Πόσο ρόλο παίζει η διατροφή στο ταξίδι αυτό; Τι χρειάζεται να προσέχουμε; Μπορεί η διατροφή να γίνει σύμμαχος ή είναι απλώς ένας συνταξιδιώτης;
Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότεροι ενήλικες ανακαλύπτουν ότι έχουν ΔΕΠΥ. Για κάποιους αυτό ισχύει από τα παιδικά τους χρόνια ενώ κάποιοι άλλοι το ανακάλυψαν τώρα. Τι είναι η ΔΕΠΥ ενηλίκων;
Η ΔΕΠΥ (διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας) ενηλίκων είναι μια διαταραχή του εγκεφάλου κατά την οποία παρατηρείται δυσκολία εστίασης και συγκέντρωσης. Κάποιες φορές υπάρχουν επίσης στοιχεία έντονου παρορμητισμού και παρατηρούνται υψηλά επίπεδα ενέργειας.
Κάθε ενήλικας που έχει ΔΕΠΥ το είχε ως παιδί. Κάποιοι διαγνώστηκαν στην παιδική ηλικία, ενώ άλλοι το ανακάλυψαν αργότερα στη ζωή τους. Πολλά παιδιά με ΔΕΠΥ το ξεπερνούν, όμως περίπου το 60% εξακολουθεί να έχει ΔΕΠΥ και στην ενήλικη ζωή.
Photo by Tara Winstead
Ο ρόλος της διατροφής
Ανά καιρούς στην έρευνα έχουν προταθεί διάφορα θρεπτικά συστατικά και μοντέλα διατροφής που θα μπορούσαν να εμπλέκονται στην διαχείριση της ΔΕΠΥ.
Αρχικά χρειάζεται να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει σαφής επιστημονική απόδειξη ότι η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) προκαλείται από διατροφικά προβλήματα ή ελλείψεις. Ωστόσο, ορισμένες τροφές μπορεί να παίζουν κάποιο ρόλο στην ένταση που βιώνονται τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ.
Υπάρχουν λοιπόν πράγματα που δεν πρέπει να τρώτε εάν έχετε την διάγνωση; Το σημείο-κλειδί όταν ακολουθούμε μία φαρμακευτική αγωγή είναι να συμβουλευόμαστε τον γιατρό και τον διατροφολόγο μας για να βεβαιωθούμε ότι οι τροφές στο διαιτολόγιο μας δεν αλληλοεπιδρούν με τα φάρμακά ή τον τρόπο απορρόφησής τους.
Διατροφή για την ΔΕΠΥ
Μια δίαιτα για την ΔΕΠΥ δεν είναι ένα σύνολο κανόνων, αλλά μια εξατομικευμένη προσέγγιση. Ιδανικά, οι διατροφικές συνήθειες βοηθούν τον εγκέφαλο να λειτουργήσει καλύτερα και να μειώσει συμπτώματα, όπως ανησυχία ή έλλειψη εστίασης. Οι έρευνες καταλήγουν στο: «ό,τι είναι καλό για τον εγκέφαλο είναι πιθανό να είναι καλό και για τη ΔΕΠΥ».
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι προσέγγισης μιας δίαιτας για τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ:
Στη «Συνολική διατροφή» βασιζόμαστε στην υπόθεση ότι ορισμένες τροφές που καταναλώνονται μπορούν να βοηθήσουν ή να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.
Με μια «Συμπληρωματική διατροφή» προτείνονται συμπληρωματικά βιταμίνες, μέταλλα ή άλλα θρεπτικά συστατικά. Η ιδέα είναι ότι η συμπλήρωση βιταμινών θα μπορούσε να βοηθήσει να αναπληρωθεί οποιαδήποτε ανεπάρκεια υπάρχει λόγω της διατροφής.
