Τρία άτομα που είναι σε πολυσυντροφική σχέση μιλούν για το πως έχουν ξεπεράσει τα δεσμά της μονογαμίας και ισχυρίζονται πως «Όπως μπορείς να αγαπάς πολλούς φίλους ταυτόχρονα, το ίδιο μπορείς να κάνεις και με τους συντρόφους σου».
Η Jo είναι ο άνθρωπος που μπορεί να πάρει μία βαρετή Δευτέρα και να την μετατρέψει σε ένα αυτοσχέδιο πάρτι. Τουλάχιστον, αυτό συνέβη στη δική μου περίπτωση, όταν πριν από μία εβδομάδα, με υποδέχτηκε στο διαμέρισμά της, προκειμένου να μιλήσουμε για την πολυσυντροφικότητα.
Με κέρασε τσάι και με σύστησε στους συντρόφους της, Νίκο και Άντι, με τους οποίους είχαν μόλις ολοκληρώσει ένα session γυμναστικής.
Είχε αρχίσει να νυχτώνει και εγώ προσπαθούσα να φανώ διακριτική, μίας και με είχαν μόλις γνωρίσει. Παρ’ όλα αυτά πολύ γρήγορα δημιουργήθηκε μία αίσθηση οικειότητας και κάπως έτσι άρχισαν να μου διηγούνται πώς γνωρίστηκαν αλλά και πώς λειτουργεί η δική τους πολυσυντροφική σχέση.
«Με τον Νίκο είμαστε ζευγάρι περίπου δύο χρόνια», αφηγείται η Jo, ενώ όπως μου εξηγεί, πρόσφατα αποφάσισαν και να συγκατοικήσουν. «Τότε ήμουν σε μία άλλη σχέση, οπότε για ένα διάστημα βγαίναμε και οι τρεις. Κάπου εκεί ήρθε και η Άντι, την οποία γνωρίσαμε μέσω ενός dating app. Θυμάμαι ότι με είχε ιντριγκάρει πολύ το όνομά της στην εφαρμογή. Ήταν “Hell Angel”. Ήθελα πολύ να την γνωρίσω».
Από την πλευρά της η Άντι προσθέτει «Με την Jo ταιριάξαμε κατευθείαν. Κάναμε fangirling για τα αγόρια. Τότε σκέφτηκα για πρώτη φορά πως θα μπορούσα να βγαίνω και με τους τρεις τους».
Ρωτώντας τους πως μπήκαν στη φάση της πολυσυντροφικότητας, ο Νίκος μου εξηγεί πως είναι σε αυτό το concept, χωρίς να ξέρει ότι λέγεται έτσι, περίπου 20 χρόνια. «Πλέον, έχει ποτίσει στο DNA μου. Οι άνθρωποι φοβούνται αυτό που δεν ξέρουν ή δεν καταλαβαίνουν. Αισθάνονται πως αυτού του είδους οι σχέσεις απειλούν την μονογαμία ή την πυρηνική οικογένεια. Μπορεί και να ισχύει. Αλλά αν εσύ νιώθεις απειλή, αυτό λέει πολλά σχετικά με τον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι τις δικές σου σχέσεις και όχι τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε εμείς τις δικές μας. Βασικά ανησυχείς για τον τρόπο που εσύ έχεις επιλέξει να ζεις.».
Η Jo μου εξηγεί πως η πολυσυντροφικότητα την έχει βοηθήσει να ανακαλύψει τις «γκρι περιοχές», να κατανοήσει πως τα πράγματα δεν είναι άσπρο ή μαύρο, ενώ μου αποκαλύπτει πως ακόμα και με άτομα που πλέον δεν διατηρεί ρομαντικές σχέσεις μπορεί να τα φιλάει στο στόμα ως μία μορφή διατήρησης της στοργής που έχει δημιουργηθεί με τα χρόνια μεταξύ τους.
Όσον αφορά την Άντι, αλλά και τη στιγμή που κατάλαβε ότι θέλει να αυτοπροσδιορίζεται ως πολυσυντροφικό άτομο, μου εξηγεί πως πρόκειται βασικά για μία διαπίστωση που ήρθε μετά από αρκετές μονογαμικές σχέσεις, οι οποίες έληγαν με ένα κοινό παράπονο εκ μέρους των συντρόφων της. Ότι ποτέ δεν τους έθετε ως προτεραιότητα. «Ένιωθα ότι είχα κολλήσει σε αυτή τη λούπα. Πώς δεν είμαι ικανή να κάνω σχέσεις και να δώσω στους ανθρώπους αυτό που ζητούσαν. Ξεκίνησα να διαβάζω, έκανα και ψυχοθεραπεία εκείνο το διάστημα και ξαφνικά όλα έβγαλαν νόημα. Τα τελευταία τέσσερα δηλώνω ανοιχτά και περήφανα πολυσυντροφική».
