Πληθωρισμός: Μία λέξη που έχουμε βαρεθεί να ακούμε στα δελτία ειδήσεων τους τελευταίους μήνες.
“Στα ύψη ο πληθωρισμός για αυτόν τον μήνα”, “Έρχονται νέες ανατιμήσεις”. Για να μιλούν όλοι για αυτό το θέμα, μάλλον είναι πολύ σημαντικό. Πολλοί από εμάς θα έχουμε καταλάβει ασυνείδητα τι εστί πληθωρισμός, όταν κάνουμε τα ψώνια μας. Κανένας όμως δεν μπαίνει στον κόπο να μας εξηγήσει με απλά λόγια τι είναι πια αυτός ο πληθωρισμός και πώς μας επηρεάζει.
Με απλά λόγια λοιπόν, σε μια οικονομία έχουμε πληθωρισμό όταν αυξάνονται οι τιμές του συνόλου των βασικών αγαθών και υπηρεσιών που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε. Δηλαδή, όταν αυξάνονται οι τιμές στο γάλα, στο ψωμί, στα καύσιμα, στην επίσκεψη στον γιατρό κ.λ.π, τότε αντιμετωπίζουμε ένα φαινόμενο πληθωρισμού. Με άλλα λόγια, τα λεφτά που έχουμε στην τσέπη μας είναι ικανά να αγοράσουν λιγότερα αγαθά σε σχέση με παλαιότερα.
Ένα παράδειγμα: Εάν η τιμή του ψωμιού πέρυσι ήταν 1€ και φέτος είναι 1,20€, αυτό επηρεάζει αρνητικά την τσέπη μου. Ειδικά εάν συμβαίνει σε όλα τα βασικά προϊόντα που χρειάζομαι στην καθημερινότητά μου. Έτσι, τα 10 € που συνολικά έχω διαθέσιμα μπορούν να αγοράσουν λιγότερα αγαθά. Συνεπώς, τα χρήματά μου έχουν μικρότερη αξία.
Δυστυχώς, όμως, ο πληθωρισμός δεν έχει αντίκτυπο μόνο στην οικονομικά του σπιτιού μας αλλά και στα οικονομικά του κράτους
Υπολογίζουμε τον πληθωρισμό με βάση μια μονάδα, τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ). Ο ΔΤΚ μετράει το κόστος της καθημερινής ζωής, λαμβάνοντας υπόψη τα αγαθά και τις υπηρεσίες που καλύπτουν τις βασικές μας ανάγκες. Υπολογίζει το λεγόμενο “καλάθι του καταναλωτή”, δηλαδή το πόσο κοστίζουν κατά μέσο όρο τα προϊόντα που χρειαζόμαστε για να ζήσουμε. Όταν ο ΔΤΚ αυξάνεται σε σχέση με προηγούμενες χρονιές, αντιμετωπίζουμε ένα φαινόμενο πληθωρισμού.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει θέσει ως στόχο να διατηρήσει στην ευρωπαϊκή οικονομία έναν ήπιο πληθωρισμό, περίπου 2-3%, δηλαδή μια ελάχιστη αύξηση των τιμών κάθε χρόνο. Εκτιμάει ότι κάτι τέτοιο είναι καλό για την οικονομία. Γιατί όμως; Όταν οι καταναλωτές θεωρούν ότι διαρκώς οι τιμές θα ανέβουν, έχουν με βάση την λογική τους ένα κίνητρο να ξοδέψουν τα χρήματά τους τώρα, και όχι τον επόμενο μήνα που θα έχουν ανέβει οι τιμές. Επομένως, αυξάνεται η κατανάλωση και με την σειρά τους τα εργοστάσια παράγουν περισσότερο. Ξεκινάει έτσι μια σειρά γεγονότων που οδηγεί σε γενική οικονομική ανάπτυξη.
Γιατί τόση φασαρία για τον πληθωρισμό;
Ένας ήπιος πληθωρισμός λοιπόν, περίπου 2-3%, μπορεί να φέρει οικονομική ανάπτυξη. Καλό αυτό. Το κακό είναι ότι τους τελευταίους μήνες στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό έχει ξεπεραστεί κατά πολύ. Τον Ιανουάριο του 2022 είχαμε πληθωρισμό της τάξης του 6,2% ενώ τον Απρίλιο έφτασε το 8,9%. Αντίστοιχα στην Κύπρο τον Ιανουάριο 5,4%, τον Φεβρουάριο 6,6% και τον Μάρτιο το ποσοστό ρεκόρ του 7,1%. Η αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας COVID 19 περιελάμβανε πολιτικές που παρείχαν την απαραίτητη ρευστότητα στην οικονομία.
Τα κράτη έδωσαν ρευστό χρήμα για να επιβιώσει και να επανέλθει η οικονομία και η κοινωνία. Αυτή η ρευστότητα όμως φέρνει με την σειρά της αυξημένο πληθωρισμό. Από την άλλη, είναι και ο πόλεμος που μαίνεται στην Ουκρανία. Αυτός φέρνει αύξηση στις τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και γενικότερα των πρώτων υλών και έτσι συμβάλλει σε αυτήν την γενικότερη εκτίναξη του πληθωρισμού.
Ποιος επηρεάζεται περισσότερο από αυτήν την αύξηση των τιμών; Φυσικά, επηρεάζει ολόκληρη την κοινωνία, αλλά κυρίως τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, που βλέπουν ότι τα χρήματα που παίρνουν κάθε μήνα δεν επαρκούν για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.
Να, λοιπόν, τι είναι ο πληθωρισμός. Σίγουρα πολλοί από εμάς είχαμε καταλάβει την ύπαρξή του όταν ήμασταν σε ένα σούπερ μάρκετ, σε μία έξοδο με παρέα ή σε ένα κατάστημα ρούχων. Σίγουρα κάνει την ζωή μας δυσκολότερη. Για να απαλλαγούμε θα πρέπει να πάρει μέτρα στήριξης το κράτος, βοηθώντας τους οικονομικά ασθενέστερους με αυξήσεις στα εισοδήματα, μείωση φορολογίας σε βασικά αγαθά και ορισμό τιμής πλαφόν σε αυτά.
