Με αφορμή την πρόσφατη αναστάτωση εξαιτίας της σταυρωμένης εγκύου της αφίσας του ντοκιμαντέρ της Ελίνας Ψύκου, η Εβελίνα Μάνου γράφει για την αποσύνθεση παραδοσιακών συμβολισμών που ταράζει την ακροδεξιά περισσότερο από ποτέ.
Τις τελευταίες ημέρες η Θεσσαλονίκη μάς δείχνει το άσχημο πρόσωπό της. Αφορμή υπήρξε μία σταυρωμένη ημίγυμνη έγκυος γυναίκα. Η αφίσα του φιλμ της Ελίνας Ψύκου «Αδέσποτα Κορμιά» που προβλήθηκε την Τρίτη 12/03 στο Ολύμπιον στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αποτέλεσε έφορο έδαφος για εκατοντάδες εξτρεμιστές. Οι τελευταίοι δεν δίστασαν να προβούν σε υβριστικά και απειλητικά κατά της ζωής της σκηνοθέτριας σχόλια, ύστερα από σχετική της ανάρτηση.
Την ίδια στιγμή, η ακροδεξιά οργάνωση «Ιερός Λόχος» κάλεσε σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από τον κινηματογράφο την ημέρα της προβολής του ντοκιμαντέρ, προκειμένου να καταστήσει σαφές πως «καμία μορφή βλάσφημης τέχνης δεν πρόκειται να γίνει ουδέποτε ανεκτή».
Δυστυχώς, δεν πέφτουμε από τα σύννεφα.
Πριν από περίπου ένα μήνα κι ενώ η συντηρητική πλευρά της ελληνικής κοινωνίας βρισκόταν σε σύγχυση, με αφορμή το νομοσχέδιο για το αυτονόητο δικαίωμα των ομόφυλων ζευγαριών στον γάμο και στην τεκνοθεσία, μία μερίδα ακροδεξιών πολιτών έσπευσε να κάνει «cancel» την ΔΕΛΤΑ, υποστηρίζοντας ότι «αφαιρώντας την μητέρα από το λογότυπο στις συσκευασίες γάλακτος, η εταιρεία αποπειράθηκε να περάσει… woke μηνύματα κατά του προτύπου της παραδοσιακής οικογένειας».
Την ίδια στιγμή, είχε γίνει viral η παρακάτω φωτογραφία, τον σχολιασμό της οποίας θα προσπεράσουμε για ευνόητους λόγους.
Ψάρια βλέπω στο τραπέζι
— Τέως giota kavvoura νυν Μητσαινα (@giotakavvoura) February 12, 2024
Λαχτάρα την περιμένει την παραδοσιακή οικογένεια pic.twitter.com/kMGPYSHtBd
Τον Δεκέμβριο του 2023, η Γεωργία Λαλέ δέχτηκε απειλές με αφορμή ένα από τα έργα της έκθεσής της στο ελληνικό Γενικό Προξενείο στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για μία ροζ ελληνική σημαία, φτιαγμένη από κομμάτια σεντονιών που προέρχονταν από σπίτια γυναικών που βίωσαν ενδοοικογενειακή βία. Ένα έργο, το οποίο, τελικά, αποσύρθηκε με εντολή του υπουργείου Εξωτερικών, καθώς θεωρήθηκε «προσβλητικό» για το εθνικό μας σύμβολο.
Δυόμισι χρόνια μετά την καταδικαστική απόφαση κατά της Χρυσής Αυγής, οι ακραίοι εθνικιστές μπαίνουν στην Βουλή και βγαίνουν στα τηλεοπτικά κανάλια.
Στην περίπτωση της ταινίας της Ελίνας Ψύκου, των διαδικτυακών αντιδράσεων είχε προηγηθεί η παρέμβαση του βουλευτή της «Νίκης», Κομνηνού Δελβούρη, ο οποίος καταθέτoντας επίκαιρη ερώτηση προς την Υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη είχε χαρακτηρίσει την αφίσα «προσβλητική και βλάσφημη». Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, το ίδιο κόμμα, μέσω του προέδρου του, είχε καταγγείλει μία ακόμα καλλιτεχνική αυθαιρεσία: τη σειρά του Netflix που παρουσίαζε τον Μέγα Αλέξανδρο ως γκέι.
