Η είσοδος του ακροδεξιού κόμματος «Νίκη» στο Κοινοβούλιο, αναμφίβολα, σόκαρε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας.
Η «Νίκη» αποτελεί ένα σκοταδιστικό μόρφωμα με ισχυρές θέσεις υπέρ της ορθόδοξης εκκλησίας, διακατεχόμενο από σκληρά συντηρητικές αρχές που θυμίζουν ένα πολιτικό κλίμα άλλων εποχών. Κατηγορείται για σχέσεις παραγοντισμού με μοναχούς του Αγίου Όρους και μεγάλο μέρος της εκκλησίας.
Εντούτοις, όταν ο πρόεδρος του κόμματος, Δημήτρης Νατσιός, βρέθηκε στην εκπομπή «Καλημέρα Ελλάδα» για να αναλύσει τις θέσεις του, τόνισε ότι ουδεμία πηγή χρηματοδότησης έχει λάβει η «Νίκη» από την εκκλησία. Μοιραία, λοιπόν, ανοίγει ξανά στην πολιτική επικαιρότητα ένας περίεργος φάκελος: Η σχέση ανάμεσα στα πολιτικά κόμματα και στο Άγιο Όρος – μια σχέση δεκαετιών έως και αιώνων.
Το Άγιο Όρος και η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για πολλές πτυχές της ελληνικής κοινωνίας διαχρονικά
Αυτή η δυναμική έχει δώσει στην εκκλησία την ώθηση για συχνές παρεμβάσεις στις αποφάσεις του κράτους. Πολιτικές πρωτοβουλίες σε θέματα που βρίσκουν απέναντι την εκκλησία, όπως τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+, το δικαίωμα στην έκτρωση και η σταδιακή αποστασιοποίηση της παιδείας από τη θρησκεία, έχουν δεχτεί ηχηρές παρεμβάσεις από ιερωμένους, αλλά και την ίδια την ιερά σύνοδο. Ένα φαινόμενο το οποίο δεν υφίσταται σε άλλη χώρα της δυτικής Ευρώπης.
Στο παρελθόν, υπήρξαν προσπάθειες για μερικό διαχωρισμό κράτους και εκκλησίας, χωρίς ουσιώδες αποτέλεσμα. Το 2017, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ επιχείρησε να μετατρέψει το μάθημα των θρησκευτικών από χριστιανικά δογματικό σε πολυπολιτισμικό μάθημα και, παράλληλα, να προχωρήσει σε κατάργηση της πρωινής προσευχής από το σχολείο. Την εποχή εκείνη, ξέσπασε ένα κύμα συντηρητικών αντιδράσεων και σκληρής ρητορικής, συνοδευόμενης από ψευδείς ειδήσεις με κόμματα από το δεξιό χώρο να καυτηριάζουν την κίνηση αυτή, ενώ μπροστάρης ήταν, φυσικά, η ελληνική ορθόδοξη εκκλησία.
Ακόμη, εκτοξεύτηκαν ψευδείς κατηγορίες περί αφαίρεσης του σταυρού από την ελληνική σημαία, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα κλίμα κοινωνικής πόλωσης, μεταξύ εθνικοφρόνων και μη. Έτσι, η προσπάθεια αυτή, εγκλωβίστηκε σε ένα μεγάλο μέρος της στα δίχτυα της μισαλλοδοξίας, του μεσαιωνισμού και του συντηρητισμού.
Το 2001 έλαβε χώρα η μεγαλύτερη σύγκρουση μεταξύ κράτους και εκκλησίας
Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, επιχείρησε να καταργήσει την αναγραφή του θρησκεύματος από την ελληνική ταυτότητα. Ο Πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης, βρήκε απέναντι του την αντίδραση του Αρχιεπίσκοπου Χριστόδουλου, ο οποίος διεξήγαγε δεκάδες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας – οι οποίες συχνά κατέληγαν σε σκηνές βίας. Παράλληλα, ο Χριστόδουλος συγκέντρωσε 3.000.000 υπογραφές (!) ενάντια στο νομοσχέδιο. Παρά το διχασμένο πολιτικό κλίμα, η κυβέρνηση με πολέμιους όλα τα κόμματα του δεξιού χώρου, προχώρησε σε αυτή τη σημαντική μεταρρύθμιση και πέτυχε μια μεγάλη νίκη υπέρ του εκσυγχρονισμού της χώρας.
