Είναι Κυριακή απογευματάκι, είμαι εξαιρετικά ξεκούραστη και κατ’ επέκταση πολύ ορεξάτη.
Τι γίνεται όταν σταματάω να γυμνάζομαι;
Και τι θα πει αυτό;! Ότι έχω πολλή ενέργεια για γράψιμο. Και θα σου πω τι παρατήρησα. Έχουμε αναφέρει πολλάκις τα αμέτρητα οφέλη της άσκησης ως προς τη σωματική και την ψυχική υγεία, ωστόσο πιστεύω πως ήρθε και η στιγμή να μιλήσουμε για το τι συμβαίνει όταν σταματάμε την άσκηση. Ένα πολύ αγαπημένο μου θέμα προς συζήτηση, το οποίο παραδόξως – και κακώς – έχει παραμείνει στην αφάνεια.
Πράγματι, όταν η άσκηση διακόπτεται, στο σώμα πραγματοποιούνται τόσο βραχυπρόθεσμες όσο και μακροπρόθεσμες αλλαγές. Στην ουσία, ενώ τα rest days μεταξύ των προπονήσεων είναι απαραίτητα και τρομερά εποικοδομητικά, τα μεγάλα διαλείμματα ή/ και η διακοπή της άσκησης σε συνδυασμό με την καθιστική ζωή επιφέρουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας σε πολλά επίπεδα και ποικιλοτρόπως:
Βραχυπρόθεσμα: Αύξηση καρδιακού ρυθμού άρα και σφύξεων (σφυγμών) συνδυαστικά με μείωση της αντοχής. Θα έχεις παρατηρήσει ότι σταματώντας την άσκηση, αυτό που αλλάζει πρώτο είναι ότι λαχανιάζεις πιο εύκολα.
Τις πρώτες εβδομάδες: Μείωση του μυϊκού συστήματος με ενδεχόμενη αύξηση σωματικού βάρους.
Μακροπρόθεσμα: Η έλλειψη άσκησης οδηγεί σε ασθένειες όπως καρδιοπάθεια, διαβήτη κ.ά.
Όταν ασκείσαι, το μυοσκελετικό σου σύστημα προσαρμόζεται στα ερεθίσματα που δίνονται σε αυτό μέσω των προπονήσεων και έτσι το μέγεθος των μυών αυξάνεται, ώστε να ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες που προκύπτουν. Θα έχεις σίγουρα ξυπνήσει κάποιο ηλιόλουστο πρωινό και πάνω στη προσπάθειά σου να σηκωθείς από το κρεβάτι… it hit you!
Έχεις πιαστεί για τα καλά και αυτή είναι μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού που έχει ως στόχο να πραγματοποιηθεί η σωστή αποκατάσταση στους μυς σου. Αυτό, με τη σειρά του, θα δημιουργήσει ένα δυνατό και ρωμαλέο σώμα και πνεύμα, έτοιμο για τις επόμενες προπονήσεις σου αλλά και ανθεκτικό στις αντιξοότητες της καθημερινότητας.
Στον αντίποδα, όταν οι επόμενες προπονήσεις δεν πραγματοποιούνται, στέλνεται μήνυμα στον εγκέφαλο πως τελικά, κοίτα να δεις, αυτή η δύναμη που έχει αποκτηθεί με κόπο, δεν αξιοποιείται καθώς δεν υπάρχουν τα αντίστοιχα ερεθίσματα. Η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού είναι να επαναφέρει τους μυς σου στη μορφή που είχαν πριν ξεκινήσεις να ασκείσαι.
Η απάντηση του οργανισμού
Εάν συνεχίσεις να καταναλώνεις την ίδια ποσότητα φαγητού που κατανάλωνες, όταν πραγματοποιούσες κανονικά τις προπονήσεις σου (μιλάμε για διακοπή άνω των 2+ εβδομάδων), τότε θα παρατηρήσεις μια αύξηση σωματικού βάρους. Και αυτό είναι φυσιολογικό, δεδομένου ότι όταν καταναλώνεις περισσότερες θερμίδες από αυτές που «καις» μέσα στην ημέρα σου.
