Ό,τι τρώγεται με τύψεις, μετράνε οι θερμίδες του διπλά!
Όχι, όχι, περίμενε… δεν εννοώ ότι μετράει διαφορετικά το θερμιδικό περιεχόμενο μιας τροφής ανάλογα με τα συναισθήματά μας. Αλλά με τις τύψεις συμβαίνει το εξής: Όταν “μολύνουν” τη σκέψη μας όσο καταναλώνουμε ένα γεύμα, μας στερούν από την απόλαυση και μας οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε περεταίρω υπερφαγία.
Όσο συνεχίζουμε να τρώμε – όχι γιατί το θέλουμε πραγματικά ή το απολαμβάνουμε, αλλά επειδή έχουμε διάθεση τιμωρητική και σκέψη “όλα ή τίποτα”– τότε είναι πιθανό να δούμε αλλαγές στο στο σωματικό μας βάρος, αλλά και στη συνολική μας διάθεση.
Όταν το diet culture κάνει Χριστούγεννα
Η κουλτούρα της δίαιτας έχει τη δύναμη να σβήσει όλη τη μαγεία των Χριστουγέννων. Ο καθένας από εμάς παίρνει κάτι διαφορετικό από την περίοδο των γιορτών. Για κάποια άτομα, τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή για ξεκούραση, για άλλα, μια ευκαιρία να περάσουν περισσότερο χρόνο με τους δικούς τους ανθρώπους, να ανταλλάξουν δώρα, να τηρήσουν τις παραδόσεις.
Τα περισσότερα, όμως, όταν σκέφτονται γιορτές, ονειρεύονται το φαγητό, την αφθονία και την απόλαυση! Βέβαια, συχνά έρχονται πακέτο το άγχος και οι ενοχές για το φαγητό και το diet culture είναι ο βασικός υπαίτιος.
Ατελείωτες συμβουλές για το πώς να “επιβιώσεις” αυτά τα Χριστούγεννα χωρίς να πάρεις βάρος: “(Βάλε μου έναν αριθμό από 3-20) tips για να μην πάρεις βάρος στις γιορτές!” “Χριστούγεννα και δίαιτα: Αυτή είναι η συνταγή healthy μελομακάρονου που θα φτιάξεις οπωσδήποτε!”
Για δεκαετίες, η βιομηχανία της δίαιτας κεφαλαιοποιεί τις ανασφάλειες και τα άγχη μας για το φαγητό και το σωματικό βάρος, πουλώντας μας την υπόσχεση του “τέλειου” σώματος. Την περίοδο των γιορτών η πίεση φτάνει σε δυσβάσταχτα επίπεδα, καθώς η αφθονία των λαχταριστών φαγητών και γλυκών και η πίεση να δείχνουμε “λαμπεροί” μας κάνει συνεχώς να νιώθουμε πως αποτυγχάνουμε. Δεν μας επιτρέπεται ούτε τότε να χάσουμε τον έλεγχο και οφείλουμε συνεχώς να νοιαζόμαστε για το νούμερο στη ζυγαριά μας. Κάπως έτσι, δημιουργούνται τύψεις για το φαγητό.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή η εμμονή με τη δίαιτα και την απώλεια βάρους δεν είναι μόνο περιττή, αλλά και επιβλαβής. Η βιβλιογραφία δείχνει πως οι περιορισμοί στη διατροφή και το αίσθημα ενοχής και ντροπής μπορούν να οδηγήσουν σε μια σειρά από αρνητικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένου του αυξημένου κινδύνου διατροφικών διαταραχών, κακής ψυχικής υγείας ακόμη και αύξησης βάρους. Αν μη τι άλλο, μας απομακρύνουν εντελώς από το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων, όποιο και να είναι αυτό για τον καθένα.
Βέβαια, αυτό που σπάνια αναφέρεται είναι πως το σώμα μας έχει μαγικούς τρόπους να λειτουργεί και να μας επαναφέρει στη ρουτίνα μας μετά τις γιορτές!
Φαγητό και τύψεις VS Ενεργειακό ισοζύγιο και λεπτίνη
Καταναλώνοντας πάνω-κάτω σταθερή ποσότητα τροφής, καταφέρνουμε να διατηρούμε ένα σταθερό σωματικό βάρος. Τονίζω το “πάνω κάτω” γιατί καμία μέρα δεν τρώμε τις ίδιες θερμίδες με την προηγούμενη. Είναι φυσιολογικό κάποιες ημέρες να τρώμε περισσότερο και άλλες λιγότερο. Η ενεργειακή μας πρόσληψη εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ αυτών: Η διάθεση, το πρόγραμμά μας, η δραστηριότητα, η εξωτερική θερμοκρασία.
Αν, τώρα, φάμε παραπάνω επί σειρά ημερών ή εβδομάδων, η έξτρα ενέργεια αποθηκεύεται ως λίπος. Ο μηχανισμός αυτός είναι απόλυτα φυσιολογικός και σωτήριος, αν σκεφτείς ότι στην ιστορία του ανθρώπινου είδους η επάρκεια τροφής όλες τις ημέρες δεν ήταν αυτονόητη.
Όταν τα λιποκύτταρα γεμίζουν παραπάνω από το “φυσιολογικό” παράγουν μια ορμόνη, την “λεπτίνη”. Το λέει και το όνομα: Η δουλειά της λεπτίνης είναι να δίνει σήμα στον εγκέφαλο ότι το σώμα έχει αρκετή ενέργεια και ότι είναι καιρός να σταματήσει να τρώει.
Πού το πάω; Στο ότι θέλοντας και μη, τις μέρες που χάνεται το μέτρο ακολουθούν μέρες με λίγο πιο “μίζερη” όρεξη, και αυτό το ρυθμίζει ο ίδιος ο λιπώδης ιστός. Βέβαια, προϋπόθεση είναι η κοντινή επαφή με το σώμα και τα σήματα που δίνει για να μας ανακοινώσει τις ανάγκες του. Η διαισθητική διατροφή μας δίνει άνευ όρων ελευθερία να χαρούμε τις τροφές που επιθυμούμε. Στη συνέχεια, το ίδιο μας το σώμα, ρυθμίζοντας την όρεξη, μας βοηθά να επανέλθουμε στο ιδανικό για εμάς βάρος.
Αυτά τα Χριστούγεννα…
Αυτά τα Χριστούγεννα, λοιπόν, σε παροτρύνω να κάνεις πέρα την “αστυνομία φαγητού” και να δωρίσεις στο σώμα σου αυτή την ελευθερία. Να φας το φαγητό σου χωρίς τύψεις γιατί οι θερμίδες των Χριστουγέννων δεν μετράνε! Μείνε ήσυχ@ ότι το σώμα σου ξέρει τι να κάνει αν κάποιες μέρες φας παραπάνω. Να μελώσεις τα δάχτυλά σου με μέλι από το μελομακάρονο και να γεμίσεις το ugly christmas sweater σου με άχνη από τον κουραμπιέ.
Να εστιάσεις την προσοχή σου σε ό,τι σημαίνουν για σένα τα Χριστούγεννα και να τα απολαύσεις!
Γράφει η Έρικα Νταουτίδου, Msc (Κλινική Διατροφολόγος / Διαιτολόγος)