει πιθανοί είναι η διατροφή, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η παχυσαρκία, η απουσία της φυσικής άσκησης, αλλά και η μόλυνση του περιβάλλοντος.
Εφόσον πολλοί από τους τύπους καρκίνου που πλήττουν τους νέους αφορούν όργανα του πεπτικού συστήματος, δεν μπορεί να αγνοηθεί η επιρροή που ενδεχομένως έχει ο σημερινός τρόπος ζωής στην υγεία μας. Η υπερβολική κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων και κόκκινου κρέατος, η συχνή κατανάλωση αλκοόλ αλλά και το άγχος, βρίσκονται ανάμεσα στους παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν μόνιμη φλεγμονή στο γαστρεντερικό σωλήνα με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί το μικροβίωμα του εντέρου.
Η καλή λειτουργία του μικροβιώματος είναι απαραίτητη, σύμφωνα με νέες μελέτες, για την ομαλή λειτουργία ολόκληρου του ανοσοποιητικού μας συστήματος, ώστε να βρίσκεται σε θέση να αμυνθεί έναντι των καρκινικών κυττάρων.
Εκτός από τους καρκίνους του πεπτικού συστήματος, αύξηση στους νέους έχει σημειώσει και ο καρκίνος του μαστού. Συγκεκριμένα, οι διαγνώσεις του συγκεκριμένου τύπου καρκίνου αυξήθηκαν κατά 3% ανά έτος, από το 2000 έως το 2019, στις ηλικίες κάτω των 40 ετών. Ο καρκίνος του προστάτη επίσης και ο καρκίνος του ρινοφάρυγγα σημείωσαν την ταχύτερη αύξηση σε συχνότητα εμφάνισης από το 1990.
Οι μέχρι τώρα έρευνες δείχνουν, ότι το 2030 αναμένεται αύξηση κατά 31% στις διαγνώσεις πρώιμου καρκίνου και 21% στους θανάτους από καρκίνο. Οι ενήλικες που διανύουν την δεκαετία των 40, αναμένεται να αποτελέσουν τους βασικούς πληγέντες από αυτή την κατάσταση.
Την ίδια ώρα, αύξηση των περιστατικών καρκίνου σημειώνει ο γενικός πληθυσμός όλων των ηλικιών, αφού ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει 35 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις καρκίνου μέχρι το 2050, αύξηση κατά 77% από τις 20 εκατομμύρια διαγνώσεις του 2022. Αυτό εν μέρει οφείλεται στην αύξηση και γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού, ωστόσο φανερώνει και μια βασική οικονομική ανισότητα.
Είναι σημαντικό πως οι χώρες με τα χαμηλότερα εισοδήματα πλήττονται περισσότερο από διαγνώσεις καρκίνου σε προχωρημένο στάδιο, λόγω της δυσκολότερης ή και ελλιπούς πρόσβασης σε ελέγχους.
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα της ανισότητας. Στις χώρες με υψηλότερα εισοδήματα, 1 στις 12 γυναίκες διαγιγνώσκεται με καρκίνο του μαστού και 1 στις 71 πεθαίνει. Την ίδια ώρα, στις υποανάπτυκτες χώρες, 1 στις 27 γυναίκες λαμβάνει τη διάγνωση, όμως 1 στις 48 πεθαίνει. Είναι απαραίτητο να γίνουν άμεσα κάποιες ενέργειες, προκειμένου να έχουμε όλοι οι άνθρωποι ίση πρόσβαση σε ελέγχους και θεραπείες που μπορεί να μας σώσουν τη ζωή.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, το κλειδί είναι η πρόληψη. Ο ΠΟΥ λέει πως το 30-50% όλων των περιστατικών καρκίνου μπορούν να προληφθούν. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να γνωρίζουμε το οικογενειακό μας ιστορικό ασθένειας, να βάλουμε τον τακτικό έλεγχο στην ζωή μας, αλλά και να παρατηρούμε το σώμα μας για τυχόν αλλαγές, εξογκώματα και συμπτώματα που δεν υποχωρούν, ώστε να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια άμεσα.
Φυσικά, μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, συχνή άσκηση, με περιορισμό της έκθεσης σε καπνό και άλλες τοξίνες, είναι μερικές μόνο από τις συμβουλές που προτείνει ο ΠΟΥ για να μειώσουμε τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής μας.