Η μεγάλη αύξηση σωματικού βάρους, θα επιβαρύνει το ερειστικό (σκελετικό) σύστημα του οργανισμού σου καθώς και την καρδιά και τους πνεύμονες που μεταφέρουν το αίμα και το οξυγόνο στους ιστούς.
Επιπλέον, θα χάσεις το προνόμιο της χαράς! Η έλλειψη των ενδορφινών (οι ορμόνες της χαράς) που παράγονται κατά τη διάρκεια της άσκησης, οδηγεί σε στρες, αίσθηση κούρασης, brain fog και μελαγχολία.
Η επιστημονική όψη
Παραθέτω μια έκφραση που ανέφερε ο κος Αθανάσιος Δρίτσας, Καρδιολόγος & Αναπληρωτής Δ/ντής του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Τμήματος, σε ένα συνέδριο που παρακολούθησα πριν δύο χρόνια: «Δεν θα μας σώσουν μόνο οι γιατροί αλλά και αυτά που θα κάνουμε εμείς για τον εαυτό μας». Ο ίδιος ανέφερε, βασιζόμενος σε έρευνες, πως υγεία χωρίς άσκηση δεν είναι δυνατόν να υπάρξει και ότι εάν είσαι άνω των 30 ετών και δεν ασκείσαι, ο οργανισμός σου θα «σκουριάσει» – τόσο απλά.
Δεν θέλω να σε τρομάξω αλλά να σε ταρακουνήσω. Όσο καλό dna κι αν έχεις, εάν δεν ασκείσαι, δεν θα είσαι ποτέ υγιής. Ακόμα κι αν κάνεις άριστη διατροφή (κανείς μας δεν κάνει την ΤΕΛΕΙΑ διατροφή, όλοι το ξέρουν αυτό!), αν δεν ασκείσαι, τότε είσαι φαινομενικά υγιής. Υγεία χωρίς κίνηση, δεν υπάρχει.
Φυσικά, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες ίσως απαιτηθεί η αποχή από την άσκηση, π.χ. στην περίπτωση τραυματισμού. Κι εδώ, όμως, οι σύγχρονες έρευνες προτρέπουν την εκγύμναση του υπόλοιπου σώματος παρά την ακινησία. Πλέον, κανένας ιατρός κάτω των 50 ετών δεν θα προτρέψει τον ασθενή του σε πλήρη ακινησία, όπως συνέβαινε παλιά με τον παραμικρό πόνο – εκτός αν κρίνει πως υπάρχει σοβαρό θέμα υγείας.
Κατανοώ πως λόγω εργασιακού φόρτου ή οικογενειακών υποχρεώσεων ή διακοπών, οι προπονήσεις μπορεί να χρειαστεί να διακοπούν. Στην περίπτωση που δεν γίνεται διαφορετικά, θα σου πρότεινα να προσπαθήσεις να προσθέσεις περισσότερη κίνηση στην καθημερινότητά σου.
Υπάρχουν και τα καλά νέα!
Αυτό που λένε ότι οι μύες έχουν μνήμη, το έχει πάρει το αυτί σου; Ε, είναι γεγονός! Με την ομαλή επανένταξή σου στις προπονήσεις, οι μύες «θυμούνται» τα κινησιολογικά μοτίβα των ασκήσεων που έχεις κάνει στο παρελθόν και κάνουν πιο εύκολη την πρώτη περίοδο μετά την αποχή από την άσκηση.
Μπορεί η πλήρης επαναφορά να ποικίλλει από οργανισμό σε οργανισμό ανάλογα με την ηλικία, το φύλλο και την αθλητική δραστηριότητα, ωστόσο ακόμα και αυτή η διακοπή είναι μέρος του ταξιδιού. Του δικού σου ταξιδιού για μία καλύτερη και πιο λειτουργική ζωή!