«Ό ἄνθρωπος φύσει πολιτικὸν ζῷον», διαβάζουμε στα «Πολιτικά» του Αριστοτέλη.
Και παρ’ όλο που πρόκειται για ένα έργο με ρίζες από τα αρχαία ακόμη χρόνια, η πανδημία του κορωνοϊού ήρθε να αναδείξει ακόμη περισσότερο το γεγονός πως η πολιτική επηρεάζει καταλυτικά τις ζωές όλων μας, άμεσα ή έμμεσα. Πολλοί δεν ασχολούνται εκτενώς με τα κοινά, όμως, ακόμη και όσοι αυτοαποκαλούνται «απολιτίκ», εξακολουθούν να αποτελούν μέρος του κοινωνικού συνόλου, αφού οι πολιτικές επιλογές και οι πράξεις τους έχουν αντίκτυπο σε όλους μας συλλογικά.
@natasagiamali #εκλογες #εκλογες2023 #ελλαδα #αποχη ♬ original sound – Natasa Giamali
Συγκεκριμένα, ακόμη και οι πιο αποστασιωμένοι συμπολίτες μας καθορίζουν ένα εκλογικό αποτέλεσμα με την ψήφο ή την αποχή από την κάλπη. Επιπλέον, οι όποιες απόψεις τους ενδέχεται να επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα τόσο σε καθημερινές συζητήσεις, όσο και στο δημόσιο διάλογο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Συνεπώς, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, ακόμη και οι ξεκάθαρα «απολιτίκ», είναι πολιτικά όντα.
Πώς η πανδημία ενθάρρυνε την ενασχόληση με την πολιτική;
Αν μη τι άλλο, μ’ έναν απρόσμενο τρόπο, η πανδημία του κορωνοϊού ήρθε να πυροδοτήσει το ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας των πολιτών σε σχέση με τα κοινά και τα πολιτικά δρώμενα. Πιθανότατα, τα ιδιαιτέρως αυστηρά μέτρα, που θεσπίστηκαν προκειμένου να εμποδιστεί η διασπορά του κορωνοϊού, μας παρακίνησε ως σύνολο να συνειδητοποιήσουμε πόσο άρρηκτα συνδεδεμένη είναι η καθημερινότητά μας με τις εκάστοτε πολιτικές αποφάσεις.
Αν το καλοσκεφτούμε, πριν τις απανωτές καραντίνες, οι απαιτητικοί ρυθμοί της καθημερινότητας σπάνια μας επέτρεπαν να ακούσουμε τι στ’ αλήθεια υπόσχονταν τα πρόσωπα του πολιτικού στίβου. Εντούτοις, ο εγκλεισμός είχε ως συνέπεια τη συχνή επαφή με την τηλεόραση, μέσω της οποίας ενημερωνόμασταν διαρκώς για την επόμενη μέρα – μιας και οι εξελίξεις σχετικά με τους ισχύοντες περιορισμούς μπορεί να διαφοροποιούνταν εν μία νυκτί.
Κάπως έτσι, σταδιακά, η ενημέρωση ενσωματώθηκε στις καθημερινές μας συνήθειες, ενώ ταυτόχρονα αρχίσαμε να προβληματιζόμαστε περισσότερο για το τι μέλει γενέσθαι βάσει των κυβερνητικών ανακοινώσεων.
Μια πρωτόγνωρη πραγματικότητα που, τελικά, ισοδυναμούσε με την πολιτική ευαισθητοποίηση
Ο τρόπος που επιβλήθηκε έμμεσα ο εμβολιασμός, τα συνεχή lockdown, τα sms, τα κλειστά μαγαζιά (προσωρινά ή οριστικά), καθώς και τα πρόστιμα που επιβάλλονταν σε όσους δεν τηρούσαν τους κανονισμούς – όλα αυτά αφορούσαν πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες σχολιάστηκαν – ενίοτε αρκετά σκληρά – από μικρούς και μεγάλους. Επρόκειτο για ζητήματα, τα οποία είχαν κεντρικό ρόλο στην καθημερινή μας ζωή και, παράλληλα, μας εγκλώβιζαν σε μία ατέρμονη πραγματικότητα, που αν και πασχίζαμε να της ξεφύγουμε, ήταν ανέφικτο.
