Η Χριστίνα, η Άννα, ο Γρηγόρης και ο Σπύρος απογειώθηκαν σε διαφορετικούς χρόνους για Ολλανδία, Αγγλία, Δανία και Αμερική και μιλήσαμε μαζί τους για την απόφασή τους να φύγουν από τη χώρα.
«Ένας φίλος μου απόψε εγκαταλείπει αυτή την χώρα κατά βάθος λυπάται, μα δε βλέπει και την ώρα», έγραφαν οι Στέρεο Νόβα το 1993. Τριάντα χρόνια μετά, στα αεροπλάνα που πετούν βρίσκονται φίλοι και φίλες, γνωστοί και άγνωστοι, που αναζητούν στο εξωτερικό εκείνα που αδυνατούν να βρουν στην Ελλάδα.
Όταν μιλάμε μαζί τους, βλέπουμε την ζωή τους μέσα από την κλειδαρότρυπα. Καμιά φορά ενθουσιαζόμαστε με τις καινούργιες εικόνες που βλέπουν τα μάτια τους και μας περιγράφουν μέσω κάμερας. Μέσα από τις διηγήσεις τους, φανταζόμαστε τους εαυτούς μας εκεί, μαζί τους, και κάνουμε μικρά διαλείμματα από μια πραγματικότητα που έχουμε συνηθίσει και δε μας αρκεί. Γιατί πάντα τίποτα δεν αρκεί κι όλο κάτι λείπει (ή λύπη).
Θα έχετε βρεθεί σίγουρα σε συζητήσεις που καταλήγουν στην κυνική διαπίστωση του «τι ακριβώς κάνουμε στην Ελλάδα, γιατί δεν φεύγουμε;». Εύκολο στα λόγια, δύσκολο στην πράξη. Το να αναζητήσεις την τύχη σου αλλού χρειάζεται χρόνο, οργάνωση αλλά και ευνοϊκές συνθήκες που ονομάζουμε τύχη.
Η Χριστίνα, η Άννα, ο Γρηγόρης και ο Σπύρος απογειώθηκαν σε διαφορετικούς χρόνους για Ολλανδία, Αγγλία, Δανία και Αμερική, σε ένα ταξίδι χωρίς επιστροφή. Προσγειώθηκαν σε τόπους καινούργιους και εξιστορούν στο Εstella τις δυσκολίες που συνάντησαν και συναντούν εκεί καθημερινά. Μέσα από τις ιστορίες τους, ίσως βρείτε και δικές σας. Άλλωστε, είμαστε όλοι γνωστοί και άγνωστοι σε αναζήτηση ζωής, έτσι δεν είναι;
Χριστίνα, 27 ετών | Άμστερνταμ, Ολλανδία
«Φίλοι βρίσκονται. Αυτό που δεν βρίσκεις είναι η οικογένεια σου. Δεν θα είναι εκεί αν συμβεί κάτι»
Τρία πράγματα με πιέζουν πάρα πολύ από τη ζωή στο εξωτερικό. Αρχικά, το ένα είναι ο καιρός. Είναι πολύ δύσκολο ενώ έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει σε μια χώρα που βλέπεις τον ήλιο κάθε μέρα, έστω και για λίγο, τώρα να μην τον βλέπεις καθόλου. Στην Ελλάδα κάποιες μέρες μπορεί να είναι γκρίζες, αλλά πάντα κάποιο χρώμα θα ξεπροβάλλει στον ουρανό, ακόμα και με κρύο, βροχή, χιόνι. Από τον Σεπτέμβρη μέχρι τον Μάιο ξέρω ότι θα είναι ελάχιστες οι φορές που θα δω τον ήλιο εδώ. Με δυσκολεύει να ξυπνήσω, να βγω από το σπίτι, να κινηθώ. Από τις 4 είναι νύχτα. Έχω πιάσει πολλές φορές τον εαυτό μου να μη μπορώ να ακολουθήσω το πρόγραμμα μου λόγω του κρύου και να πρέπει να είμαι πάνω στο ποδήλατο (γιατί δεν υπάρχει κι άλλος τρόπος μεταφοράς) με τη μύτη μου να τρέχει.
Η μαύρη νύχτα με ρίχνει, με κάνει να νιώθω πολύ καταθλιπτικά. Ο ύπνος, το φαγητό και η κούραση πολλαπλασιάζονται και οι ρυθμοί πέφτουν πολύ. Με δυσκολεύει το ότι επειδή μεγάλωσα σε μια μικρή πόλη, στην οποία πάντα όλα λειτουργούσαν πολύ εύκολα, από γιατρούς, αποδείξεις, δουλειές, τώρα δεν υπάρχει αυτό. Ζω σε μια χώρα, στην οποία όλα είναι σε κουτάκια. Αν κάνεις κάτι λάθος, δεν υπάρχει θέληση να σε βοηθήσουν. Είσαι ενήλικας και δεν υπάρχει άλλος ενήλικας να σε βοηθήσει. Πρέπει να καταλάβεις τα ολλανδικά, να βγάλεις άκρη.
