Ήρθε η ώρα οι τράπεζες να σταματήσουν να τροφοδοτούν τον εθισμό μας στα ορυκτά καύσιμα!

Τους τελευταίους μήνες/χρόνια, είτε ο κόσμος καίγεται, είτε πλημμυρίζει, πολλές από τις μεγαλύτερες τράπεζες του κόσμου, συνεχίζουν να χρηματοδοτούν την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, aka την κύρια αιτία των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. 

Οι τράπεζες των ΗΠΑ αυξάνουν τη χρηματοδότηση στη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων 

Το 2020, οι παγκόσμιες επενδύσεις για τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ανήλθαν σε 303 δισ. δολάρια, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg New Energy Finance.

Την ίδια χρονιά, ωστόσο, οι 60 μεγαλύτερες τράπεζες παγκοσμίως χρηματοδότησαν δραστηριότητες της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων αξίας 750 δισ. δολαρίων, μέσω δανεισμού και αναδοχής χρέους. 

Συγκεκριμένα, το 2021, η HSBC επένδυσε περίπου 8,7 δισ. δολάρια σε παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου, η Barclays 4,5 δισ. δολάρια και η Deutsche Bank 5,7 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον οργανισμό ShareAction. Μάλιστα, αυτά τα ποσά είναι μειωμένα κατά 27.6% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, λόγω αυξανόμενων πιέσεων από τους μετόχους.

H HSBC μαζί με την GFANZ και την Citi χρηματοδοτούν την εξόρυξη πετρελαίου στον Αμαζόνιο

Ταυτόχρονα, η Deutsche Bank, η MUFG και η Credit Agricole εκδίδουν ομόλογα για μια εταιρεία που κατασκευάζει αγωγούς σε εδάφη των ιθαγενών φυλών. 

Οι 6 μεγαλύτερες αμερικανικές τράπεζες (συμπεριλαμβανομένων των JPMorgan, Wells Fargo, Scotiabank και RBC) παρείχαν, συνολικά, χρηματοδότηση 1,4 τρισ. δολάρια –από τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015– σε πολυεθνικές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου όπως οι: Exxon Mobil, Shell, BPκαι Saudi Aramco.

Πηγή

Η JPMorgan κατατάχθηκε ως ο κορυφαίος πάροχος χρηματοδότησης στον κλάδο των ορυκτών καυσίμων το 2021, παρέχοντας 61,7 δισ. δολάρια στο πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα, μια αύξηση 19,3% από το 2020.

Εκπρόσωπος της JPMorgan δήλωσε ότι η τράπεζα λαμβάνει «ρεαλιστικά μέτρα» για να επιτύχει τον στόχο της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, «βοηθώντας παράλληλα τον κόσμο να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες». Η τράπεζα επένδυσε περισσότερα από 100 δισ. δολάρια σε πράσινα έργα το 2021, ανέφερε στην δήλωση. 

Εκτός από τις τράπεζες, θεσμικοί επενδυτές και συγχρόνως μέλη της Πρωτοβουλίας “Net Zero Asset Managers”, συμπεριλαμβανομένης της BlackRock και της Vanguard, συνεχίζουν να κατέχουν δισεκατομμύρια δολάρια σε μετοχές και ομόλογα σε εταιρείες άνθρακα. Οι μέτοχοι ανησυχούν ιδιαίτερα ότι οι τράπεζες και άλλες εταιρείες μπορεί να εκμεταλλευτούν τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας για να επεκτείνουν την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Αν κάτι μας «έμαθε», όμως, η συγκεκριμένη εισβολή, η οποία οδήγησε σε διαταραχές του εφοδιασμού παγκοσμίως, είναι πως η ανάγκη μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και ανεξαρτησίας της ΕΕ είναι πιο κρίσιμη από ποτέ. 

Πρέπει να λάβουμε επίσης υπόψη μας πως η συνεχιζόμενη κερδοφορία των εταιρειών ορυκτών καυσίμων και η ικανότητά τους να προσελκύουν επενδύσεις και πολιτική υποστήριξη επιτυγχάνεται σε σημαντικό βαθμό μέσω της απάτης, της δωροδοκίας και άλλων μορφών διαφθοράς.

Για ένα βιώσιμο μέλλον χωρίς ορυκτά καύσιμα

Παρά τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, λοιπόν, (όπως εμπρησμοί δασών, πλημμύρες κ.τ.λ), οι κυβερνήσεις και οι μεγαλύτερες τράπεζες παγκοσμίως συνεχίζουν να υποστηρίζουν την 1η πιο ρυπογόνα βιομηχανία στον κόσμο.

Και δεδομένου ότι οι κεντρικές τράπεζες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις παγκόσμιες προσπάθειες για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και την αποτροπή της κλιματικής κρίσης, θα έπρεπε να θέσουν τη βιωσιμότητα στο επίκεντρο της επιχειρηματικής τους στρατηγικής.

Σύμφωνα με την έκθεση για το χάσμα εκπομπών του 2021 του UNEP, παρά τις εθνικές δεσμεύσεις για το κλίμα, η παγκόσμια θερμοκρασία εκτιμάται πως θα αυξηθεί κατά 2,7°C μέχρι το τέλος του αιώνα, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνες και πιθανώς καταστροφικές αλλαγές στο παγκόσμιο περιβάλλον.

