Η ψυχολόγος, Maryann Gray, εκτιμά ότι περίπου 30.000 άτομα τον χρόνο στις ΗΠΑ εμπλέκονται στο θάνατο κάποιου. Μπορεί αυτό να φαντάζει μακρινό από εδώ, στην πράξη όμως, έχουν συμβεί και στην Ελλάδα εκατοντάδες δολοφονίες εξ αμελείας.
Πρόσφατο, τραγικό παράδειγμα, ο 17χρονος που πυροβόλησε κατά λάθος τον αδερφό του στην Μάνδρα – μεταξύ άλλων. Τι γίνεται, λοιπόν, όταν συμμετέχεις σε μία κατά λάθος δολοφονία;
Όταν ένα παιδί βρίσκει “κατά λάθος” το όπλο του μπαμπά του και, νομίζοντας πως είναι παιχνίδι, ξεκινάει να παίζει μ’ αυτό, σκοτώνοντας κάποιον; Όταν από έναν καυγά κάποιον βρίσκεται σκοτωμένος; Όταν οδηγώντας, κάποιος πετάγεται μπροστά σου;
Αν, λοιπόν, εμπλακείς άθελά σου σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα, το οποίο έμελλε να στοιχίσει τη ζωή ενός άλλου οδηγού, πώς συνέρχεσαι μετά από αυτό; Το ξεπερνάς ή παραμένει πάντα μέσα σου ως ένα μικρό αγκάθι, το οποίο αναζητά πρόσφορο έδαφος για να σε κατασπαράξει; Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να συνεχίσει να ζει μετά από αυτό;
Πάντα μια (κατά λάθος) δολοφονία σοκάρει την κοινωνία
Όταν, όμως, μια ζωή χάνεται εξαιτίας άλλου ανθρώπου καθαρά εξ αμελείας, τότε η τραγωδία ισοπεδώνει πλήρως και μακροπρόθεσμα και την άλλη πλευρά. Ο ψυχικός στιγματισμός του να παίρνεις δίχως να το θες μια ανθρώπινη ζωή, μένει συνήθως για πάντα ανεξίτηλος στο υπόλοιπο του βίου σου.
Σε αυτό συμβάλλουν και οι βολές της κοινωνίας ενάντιά σου, δίχως απολύτως καμία κατανόηση, σε πλαίσιο ημιμάθειας για το τι πραγματικά συνέβη.
Είναι, άλλωστε, σύνηθες η κοινωνία να βρίσκει εκτόνωση στη στοχοποίηση του οποιουδήποτε ανθρώπου για να διαγράψει για λίγες στιγμές τη «νεφελώδη» καθημερινότητά της. Αυτή η κοινωνία δεν είναι κάποιος μακρινός κόσμος, αλλά εμείς οι ίδιοι.
Κομβικό εργαλείο στην αντιμετώπιση αυτή, αποτελούν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αποτυπώνουν πρακτικά αυτή την ανθρωποφαγία.
Ξανά στο ίδιο πεδίο ημιμάθειας και έλλειψης κατανόησης, ανθρώπινα πρόσωπα – και πάνω απ’ όλα ψυχές, σφραγίζονται με αήθεις χαρακτηρισμούς και βιώνουν στην ουσία μια καθαρή δολοφονία χαρακτήρα.
Υπάρχουν τρόποι να ξεπεραστούν τέτοιου είδους δυστυχήματα;
Συνεπώς, μια τέτοια τραγική κατάσταση μπορεί να σε κυνηγήσει ακόμη και για το υπόλοιπο της ζωής σου. Πρέπει, όμως, να είναι έτσι; Πρέπει για πάντα να βυθιστούμε ψυχικά και να μην ανακάμψουμε ποτέ; Ναι, σίγουρα ένα τέτοιο τραγικό λάθος δεν μπορεί, ίσως και δεν χρειάζεται να ξεχαστεί, αλλά πρέπει να ξεπεραστεί.
