Νέα εργαλεία αναδύονται, τα οποία από τη μία μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τη χειραγώγηση του κόσμου κι από την άλλη να επηρεάσουν προς μια θετική αλλαγή στην κοινωνία.
Τι από τα δύο συμβαίνει όμως;
Η τεχνολογία και η επιστήμη με κάθε νέο βήμα τους, βυθίζονται όλο και πιο βαθιά στην καθημερινότητά μας, μεταμορφώνοντας σταδιακά τις περισσότερες από τις εκφάνσεις της ζωής και της πραγματικότητάς μας. Τα τελευταία χρόνια, η τεχνητή νοημοσύνη έχει απογειώσει αρκετούς θεσμικούς παράγοντες, με τον τομέα της πολιτικής ως βασικό πυλώνα που ορίζει το σύστημα διακυβέρνησης, να αποκτά άλλες κατευθύνσεις και μεθόδους.
Η νέα δύναμη στα χέρια κομμάτων και δημαγωγών χρησιμοποιείται για ποικίλους σκοπούς και ενέχει επικινδυνότητες, αλλά και λύσεις για τη δομή της κοινωνίας. Συντρέχουν κυρίως ηθικές ανησυχίες αλλά και συμφέροντα που παραμένουν διαπλεκόμενα, καθώς η αξιοποίηση των επιτευγμάτων αυτών παραμένει στα χέρια των ισχυρών και δεν αντιμετωπίζονται σημαντικά ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες.
Προεκλογικές εκστρατείες και χειραγώγηση
Ένα από τα πιο σημαντικά πεδία που χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη (aka AI) στην πολιτική είναι η προσέλκυση ψηφοφόρων, για χάριν όσων έχουν βλέψεις να πάρουν ή να διατηρήσουν την εξουσία. Οι πολιτικές εκστρατείες, με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης γίνονται γρήγορα και ανέξοδα. Στόχοι και αναλύσεις επεξεργάζονται και τεράστιες ποσότητες δεδομένων αφομοιώνουν τις τάσεις και τις συμπεριφορές των χρηστών μέσα από τον κυβερνοχώρο.
Οι προβλέψεις μεταφράζονται σε πολιτική δύναμη και ισχύ για τους υποψηφίους. Αλγόριθμοι μπορούν να αναλύσουν τις προθέσεις των ανθρώπων μέσω της δραστηριότητας στα προφίλ τους, υποβοηθώντας τις προεκλογικές καμπάνιες να παράγουν μηνύματα, αποτελεσματικά και στοχευμένα. Αναπτύσσονται νέες τακτικές ψηφοθηρίας, προσαρμοσμένες, ώστε να βελτιστοποιούνται οι διαφημίσεις και να βρίσκουν το σωστό κοινό.
Καθώς η τεχνολογία αυτή διαδίδει πληροφορίες και συλλέγει δεδομένα, διαφαίνεται πως η πολιτική επικοινωνία αυτού του είδους, σήμερα, που το κινητό είναι η προέκταση του χεριού μας, έχει τρομερό αντίκτυπο στις επιλογές των πολιτών στις κάλπες, αλλά και στην διαμόρφωση πολιτικών αντιλήψεων.
Προπαγάνδα, ηθική και chatbot
Τα social media έχουν γίνει το τέλειο εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας. Γεγονότα, ειδήσεις, σχόλια και ιδεολογικοί διαπληκτισμοί κάτω από post είναι εκμεταλλεύσιμα στοιχεία, τα οποία η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιεί για να αναλύει τα συναισθήματα της ψυχολογίας των μαζών, αλλά και να συμμετέχει ενεργά στο δημόσιο διάλογο, κατευθύνοντας την κοινή γνώμη.
Η υπερσύγχρονη δύναμη των chatbot, ψεύτικων λογαριασμών οι οποίοι αλληλεπιδρούν με πραγματικούς χρήστες μέσω αυτοματοποιημένων μηνυμάτων και απαντάνε σε σχόλια, συνιστά μία ισχυρή χειραγώγηση, με το AI να συμμετέχει στην παραπληροφόρηση. Υπάρχει κυριολεκτικά ένας στρατός από αυτά, προγραμματισμένα να μεροληπτούν υπέρ ενός κόμματος ή μίας πολιτικής περσόνας ή έχοντας ως στόχο να πλήξουν και να κατακρημνίσουν την εικόνα ενός πολιτικού αντιπάλου.
Σε αυτό το σκιερό, αλγοριθμικό τοπίο, υπάρχει ο κίνδυνος της αναδιαμόρφωσης πεποιθήσεων μέσω του ψηφιακού πολιτικού αποπροσανατολισμού. Οι πλατφόρμες γίνονται ένα πεδίο μάχης για κοινωνικοπολιτικά ζητήματα. Η τακτική αυτή διαστρεβλώνει τις ιδέες των κλασσικών κοινωνικοπολιτικών αξιών και κάνει την αλήθεια και το ψέμα δυσδιάκριτα, ενώ το αόρατο χέρι των έξυπνων συστημάτων επηρεάζει την κοινή γνώμη και ενισχύει τον διχασμό, με σκοπό να κατευθύνει την πολιτική σκέψη των ανθρώπων.
Διακυβέρνηση και λήψη αποφάσεων με τεχνητή νοημοσύνη
Οι κυβερνήσεις και τα κράτη αρχίζουν να αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες προς όφελός τους και δοκιμάζουν, σε πολλές περιπτώσεις να τις αφήνουν να αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στην πολιτική ζωή. Στη Δανία, ένα νέο πολιτικό κόμμα έχει ως αρχηγό ένα chatbot τεχνητής νοημοσύνης, από το οποίο εκπροσωπείται. Ήδη έχει προτείνει ιδέες και λύσεις κοινωνικού σχεδιασμού.
Μελλοντικά, η τεχνητή νοημοσύνη δύναται να βοηθήσει σε επίπεδο χάραξης πολιτικής, αλλά και στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων. Η αμερόληπτη οπτική, η άμεση ενημέρωση και η πρόσβαση σε νομικά έγγραφα και εκθέσεις μέσα σε δευτερόλεπτα δίνει ισχυρό πλεονέκτημα έναντι των συνηθισμένων πρακτικών. Παράλληλα, μπορεί να κάνει κριτική στον αντίκτυπο των πολιτικών που ασκούνται σε συγκεκριμένα ζητήματα.
Σε μία ιδανικότερη συνθήκη, πέρα από τα συμφεροντολογικά καθιερωμένα πολιτικά δρώμενα, η τεχνολογία θα μπορούσε να τεθεί στην υπηρεσία των ανθρώπων, ώστε να χρησιμοποιείται για να επιλύει τα σύγχρονα προβλήματα, αλλά και να μας απελευθερώσει από βαρετές δουλειές.
Με προγνωστικές αναλύσεις για πιθανές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνέπειες και δεδομένου ότι παρακάμπτει τον ανθρώπινο παράγοντα, μπορεί να είναι μία ανεξάρτητη επιλογή που δεν επηρεάζεται από ανθρωποκεντρικές αντιλήψεις. Η ηθική θεώρηση για τα οφέλη και τις συνέπειες της χρήσης ΑΙ εγείρει προβληματισμούς, καθώς εξαρτάται από τον τρόπο που θα χρησιμοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη και τους απώτερους σκοπούς. Σε διαφορετική περίπτωση, ίσως μας οδηγήσει σε μία κοινωνία με όρους δυστοπικής πολιτικής χειραγώγησης.
Η τεχνολογία και η επιστήμη πρέπει να εργάζονται για τους ανθρώπους και τη φύση, την διαχείριση κρίσεων, την πρόληψη, την αντιμετώπιση καταστροφών, αλλά και την εξέλιξη σε σημαντικούς τομείς όπως της υγείας και της παιδείας. Όχι σε fake profile, σχόλια και αυτοματοποιημένα μηνύματα που εξυπηρετούν πολιτικά συμφέροντα.
Το μέλλον στην τεχνητή νοημοσύνη και την πολιτική
Είναι απαραίτητη η κατανόηση της τεχνητής νοημοσύνης και των δυνατοτήτων της από τους ανθρώπους, όχι με τεχνοφοβική προσέγγιση αλλά με ταξική συνείδηση. Η εκλαΐκευση της επιστήμης δεν είναι στο επιθυμητό επίπεδο και η κυριαρχία της πολιτικής ολιγαρχίας δείχνει να κρατάει τα ηνία στον τομέα, ποδηγετώντας τους πολίτες και τις αποφάσεις τους. Με εξελιγμένο μεν, αλλά ύπουλο δε τρόπο. Οι αλλαγές που προτείνονται δεν έχουν μελετηθεί με γνώμονα το κοινό καλό, αλλά την εγκαθίδρυση της εκάστοτε πολιτικής ελίτ στην εξουσία.
Θα μπορούσαν μελλοντικά τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης να μας κυβερνούν, αντικαθιστώντας τους ανθρώπους στο πεδίο της πολιτικής αρένας; Θα είναι δυστοπία ή λύτρωση από πολιτικούς δυνάστες; Είμαστε σε μία συνεχώς εξελισσόμενη διαδικασία, μέσα στο ήδη αμφιλεγόμενο πεδίο αναζήτησης της πολιτικής. Χρειαζόμαστε νέους τρόπους διαχείρισης, με προσοχή στα ηθικά ζητήματα που αναπόφευκτα δημιουργούνται σε δημοκρατίες εντός του καπιταλισμού. Η τεχνητή νοημοσύνη ίσως μπορεί να ανατρέψει τις κοινωνικές ανισότητες του σήμερα και να αναδειχθεί χρησιμότερη από τους πολιτικούς.