Σαν σήμερα, το 1946, γεννήθηκε ένας από τους σπουδαιότερους άγγλους ηθοποιούς της γενιάς του, ο μεταξένιος Alan Rickman.
Ξεκίνησε την καριέρα του στο θεατρικό σανίδι αλλά σύντομα μεταπήδησε στη μικρή και μεγάλη οθόνη. Μέσω της τελευταίας, έγινε παγκοσμίως γνωστός και αγαπήθηκε όσο ελάχιστοι, ενσαρκώνοντας τον ρόλο του καθηγητή Severus Snape στη σειρά ταινιών του Harry Potter. Ήδη, από τη δεκαετία του ’90, ο Alan Rickman κρατούσε ημερολόγιο με σύντομες σημειώσεις. Λίγο μετά τον θάνατό του, το 2016, υπήρξε η σκέψη της έκδοσης των ημερολογίων του, η οποία πραγματώθηκε επισήμως το 2022.
Από καλοντυμένος τρομοκράτης, καθηγητής στη σχολή μαγείας του Hogwarts
Το ευγενικό του παρουσιαστικό είτε θα τον χαντάκωσε σε γλυκανάλατες δραμεντί τύπου Love Actually, είτε θα τον σιγοντάριζε σε αινιγματικούς ρόλους – όπως αυτός του Hans Gruber στο πρώτο Die Hard και του Snape στο Harry Potter. Εξαιρετικός όπου κι αν έπαιζε, ακόμα και στο μίζερο Sense and Sensibility, κατάφερε να ξεχωρίσει και να δώσει κάτι από το στίγμα του. Δεν έπαψε ποτέ να επιστρέφει στην καλλιτεχνική του αφετηρία, το θέατρο. Ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’70 παίζοντας κυρίως ρόλους κλασικού ρεπερτορίου, ενώ τη δεκαετία του ’00 ανέλαβε χρέη σκηνοθέτη.
Ημερολόγιο σκηνών
Εξαρχής, η ιδέα του να διαβάσω ένα κείμενο που είναι γραμμένο για καθαρά προσωπικούς λόγους μου προκαλεί σύγχυση. Νιώθω ότι δεν χωράω στις στιγμές του γράφοντος, ότι ο χώρος της μνήμης και η λιτότητα της έκφρασης παίρνουν επικίνδυνα το σχήμα της κλειδαρότρυπας.
Στο Madly, Deeply: The Diaries of Alan Rickman που ανθολόγησε η επί σειρά ετών σύντροφος του ηθοποιού και πολιτικός, Rima Horton, δεν αισθάνθηκα ούτε στιγμή αυτή την ενόχληση. Οι σελίδες περνούν και τα μάτια του αναγνώστη γλιστρούν από τη μια καταχώριση στην άλλη. Τα μέρη που επισκέφτηκε, οι φίλοι που είδε, τα τηλεφωνήματα που έκανε, όλα χωράνε σε σύντομες καταχωρίσεις, γραμμένες με συνετό λυρισμό και ειλικρίνεια.
Φυσικά την παράσταση κλέβουν τα αποσπάσματα από τα γυρίσματα του Harry Potter, πάντα σύντομες και γραμμένες από το προσωπικό κάτοπτρο του ηθοποιού. Μαθαίνουμε για το ταλέντο του Radcliffe και την αξιοπρεπή υποστήριξη που είχε από τους γονείς του. Αυτό το μικρό κομμάτι που αριθμεί δύο προτάσεις όλες κι όλες, είναι χαρακτηριστικές του ήθους του Rickman. Κοιτάει με γοητευτικά ανθρώπινο τρόπο τον κόσμο γύρω του, που δεν μπορεί να σε αφήσει ασυγκίνητο.
