Συχνά, ερχόμαστε αντιμέτωποι με προκλήσεις που μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε συγκλονισμένοι και αβέβαιοι για το πώς να πλοηγηθούμε στην ζωή.
Εκείνες τις στιγμές αρχίζουμε να αναθεωρούμε τις αποφάσεις μας, ίσως μετανιώνουμε που δεν γράψαμε εκείνο το ημερολόγιο ή που δεν μιλήσαμε νωρίτερα σε κάποιον ειδικό, και τώρα νιώθουμε πως είναι κάπως… αργά.
Παρόλ’ αυτά, ποτέ δεν είναι αργά να αλλάξουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες και να γίνουμε πιο ανθεκτικοί σε αυτές. Η ψυχική ανθεκτικότητα είναι μια δεξιότητα που καλλιεργείται εκ των έσω, θέλει χρόνο, αλλά είναι δωρεάν και δεν απαιτεί να αλλάξετε την ρουτίνα σας.
Αν νιώθετε κι εσείς συχνά εγκλωβισμένοι όταν βρίσκεστε μπροστά σε δύσκολες περιόδους και θεωρητικά αδιέξοδα, σας καλώ να αναθεωρήσετε τον τρόπο που αντιμετωπίζετε τις αντιξοότητες με τους παρακάτω τρόπους.
Αγκαλιάστε τη δύναμη της προοπτικής
Τα ψυχικά ανθεκτικά άτομα διαθέτουν μια μοναδική ικανότητα να επαναπλαισιώνουν τις εμπειρίες τους και να βρίσκουν νόημα στις αντιξοότητες. Αναγνωρίζουν ότι οι δυσκολίες μπορούν να είναι μεταμορφωτικές ευκαιρίες για ανάπτυξη.
Για παράδειγμα, ας σκεφτούμε την ιστορία της J.K. Rowling, της διάσημης συγγραφέως της σειράς Χάρι Πότερ. Πριν από την τεράστια επιτυχία της, η Rowling αντιμετώπισε πολλαπλές απορρίψεις από εκδότες. Ωστόσο, επέλεξε να επαναπροσδιορίσει αυτές τις αποτυχίες ως ένα σκαλοπάτι που της επέτρεψε να αναπτύξει περαιτέρω το έργο της και, τελικά, να πετύχει τα όνειρά της.
Προωθήστε την αυτό-συμπόνια
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν έχει καμία σχέση με την καταπίεση των συναισθημάτων ή την απόρριψη του πόνου. Αντίθετα, πρόκειται για την αναγνώριση και την αποδοχή των τρωτών μας σημείων. Η καλλιέργεια της αυτό-συμπόνιας, όπως την ορίζει η ψυχολόγος Dr. Kristin Neff, μας επιτρέπει να είμαστε ευγενικοί και συμπονετικοί απέναντι στον εαυτό μας, όπως ακριβώς θα ήμασταν απέναντι σε έναν αγαπημένο φίλο.
Δημιουργήστε ένα υποστηρικτικό δίκτυο
Οι άνθρωποι είμαστε κοινωνικά όντα και οι σχέσεις μας με τους άλλους παίζουν καθοριστικό ρόλο στην κατάκτηση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Το να περιβάλλουμε τους εαυτούς μας από ένα δίκτυο υποστηρικτικών ατόμων μάς βοηθά να πλοηγηθούμε στις προκλήσεις και να βρούμε παρηγοριά σε δύσκολες στιγμές.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Νέλσον Μαντέλα, ο οποίος υπέμεινε 27 χρόνια φυλάκισης. Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του, ο Μαντέλα βασίστηκε στην υποστήριξη και τη συντροφικότητα των συγκρατούμενών του, κάτι που του επέτρεψε να διατηρήσει το ανήσυχο πνεύμα του και να συνεχίσει τον αγώνα του για δικαιοσύνη.
