Μοναξιά...
Αναζητώντας κάποιους από τους ορισμούς της διαβάζω: «Η μοναξιά είναι η δυσάρεστη συναισθηματική απάντηση στην αντιληπτή απομόνωση». Και όχι μόνο, συμπληρώνω. Η μοναξιά είναι ένα πολύπλοκο και βαθιά προσωπικό συναίσθημα, το οποίο μπορεί να μας επηρεάσει σημαντικά, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες. Είναι ένα αίσθημα αποσύνδεσης, απομόνωσης και λαχτάρας για ουσιαστική κοινωνική σύνδεση. Κι ακόμη κι αν συνήθως συνδέεται με τη φυσική μοναξιά, η αλήθεια είναι ότι μπορεί να επιμείνει ακόμα και όταν «περιβάλλεται» από ανθρώπους.
Γιατί νιώθω μόνος ακόμα και όταν δεν είμαι μόνος;
Η σημασία της σύνδεσης
Στα ανθρώπινα όντα υπάρχει μια έμφυτη ανάγκη για κοινωνική αλληλεπίδραση και σύνδεση. Ωστόσο, δεν είναι μόνο η παρουσία των άλλων που καθορίζει το αίσθημα της μοναξιάς. Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι η ποιότητα και το βάθος της σύνδεσης. Σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι επιφανειακές αλληλεπιδράσεις και οι επιφανειακές (ή ακόμη και τελείως ψεύτικες) σχέσεις, είναι πολύ σύνηθες κάποιος να νιώθει μοναξιά παρά το γεγονός ότι περιτριγυρίζεται από άλλους ανθρώπους – ακόμη κι αν αυτοί είναι πολύ οικείοι του.
Είναι η έλλειψη συναισθηματικής οικειότητας και αυθεντικών συνδέσεων που κάνει πολλά άτομα σήμερα να αισθάνονται αποκομμένα και απομονωμένα.
Ποιοι παράγοντες μπορούν να οδηγήσουν στο αίσθημα της μοναξιάς που νιώθουμε;
Ο φόβος του να φανεί κανείς ευάλωτος
Ακούγεται περίπλοκο. Και ίσως και να είναι. Είναι, όμως, και εξαιρετικά συνηθισμένο – ειδικά στις μέρες μας. Το αίσθημα της μοναξιάς είναι πιθανόν να πηγάζει από τον φόβο του να είναι κανείς ευάλωτος, εκφράζοντας τα αληθινά του συναισθήματα. Υπάρχουν άνθρωποι που ακόμα κι όταν βρίσκονται σε μεγάλη και στενή τους παρέα, διστάζουν να ανοιχτούν και να μιλήσουν για όσα νιώθουν, τις ανασφάλειες ή τα προβλήματά τους. Αυτός ο φόβος, όμως, του να μη φανούμε ευάλωτοι μπορεί να δημιουργήσει πολλά εμπόδια στις κοινωνικές μας σχέσεις, οδηγώντας μας, με τη σειρά του, σε αισθήματα απομόνωσης και μοναξιάς.
Είναι μάλλον η ώρα να καταλάβουμε πια ότι η ευαλωτότητα είναι ένδειξη θάρρους και δύναμης, όχι αδυναμίας.
Κοινωνικές προσδοκίες και συγκρίσεις
Η κοινωνία που ζούμε καθορίζει σχεδόν τα πάντα. Είναι αυτή που πολλές φορές μας πιέζει για συμμόρφωση, για να επιτύχουμε συγκεκριμένους στόχους ή για να διατηρήσουμε μια «καθώς πρέπει» εικόνα. Είναι αυτή που συχνά μας επιβάλλει μη ρεαλιστικές προσδοκίες και πρότυπα, τα οποία μπορούν να συμβάλουν στο να νιώθουμε μοναξιά, ειδικά όταν περιβαλλόμαστε από άλλους, που μοιάζουν να έχουν υπερετυχισμένες ζωές, δουλειές, αξιώσεις.
Έλλειψη κατανόησης και ενσυναίσθησης
Ένα μοναχικό συναίσθημα μπορεί επίσης να προκύψει από την έλλειψη κατανόησης και ενσυναίσθησης στις κοινωνικές σου αλληλεπιδράσεις.
Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Να μην είσαι ουσιαστικά παρών σε αυτές!
Η γνήσια σύνδεση απαιτεί ενεργητική ακρόαση, ενσυναίσθηση και συναισθηματική υποστήριξη. Σήμερα, είναι το πιο εύκολο να κάνει κανείς επιφανειακές συζητήσεις, χωρίς καμία ουσιαστική σύνδεση με το συνομιλητή του. Κι εκεί ακριβώς είναι που αρχίζει να χωλαίνει το πράγμα…
Ψηφιακή εποχή και μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Ας μη τα «ρίχνουμε» όλα στην ψηφιακή εποχή. Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι πλατφόρμες, έχουν σχεδιαστεί για να φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά και όχι για να τους απομακρύνουν. Το θέμα είναι πόσο λάθος χρησιμοποιούμε τα social media και έχουν καταφέρει να επηρεάσουν τόσο πολύ την ανθρώπινη επαφή και σύνδεση.
Εκτός αυτού, μέσω αυτών πολύ συχνά παρουσιάζεται μια εξιδανικευμένη εκδοχή της ζωής των άλλων, μια παραμορφωμένη πραγματικότητα – που μόνο πραγματικότητα δεν είναι. Το αποτέλεσμα; Κοινωνική σύγκριση και συναισθήματα μοναξιάς και ανεπάρκειας.
Φόβος απόρριψης & κρίσης
Ο φόβος της απόρριψης και της κρίσης απασχολεί πάρα πολλούς ανθρώπους σήμερα. Όταν αισθανόμαστε έντονα ότι ό,τι κι αν επιλέξουμε να κάνουμε, πάντοτε θα είναι κάποιος «εκεί» και θα μας κρίνει με το δάχτυλο ή κάποιος άλλος θα μας απορρίπτει γιατί ποτέ δε θα είμαστε αρκετοί για εκείνον, είναι πολύ λογικό και επόμενο να θέλουμε να «κλειστούμε» στον εαυτό μας. Ένας τέτοιος φόβος, μπορεί ακόμη να εμποδίσει την ικανότητά μας να δημιουργήσουμε πραγματικές σχέσεις.
Υπαρξιακά ζητήματα
Ίσως να μην είναι και το πιο σύνηθες σενάριο, παρατηρείται όμως σε αρκετούς ανθρώπους. Πόσες φορές μας έχει τύχει να μην νιώθουμε πολύ καλά μια μέρα, να μας ρωτούν: «Τι έχεις;» και να απαντάμε «Με έχουν πιάσει τα υπαρξιακά μου»;
Και η μοναξιά είναι ένα αίσθημα που μπορεί να εκδηλωθεί ως μια βαθύτερη υπαρξιακή κατάσταση.
Μπορεί να προκύψει από την ενδοσκόπηση ενός ατόμου, τον στοχασμό του νοήματος της ζωής ή την αίσθηση της υπαρξιακής απομόνωσης. Αυτή η μορφή μοναξιάς μπορεί να επιμείνει ακόμη και παρουσία άλλων, επειδή αντανακλά τη λαχτάρα για βαθιά σύνδεση με κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό μας.
Η μοναξιά είναι ένα πολύπλοκο και πολύπλευρο συναίσθημα που μπορεί να επιμείνει ακόμα και όταν δεν είμαστε σωματικά μόνοι μας. Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα, όμως, είναι να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τις βασικές της αιτίες, ώστε να είμαστε πιο κοντά και στην επίλυση του προβλήματος.