Ήμασταν αναγκασμένοι να συμβιβαστούμε με τον εγκλεισμό και να εναρμονιστούμε με τις νέες, «μασκαρεμένες» συνθήκες. Μέσα σε αυτά τα δύο χρόνια παντελούς αποκλεισμού, γίναμε μάρτυρες πολλών περιστατικών αστυνομοκρατίας, αυθαιρεσιών, δυσλειτουργιών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, καθώς και μερικής ή ολικής αναστολής των εκπαιδευτικών διαδικασιών – επηρεάζοντας σε τεράστιο βαθμό τους μαθητές και φοιτητές της ελληνικής επικράτειας.
Ήταν ένα ακόμη σύνολο κυβερνητικών αποφάσεων, καθοριστικών για τον τρόπο ζωής και δράσης της ελληνικής κοινωνίας. Ζητήματα υγειονομικά, εκπαίδευσης, εργασίας – ακόμη και οι απλές, καθημερινές συνήθειες – δεν έμεινε τομέας που να στάθηκε όρθιος απέναντι στα βέλη της πανδημίας. Απο τις πιο σύνθετες λειτουργίες, όπως οι ψηφιακές υπηρεσίες του κράτους – ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός και η διά ζώσης επαφή με τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (και τους σχετικούς φορείς), μέχρι μια βόλτα με το σκύλο μας όλα ήταν… πολιτική!
Λογικό και επόμενο είναι, λοιπόν, ολόκληρη η κοινωνία να πολιτικοποιηθεί σε μεγαλύτερο βαθμό. Υπό αυτό το πρίσμα και ενόψει τόσο θεμελιωδών μεταβολών, ήταν πολύ εύλογη η συμμετοχή μας σε σχετικές συζητήσεις, με πυρήνα την καλύτερη δυνατή διαχείριση της πανδημίας από την πλευρά της κυβέρνησης.
Έπρεπε να γίνουν όλα αυτά για να δώσουμε μεγαλύτερη βαρύτητα στην πολιτική;
Και μόνο η απορία για το αν χρειάστηκε να περάσουμε διά πυρός και σιδήρου – αγκαλιά με ένα αντισηπτικό – για να αφιερώσουμε λίγο περισσότερο χρόνο στην πολιτική, προκαλεί μια κάποια στεναχώρια. Γιατί, πράγματι, μόνο σε περιόδους έντονων κρίσεων διεγείρεται το ενδιαφέρον μας και η άποψή μας για τις πολιτικές βουλήσεις. Και αυτό είναι κάτι που χρειάζεται να αντιστραφεί, διότι η συμμετοχή και η διατύπωση σχολιασμού για το πολιτικό γίγνεσθαι, είναι δικαίωμα αλλά και υποχρέωση.
Ας μην περιμένουμε να χτυπηθεί βάναυσα η κοινωνία μας για να αφυπνηστούμε και να δράσουμε υπέρ του συλλογικού συμφέροντος. Όπως φαίνεται, όμως, τείνουμε να ξεχνάμε εύκολα, διότι παρά την τόσο στενή σχέση που αναπτύξαμε με την ενημέρωση γύρω από τις πολιτικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όλα διαγράφηκαν αφού ανακοινώθηκε επισήμως το τέλος της.
@roberteddisonofficial 2021 is ending but not the pandemic #UKpolitics #pandemic #incompetence #politicians #roberteddison #fyp ♬ original sound
Κι αυτό επιβαβαιώνεται από το ιστορικό ρεκόρ αποχής (~50% των Ελλήνων πολιτών) από την κάλπη της 25ης Ιουνίου – και είναι μεγάλο πρόβλημα. Η άσκηση πολιτικής, ο σχολιασμός της, η ανάλυσή της και ο τρόπος που μας επηρεάζουν οι αποφάσεις που λαμβάνονται, είναι ζητήματα, τα οποία μας αφορούν σε σταθερή βάση – ανεξαρτήτως του κοινωνικοπολιτικού status quo. Μπορεί, λοιπόν, ό,τι συνέβη στην πανδημία να παραγράφηκε μ’ έναν μαγικό τρόπο, αλλά η τεράστια επίδραση της πολιτικής στις ζωές όλων μας παραμένει.
Επομένως, αν αναζητούσαμε ένα θετικό στοιχείο της πανδημίας, θα μπορούσε να ειπωθεί πως η συμβολή της ήταν καταλυτική για τη γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στους πολίτες και την πολιτική. Όχι ότι το χάσμα γεφυρώθηκε εφ’ όρου ζωής, μάλλον επιδερμικά – θα λέγαμε, μιας και επιστρέψαμε στην ίδια ρότα αφότου μας εγκατέλειψε ο κορωνοϊός.