Οι «Δίαιτες αποκλεισμού» περιλαμβάνουν τη μη κατανάλωση τροφών ή συστατικών που πιστεύεται ότι μπορούν να επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
Όσον αφορά στα μακροθρεπτικά συστατικά, μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, όπως φασόλια, τυρί, αυγά, κρέας και ξηρούς καρπούς μπορεί να βελτιώσει τη συγκέντρωση και πιθανώς να βοηθήσει την λειτουργία των φαρμάκων για τη ΔΕΠΥ.
Οι σύνθετοι υδατάνθρακες είναι κυρίως οι υδατάνθρακες που θέλουμε. Το σώμα μας χρειάζεται υδατάνθρακες, επειδή τους μετατρέπει σε γλυκόζη για να τους χρησιμοποιήσει για ενέργεια. Δηλάδη ό,τι υπάρχει στην βάση της μεσογειακής πυραμίδας: δημητριακά, όσπρια, προϊόντα ολικής άλεσης, φρούτα και λαχανικά. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορείτε να τα βρείτε σε τόνο, σολομό και άλλα λευκά ψάρια. Τα καρύδια, τα βραζιλιάνικα φυστίκια και το ελαιόλαδο είναι επίσης τρόφιμα με περιεκτικότητα σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
Τι να αποφύγουμε;
Ορισμένα τρόφιμα δεν παρέχουν τα καλύτερα θρεπτικά συστατικά για την υποστήριξη ενός υγιεινού τρόπου ζωής. Μπορεί να φανεί βοηθητικό να αποφύγετε τα ζαχαρούχα τρόφιμα και ποτά, όπως η σόδα ή συμπυκνωμένοι χυμοί φρούτων, γλυκά, όπως καραμέλες, κέικ ή μπισκότα και επεξεργασμένα τρόφιμα (τροφές που έρχονται σε σακούλα ή κουτί). Η ζάχαρη μας προσδίδει θερμίδες, αλλά όχι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Τι γίνεται με την καφεΐνη;
Εάν παίρνετε φάρμακα για τη ΔΕΠΥ που περιέχουν ήδη ένα διεγερτικό, η προσθήκη ενός άλλου διεγερτικού όπως η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση. Με τη σειρά του, ένα φλιτζάνι καφέ ίσως να σας βοηθά να νιώσετε πιο συγκεντρωμένοι, αλλά δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη φαρμακευτική θεραπεία της ΔΕΠΥ αν έχει κριθεί απαραίτητη. Αν αισθάνεστε ότι η καφεΐνη σας προκαλεί υπερδιέγερση, άγχος, αδυναμία ύπνου ή προβλήματα στο στομάχι, περιορίστε τον καφέ, το τσάι, τα ενεργειακά ποτά και τη σοκολάτα.
Προσοχή στα βότανα
Κατά καιρούς έχουν προταθεί διάφορα βότανα για τη θεραπεία της ΔΕΠΥ, αλλά κάποια από αυτά έχουν κατηγορηθεί για παρενέργειες, όπως το Ginkgo biloba (σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας) ή αλληλεπιδράσεις με φάρμακα. Για τους παραπάνω λόγους, δε συνιστάται η χρήση βοτάνων στη θεραπεία της ΔΕΠΥ.
Να πάρω συμπληρώματα βιταμινών;
Επειδή τα συμπληρώματα που προτείνονται για την ΔΕΠΥ διαφέρουν από άτομο σε άτομο και χρειάζονται εξατομίκευση, συνεργαστείτε στενά με την/τον γιατρό σας, εάν σκέφτεστε να πάρετε ένα συμπλήρωμα.
Συγκεκριμένα για τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία, παρότι έχουν προταθεί συσχετίσεις μεταξύ των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ και της πρόσληψης συμπληρωμάτων μετάλλων και ιχνοστοιχείων, τα ευρήματα των μελετών που διερευνούν τέτοιου είδους συσχετίσεις ήταν ασαφή και συγκεχυμένα.