Κάπου στην Τρίερ, τη γενέτειρα του Μαρξ, αν ψάξεις αρκετά, θα βρεις μέσα σε ένα απαξιωμένο από τους ντόπιους μουσείο, μια εξιστόρηση του σεξ μέσα σε 100.000 χρόνια.
Ο αριθμός αυτός, από μόνος του, μας βοηθά να κατανοήσουμε πως το σεξ υπάρχει και υπήρχε πάντα παράλληλα με τον άνθρωπο. Από ευρήματα που έχουν προκύψει από την Παλαιολιθική κιόλας εποχή και από την εποχή του Χαλκού, παρατηρούμε τον άνθρωπο να ελκύεται από το ανθρώπινο σώμα, ιδιαίτερα το γυναικείο. Μάλιστα, τα πρώτα προφυλακτικά εντοπίζονται μόλις στο 1640 και ήταν φτιαγμένα από έντερα χοίρου ή αρνιού. Επιπλέον, το σεξ αρχίζει και συνδέεται με την απόλαυση στη αρχαία Αθήνα, όπου μάλιστα φαίνεται να μην γινόταν και διάκριση ανάμεσα στα φύλα.
Το μόνο σίγουρο είναι πως μια αναδρομή στην ανθρώπινη ιστορία – σε συνάρτηση με το σεξ – θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε πως, διαχρονικά, το συγκεκριμένο θέμα συνοδευόταν από τα ταμπού του “επιτρεπτού” και του “απαγορευμένου”, του “φυσικού” και του “αφύσικου”. Σίγουρα, όσο πιο πρώιμη η εποχή, τόσο πιο σκληρα και βάναυσα γινόταν το σεξ, με τη γυναίκα να μην συμμετέχει στην απόλαυση ή ακόμη, στις περισσότερες περιπτώσεις, στην ίδια την απόφαση.
Εντούτοις, με την πάροδο του χρόνου και την επερχόμενη κοινωνική αλλαγή, το σεξ – ως συνυφασμενο πλέον με την ανθρώπινη φύση – δε θα μπορούσε να μην προσαρμόζεται και να μην αλλάζει.
Οι κοινωνίες ανατρέπονται – το ίδιο και ο τρόπος που το σεξ χωράει μέσα στις ζωές μας
Σεξουαλική αγωγή, συναίνεση, απόλαυση και αυτοδιάθεση: Όροι που εισήχθησαν πλέον στη συνείδησή μας και δεν θα μπορούσαμε να σκεφτούμε τη σεξουαλική μας ζωή χωρίς αυτούς. Πόσο ευδιάκριτα είναι όμως, ακόμη και σήμερα, τα όρια ανάμεσα στη συναίνεση και την παραβίαση;
Υπάρχει όριο στη σεξουαλική πράξη από τη στιγμή που θα ξεκινήσει συναινετικά και από τις δύο πλευρές κι έπειτα;
Αρχικά να κάνουμε ξεκάθαρο το αυτονόητο: Η συναίνεση είναι η αρχή και το ήμισυ του παντός στο σεξ. Γι’ αυτό και συνίσταται σε σεξουαλικές πράξεις να προβαίνουν άτομα 18 ετών και άνω, τα οποία και διά νόμου είναι ενήλικα και έχουν πλήρη αυτοκυριαρχία και ευθύνη των πράξεών τους.
Συνεννόηση, συναίνεση: Σύνθετες έννοιες, δυσδιάκριτα όρια, απαραίτητες για την ύπαρξη υγιούς σχέσης σε κάθε επίπεδο.
Πόσο καλά τις έχουμε διδαχθεί;
Όσο ξεκάθαρος κι αν είναι ο ορισμός τους, υπάρχουν ακόμη θολές γραμμές γύρω από αυτές τις έννοιες. Από τη μία, η πλευρά που καλείται να θέσει το όριο και από την άλλη, αυτή που καλείται να το σεβαστεί. Στη μια περίπτωση, εντοπίζονται αισθήματα άγχους και ανασφάλειας. Το άτομο που δε νιώθει άνετα με την εκάστοτε απόφαση της άλλης πλευράς, πλημμυρίζεται από ανασφάλεια στη σκέψη να σταματήσει μια διαδικασία κατά τη σεξουαλική πράξη με το φόβο πως θα “χαλάσει” τη στιγμή ή θα υποτιμηθεί η ανάγκη του – και θα χαρακτηριστεί ως “υπερβολική”.
Από την άλλη, η πλευρά που οφείλει να αποδεχτεί, να σεβαστεί και να δώσει χώρο στο όριο, αντιμετωπίζοντάς το σε πολλές περιπτώσεις ως “απόρριψη”. Δεν είναι εκπαιδευμένοι όλοι οι άνθρωποι να αντιδρούν με τον ίδιο τρόπο στο “όχι”, όταν υπερισχύει ο έμφυτος εγωισμός, παρεμποδίζοντας την αποτελεσματική επικοινωνία. Αν μη τι άλλο, ιδιαίτερα τη στιγμή εκείνη που παραλύει το κορμί από ηδονή, καλύπτοντας όλες τις υπόλοιπες αισθήσεις.
Από τη συναίνεση στην πράξη, ένα “όχι” δρόμος
Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι πως το σώμα της άλλης πλευράς – που συμμετέχει συναινετικά στην πράξη της απόλυτης ηδονής μαζί μας – δε μας οφείλει τίποτα. Πολύ περισσότερο, μία εξήγηση για το εκάστοτε “όχι”. Το focus στα “ναι”, η πλήρης ενημέρωση για την εκάστοτε απόφαση (π.χ. για τη χρήση βοηθημάτων από την αρχή, για την προφύλαξη, για την εκσπερμάτιση).
Καθώς επίσης, για την ακρίβεια (πχ. μπορείς να πιάσεις τα μαλλιά μου, δεν μπορείς να τα τραβήξεις ή μπορείς να με φιλήσεις σήμερα, χωρίς να σημαίνει ότι μπορείς να το κάνεις και αύριο), βοηθούν στο συναινετικό σεξ και επιτρέπουν σε όλες τις πλευρές να νιώσουν άνετα και να απολαύσουν την κάθε στιγμή χωρίς δυσάρεστες σκέψεις. Στις περιπτώσεις που μια πλευρά δεν διαφωνήσει ή απαντήσει: “Δεν ξέρω, δεν είμαι σίγουρ@” – ίσως συμφωνήσει αλλά θα φαίνεται ανήσυχη στη συνέχεια ή ανακαλέσει στην πορεία – τότε δεν υπάρχει συναίνεση στην πράξη.
Το σημαντικό είναι να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα συναίνεσης σε όλα τα επίπεδα της και να ενδυναμωθούμε ψυχικά σχετικά με τα “όχι” που δεν λέμε “για να μην…”
Όσο περίεργο κι να ακούγεται εν έχει 2023, η συναίνεση και τα όρια κατά το σεξ είναι για πολλούς ανθρώπους ταμπού και αυτό καθιστά ακόμη πιο απαραίτητη τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση από μικρή ηλικία. Όλοι άνθρωποι χρειάζεται να γνωρίσουν την αξία των ορίων τους, του χώρου τους και του δικαιώματός τους στην αυτοδιάθεση.
Ταυτόχρονα, εξίσου πολύτιμη είναι και η έννοια της ενσυναίσθησης που βοηθά στην πλήρη κατανόηση της συναισθηματικής κατάστασης όσων αλληλεπιδρούν σε οποιοδήποτε επίπεδο. Το σεξ αποτελεί μια συμφωνία δημιουργίας και μοιράσματος ηδονής μαζί με ένα άλλο άτομο και μια απόλαυση για τον άνθρωπο από την απαρχή του κόσμου. Και όχι μια αχαλίνωτη ορμή με σκοπό να ικανοποιήσει αποκλειστικά τις δικές μας προσωπικές επιθυμίες και ανάγκες.
Διότι, όταν η ηδονή μοιράζεται, πολλαπλασιάζεται.