Έχουμε αιχμαλωτιστεί από τη γοητεία των τελευταίων τάσεων και την υπόσχεση των προσιτών τιμών στα ρούχα, με αποτέλεσμα να αγνοούμε τη σκοτεινή πραγματικότητα στη βιομηχανία της μόδας.
Πρόκειται για μια πραγματικότητα όπου οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων συνεχίζονται αμείωτες στο βωμό του fast fashion, ή αλλιώς της «γρήγορης μόδας».
Όπως έχουμε αναφέρει ξανά, ο όρος «fast fashion» αφορά στη στροφή της βιομηχανίας της μόδας στην πρακτική της ταχύτερης παραγωγής με χαμηλότερο κόστος. Και ναι, εκ πρώτης όψεως αυτή η αλλαγή μπορεί να φαίνεται ευεργετική, ιδίως για τους καταναλωτές, αφού μπορούμε να αγοράζουμε περισσότερα ρούχα και να ξοδεύουμε λιγότερα χρήματα.
Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Τι πραγματικά κοστίζει στην ανθρωπότητα αυτή η εμμονή με το fast fashion;
Επίσης, γιατί συνεχίζουμε να αγκαλιάζουμε τη νοοτροπία του «αγοράζω τώρα, φοράω μια φορά», ακόμη και όταν γνωρίζουμε ότι συμβάλλει στην παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
Μερικά στοιχεία που θα έπρεπε να ξέρουμε
Η εκμετάλλευση στη βιομηχανία της μόδας παραμένει ένα κοινό μυστικό, με εκατομμύρια εργαζόμενους παγκοσμίως να μοχθούν για ατελείωτες ώρες, να υπόκεινται σε πενιχρές αμοιβές και συχνά να στερούνται την πρόσβαση στη στοιχειώδη υγειονομική περίθαλψη.
Η βιομηχανία του fast fashion εκμεταλλεύεται τις μη προνομιούχες κοινότητες, όπου η ανύπαρκτη εργατική νομοθεσία και η ελάχιστη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κυριαρχούν.
Βάσει των στοιχείων, το 85% των εργαζομένων στην κλωστοϋφαντουργία αμείβονται με λιγότερο από τον κατώτατο μισθό, λαμβάνοντας μόλις 2 έως 6 λεπτά για κάθε κομμάτι που παράγουν.
Στις χώρες της Ανατολικής Ασίας, οι εργαζόμενοι συχνά εργάζονται έως και 100 ώρες την εβδομάδα για να ικανοποιήσουν τις ακόρεστες απαιτήσεις των πελατών.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 16,7 εκατομμύρια παιδιά ηλικίας 5 έως 17 ετών εργάζονται στη Νότια Ασία και περίπου 10,3 εκατομμύρια εξ αυτών είναι κάτω των 15 ετών.
Όσο για τις συνθήκες εργασίας; Εξαντλητικές και μη βιώσιμες για την υγεία των εργαζομένων, οι οποίοι κατά την απασχόλησή τους στα εργοστάσια εμπλέκονται σε διεργασίες με χημικές ουσίες – χωρίς να υπάρχει ο κατάλληλος εξαερισμός, ενώ παράλληλα υπομένουν ακραίες θερμοκρασίες.
Διαδικασίες όπως το πλύσιμο, η λεύκανση, η βαφή και η επεξεργασία υφασμάτων τους εκθέτουν σε επιβλαβείς χημικές ουσίες που συνδέονται με εγκαύματα, εμετούς, αναπαραγωγικές διαταραχές, διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος, διαταραχές της λειτουργίας του νευρικού συστήματος, ακόμη και καρκίνο.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί εργαζόμενοι έχουν χάσει τη ζωή τους λόγω της αδυναμίας τους να πληρώσουν ιατρική περίθαλψη.