Εξασκηθείτε στην ενσυναίσθηση
Η ψυχική ανθεκτικότητα απαιτεί προσαρμοστικότητα και η ενσυναίσθηση είναι βασικό συστατικό για την ανάπτυξη αυτής της δεξιότητας. Η ενσυναίσθηση μπορεί να κατευθύνεται εξ ορισμού προς τους άλλους, καθώς πρόκειται για την ικανότητα ταύτισης με την συναισθηματική κατάσταση κάποιου άλλου, αλλά σταδιακά καλλιεργείται και προς τον ίδιο μας τον εαυτό.
Πρόκειται για την αναγνώριση και την αποδοχή των συναισθημάτων μας, διατηρώντας παράλληλα την ευελιξία να ανταποκρινόμαστε αποτελεσματικά στις προκλήσεις. Σκεφτείτε την ενσυναίσθηση ως έναν σέρφερ που ιππεύει τα κύματα των συναισθημάτων, αντί να παρασύρεται από αυτά. Ως εκ τούτου, αντί να κατακλυστεί από τον φόβο, ένα άτομο που κατανοεί τα συναισθήματά του θα αναγνώριζε τον φόβο, θα αξιολογούσε την κατάσταση και θα έπαιρνε τα κατάλληλα μέτρα.
Ορίστε τους χάρτες αξιών και στόχων σας
Όταν το τοπίο θολώνει λόγω των δυσκολιών, τότε είναι δύσκολο να δούμε καθαρά τις καταστάσεις και να πάρουμε σωστές αποφάσεις. Σε αυτές τις κρίσιμες στιγμές είναι πολύ σημαντικό να κατευθύνουμε τις πράξεις μας σύμφωνα με τον προσωπικό μας αξιακό χάρτη αλλά και τους βαθύτερους στόχους μας. Για αυτό το παράδειγμα δεν θα μπορούσα να επιλέξω κάποιον άλλον από τον Βίκτορ Φρανκλ, ψυχίατρο και επιζών του ολοκαυτώματος.
Ο ίδιος στο βιβλίο του “Man’s search for meaning” αποκαλύπτει πως η νοηματοδότηση της μέχρι τότε ζωής του και οι στόχοι που ακόμα δεν είχε καταφέρει, τον βοήθησαν να επιβιώσει ψυχικά και σωματικά κάτω από τις χειρότερες συνθήκες που θα μπορούσε να βρεθεί κανείς. Όπως γράφει ο ίδιος δια στόματος Νίτσε: «Αυτός που έχει ένα “γιατί” να ζήσει μπορεί να αντέξει κάθε “πώς”».
Καλλιεργήστε τη σωματική και ψυχική ευεξία
Η έρευνα υπογραμμίζει την ισχυρή σχέση μεταξύ σωματικής και ψυχικής υγείας. Η τακτική άσκηση, η διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής, ο επαρκής ύπνος και η διαχείριση του στρες είναι όλοι κρίσιμοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ψυχική ανθεκτικότητα.
Ας θυμηθούμε την απίστευτη ιστορία της Μαλάλα Γιουσαφζάι, της νεαρής ακτιβίστριας που επέζησε από απόπειρα δολοφονίας. Παρά το γεγονός ότι υπέστη τεράστιο σωματικό και συναισθηματικό τραύμα, έδωσε προτεραιότητα στη φροντίδα του εαυτού της, κάτι που της επέτρεψε να συνεχίσει τον αγώνα της για την εκπαίδευση των κοριτσιών. Θυμηθείτε, η αυτοφροντίδα δεν είναι μια εγωιστική πρακτική, αλλά μια επένδυση στον εαυτό μας.
Η ψυχική ανθεκτικότητα δεν είναι μια έμφυτη ιδιότητα που προορίζεται για λίγους και εκλεκτούς. Είναι μια δεξιότητα που μπορεί να καλλιεργηθεί μέσω της σκόπιμης εξάσκησης και της υιοθέτησης υγιών στρατηγικών αντιμετώπισης των δυσκολιών. Αν κάνουμε τις παραπάνω μεθόδους μέρος της καθημερινότητάς μας, μπορούμε όλοι να καλλιεργήσουμε αυτήν την σημαντική δεξιότητα.