Είσαι σε μια όμορφη σχέση και νιώθεις αρχηγόπουλο! Ανεβασμένη διάθεση, υψηλά επίπεδα ενέργειας, ευεξία και φυσική κατάσταση “φωτιά” είναι από τα λίγα μόνο που σε χαρακτηρίζουν. Και μπράβο σου! Σκέψου, τώρα, την περίπτωση εκείνη κατά την οποία είσαι σε μια σχέση και νιώθεις κούραση, βάρος, πόνους στα οστά, έλλειψη κινήτρου και συναισθηματικό κενό.
Άσε που οτιδήποτε – ακόμα και κάτι μικρό – σου φαίνεται βουνό και έχεις την αίσθηση ότι χρειάζεται να καταβάλλεις υπεράνθρωπες προσπάθειες για να το φέρεις εις πέρας. Επιπλέον, βυθίζεσαι σε αυτές τις ατέρμονες συζητήσεις με τον εαυτό σου για το αν θα βγείτε τελικά απόψε ή θα προκύψει πάλι κάτι… Οι τοξικές σχέσεις – φιλικές, επαγγελματικές ή/και συναισθηματικές – μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία του εντέρου μας μέσω της σύνδεσης μεταξύ του εγκεφάλου και του εντέρου, γνωστή ως άξονας εντέρου-εγκεφάλου.
Αυτό το δίκτυο επικοινωνίας επιτρέπει στο έντερο να στέλνει σήματα προς τον εγκέφαλο και αντίστροφα. Όταν κάποιος βιώνει χρόνιο στρες, άγχος ή συναισθηματική δυσφορία σε μια τοξική σχέση, μπορεί να προκαλέσει φυσιολογικές αντιδράσεις στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων του εντέρου, όπως αυτές που θα συζητήσουμε στη συνέχεια.
Απόκριση στο στρες
Το στρες ενεργοποιεί την απόκριση μάχης ή φυγής στο σώμα (fight or flight), οδηγώντας στην απελευθέρωση ορμονών του στρες όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη. Αυτές οι ορμόνες μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία των βακτηρίων στο έντερο, οδηγώντας σε εντερική δυσβίωση, γνωστή και ως ανισορροπία μεταξύ φιλικών και παθογόνων βακτηρίων στο έντερο, όπου τα επιβλαβή βακτήρια μπορεί να αυξηθούν ενώ τα ωφέλιμα βακτήρια μειώνονται.
Να σου θυμίσω πως η κορτιζόλη είναι υπεύθυνη και για την αύξηση του λίπους στην κοιλιά, κάτι που αποσαφηνίζει την ανεξήγητη έως τώρα επιμονή του λίπους να παραμένει στην περιοχή της κοιλιάς σου, παρ’ όλο που εσύ ακολουθείς κατά γράμμα τις κατευθύνσεις που λαμβάνεις από τον προπονητή ή/και το διατροφολόγο σου.
Ανοσοποιητικό σύστημα
Το χρόνιο στρες αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστώντας το σώμα πιο ευαίσθητο σε φλεγμονές και λοιμώξεις. Στο έντερο, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη διαπερατότητα της εντερικής επένδυσης (διαρρέον έντερο), επιτρέποντας στις τοξίνες και τα επιβλαβή βακτήρια να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος, συμβάλλοντας στη φλεγμονή.
Πεπτική λειτουργία
Το άγχος μπορεί επίσης να επηρεάσει άμεσα την πεπτική λειτουργία, οδηγώντας σε συμπτώματα όπως διάρροια, δυσκοιλιότητα, φούσκωμα και κοιλιακό άλγος. Αυτό συμβαίνει επειδή οι ορμόνες του στρες μπορούν να αλλάξουν την κίνηση του γαστρεντερικού σωλήνα και να μειώσουν την παραγωγή πεπτικών ενζύμων, μειώνοντας την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, με αποτέλεσμα να χάνεις τις βιταμίνες και τα θρεπτικά συστατικά ακόμα και όταν τρως ισορροπημένα.
Νευροδιαβιβαστές
Το έντερο παράγει νευροδιαβιβαστές όπως η σεροτονίνη, που συχνά αναφέρεται ως η “ορμόνη της ευτυχίας”, η οποία παίζει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της διάθεσης. Οι διαταραχές στην υγεία του εντέρου μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή σεροτονίνης, συμβάλλοντας σε συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους που εμφανίζονται συνήθως σε τοξικές σχέσεις.
Ποικιλότητα μικροβιώματος
Το μικροβίωμα του εντέρου, που φυσιολογικά αποτελείται από τρισεκατομμύρια βακτήρια, μύκητες και άλλους μικροοργανισμούς, παίζει ζωτικό ρόλο στη συνολική υγεία, συμπεριλαμβανομένης της ανοσοποιητικής λειτουργίας, του μεταβολισμού και της ρύθμισης της διάθεσης. Το χρόνιο στρες και η συναισθηματική δυσφορία μπορούν να αλλάξουν τη σύνθεση και την ποικιλομορφία του μικροβιώματος, γεγονός που μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για το έντερο και την ψυχική υγεία. Όλα όσα μόλις αναφέραμε μπορεί να εκδηλωθούν ως γαστρεντερικά συμπτώματα και να επηρεάσουν την ψυχική υγεία, υπογραμμίζοντας τη σημασία τόσο της συναισθηματικής όσο και της σωματικής ευεξίας για τη διατήρηση της υγείας του εντέρου.
Προφανώς, μια τοξική σχέση μπορεί να σε “απορροφήσει” χωρίς καν να το καταλάβεις, γι’ αυτό οφείλεις στον εαυτό σου να παρατηρείς τα σημάδια ενός οξύθυμου εργοδότη, ενός κτητικού συντρόφου ή ενός καταπιεστικού γονέα και να ταυτόχρονα να παρατηρήσεις τι σήματα σου δίνει το έντερό σου. Το στρες μπορεί να είναι το αρχικό ερέθισμα που πυροδοτεί αυτή την αίσθηση στο έντερο, ενώ μπορεί να είναι και το προϊόν των συναισθημάτων που προκύπτουν από μία κατάσταση. Αν αισθάνεσαι άβολα, δεν είναι η ιδέα σου – μάλιστα, το σώμα σου σε ενημερώνει για αυτό, οπότε άκου προσεκτικά!