Χρειάζεται να κάνουμε διατροφή τα Χριστούγεννα; Πώς διαμορφώνεται ένα ενδεικτικό εβδομαδιαίο πρόγραμμα διατροφής που συμπεριλαμβάνει χριστουγεννιάτικες λιχουδιές, διασφαλίζοντας ότι θα μπαίνουμε στο αγαπημένο μας τζιν μετά τις γιορτές;
Από τότε που εδραιώθηκε η βιομηχανία της δίαιτας, η πρόσληψη βάρους κατά τις γιορτές ήταν σταθερά κεντρικό θέμα συζήτησης. Άρθρα για το φαγητό των γιορτών, tips διαχείρισης, «μέτρον άριστον» και η λίστα συνεχίζεται. Φυσικά, μετά το πέρας των γιορτών κυκλοφορούσαν δεκάδες ένθετα με δίαιτες αποτοξίνωσης και κάθε λογής προϊόν που θα βοηθούσε με την πρόσληψη βάρους που προέκυψε λόγω των ημερών. Τα άρθρα συνήθως ήταν γεμάτα τρομοκρατία.
«Τι έδειξε η ζυγαριά; Μπαίνετε στο τζιν σας; Σας βρήκε η νέα χρονιά αρκετά αδύνατες;». Και λέω αδύνατες γιατί σχεδόν πάντα τα κείμενα αυτά απευθύνονται σε γυναίκες, ενισχύοντας τις έμφυλες διακρίσεις και κάνοντας ξεκάθαρο ότι αν κάποιος θα έπρεπε να ανησυχεί για την εικόνα σώματός του, αυτές είναι για άλλη μια φορά οι γυναίκες.
Τα τελευταία χρόνια οι συμβουλές σαν να συντονίστηκαν με τα σημεία (και τις μόδες των καιρών) και να «μαλάκωσαν» λιγάκι. Πλέον θα ακούσεις ότι δεν θα προλάβει να σε παχύνει το φαγητό των γιορτών (εν μέρει και υπό όρους ισχύει) ή ότι δικαιούσαι να φας έστω τώρα που έφτασαν τα Χριστούγεννα κι από του χρόνου (που δεν αργεί), βλέπουμε. Αυτή η προσωρινή ανακωχή με το φαγητό στα μάτια μου φάνταζε πάντα τρομερά δυσλειτουργική. Πράγματι, οι γιορτές διαρκούν 10 μέρες τον χρόνο, η βιομηχανία που συντηρεί όμως όλες αυτές τις συμβουλές υπάρχει εκεί 365 μέρες.
@abbeyskitchen Lets stop normalizing losing out sh*t over a single say of eating thats NOT on your clean eating diet. #cleaneating #dietculturedropout #healthillie #healthyholidays #christmasdinner #holidaymeal ♬ original sound – Abbey Sharp
Περνώντας τα χρόνια, συνειδητοποιώ ότι όλη αυτή η διόγκωση του θέματος δημιουργεί το εξής διπλό μήνυμα: Το φαγητό θα είναι εδώ, θα είναι πολύ, θα χρειαστεί να το δαμάσουμε, αλλά(!) και να το απολαύσουμε και ο δρόμος θα είναι μακρύς και δύσκολος. Αφενός, δηλαδή, χρειάζεται να τρέμουμε για την ζυγαριά και να θεωρούμε σχεδόν δεδομένο ότι θα υπάρξει πρόσληψη βάρους κι αφετέρου, το φαγητό υπερτονίζεται ως το σημείο των γιορτών, εξιδανικεύεται και βρίσκεται παντού γύρω μας μέσα σε μία φούσκα υπερβολής.
