Και έχει κάθε λόγο.
Κάθε χρόνο, τα Χριστούγεννα, τα ίδια και τα ίδια: Ο υπερκαταναλωτισμός ξεπερνά κάθε προσδοκία, η αγάπη «μεταφράζεται» σε υλικά αγαθά, το πνεύμα των Χριστουγέννων συνδέεται με τα φωτάκια και τους λαμπερούς στολισμούς, ενώ παρά τις αναγραφόμενες εκπτώσεις, οι παρατηρητικοί θα αντιληφθούν πως, επί της ουσίας, οι τιμές στο εμπόριο λιανικής κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα.
Ούτε λόγος για την καταπιεστική, στερεοτυπική κουλτούρα που διοχετεύεται στη συλλογική μας αντίληψη μέσα από χριστουγεννιάτικες ταινίες και διαφημίσεις, οι οποίες μας θέλουν να διανύουμε τις γιορτινές μέρες με τεράστιο ενθουσιασμό, δίπλα στη σχέση που πρέπει οπωσδήποτε να έχουμε.
Υπό αυτό το πρίσμα, ήρθε η στιγμή της αλήθειας για την ομάδα του Estella. Ποια είναι τα στοιχεία που απεχθάνεται περισσότερο στα Χριστούγεννα;
Εύα: That’s what she said
Τα Χριστούγεννα αποτελούσαν οργανικό κομμάτι της παιδικής μας ηλικίας. Τότε, τα αθώα εκείνα χρόνια, τραγουδούσαμε τα κάλαντα από πόρτα σε πόρτα με τους φίλους μας, ανεξάρτητα από το χαρτζιλίκι και τα λαχταριστά σοκολατάκια που μας πρόσφεραν. Γράφαμε το γράμμα στον Άγιο Βασίλη, επιστρατεύοντας όλη μας την τέχνη, ενώ μας κατέκλυζαν συναισθήματα ευτυχίας κάθε φορά που βλέπαμε στολισμένες τοποθεσίες και Χριστουγεννιάτικα χωριά σε κεντρικές πλατείες.
Μεγαλώνοντας, αρχίσαμε σταδιακά να αντιλαμβανόμαστε τη θλιβερή τάση εμπορευματοποίησης κάθε συνθήκης ή περίστασης που αποφέρει κέρδη, συμπεριλαμβανομένης, βέβαια, και της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Γνωστές εταιρείες γεμίζουν ασφυκτικά τα ράφια τους με πάσης φύσεως χριστουγεννιάτικα είδη, τα οποία προσφέρονται σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, αφυπνίζοντας την υπερκαταναλωτική μας μανία. Έτσι, μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο, αγοράζοντας προϊόντα που δεν χρειαζόμαστε πραγματικά, αλλά θεωρούμε ότι «πρέπει» να τα προμηθευτούμε, καθώς έχουν τρομερά ελκυστική τιμή.
Ένα άλλο κεφάλαιο είναι αυτό της εξαναγκασμένης χαράς. Ως ενήλικες πια και καλούμενοι να ανταπεξέλθουμε σε εκατό διαφορετικές υποχρεώσεις, πολλές φορές δεν έχουμε διάθεση να στολίσουμε, να καθαρίσουμε το σπίτι, να ακούσουμε χριστουγεννιάτικες μελωδίες και να ψήσουμε κουλουράκια. Αντ’ αυτού, περιμένουμε καρτερικά λίγες ημέρες άδειας, προκειμένου να «λιώσουμε» στον καναπέ σαν να μην υπάρχει αύριο. Εφόσον αισθανόμαστε κόπωση, άγχος ή εξουθένωση, θα πράξουμε όπως επιθυμούμε, όχι όπως «προστάζουν».
Η συνολική φιλοσοφία μας σηματοδοτεί πως τα Χριστούγεννα είναι πιο όμορφα όταν ένα άτομο είναι σε σχέση. Όλο λάθος. Επ’ ουδενί κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη συντρόφου τις γιορτινές μέρες. Μάλιστα, υπάρχουν άπειρες περιπτώσεις ατόμων εκεί έξω που περνούν φανταστικά κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων με τις παρέες ή την οικογένειά τους. Ας προσπαθήσουμε να αποτινάξουμε όλα αυτά τα «μελανά» σημεία, εστιάζοντας στις μικρές – αλλά ουσιαστικές – πράξεις αγάπης και ανθρώπινου ενδιαφέροντος.