Αυτό που την πληγώνει περισσότερο και αυτό που ακούει πιο συχνά είναι το επιχείρημα: «Κι αν σου συμβεί κάτι κακό, ποιος θα είναι δίπλα σου; Οι άνθρωποι που δεν είναι μέσα σε μία τέτοια κατάσταση αισθάνονται ότι δεν πρόκειται περί κανονικής δέσμευσης, ότι δεν υπάρχουν συναισθήματα, ότι δεν είναι «σοβαρό». Είναι εντελώς σοβαρό όλο αυτό. Αισθάνομαι το ίδιο ερωτευμένη, ευτυχισμένη, θυμωμένη, αγχωμένη, όπως μπορεί να αισθάνεται κανείς και σε μία μονογαμική σχέση» λέει χαρακτηριστικά η Άντι.
Η Jo κουνώντας το κεφάλι καταφατικά, δείχνει να συμφωνεί απόλυτα, ενώ σπεύδει να συμπληρώσει: «Όπως μπορείς να δεσμευτείς ταυτόχρονα απέναντι σε περισσότερους από έναν φίλους σου, το ίδιο μπορείς να κάνεις και με τους ανθρώπους με τους οποίους μοιράζεσαι μία ρομαντική σχέση.Υπάρχει αυτό το ‘Γιατί ένας άνθρωπος δεν σου είναι αρκετός;’ Δεν έχει να κάνει με το εάν ένας άνθρωπος από μόνος του είναι αρκετός. Δεν επιλέγω τους συντρόφους μου για να μου γεμίσουν τα κενά μέχρι να νιώσω ολόκληρη.»
«Η αλήθεια είναι πως ένα άτομο είναι αρκετό. Κι αυτό το άτομο είναι ο εαυτό μας. Δεν ψάχνουμε κανέναν να μας ολοκληρώσει», τονίζει ο Νίκος, συμπληρώνοντάς την.
Όσον αφορά το κομμάτι της αποδοχής από την οικογένεια, η Jo μου λέει γελώντας «Η μαμά μου τα Χριστούγεννα στέλνει δώρα σε όλους μας. Χρειάζεται να ξε-μάθεις πολλά από τα πράγματα που έχεις μάθει από παιδί σχετικά με την αγάπη καθώς και το πώς αυτή εκφράζεται. Τις ανάγκες σου, τα όρια σου. Έχουμε μάθει από την αρχή της ζωής μας ότι αγάπη σημαίνει βρίσκω τον έναν και μοναδικό και τα αφήνω όλα πίσω για χάρη του. Ότι αυτός είναι ο άνθρωπος που θα αγαπάς και θα βρίσκεσαι ερωτικά για πάντα, χωρίς να σκεφτείς ποτέ τίποτα και κανέναν άλλον κι αν δεν το κάνεις αυτό δεν τον αγαπάς ή δεν το κάνεις σωστά».
Ίσως κι γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι αισθάνονται παγιδευμένοι στη σκέψη του να μπουν σε μία σχέση, λέω εγώ, διακόπτοντάς την. «Ακριβώς», μου απαντάει. «Για παράδειγμα, ο τρόπος που λειτουργούμε εγώ και η Άντι είναι πολύ διαφορετικός από άλλα ζευγάρια και είμαι πολύ περήφανη γι’ αυτό».
Όπως μου εξηγεί η Άντι, με την Jo έχουν κάνει μία άτυπη συμφωνία οι δύο τους πώς κάθε Δευτέρα είναι η μέρα που αφιερώνουν προσωπικό χρόνο η μία στην άλλη. Το ραντεβού τους. «Πίνουμε τσάι και συζητάμε για όσα έχουν συμβεί μες την εβδομάδα. Και είμαι πολύ ευγνώμων γι’ αυτή την κατάσταση. Παίρνουμε και δίνουμε πολλή επιβεβαίωση η μία στην άλλη κι αυτό δεν ήταν ποτέ κάτι που φοβηθήκαμε να κάνουμε. Ο τρόπος που λειτουργούμε δεν μας επιτρέπει να αφιερωνόμαστε σε κάποιον 24 ώρες το 24ωρο και η πραγματικότητα είναι πως δεν θέλουμε και να το κάνουμε. Θέλουμε να μοιράζουμε τον χρόνο και μεταξύ των συντρόφων μας, αλλά και για την ικανοποίηση των προσωπικών μας αναγκών».