Θα πρότεινα φέτος να σκεφτούμε λίγο διαφορετικά: Αν πειστώ ότι έχω λόγο να φοβάμαι το φαγητό, θα το φοβάμαι. Κι αν το φοβηθώ έχω περισσότερες πιθανότητες να φάω παραπάνω από όσο χρειάζομαι, σαν μια άμυνα σε όλη αυτή την καταπίεση. Αντί για ευκαιρία για δίαιτα, διατροφή και tips ίσως αυτές τις γιορτές να είναι ευκαιρία να ξαναγνωριστείς με το σώμα σου. Όλος αυτός ο ελεύθερος χρόνος, μπορεί να γίνει χρόνος παρατήρησης και εξερεύνησης της φυσικής σου κατάστασης.
Επιπλέον, βιώνοντας την καθημερινότητα σε πιο αργούς ρυθμούς, υπάρχει ο χώρος να παρατηρήσεις ποια μοτίβα σκέψεων σε οδηγούν σε δυσλειτουργική σχέση με το φαγητό, ποιοι είναι οι φόβοι και οι ανασφάλειές σου. Μόνο ονοματίζοντας ένα πρόβλημα μπορεί να ξεκινήσει η επίλυση του.
Μπορείς λοιπόν να σκεφτείς και να καταγράψεις:
1. Ξεκουράζομαι αρκετά; Κι όταν λέμε ξεκουράζομαι, μην πάει ο νους σου στον καναπέ μετά την δουλειά. Κοιμάσαι αρκετά; Είναι βαθύς, ποιοτικός και μη διακοπτόμενος ο ύπνος σου; Η ξεκούραση δεν είναι κάτι που θα έπρεπε να συμβαίνει μόνο τα Σαββατοκύριακα. Ένας 12ωρος ύπνος που θα συμβεί την Παρασκευή ή/και το Σάββατο δεν έχει την ικανότητα να αναπληρώσει όλα τα 6ωρα που κοιμόμαστε μέσα στην εβδομάδα λόγω υπερέντασης/έλλειψης χρόνου.
Οι έρευνες μάς δείχνουν ξεκάθαρα πια ότι ο ύπνος είναι πολύ υποτιμημένος παράγοντας που συνδέεται με την υπερβαρότητα. Λιγότερος ύπνος σημαίνει περισσότερη πείνα και μη διαχειρίσιμες λιγούρες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ίσως αντί για συγκεκριμένη διατροφή μέσα στις γιορτές, να μπορείς να ασχοληθείς με το πως θα διασφαλίσεις καλό ύπνο για σένα όλη την χρονιά που ακολουθεί και να φτιάξεις ένα πλάνο ξεκούρασης -αποφόρτισης.
2. Αρρωσταίνω συχνά μέσα στη χρονιά; Αν ναι, ίσως χρειάζεται να επαναπροσδιορίσεις τη σχέση σου με τα θρεπτικά συστατικά που λαμβάνεις από την τροφή κι αυτό δεν έχει νόημα να έχει ημερομηνία λήξης.
3. Με φροντίζω μέσα από το φαγητό μου; Αυτή είναι μία ερώτηση δύσκολη να απαντηθεί καθώς συχνά συνδέουμε την φροντίδα με το «να φάω ό,τι μου αρέσει». Είναι σημαντικό να σου αρέσει αυτό που θα φας, όμως σε θρέφεις; Οργανώνεις τα γεύματα της εβδομάδας ώστε να βγαίνουν με λίγο κόπο και το ελάχιστο δυνατό μαγείρεμα; Τρως από όλες τις ομάδες τροφίμων; Νιώθεις ενέργεια από το φαγητό σου;
4. Πως νιώθω μέσα στο σώμα μου; Αν μπορούσε να με ακούσει, τι θα του έλεγα;
Όσο για το τι να φας στις γιορτές; Ό,τι θέλεις. Να είσαι σίγουρος/η ότι αν το φας συνειδητά, το απολαύσεις και μείνεις στην ποσότητα που έχει ανάγκη το δικό σου σώμα, πράγματι δεν θα πάρεις γραμμάριο.