Στις περισσότερες σχέσεις, όπως λέγεται, ένας από τους δύο είναι πιο ερωτευμένος, πιο προσκολλημένος ή «δίνει» περισσότερα από τον άλλον. Τι συμβαίνει, όμως, όταν αυτή η προσκόλληση είναι υπερβολικά έντονη ή υπάρχουν θέματα ζήλιας και εμπιστοσύνης ή ακόμη και φόβοι εγκατάλειψης στη σχέση;
Αρχικά, τα θέματα εμπιστοσύνης είναι γεγονός ότι μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την ικανότητα μας να συνάπτουμε και να διατηρούμε υγιείς σχέσεις.
Τα ζητήματα αυτά, πολλές φορές προέρχονται από προηγούμενες εμπειρίες, παιδικά τραύματα ή επαναλαμβανόμενες απογοητεύσεις.
Είναι, όμως, ικανά να μας δημιουργήσουν σημαντικά συναισθηματικά εμπόδια και στο παρόν, υπονομεύοντας, έτσι, το χτίσιμο της εμπιστοσύνης και της οικειότητας στη σχέση μας.
Ο φόβος εγκατάλειψης, από την άλλη, προέρχεται κυρίως από εμπειρίες παραμέλησης, απόρριψης ή απώλειας του παρελθόντος, συνήθως κατά την παιδική ηλικία. Αυτές οι εμπειρίες μπορούν να μας δημιουργήσουν βαθιά ριζωμένους φόβους ότι θα μείνουμε μόνοι, δεν θα αγαπηθούμε ή θα μας ξεχάσουν.
Ως αποτέλεσμα, τα άτομα που ζουν με αυτόν τον φόβο είναι πολύ πιθανό να υποφέρουν από αισθήματα αναξιότητας, υπερβολικής προσκόλλησης σε άλλους ή να έχουν την πεποίθηση ότι είναι «προορισμένα» να εγκαταλειφθούν.
Τόσο τα θέματα εμπιστοσύνης όσο και οι φόβοι εγκατάλειψης συχνά προκύπτουν, όπως καταλαβαίνουμε, από τραύματα του παρελθόντος, παραβιάσεις εμπιστοσύνης ή αθετημένες υποσχέσεις.
Με τη σειρά τους, μπορούν να οδηγήσουν σε κοινωνικές φοβίες ή σε συνεχή ανάγκη για επιβεβαίωση, αναγκάζοντας τα άτομα να αμφισβητούν συνεχώς τα κίνητρα και τις προθέσεις των άλλων. Όσο για τους τρόπους εκδήλωσής τους, πρόκειται συνήθως για δυσκολία να ανοιχτούν και υπερβολική καχυποψία.
Τα θέματα εμπιστοσύνης και οι φόβοι εγκατάλειψης είναι συχνά αλληλένδετα
Οι προηγούμενες εμπειρίες εγκατάλειψης μπορούν να εντείνουν τα ζητήματα εμπιστοσύνης, καθιστώντας πρόκληση για τα άτομα να δημιουργήσουν σχέσεις, στις οποίες αισθάνονται ασφαλείς.
Ο φόβος ότι «θα με εγκαταλείψουν ξανά» μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το άτομο να βρίσκεται σε μια συνεχή επαγρύπνηση, που πιθανόν να το οδηγήσει στο να σαμποτάρει τις σχέσεις του ή να απομακρύνει τους κοντινούς του ανθρώπους από δίπλα του – κάτι σαν μηχανισμός άμυνας μιας επερχόμενης απόρριψης ή εγκατάλειψης.
Αναγνωρίζοντας τα σημάδια
Δυσκολία στη δημιουργία ουσιαστικών συνδέσεων με άλλους: Αυξημένη δυσλειτουργία στη δημιουργία σχέσεων και την συναισθηματική επένδυση.
Φόβος οικειότητας: Ο φόβος του να είσαι ευάλωτος και να πληγωθείς μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το να κρατάει κανείς τους άλλους σε απόσταση.
Συνεχής ανάγκη για επιβεβαίωση: Έντονη επιθυμία για επικύρωση της αξίας κάποιου και της σταθερότητας της σχέσης.
Φόβος απόρριψης: Πολύ έντονη ανησυχία που σχετίζεται με την απόρριψη ή την εγκατάλειψη και οδηγεί σε συμπεριφορές αυτο-δολιοφθοράς ή σε αποφυγή δέσμευσης.
Συναισθηματική απόσταση: Τάση για συναισθηματική αποσύνδεση που λειτουργεί σαν μηχανισμός άμυνας, αποφεύγοντας συχνά εντελώς τη συναισθηματική οικειότητα.
Θεραπεία και Ανοικοδόμηση Εμπιστοσύνης
Αυτοστοχασμός και επίγνωση: Αναγνωρίστε την παρουσία και τον αντίκτυπο των θεμάτων εμπιστοσύνης και του φόβου εγκατάλειψης στη ζωή σας. Κατανοήστε τις βασικές αιτίες και πως διαμορφώνουν τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές σας.
Ζητήστε βοήθεια: Η ψυχοθεραπεία ή η συμβουλευτική μπορεί να προσφέρουν έναν ασφαλή χώρο για να εξερευνήσετε και να επεξεργαστείτε τραύματα του παρελθόντος, να αναπτύξετε μηχανισμούς αντιμετώπισης και να μάθετε δεξιότητες διατήρησης μιας υγιούς σχέσης.
Ασκηθείτε στην αυτοφροντίδα: Δώστε προτεραιότητα σε δραστηριότητες που προάγουν την αγάπη για τον εαυτό σας, τη αυτοσυμπόνια και τη συναισθηματική ευεξία.
Δημιουργήστε ένα δίκτυο υποστήριξης: Περιβάλλετε τον εαυτό σας από υποστηρικτικά άτομα, που κατανοούν τις δυσκολίες σας και μπορούν να παρέχουν ενθάρρυνση και βοήθεια.
Κάντε μικρά βήματα προς την εμπιστοσύνη: Προκαλέστε σταδιακά τους φόβους σας παίρνοντας υπολογισμένα ρίσκα. Ξεκινήστε με άτομα που έχουν αποδειχθεί αξιόπιστα και σταδιακά επεκτείνετε την εμπιστοσύνη σε νέες σχέσεις.
Τα ζητήματα εμπιστοσύνης και οι φόβοι εγκατάλειψης μπορεί να είναι βαθιά ριζωμένα και να έχουν βαθύ αντίκτυπο στις προσωπικές μας σχέσεις.
Η αναγνώριση των σημαδιών, η κατανόηση των υποκείμενων αιτιών και η ενεργή αναζήτηση θεραπείας είναι απαραίτητα βήματα για την ανοικοδόμηση της συναισθηματικής ασφάλειας.
Ας μην ξεχνάμε πως, η θεραπεία απαιτεί χρόνο, υπομονή και συμπόνια για τον εαυτό μας, αλλά ποτέ δεν είναι αργά να ξαναχτίσουμε την εμπιστοσύνη και να βρούμε συναισθηματική ασφάλεια.