Κάπου εκεί η συζήτηση έχει ήδη αρχίσει να μετατρέπεται σε «γυναικεία υπόθεση» μιας και ο Νίκος μας είχε εγκαταλείψει για να πάει στη δουλειά του.
Τα κορίτσια μου εξηγούν πως το βασικό πρόβλημα μιας πολυσυντροφικής σχέσης, δεν έχει να κάνει με τη ζήλια, όπως πολλοί μπορεί να υποθέσουν, αλλά βασικά με το time management. «Η αγάπη είναι απεριόριστη, δεν χρειάζεται να την χωρίσεις για να φτάσει για όλους. Αυτό που δεν είναι απεριόριστο είναι ο χρόνος. Κι ίσως αυτό να είναι και το πιο βασικό εμπόδιο στις πολυσυντροφικές σχέσεις. Πώς να διαχειριστείς τον χρόνο» λέει η Άντι.
Το αρκετά φορτωμένο πρόγραμμα των δύο κοριτσιών τους επιτρέπει να βρίσκονται περίπου μία φορά την εβδομάδα κι αυτή είναι μία κατάσταση με την οποία πρέπει και οι δύο να συμβιβαστούν.
«Μου αρέσει πολύ να μου λείπει η Αντωνία. Προσωπικά δεν το βρίσκω επικίνδυνο να σου λείπει κάποιος. Και χαίρομαι πολύ κάθε φορά που σκέφτομαι ότι έρχεται η Δευτέρα και θα την δω. Πόσες φορές στη ζωή μας θα σκεφτούμε ότι χαιρόμαστε που έρχεται η Δευτέρα; Για εμένα είναι υπέροχη μέρα. Νιώθω ότι πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται το να σου λείπει κάποιος σαν μία ανάγκη που πρέπει να καλυφθεί. Εγώ δεν το βλέπω έτσι. Μου αρέσει πολύ να περνάω χρόνο μαζί της. Αλλά μου αρέσει πολύ και να τη σκέφτομαι και να μου λείπει. Έχει να κάνει πολύ με την ασφάλεια όλο αυτό και εγώ νιώθω ασφαλής σε όλες μου τις σχέσεις», λέει με περίσσεια στοργή η Jo για τους συντρόφους της.
Μία ακόμα προϋπόθεση σχετικά με τον δικό τους τρόπο λειτουργίας είναι η απόλυτη ειλικρίνεια, η οποία με τη σειρά της είναι συνυπεύθυνη για τη δημιουργία δεσμών εμπιστοσύνης. «Χρειάζεται να ξέρω πως αυτά που αισθάνονται η Άντι και ο Νίκος, ακόμα και αν είναι αρνητικά, θα μου τα εκφράσουν».
Όπως μου εξηγεί η Jo, και οι τρεις τους είναι απόλυτα ανοιχτοί σχετικά με τα ραντεβού τους, χωρίς αυτό να συνεπάγεται ότι μοιράζονται λεπτομέρειες γι’ αυτά, που μπορεί να παραβιάζουν την ιδιωτικότητα κάποιου τρίτου ατόμου.
Όσον αφορά τη μεγαλύτερη παρανόηση σχετικά με τις πολυσυντροφικές σχέσεις; Μάλλον αυτή είναι πως έχουν να κάνουν αποκλειστικά με το σεξ. «Μπορεί και να έχουν, αλλά αυτό είναι μία περίπτωση. Στην πραγματικότητα έχει να κάνει με το να μπορέσεις να αποβάλεις την πεποίθηση ότι μπορείς να δώσεις και να λάβεις αγάπη αποκλειστικά και μόνο από ένα άτομο. Όποιος έχει αδέρφια, φίλους, γονείς μπορεί να το καταλάβει αυτό. Μπορείς να αγαπάς βαθιά και ουσιαστικά παραπάνω από ένα άτομα. Αλλά για κάποιο λόγο η κοινωνία μας έχει κάνει να πιστεύουμε ότι στις ρομαντικές σχέσεις πρέπει να είναι ένα το άτομο» λέει η Jo.