Οι δύσκολες μέρες κάνουν την επιμονή, ανάγκη
Το 2005, τον χτυπάει η επάρατη νόσος. Στο ημερολόγιο δεν γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις δύσκολες μέρες της θεραπείας, ίσως από σεβασμό στο πρόσωπο του Rickman, αλλά η σχέση του ηθοποιού με το Harry Potter κλονίζεται. Ο Rickman νιώθει κουρασμένος, θέλει να φύγει από τις ταινίες και μιλάει με τον μάνατζερ του, Paul Lyon-Maris. Οι παραγωγοί ούτε που θέλουν να το ακούσουν και επιμένοντας, κερδίζουν.
Ο Rickman μένει στην ομάδα του Harry Potter κι εμείς γινόμαστε θεατές μιας γοητευτικότατης ερμηνείας. Όταν φτάνει πια η ώρα να διαβάσει το τέλος του ήρωα που ενσαρκώνει, ο Rickman αναγνωρίζει ότι πρόκειται για ένα συγκλονιστικό φινάλε και συγκινείται. Δεν είναι λίγα τα όσα είχε περάσει μέχρι τότε τόσο με την υγεία του, όσο και με τα επαγγελματικά του.
Το όνομά μου είναι Rachel Corrie, ακούω και στο λογοκρισία
Βιώνοντας ήδη τον προσωπικό του σκόπελο με τα της υγείας του, ο Rickman βρέθηκε στο επίκεντρο μιας πολιτικής λογοκρισίας, όταν αποφάσισε να μεταφέρει στο θεατρικό σανίδι το έργο της δημοσιογράφου Katharine Viner, My Name in Rachel Corrie. Η Corrie ήταν αγγλίδα φοιτήτρια και ακτιβίστρια που, συγκινημένη από τον αγώνα των Παλαιστινίων, επισκέφτηκε τη Γάζα το 2003 και δολοφονήθηκε από ισραηλινά πυρά στην προσπάθεια να προστατέψει το σπίτι ενός Παλαιστίνιου από παράνομη κατεδάφιση.
Το έργο ανέβηκε το 2005 στο Royal Court Theatre του Λονδίνου, κερδίζοντας το κοινό και κάποια αξιοσημείωτα βραβεία. Όταν ο ηθοποιός μετέφερε την παράσταση στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού σε θέατρο της Νέας Υόρκης, το έργο αναβλήθηκε επ’ αόριστον μετά από ερώτηση του καλλιτεχνικού διευθυντή σε πολυάριθμες εβραϊκές ομάδες. Ο Rickman το εξέλαβε ως αυτό που πραγματικά ήταν, μια σκοτεινή περίπτωση λογοκρισίας.
Οι τελευταίες καταχωρίσεις
Όπως προαναφέρθηκε, το Madly, Deeply περιλαμβάνει καταχωρίσεις από το 1993 μέχρι και λίγο καιρό πριν τον θάνατο του ηθοποιού, το 2016. Οι τελευταίες σημειώσεις αφορούν ταξίδια, τη συνάντηση του με το ζεύγος Ομπάμα και την υπεράσπιση της Miriam Margolyes, πολυαγαπημένης συνεργάτιδος και φίλη του Rickman, όταν η τελευταία υπερασπίστηκε τους Παλαιστίνιους στην 50ήμερη εισβολή του Ισραήλ στη Γάζα το 2014.
Του χρωστάμε πολλά. Ίσως περισσότερα απ’ όσα θα χωρούσαν ποτέ σε ένα κείμενο μερικών εκατοντάδων λέξεων. Ενσάρκωσε έναν από τους κύριους ήρωες της παιδικής μας ηλικίας και υπήρξε ένας άνθρωπος πιστός στις καλλιτεχνικές και ηθικές του αξίες. Πολέμησε θαρραλέα τον Καρκίνο και, ακόμα και όταν πια νικήθηκε από αυτόν, μας έδωσε ακόμα ένα μάθημα μαχητικότητας.
Μετά από τόσα χρόνια, πάντα και για πάντα, θα είστε βαθιά χαραγμένος στην καρδιά μας, κύριε Alan Rickman.