«Η αντίδραση του Ελληνικού Κράτους πρέπει να είναι άμεση και αποτελεσματική» στο Netflix
— e-tetRadio.gr (@tetRadio) February 8, 2024
«Δεν είναι δυνατόν ένας Βασιλιάς-Στρατηγός που έχαιρε της εκτίμησης, τόσο των στρατιωτών του, όσο και των αντιπάλων του, να ήταν ομοφυλόφιλος»https://t.co/l5K6CxZGrq
Τον Ιούνιο του 2023, ο Στέφανος Κασσελάκης, τότε στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, είχε στείλει ένα ηχηρό μήνυμα κατά της ομοφοβίας, όταν ο βουλευτής της Ελληνικής Λύσης, κρατώντας μία φωτογραφία που έδειχνε μία αφίσα σε στάση λεωφορείου, στην οποία απεικονίζονταν ένα ζευγάρι γκέι ανδρών και το παιδί τους, ισχυρίστηκε πως αυτό «Δεν είναι δυνατόν να αποτελεί πρότυπο για την ελληνική οικογένεια».
Τότε, ο πλέον πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, είχε απαντήσει αποστομωτικά πως «δεν πρόκειται για μία άποψη, αλλά για την ίδια του τη ζωή».
Σήμερα, 9 μήνες μετά τις βουλευτικές εκλογές και 532 χρόνια από το τέλος του Μεσαίωνα, σε καρναβάλι της Κέρκυρας καίνε το ομοίωμα του Κασσελάκη και στην κεντρικότερη πλατεία της Θεσσαλονίκης 16χρονα εξαπολύουν πογκρόμ κατά τρανς ατόμων.
Στην Κέρκυρα έκαψαν ομοίωμα Κασσελάκη, τον έκαψαν επειδή είναι gay και χόρευαν γύρω γύρω.
— Τζερτζής (@tzertzis) March 12, 2024
Η ηθική της εκκλησίας του σκοταδισμού είναι βαθειά ριζωμένη στην κοινωνία μας, απέχουμε πολύ από το να γίνουμε άνθρωποι. pic.twitter.com/xQXpDcQhKi
Ωστόσο, φαίνεται πως τα ακροδεξιά κόμματα ασκούσαν λογοκρισία πολύ καιρό πριν μπουν στην Βουλή. Τον Μάιο του 2023 μία εκπαιδευτικός δημοτικού σχολείου στην περιοχή του Ζωγράφου είχε στοχοποιηθεί, με αφορμή την προβολή της ταινίας «Αγόρια στο ντους». Δικηγόρος και εκπρόσωπος της οικογένειας του «σοκαρισμένου» τότε μαθητή ήταν ο βουλευτής των «Σπαρτιατών», Χάρης Κατσιβαρδάς, ο οποίος από τηλεοπτικό παράθυρο σε τηλεοπτικό παράθυρο παρέδιδε περήφανος ρεσιτάλ ομοφοβίας και μισανθρωπισμού.
Η άνοδος της ακροδεξιάς είναι γεγονός. Αποδεικνύεται απ’ όσα συμβαίνουν ήδη στην Ευρώπη (και σε ολόκληρο τον πλανήτη), αλλά και απ’ όσα προβλέπεται με μαθηματική ακρίβεια πως θα συμβούν στο άμεσο μέλλον. Όμως το timing δεν είναι καθόλου τυχαίο, καθώς συμπίπτει χρονικά με μία εποχή που το παραδοσιακό τρίπτυχο «πατρίδα-θρησκεία-οικογένεια» καταρρέει ποικιλοτρόπως.
Όπως και τα ίδια του τα σύμβολα.
Η έννοια της πατρίδας και των συνόρων της διευρύνεται με τις νέες και τους νέους να στέκονται αλληλέγγυοι στα μεταναστευτικά ρεύματα. Η «παραδοσιακή» μορφή της πυρηνικής οικογένειας τείνει να λειτουργεί καταπιεστικά, ενώ σίγουρα δεν είναι συμπεριληπτική και όλα αυτά την ίδια στιγμή που η θρησκεία εξακολουθεί να απευθύνεται κατά βάση σε ένα γερασμένο ακροατήριο.
Η διαρκής απειλή γύρω από εδραιωμένες αξίες γεννά φόβο και ο φόβος γεννά τραμπούκους που προπηλακίζουν και καταφέρονται με βία εναντίον οποιουδήποτε βρίσκεται –σε πείσμα των καιρών– εκεί έξω και μας υπενθυμίζει πως ο κόσμος, ευτυχώς, αλλάζει.
Καλλιτέχνιδες, όπως η Γεωργία Λαλέ και η Ελίνα Ψύκου αποτελούσαν και θα αποτελούν πάντα κομμάτι αυτού του αγώνα. Σιγά μην φοβηθούν!