Η ανθρώπινη συμπόνια και οι αυτονόητες τύψεις είναι απολύτως φυσιολογικό να υπάρχουν – μιλάμε, άλλωστε, για ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορεί να συμβούν στον οποιονδήποτε.
Εντούτοις, μένοντας κλεισμένοι στους εαυτούς μας, δεν βοηθάμε σε κάτι. Αποδεχόμενοι ότι η ζωή μας πρέπει να σταματήσει να κυλά κανονικά, έμμεσα «σκοτώνουμε», και σκόπιμα μάλιστα, τους ίδιους μας τους εαυτούς.
Είναι λογικό να μην θέλει ένας άνθρωπος να μιλήσει για κάτι τέτοιο, από τη στιγμή που – έστω και άθελά του – το προκάλεσε. Τέτοιες τραγωδίες αποτελούν πληγές που μπορούν να μείνουν ανοιχτές ακόμη και για χρόνια. Ωστόσο, ο εσωτερικός εγκλωβισμός αυτών των τραγικών συναισθημάτων και το δεδομένο μετατραυματικό στρες (PTSD) καθιστούν τα πράγματα ακόμη χειρότερα.
Αποτελεί αναγκαιότητα για την ίδια την ψυχική υγεία του, ένας άνθρωπος να ανοιχτεί επάνω σε μια τέτοια τραγική εμπειρία. Αυτό μπορεί αρχικά, να γίνει σε ένα άτομο εμπιστοσύνης, όπως ένας συγγενής, ένας φίλος, ένας σύντροφος, κ.ά.
Η έκφραση των αισθημάτων και των σκέψεων που μπορεί να σε ταλανίζουν για χρόνια, προσφέρει στο τέλος μια αναγκαία ανακούφιση και είναι το πρώτο βήμα στο να συνεχίσεις την ζωή σου, δίχως ψυχολογικές κρίσεις.
Το τεράστιο βήμα προς την ψυχική γαλήνη και το ταμπού για τους συμβούλους ψυχικής υγείας
Ένα επόμενο και τεράστιο βήμα, λόγω του κοινωνικού ταμπού που κουβαλάει κανείς, είναι η απεύθυνση σε έναν σύμβουλο ψυχικής υγείας. Το μετατραυματικό στρες, οι κρίσεις πανικού και άγχους, οι εφιάλτες και η τάση του κοινωνικού απομονωτισμού, δεν είναι ασήμαντα προβλήματα και δεν καταπολεμούνται από μόνα τους.
Για ένα άτομο, λοιπόν, που μπορεί να έχει βρεθεί σε αυτή την τραγική θέση, η κατεύθυνση σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας δεν υφίσταται ως λόγος ντροπής. Είναι ένα σπουδαίο βήμα στο να συνεχίσει την ζωή του, δίχως ψυχικούς στιγματισμούς.
Η σπουδαία εξέλιξη στην επιστήμη της ψυχολογίας, έχει οδηγήσει στην εξειδικευμένη διαχείριση τέτοιων καταστάσεων. Δεν αποτελεί ταμπού να μιλάμε σε κάποιον ειδικό για τα προβλήματά μας. Είναι μια πράξη τόλμης και θέλησης για να τα αντιμετωπίσουμε.
Μια δύσκολη εξίσωση
Ναι, είναι πάρα πολύ δύσκολο να ξεπεραστεί μια κατά λάθος δολοφονία. Υπάρχουν πολλά ευαίσθητα και διαφορετικά σημεία, καθώς κάθε υπόθεση είναι ξεχωριστή. Διαφαίνεται, όμως, ως εκ τούτου, πως η ψυχική υγεία αποτελεί το κλειδί στην, όσο το δυνατόν, ομαλή πορεία του βίου – ή σε μια ψυχική αυτοκτονία.
Στο τέλος, η ζωή μπορεί και πρέπει να συνεχιστεί, δίχως να κρύβονται τα προβλήματα κάτω από το χαλί, αλλά να αντιμετωπίζονται με θάρρος και στήριξη.