Στέλλα: Όταν το μίσος είναι προς τον ίδιο σου τον εαυτό
Για κάποιους ανθρώπους, η σκέψη πως έρχονται τα Χριστούγεννα αποτελούσε την διέξοδό τους από την καθημερινότητα. Χριστουγεννιάτικες ταινίες και τραγούδια όταν ακόμη ο υδράργυρος έφτανε στο κόκκινο. Κάλτσες με τον Άη Βασίλη συνδυασμένες με τιραντάκια και σορτς. Όνειρα και πλάνα για ένα αξέχαστο και φαντεζί ρεβεγιόν την πρώτη μέρα στο γραφείο μετά τις καλοκαιρινές διακοπές. Γι’ αυτούς τους αιθεροβάμονες τύπους, τα Χριστούγεννα δεν είναι μια ακόμη γιορτή, αλλά μια προσμονή. Μια προσμονή για το όνειρο, την ελπίδα και την παγιέτα. Μια ανάγκη για χαρά, έστω και επιτηδευμένη, ελπίδα, έστω και ψεύτικη και ζεστασιά, έστω και αν αυτή προέρχεται από το αναμμένο τζάκι.
Κι αν όλα αυτά μοιάζουν περισσότερο για λατρεία προς τα Χριστούγεννα, η άλλη όψη – που δυστυχώς υπάρχει σε κάθε νόμισμα– αποκαλύπτει την απέχθεια. Το φόρεμα που ονειρευόσουν να φορέσεις από τον Σεπτέμβριο δεν σου μπαίνει. Η εκ γενετής καταθλιπτική διαταραχή και τα υπερφαγικά επεισόδια στάθηκαν εμπόδιο στο όνειρο για ακόμα μια φορά.
Η εικόνα σου στον καθρέφτη σε άφησε και πάλι αδύναμη μπροστά της να σκέφτεσαι πιστευτά ψέματα για την παρέα σου, ώστε να πιστέψουν πως κάποια αρρώστια είναι ο λόγος που επιλέγεις να κάνεις Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά φορώντας πιτζάμες, τρώγοντας και βλέποντας ταινίες. Πώς το όνειρο σου για το ονειρικό και φαντεζί ρεβεγιόν έσβησε μπροστά στην αδυναμία αποδοχής της εικόνας σου.
Κάποια Χριστούγεννα είναι πιο δύσκολα, πιο αδύναμα, και πιο μοναχικά από άλλα. Κάποια Χριστούγεννα γίνονται αφορμή και αιτία να πεθάνει ένα όνειρο. Ακόμη και αυτά τα Χριστούγεννα, όμως, ας μην ξεχνάμε ότι εκεί έξω υπάρχουν άνθρωποι που μας αγαπούν και μας αποδέχονται, ακόμη κι αν εμείς δεν αγαπάμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Άνθρωποι που αναζητούν την ζεστασιά και την χαρά μας ακόμη και όταν εμείς νιώθουμε ανάξιοι ευτυχίας και γαλήνης.
Ας μην ξεχνάμε ότι ακόμη και αυτές τις μέρες κάποιοι άνθρωποι παλεύουν με το τέρας του μυαλού τους. Ας δώσουμε, λοιπόν, τόση αγάπη όση να μην μπορεί να χωρέσει το μίσος σε καμία καρδιά.
Αναστασία: Όταν η βία – κάθε λογής – θεριεύει…
Η περίοδος των γιορτών είναι συνήθως περίοδος βίας. Σύμφωνα με διεθνείς επιστημονικές μελέτες αλλά και εμπειρικά δεδομένα, η ενδοοικογενειακή βία αυξάνει σε περιόδους που το ζευγάρι περνάει πιο πολύ χρόνο μαζί, όπως στις γιορτές των Χριστουγέννων, το Πάσχα ή το καλοκαίρι.
Εφόσον την περίοδο των Χριστουγέννων ο περισσότερος κόσμος δεν εργάζεται και παραμένει για πολλές ώρες της ημέρας στο σπίτι, η στενή επαφή, για αρκετές μέρες, πυροδοτεί τους διαπληκτισμούς. Σε συνδυασμό με την πίεση και το άγχος όλα να γίνουν τέλεια, επειδή είναι γιορτές και με το ζόρι πρέπει να ζωγραφίσουμε ένα χαμόγελο στα χείλη μας, η ένταση ανεβαίνει στα ύψη και δημιουργεί αναβρασμούς και περιστατικά κακοποίησης που μπορεί να αποβούν μοιραία.
