Το Health At Every Size (HAES) – υγεία σε όλα τα μεγέθη – είναι ένα κίνημα/προσέγγιση που επιδιώκει να απομακρύνει την προσοχή από την απώλεια βάρους ως μοναδικό μέσο για επίτευξη υγείας και ευεξίας. Στόχος του να χαράξει έναν δρόμο αποδοχής προς τη διαφορετικότητα του κάθε σώματος, η οποία έχει τη δύναμη να δώσει κίνητρο για θετικές αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Οι αρχές του HAES και το σταθερό σημείο βάρους

Βασική αρχή του HAES είναι πως το σώμα μας θέλει να είναι υγιές στο βάρος στο οποίο είναι φτιαγμένο να είναι. Για τον κάθε έναν από εμάς υπάρχει ένα «σταθερό σημείο βάρους» (setpoint) όπου το σώμα μας νιώθει άνετα. Γύρω από το setpoint υπάρχουν φυσιολογικές αυξομειώσεις ανάλογα με τη διάθεση και την εποχή. Ποιο είναι αυτό το βάρος για τον καθένα μας; Θα έλεγα πως συχνά μοιάζει με το βάρος που έχουν ή είχαν οι γονείς μας, χωρίς αυτό να είναι ο κανόνας.

Σίγουρα είναι το βάρος στο οποίο το σώμα μας «καταλαγιάζει» όταν δεν προσηλωνόμαστε έντονα στο πόσο τρώμε ή γυμναζόμαστε. Η γενετική κληρονομιά του καθενός μας επηρεάζει διαφορετικά τη δομή των οστών, το μέγεθος του σώματος, το σχήμα και το βάρος.

Μαζί με τον εντερικό μικροβιόκοσμο, τις συνήθειες και τις γευστικές προτιμήσεις μας, καθορίζουν τον σωματότυπό μας. Μπορούμε να διατηρήσουμε το setpoint μας χωρίς πολλή προσπάθεια και σε αυτό νιώθουμε δυνατοί και ορεξάτοι να απολαύσουμε τη ζωή μας. 

Οι υποστηρικτές του αναφέρουν ότι οι παραδοσιακές παρεμβάσεις που επικεντρώνονται στην απώλεια βάρους δεν παράγουν αξιόπιστα θετικά αποτελέσματα και ότι η υγεία είναι αποτέλεσμα συμπεριφορών τρόπου ζωής που είναι ανεξάρτητες από το σωματικό βάρος. Οι «επικριτές» του HAES αμφισβητούν το κατά πόσο μπορεί να υπάρχει υγεία σε ένα υψηλότερο βάρος και υποστηρίζουν ότι η προσέγγιση αγνοεί τις επιπτώσεις της παχυσαρκίας

Το HAES μας προκαλεί να εμπιστευτούμε το σώμα μας

Το HAES υποστηρίζει πως μπορούμε να εμπιστευτούμε τα σήματα πείνας και κορεσμού που δίνει το σώμα και να πάρουμε απόλαυση από την κατανάλωση φαγητού. Υπάρχει ένα σύνθετο σύστημα ορμονών που ρυθμίζει την ένταση της πείνας μας, δηλώνει τον κορεσμό μας και μας βοηθά να διατηρούμε το βάρος μας σταθερό.

Μπορείς να το σκεφτείς σαν έναν «θερμοστάτη» ρυθμισμένο σε μια σταθερή θερμοκρασία. Το παραπάνω σύστημα λειτουργεί ακούραστα ώστε να ευθυγραμμίσει το σώμα με το setpoint του και μάλιστα λειτουργεί σαν «βιολογική δύναμη» που όσο πιο μακριά βρίσκεται από το setpoint του, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, τόσο πιο έντονα το τραβάει πίσω στο φυσιολογικό, άνετο εύρος του. 

Ο υπερπροστατευτικός φίλος μας, υποθάλαμος, επηρεάζεται και αλλοιώνεται από τις αλλεπάλληλες αυστηρές δίαιτες, τη συναισθηματική κατανάλωση φαγητού αλλά και από την ποιότητα της τροφής μας. Η βιομηχανία του φαγητού κάνει πολύ κόπο να υπονομεύσει τις προσπάθειές μας να τρώμε ισορροπημένα.

Έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την απομάκρυνση μας από το setpoint. Ας σκεφτούμε την εξέλιξη των τροφίμων που υπάρχουν γύρω μας και ποιες είναι πλέον οι επιλογές μας: τροφές άκρως επεξεργασμένες και ενεργειακά πυκνές που ούτε μας χορταίνουν, ούτε μας θρέφουν, επιλεγμένες μετά από σειρά πειραμάτων να ερεθίζουν τα κέντρα του εγκεφάλου μας που σχετίζονται με την επιβράβευση και τον εθισμό. 

Το HAES, η διαισθητική διατροφή και μύθος του υγιούς αδύνατου σώματος

Το HAES προωθεί την υιοθέτηση μιας ισορροπημένης, φυσιολογικής, «διαισθητικής» διατροφής που σέβεται τα σήματα πείνας και κορεσμού του υποθαλάμου και προσφέρει υγεία, θρέψη και απόλαυση. Είναι σημαντικό να τονίσουμε πως το κίνημα HAES δεν είναι ένα κίνημα παραίτησης από τις συνήθειες διατροφής και άσκησης που αποδεδειγμένα φέρνουν υγεία στο σώμα. Επιτρέπει τη διαφορετικότητα κάθε σώματος και εστιάζει στη φροντίδα του. 

Άλλωστε, αποδεικνύεται πως αδύνατο σώμα δεν σημαίνει πάντα υγιές σώμα. Ο δείκτης μάζας σώματος, μαθηματικός τύπος που αξιολογεί το βάρος σε ελλιποβαρές, φυσιολογικό ή υπέρβαρο ανάλογα με το ύψος, αποτελεί απαρχαιωμένο δείκτη που δεν κάνει καθόλου κουβέντα για τη σύσταση του σώματος ή το βάρος που το εκάστοτε σώμα είναι φυσιολογικό να έχει.

Μάλιστα πολλές μελέτες αναδεικνύουν πως το «υπέρβαρο» (ΔΜΣ=25-30 kg/m2) είναι σε αρκετές περιπτώσεις ευνοϊκότερο για την υγεία ενώ το «ελλιποβαρές» (ΔΜΣ<18,5 kg/m2) συνδέεται επίσης με αυξημένη θνησιμότητα. Επίσης, η χρήση του ΔΜΣ και άρα του βάρους ως κριτήριο προσδιορισμού της υγείας ενός ατόμου αγνοεί άλλες πτυχές της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής ευεξίας η οποία πολύ συχνά θυσιάζεται στον βωμό του αδυνατίσματος. 

Tο health at every size θέλει όλους μας να αποδεχθούμε το σώμα μας και τη διαφορετικότητά του, να εκτιμήσουμε όσα μας δίνει την ευκαιρία να βιώσουμε. Η αυτό-αποδοχή μας ενδυναμώνει να νιώσουμε άνετα μέσα στο δέρμα μας και μας σπρώχνει να μας φροντίσουμε.

Γράφει η Έρικα Νταουτίδου, Msc (Κλινική Διατροφολόγος / Διαιτολόγος)

Γνωμούλα;
+1
0
Έκλαψα
+1
0
Βαριέμαι
+1
0
Νευρίασα
+1
0
Αγαπώ
+1
0
Σοκαρίστηκα