Υπόγειες σχέσεις του συντηρητικού χώρου με την εκκλησία και το Άγιο Όρος
Η στάση των συντηρητικών κομμάτων στο πλευρό της ορθόδοξης επιρροής στο πολιτικό σύστημα, υφίσταται ως μια σχέση βαθύτατου πελατειασμού και γενικότερου παραγοντισμού. Η ΝΔ, η «Ελληνική Λύση» και άλλα, μικρότερα κόμματα της σκληρής δεξιάς, συνοδεύουν τη «Νίκη» στις άριστες σχέσεις πολιτικών κομμάτων με την εκκλησία. Δεν είναι λίγες οι φορές που πολιτευτές των κομμάτων αυτών, παλεύουν να διατηρήσουν και να αναδείξουν τη φιλία τους με την εκκλησία.
Μέσα από συνεχείς περιοδείες, σταθερή παρουσία στην πρώτη γραμμή κάθε θρησκευτικής εκδήλωσης και κατακλυσμό των social media με φωτογραφίες πολιτευτών – είτε με ιερείς, είτε φιλώντας σταυρούς (γιατί η θρησκευτική πίστη, στο Instagram φαίνεται).
Η άνοδος της «Νίκης» στις πρώτες εκλογές, στέρησε ένα ποσοστό ψηφοφόρων της ΝΔ από τη Βόρεια Ελλάδα και οδήγησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη να αποπειραθεί ακόμη και να διανυκτερεύσει στο Άγιο Όρος – για να ανακτήσει τους θρησκόληπτους ψηφοφόρους. Αν και η Νέα Δημοκρατία επιχειρεί να παρουσιαστεί ως μία κεντρώα, προοδευτική δύναμη, η ένταξη υπουργών στο κόμμα που εκφράζονται ανοιχτά ενάντια στο δικαίωμα της άμβλωσης, προμηνύει κάτι διαφορετικό. Κρίνεται άξιο προβληματισμού το γεγονός πως η «Νίκη» δεν έχει γνωστοποιήσει τις πηγές χρηματοδότησής της, ούτε και έχει καταφέρει να διαψεύσει τις κατηγορίες περί εμβασμάτων χιλιάδων ευρώ από μονές του Αγίου Όρους.
Πώς, επιπλέον, η «Νίκη», από ένα κόμμα άγνωστο από την ίδρυση του 2019, κατάφερε με μόλις λίγες εβδομάδες προεκλογικής εκστρατείας να εισέλθει στη Βουλή;
Επεκτείνοντας τα ερωτήματα για τις σχέσεις μεταξύ εκκλησίας και πολιτικών κομμάτων, αίσθηση προκαλεί το γεγονός ότι η εκκλησία φαίνεται να αδιαφορεί για το γεγονός ότι μέλη της εκπροσωπούν χώρους που συσχετίζονται με τους «Σπαρτιάτες» – και ό,τι περίεργο συνεπάγεται αυτό.
Το να ζητάς να γυρίσεις σε παλιές και ένδοξες, κατά την γνώμη σου, μέρες είναι καταστροφικό. Η ιστορία το έχει αποδείξει αυτό. Με την #ΝΙΚΗ υπάρχει κάτι ακόμα χειρότερο…επιστροφή και παραμονή σε ένα σκοταδιστικό περιβάλλον χωρις μέλλον. #Εκλογες_25ης_Ιουνιου #Νατσιος
— Leon (@Leon_D_T) June 8, 2023
Σκοτεινές σχέσεις με σύνθετα ερωτήματα, δίχως απαντήσεις
Μέρος της εκκλησίας έχει καταφέρει να δικτυωθεί πλήρως και υπογείως στο πολιτικό σύστημα, κινώντας τα νήματα και ασκώντας άτυπο lobbying. Η «Νίκη» ενδέχεται να αποτελεί τον πρώτο Δούρειο Ίππο της εκκλησίας, ώστε αναρριχηθεί στην εξουσία.
Το σίγουρο είναι ένα: Τα πράγματα έχουν γίνει ακόμη πιο περίπλοκα από ό,τι ήταν.