Δέκα χρόνια μετά την κατάρρευση του εργοστασίου Rana Plaza, στη Ντάκα του Μπαγκλαντές, όπου 1.134 άνθρωποι σκοτώθηκαν και άλλοι 2.500 τραυματίστηκαν, τι ακριβώς έχει αλλάξει;
Άγνοια ή απάθεια;
Σε μια βιομηχανία μόδας που χαρακτηρίζεται από τα υπερκαταναλωτικά πρότυπα που επικρατούν στον Παγκόσμιο Βορρά και εξαρτάται από την εκμεταλλευόμενη εργασία κακοπληρωμένων εργαζομένων στον Παγκόσμιο Νότο, είναι απίθανο να αλλάξουν αυτές οι συνθήκες στο εγγύς μέλλον.
Πόσο μάλλον, όταν εμείς ως καταναλωτές δεν κάνουμε τίποτα για να αλλάξουν τα πράγματα προς το καλύτερο.
Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι η συνεχιζόμενη υποστήριξή μας σε εταιρείες που αγνοούν τα ανθρώπινα δικαιώματα έχει τις ρίζες της στην άγνοια.
Πολλοί καταναλωτές αγνοούν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες παράγονται τα ρούχα τους, ή επιλέγουν να μη γνωρίζουν. Ωστόσο, σε μια εποχή όπου οι πληροφορίες είναι απλώς προσβάσιμες με ένα «κλικ», η άγνοια μπορεί να μην αποτελεί πλέον έγκυρη δικαιολογία.
Μήπως, λοιπόν, πρέπει να αναγνωρίσουμε τον ρόλο της απάθειας στις καταναλωτικές μας συνήθειες;
Η δύναμη των social media
Όλα περιστρέφονται γύρω από τα social media και τη δύναμη της διαφήμισης διαμέσου των συγκεκριμένων εργαλείων.
Οι διαφημίσεις εν έτει 2023 είναι τόσο «δυνατές» και στοχευμένες, που ουσιαστικά είναι δύσκολο – σχεδόν ακατόρθωτο – να μη διαμορφώσουν τις επιλογές μας στο τομέα της μόδας.
Αντιλαμβανόμενες το παραπάνω, οι εταιρείες χρησιμοποιούν έξυπνες στρατηγικές μάρκετινγκ για να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι χρειαζόμαστε ό,τι «απαντάει» στις τελευταίες τάσεις της μόδας.
Στοχεύοντας στα συναισθήματα και τις επιθυμίες μας, δημιουργούν μια αίσθηση ανάγκης, κάνοντάς μας να νιώθουμε ότι πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχει στην ντουλάπα μας ένα συγκεκριμένο ρούχο για να μην είμαστε έξω από τις τάσεις.
Αυτή η ψυχολογική χειραγώγηση ενισχύει τον καταναγκασμό μας να υποστηρίζουμε brands που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Μπροστά στα συντριπτικά στοιχεία, ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή αλήθεια ότι οι επιλογές μας στον τομέα της μόδας έχουν εκτεταμένες συνέπειες.
Ωστόσο, ως συνειδητοί καταναλωτές, διαθέτουμε τη δύναμη να αλλάξουμε την πορεία αυτής της βιομηχανίας κάνοντας ηθικές επιλογές και απαιτώντας διαφάνεια.
Η ευαισθητοποίηση, η υπευθυνότητα και η υποστήριξη ηθικών αγορών, μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία ενός κόσμου όπου οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη βιομηχανία ενδυμάτων θα ανήκουν στο παρελθόν.
Καλό είναι να θυμόμαστε ότι οι αγορές μας στον τομέα της μόδας – κι όχι μόνο, αντικατοπτρίζουν τις αξίες μας. Μπορούμε να επιλέξουμε να υπερασπιζόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον με κάθε μας αγορά, επηρεάζοντας βαθιά το μέλλον της βιομηχανίας της μόδας.
Μπορεί να είναι ένα μικρό βήμα για εμάς, αλλά ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα.