Είναι Κυριακή βράδυ, κι εγώ χαζεύω σειρές στον υπολογιστή, κουρασμένη από μία γεμάτη μέρα.
Λίγο πριν με πάρει ο ύπνος, λαμβάνω ένα μήνυμα από έναν άγνωστο, το οποίο με ταράζει τόσο, που ξυπνάω μονομιάς: «Η κοπέλα μου βγάζει περισσότερα από εμένα», μου γράφει. «Έχει, επίσης, υψηλότερη μόρφωση. Νιώθω υποδεέστερος στη σχέση μας. Μπορείς να μου δώσεις μία συμβουλή;».
Θα μπορούσα να αγνοήσω αυτό το μήνυμα. Παρ’ όλα αυτά, αναγνωρίζω ότι κάθε τέτοια αφορμή αποτελεί μία καλή ευκαιρία για να καταλάβω τι πάει τόσο στραβά σε σχέση με την έμφυλη ισότητα και τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
«Καταλαβαίνω πώς νιώθεις», ξεκινάω να του απαντώ. Όχι γιατί πραγματικά καταλαβαίνω, αλλά επειδή θέλω να αισθανθεί πώς δεν πρόκειται να τον κατακρίνω για τα συναισθήματά του.
«Γιατί, όμως, θεωρείς ότι είσαι υποδεέστερος όταν έχεις σχέση με κάποια που έχει περισσότερα χρήματα ή πτυχία από εσένα; Αν οι ρόλοι ήταν αντεστραμμένοι θα σκεφτόσουν αντίστοιχα ότι εκείνη είναι κατώτερή σου;»
«Όχι, βέβαια!», απάντησε ο συνομιλητής μου με τη μία. «Η κοπέλα σου σε κάνει να νιώθεις υποδεέστερος; Νιώθεις να σε υποτιμάει;» ήταν η επόμενή μου ερώτηση, στην οποία απάντησε και πάλι αρνητικά. «Τότε τι φταίει που νιώθεις κατώτερός της;»
Έγραφε, έσβηνε. Η απάντηση φαινόταν να είναι δύσκολη για εκείνον. Το πρωί μόνο έλαβα ένα μεγάλο μήνυμα γεμάτο σκέψεις, αμφιβολίες και ερωτήματα.
Η Κ. και ο Λ. έχουν μία σχέση γεμάτη τρυφερότητα και αγάπη
Η καθημερινότητα μεταξύ τους είναι αρμονική και τα χρόνια που περνάνε τους φέρνουν όλο και πιο κοντά. Ωστόσο, όταν άρχισε να έρχεται όλο και πιο έντονα στη συζήτηση το ενδεχόμενο της συγκατοίκησης, τα πράγματα άρχισαν να σκουραίνουν. Η Κ. έχει σαφώς πολύ καλύτερο μισθό, υποστήριξη από την οικογένειά της και έμενε σε ένα σπίτι νεόδμητο, σε καλή περιοχή.
Από την άλλη, ο Λ. έχει έναν ασταθή μισθό, που δεν του επιτρέπει να σπαταλάει χρήματα ή να ζει σε καλύτερο σπίτι. Σαν να μην έφτανε αυτό, η μαμά της Κ. δηλώνει όλο και πιο έντονα πως αμφιβάλλει για το κατά πόσο ο Λ. είναι κατάλληλος για εκείνη, δεδομένου ότι, σε αντίθεση με αυτή, δεν έχει πτυχίο ΑΕΙ. Ακόμα, οι φίλοι και ο κοινωνικός περίγυρος του Λ. τον χλευάζουν και του κάνουν πλάκες με κάθε αφορμή, λόγω του ότι η σύντροφός του έχει την οικονομική άνεση να συντηρήσει και τους δύο.
«Άρα, το πρόβλημα δεν είναι στη μεταξύ σας σχέση αλλά στον κοινωνικό σας περίγυρο;» ρώτησα, αφού διάβασα με κάθε λεπτομέρεια την ιστορία του.