Τα Χριστούγεννα μειώνονται οι δίοδοι διαφυγής από κακοποιητικά περιβάλλοντα, γεγονός που προκαλεί περαιτέρω δυσκολίες για τα θύματα να καταγγείλουν την κακοποίηση και να βρουν τον δρόμο προς την ασφάλεια. Τα σχολεία είναι κλειστά, οπότε είναι πιο πιθανό τα παιδιά που γίνονται θύματα ψυχολογικής ή και σωματικής κακοποίησης κι έτσι, οι πιο «λαμπρές» μέρες της χρονιάς, για κάποιους ανθρώπους είναι οι πιο σκοτεινές. Δεν είσαι μόνη, δεν είσαι η μόνη.
Και η φτώχεια είναι βία (πέρα από την έμφυλη και ενδοοικογενειακή) και γίνεται περισσότερο δυσβάσταχτη τώρα -ταυτόχρονα, στην Παλαιστίνη ακόμη σκοτώνουν τ’ αδέρφια και τις αδερφές μας.
Emily: Από πού ν’ αρχίσω;
Έχουμε και λέμε: “Last Christmas I gave you my heart. But the very next day you gave it away…” Φτάνει.
Το στόλισμα ξεκινά αρχές Νοέμβρη, μέχρι τα Χριστούγεννα θα τα έχεις βαρεθεί. Τα οικογενειακά τραπέζια είναι οριακά βασανιστήριο. Τα δώρα που «πρέπει» να αγοράσω, το πάρτι του καπιταλισμού.
Τα Χριστούγεννα είναι δηλαδή τα glorified γενέθλια ενός τυπά που δεν ξέρουμε, δεν χρειάζεται να το γιορτάζουμε όλοι.
Όσο για τα cute ταξιδάκια σε Αράχωβα και τα moon boots, ευχαριστώ θα κάτσω σπίτι.
Κατερίνα: All I want for Christmas is… Palestine to be free
Δεν θα μπορούσα να αρνηθώ τις όμορφες στιγμές που μου έχουν προσφέρει οι γιορτινές μέρες, από μικρούλα μέχρι και τώρα λίγο πριν τα 30 –σοκ. Βρισκόμενη όμως εδώ, σε ένα μικρό γραφειάκι κάτω από του Φιλοπάππου, αναρωτιέμαι πως το προνόμιό μου, μου δίνει την επιλογή να μπορώ να γιορτάσω αν θέλω αυτές τις ημέρες, όταν ταυτόχρονα 20.000 άνθρωποι στην Παλαιστίνη έχουν ήδη δολοφονηθεί.
Να μου πεις βέβαια, η μαζική γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού συμβαίνει από το 1948, τότε που ούτε καν ιδέα ήμουν. Ίσως όμως η live αναμετάδοση μιας γενοκτονίας είναι λίγο διαφορετική από κάτι που παλιά, στην εφηβεία μου, άκουγα ότι συμβαίνει «κάπου μακριά στην Παλαιστίνη».
Φωτογραφίες νεκρών παιδιών ανάμεσα σε διαφημίσεις μεγάλων καταστημάτων με προτεινόμενα δώρα για τα Χριστούγεννα. Μανάδες να ψάχνουν τα παιδιά τους κάτω από τα χαλάσματα, ανάμεσα σε μανάδες που κρατάνε αγκαλιά τα παιδιά τους σε χιονισμένα τοπία. Χριστουγεννιάτικοι στολισμοί και λαμπάκια ανάμεσα σε κατεστραμμένη γη και βόμβες. Ας το παραδεχτούμε, μαζί κι εγώ, αυτός είναι ο κόσμος μας.
Ένας κόσμος που γιορτάζει τη «γέννηση του Χριστού» στη Βηθλεέμ, ενώ στα εδάφη αυτά όσο γράφονται αυτές οι λέξεις θερίζει ο θάνατος. Στην Παλαιστίνη (και) αυτά τα Χριστούγεννα δεν αγκαλιάζουν τα παιδιά τους κάτω από το δέντρο. Τα αγκαλιάζουν για να τα αποχαιρετήσουν.
No one is free -πόσο μάλλον festive- όταν οι άλλοι είναι καταπιεσμένοι…
Καλά Χριστούγεννα, με αυτό το μήνυμα για ελευθερία και δικαιοσύνη.