Όσο κι αν φωνάξεις, δεν τους νοιάζει καθόλου, δεν υπάρχουν συναισθήματα. Σε γιατρούς, υπηρεσίες, δεν τους νοιάζει. Δεν βγαίνουν ποτέ έξω από το κουτί. Δεν είναι τόσο οι φίλοι που σου λείπουν, είμαστε ακόμα πολύ μικροί. Φίλοι βρίσκονται και είμαι τυχερή για αυτό. Αυτό που δεν βρίσκεις είναι η οικογένεια σου. Δεν θα είναι εκεί αν συμβεί κάτι. Έχασα τη θεία μου τα προηγούμενα Χριστούγεννα, είχα κανονίσει να την δω εκείνες τις μέρες, έφυγε πάρα πολύ ξαφνικά, είχα να τη δω 7 μήνες και τώρα δεν θα την ξαναδώ ποτέ στη ζωή μου. Κάθε φορά που πηγαίνεις δίνεις χρόνο στην οικογένεια και στους φίλους και δε προλαβαίνεις να δεις την ευρύτερη οικογένειά σου. Για μένα είναι ένας πολύ δύσκολος πόνος και δε νομίζω να αντικατασταθεί ποτέ με τίποτα.
Άννα, 25 ετών | Λονδίνο, Αγγλία
«Ζεις μια καθημερινότητα περιτρυγιρισμένη από άγνωστα άτομα. Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων».
Ένα από τα πρώτα πράγματα που μου έλειψαν όταν μετακόμισα στο Λονδίνο ήταν η φύση. Ο καλύτερος τρόπος να νιώθεις μόνη σου είναι όταν βρίσκεσαι στη φύση. Όπως όταν είσαι στην παραλία καλοκαίρι βράδυ και δεν υπάρχει κανείς, όπως όταν είσαι στην άκρη του βράχου σε ένα βουνό και νιώθεις ότι συνδέεσαι με τη φύση και τον εαυτό σου.
Στην πραγματικότητα, αυτό είναι κάπως ειρωνικό γιατί αν ρωτήσεις όλα τα άτομα στον περίγυρο μου για το πώς ζουν στο Λονδίνο θα σου απαντήσουν αμέσως ότι υπάρχουν πολλά πράγματα εδώ. Η αλήθεια είναι όμως ότι υπάρχει αρκετή μοναξιά. Συνήθως δεν υπάρχει χρόνος να δεις τα άτομα, τους φίλους, τις σχέσεις σου, λόγω υποχρεώσεων και αποστάσεων. Είναι εύκολο να χάσεις επαφή και να νιώσεις αποκομμένη. Τα πάντα είναι σε γρήγορους ρυθμούς. Ζεις μια καθημερινότητα περιτρυγιρισμένη από άγνωστα άτομα. Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων.
Όπως γράφει και ο Matt Haig στο “The Midnight Library”: «Το μοναχικό μυαλό στην πολυσύχναστη πόλη λαχταρά μια σύνδεση γιατί πιστεύει ότι η σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων είναι το νόημα της ζωής. Αλλά μέσα στην αγνή φύση η μοναξιά απέκτησε ένα διαφορετικό χαρακτήρα. Έγινε από μόνο της ένα είδος σύνδεσης. Μια σύνδεση ανάμεσα στον εαυτό της και στον κόσμο. Μια σύνδεση ανάμεσα σε εκείνη και στον εαυτό της». Α ναι. Κάθε φορά που ανοίγεις την εφαρμογή για να δεις τον καιρό, εκνευρίζεσαι. Σε ευχαριστώ που με έκανες να θυμηθώ όλους τους λόγους για τους οποίους μισώ την Αγγλία!».
Γρηγόρης, 27 ετών | Κοπεγχάγη, Δανία
«Συνειδητοποιείς ότι σου λείπουν όλοι, ένιωθα ότι χάνω τους ανθρώπους μου, τους φίλους μου, την οικογένεια μου».
Η πρώτη δυσκολία ήταν ο καιρός. Στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει ένα πιο ήπιο κρύο. Η πρώτη κουβέντα που είπα στο φίλο μου τον Θωμά όταν έφτασα Δανία ήταν «τι κρύο είναι αυτό ρε μαλάκα». Είχε -7 βαθμούς. Υπήρχε μια τρομακτική συναισθηματική φόρτιση, γιατί συνειδητοποιείς ότι σου λείπουν όλοι. Είναι μια ψυχολογική επιβάρυνση, όλα πήγαιναν στραβά, ένιωθα ότι χάνω τους ανθρώπους μου, τους φίλους μου, την οικογένεια μου. Έπεφτα ασταμάτητα, πήγα σε ψυχολόγο, χρειαζόμουν πραγματική βοήθεια.