«Από μόνος σου, ίσως να μην ένιωθες υποδεέστερος. Οι γύρω σου είναι που σε κάνουν να νιώθεις έτσι, σωστά;»
Ζούμε σε έναν κόσμο, που η νόρμα είναι η γυναίκα να λαμβάνει χαμηλότερο μισθό (wage gap) από τον άντρα σε τόσο μεγάλο βαθμό που, όταν κατ’ εξαίρεση κάποια βγάζει περισσότερα χρήματα από το σύντροφό της, αυτό θεωρείται προσωπική αποτυχία του άντρα.
Τα στατιστικά θέλουν τους άντρες να (απο)λαμβάνουν καλύτερους μισθούς – κάπως έτσι, ξεδιαλύνεται το τοπίο
Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία, το 2021 οι γυναίκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχαν ωριαίες αποδοχές χαμηλότερες κατά 12,7% από τους άντρες. Αντίστοιχα, οι γυναίκες στις ΗΠΑ, το 2022, έβγαλαν, κατά μέσο όρο, χρήματα που αντιστοιχούν στο 82% στις αμοιβές των αντρών.
Μπορούμε, άραγε, να αναρωτιόμαστε βάσει των αριθμών αυτών γιατί οι άντρες θεωρούν δεδομένο ότι πρέπει να έχουν υψηλότερα εισοδήματα από τις συντρόφους τους;
Από την άλλη πλευρά, όταν μιλάμε για την εκπαίδευση, τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για τα κράτη-μέλη του, δείχνουν ότι οι γυναίκες αποτελούν πλέον την πλειοψηφία των αποφοίτων της δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μέσα σε λιγότερο από έναν αιώνα που επιτράπηκε στις περισσότερες χώρες η πρόσβασή τους σε αυτή. Εντούτοις, η κοινωνία δεν φαίνεται να αποδέχεται ότι μία γυναίκα στη σύγχρονη εποχή μπορεί να έχει γνώσεις, πτυχία, εξειδίκευση και επιμορφώσεις, να εργάζεται σε κάθε τομέα ενδιαφέροντος και, δυνητικά, να βγάζει περισσότερα χρήματα από έναν άντρα.
Κι αυτό, γιατί ζούμε σε έναν κόσμο, που είναι ακόμη βαθιά σεξιστικός και στον οποίο βασιλεύει μέχρι και σήμερα η πατριαρχία, που μας υπαγορεύει ότι ο άντρας πρέπει να μπορεί να έχει το «πάνω χέρι» σε μία σχέση και τον έλεγχο των χρημάτων σε μία οικογένεια. Δεν είναι, όμως, πολύ κρίμα εν έτει 2023 να συνεχίζουμε να αναπαράγουμε τέτοιες αντιλήψεις;
Την ημέρα που θα αποδεχτούμε ότι το ζευγάρι είναι στην ουσία μία ισότιμη ομάδα, που εργάζεται από κοινού για το αμοιβαίο όφελος και πως μία γυναίκα μπορεί εξίσου να υποστηρίξει οικονομικά το σύντροφό της (όπως και ο ίδιος μπορεί να την υποστηρίξει συναισθηματικά, κόντρα στους παραδοσιακούς ρόλους με τους οποίους μεγαλώσαμε), τότε οι σχέσεις μας θα γίνουν σίγουρα καλύτερες.
Την ημέρα που θα καταρρίψουμε επιτέλους τους έμφυλους ρόλους, που μας καταπιέζουν, και θα αναζητήσουμε τη δική μας ευτυχία, – ακόμα και κόντρα στα σχόλια του περίγυρου – και την κοινωνία που μας γαλούχησε διαφορετικά. Τότε, είναι σίγουρο ότι θα μπορούμε πραγματικά να απολαύσουμε την αγάπη, τη συντροφικότητα και την αμοιβαιότητα, χωρίς κόμπλεξ και εμπόδια.