Μου κάνει πραγματική εντύπωση πως έχουν καταφέρει να αποβάλλουν κάθε αίσθημα ζήλιας και κτητικότητας και κάπως επιμένω να επανέρχομαι σε αυτό το θέμα.
«Δεν υπάρχει πιο όμορφο πράγμα από το να βλέπεις τους συντρόφους σου να είναι ο πραγματικός τους εαυτός. Και από το να ξέρω πως επιλέγουν να έρχονται σε εμένα συνειδητά. Η Άντι θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε αλλού κάθε Δευτέρα. Αλλά επιλέγει να έρχεται εδώ. Τον πρώτο καιρό που έβγαινα με τον Νίκο πάλευα πολύ να διαχειριστώ το κομμάτι της ζήλιας. Δεν ξέρω πώς ακριβώς το ξεπέρασα. Απλά συνέβη. Συνειδητοποιείς ότι πρέπει να έχεις εμπιστοσύνη όχι μόνο στους συντρόφους σου, αλλά και στον εαυτό σου», λέει η Jo.
Και συμπληρώνει πως «Όταν ζήλευα, ήταν το συναίσθημα του φόβου αυτό που ενεργοποιείται. Φόβος μήπως ο άλλος με αφήσει. Τώρα ξέρω πως ο μόνος λόγος να με αφήσει κάποιος είναι επειδή θα έχει σταματήσει να είναι ερωτευμένος μαζί μου και όχι επειδή θα έχει γνωρίσει κάποιον άλλον. Και σε αυτή την περίπτωση φυσικά θέλω να με χωρίσεις».
Από την πλευρά της η Άντι μου εξηγεί «Δεν νιώθω ζήλια με την έννοια του “γιατί κάποιος άλλος και όχι εγώ”. Κάποιες φορές μπορεί να νιώσω FOMO. Αυτό το συναίσθημα του “γιατί να μην είμαι κι εγώ εκεί” κι αυτό γιατί ξέρω πόσο ωραία μπορεί να περνάμε όταν είμαστε και οι τρεις μαζί. Έχω εκ φύσεως μία τάση να θέλω να ευχαριστώ τους ανθρώπους γύρω μου. Το γεγονός ότι αυτή τη διαδικασία τη μοιράζομαι πλέον και με άλλους ανθρώπους αφαιρεί ένα τεράστιο βάρος από πάνω μου. Μπορεί να αισθάνομαι εξουθενωμένη, αλλά παρ’ όλα αυτά να σε βλέπω χαρούμενη χωρίς να είμαι απαραίτητα εγώ το άτομο που έχει φροντίσει γι αυτό. Ήταν θεραπευτικό για εμένα».
Έχει πραγματικό ενδιαφέρον πως και οι δύο τους έχουν μάθει χάρη στην πολυσυντροφικότητα να μην αντιλαμβάνονται τις σχέσεις τους ως δεδομένες. «Όταν φοβάσαι ότι μπορεί κάποιος να σε αφήσει μπορούν να σε τριγκάρουν τα πάντα. Εγώ απλά τα επικοινωνώ. Κι αυτό είναι ένα από τα πράγματα που μου έχει διδάξει η πολυσυντροφικότητα. Ότι δεν θεωρώ τους συντρόφους μου δεδομένους. Δεν θεωρώ δεδομένο ότι η Αντωνία θα έρθει εδώ κάθε Δευτέρα. Κάθε Δευτέρα νιώθω τον ίδιο ενθουσιασμό όταν θα την δω. Αισθάνομαι ότι κάθε δεσμός που έχω θέλει δουλειά και κάθε σχέση εξελίσσεται. Θεωρώ πραγματική ευλογία το γεγονός ότι δεν αντιλαμβάνομαι καμία σχέση μου ως δεδομένη», εξηγεί η Jo.
«Μερικές φορές, έχω πολλή περιέργεια να δω πως θα εξελιχθούν οι δεσμοί μας στα επόμενα χρόνια». Και προσθέτει γελώντας «Σκέφτομαι πώς θα ήταν αν μεγαλώναμε και πηγαίναμε να μείνουμε όλοι μαζί σε μία φάρμα φτιάχνοντας τη δική μας κοινότητα».