Επίσης, υπήρχαν και οικονομικές δυσκολίες, γιατί εγώ πήγα στην Κοπεγχάγη χωρίς μπάζα. Μια εστία κοστίζει χίλια ευρώ το μήνα. Σε επιβαρύνει και στην καθημερινότητα. Νιώθεις ότι όλα σου φταίνε. Έψαξα για δουλειά, κάτι που είναι αρκετά εύκολο, ευτυχώς. Αν δουλεύεις 40 ώρες την εβδομάδα, η Δανική κυβέρνηση σε ανταμείβει με ένα επίδομα, το οποίο με βοήθησε, αλλά λόγω δουλειάς και σπουδών δεν είχα χρόνο να βρω χρόνο για τον εαυτό μου και κλείστηκα πάρα πολύ.
Αρχίζουν οι περίεργες σκέψεις, μήπως πρέπει να γυρίσω, μήπως να αλλάξω κάτι. Υπάρχει μοναξιά και έχεις μπροστά σου δύο επιλογές: να φύγεις ή να μείνεις και να το παλέψεις. Το μεγαλύτερο ποσοστό εκεί ξυπνάει έξι το πρωί και εννιά το βράδυ πέφτει για ύπνο. Δε μπορείς πολύ εύκολα να χτίσεις σχέσεις, είναι πολύ διαφορετικοί οι άνθρωποι. Φτάνει Ιούνιος και δε βγαίνει ο ήλιος ποτέ. Θυμάμαι να φοράω μπουφάν τέλη Ιουνίου. Το καλοκαίρι μικραίνει, γιατί δε μπορείς να λείψεις για καιρό. Κι όταν γυρνάς από τις διακοπές σου, τα ζεις ξανά και δυσκολεύεσαι να τα διαχειριστείς.
Μου γεννήθηκαν συναισθήματα που δεν είχα νιώσει ποτέ, θύμωνα πολύ εύκολα, προσπαθούσα να μιλήσω στους φίλους μου και δε μου έβγαιναν οι λέξεις. Εκεί είσαι μόνος. Ό,τι κάνεις με τις δυνάμεις σου.
Σπύρος, 27 ετών | Σαν Φρανσίσκο, Αμερική
«Στην Αμερική πρέπει να μάθεις να επικοινωνείς επιφανειακά. Έτσι θα μάθεις την γλώσσα»
Για μένα, έχει να κάνει κυρίως με τους φίλους και με την γλώσσα. Ήμουν αρκετά κοινωνικός στο γυμνάσιο, χειριζόμουν αρκετά καλά την ελληνική γλώσσα, είχα χιούμορ. Όταν ήρθα στην Αμερική δεν το είχα αυτό. Το μεγαλύτερο κοινωνικό μου skill έφυγε. Πρέπει να μάθεις να επικοινωνείς επιφανειακά. Εδώ τους αρέσει πολύ το chit-chat. Στο περιβάλλον του πανεπιστημίου ήταν διαφορετικό το πώς γνωρίζεις κάποιον, ήταν πολύ επιτηδευμένο. Στην κανονική ζωή, ο τρόπος είναι πιο οργανικός.
Για αυτούς τους λόγους, αρκετός κόσμος που φεύγει από την Ελλάδα κάνει παρέα με ομοεθνείς, όχι μόνο λόγω κουλτούρας, αλλά και λόγω γλώσσας. Όταν μιλάς άλλη γλώσσα μεταμορφώνεσαι σε κάτι άλλο, είσαι μια άλλη προσωπικότητα, υπάρχουν και έρευνες για αυτό. Πιο ευγενικός, πιο βοηθητικός, οτιδήποτε. Λόγω γλώσσας, αλλάζεις. Η λύση σε αυτό είναι να προσπαθήσεις.
Στον πρώτο μου χρόνο έκανα πολύ παρέα με Έλληνες με τους οποίους κατάλαβα ότι δε θα κάναμε παρέα στην Ελλάδα, και ήρθαμε κοντά μόνο λόγω του κώδικα επικοινωνίας. Χρειάστηκε να το σπάσω αυτό. Έβγαινα πολύ περισσότερο με Αμερικανούς, δεν έλεγα όσα ήθελα να πω, αλλά προσπάθησα, γνώρισα φίλους φίλων. Όσοι έχουν προσπαθήσει, τα έχουν καταφέρει.