Για να διατηρηθεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας αρκετά κάτω από 2°C, όπως στοχεύει η Συμφωνία του Παρισιού, οι χώρες θα πρέπει να μειώσουν κατά τουλάχιστον 55% τις ετήσιες εκπομπές τους μέσα στα επόμενα 8 χρόνια. Με λίγα λόγια, πραγματικά δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο. 

Οι διεθνείς οργανισμοί και οι κυβερνήσεις πρέπει να επιβάλουν αυστηρούς όρους στον τρόπο λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών εταιρειών, στρέφοντας τις επενδύσεις τους από τα ορυκτά καύσιμα σε έργα αφαίρεσης άνθρακα. Μέσω τιμολόγησης του άνθρακα (carbon tax) και επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο καπιταλισμός που έχει οικοδομηθεί πάνω στα ορυκτά καύσιμα μπορεί –και πρέπει– να καταστεί ασύμφορος.

Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να αντλήσουν έμπνευση, για παράδειγμα, από την κρατική αναπτυξιακή τράπεζα της Γερμανίας, την KfW, η οποία προσφέρει δάνεια στη βιομηχανία χάλυβα με την προϋπόθεση μείωσης των εκπομπών τους. Ή από τις γαλλικές τράπεζες Crédit Agricole και Société Générale, οι οποίες μείωσαν την χρηματοδότηση ορυκτών καυσίμων το 2021 κατά 49,1% και 30,6% αντίστοιχα, υπέρ των αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων.

Αν έχετε παρατηρήσει σε συζητήσεις περί ομοφυλοφιλίας υπάρχει ακόμα και σήμερα η ιδέα–ειδικότερα σε συντηρητικούς ανθρώπους, πως τα gay άτομα είναι άρρωστα. 

Δημιουργεί απορία πώς είναι δυνατόν στο σύγχρονο κόσμο να υπάρχει η πεποίθηση, όχι μόνο ότι η ομοφυλοφιλία είναι μία ασθένεια σαν όλες τις άλλες, αλλά ότι γιατρεύεται κιόλας με τη“θεραπεία μεταστροφής”.

Εδώ, πρέπει να γίνει σαφές πως δεν υπάρχει κάποια επιστημονική βάση γι’ αυτό τον ισχυρισμό. Αρκεί να πούμε, πως η Αμερικανική ψυχιατρική εταιρεία έχει αφαιρέσει την ομοφυλοφιλία από τον κατάλογο τον ψυχιατρικών διαταραχών από το 1973. Δεν πρόκειται για παθολογική κατάσταση και φυσικά δεν υπάρχει νόσος που να καθορίζει τις σεξουαλικές προτιμήσεις του ατόμου.

Βασισμένες στην άγνοια και την προκατάληψη οι πρακτικές αυτές διαιωνίζουν και δυσκολεύουν την απενοχοποίηση της διαφορετικότητας. Το σημαντικότερο είναι, όμως, πως βάζουν σε κίνδυνο τα ομοφυλόφιλα άτομα.

Θεραπεία μεταστροφής: Τι σκοπό έχει;

Αρχικά, να ξεκαθαρίσουμε πως δεν πρόκειται για μία πραγματική θεραπεία, αφού η επίσημη ψυχολογία και ψυχιατρική δεν την αποδέχονται.  

Θεραπεία μεταστροφής είναι: “Κάθε μεταχείριση που αποσκοπεί στο να μεταβάλλει ή να καταστείλει τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα ή την έκφραση φύλου”, σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό.  Με απλά λόγια, σκοπός είναι το gay άτομο να γίνει straight με συγκεκριμένες “θεραπείες”.

Γίνεται αυτό χωρίς συναίνεση;

Αυτό που συμβαίνει συνήθως, είναι πως οι συγγενείς πείθουν το άτομο πως χρειάζεται θεραπεία. Προσπαθούν να το κάνουν να μετανοήσει, να ξαναγίνει “φυσιολογικό” (τι σημαίνει καν αυτό;), με αποτέλεσμα τα άτομα μέσω της χειραγώγησης που δέχονται να πιστεύουν πως το να έλκεσαι από το ίδιο φύλο είναι μία πάθηση.

Για κάποιο λόγο, συνηθέστερα ασθενείς είναι άντρες και σημαντικά λιγότερες γυναίκες. Εδώ, ειλικρινά, μου γεννήθηκε το ερώτημα εάν αυτό μπορεί να συμβαίνει υπό κάποια πατριαρχική οπτική. Μία τάση που κοιτά να “σωθεί” ο ανδρικός πληθυσμός, ενώ η γυναίκα – ακόμα και μέσω του πρίσματος της ομοφυλοφιλίας – παραμένει υποβιβασμένη και αδιάφορη. Προσωπική φιλοσοφία της στιγμής, ας προχωρήσουμε.

Οι πρακτικές που θυμίζουν βασανιστήρια

Πολλές και είναι ανατριχιαστικές. Οι τεχνικές που έχουν χρησιμοποιηθεί ανά τα χρόνια έχουν ποικιλομορφία και κάποιες εξ αυτών είναι πραγματικά επικίνδυνες για την υγεία του “ασθενή”.

Στα πιο light επίπεδα βρίσκεται η ψυχοθεραπεία από ιατρούς που εξακολουθούν να υποστηρίζουν τις “θεραπείες”, ενώ άλλες πρακτικές προσπαθούν να δημιουργήσουν αποστροφή στον ασθενή. Και αυτό επιχειρείται με το να χορηγούν ουσίες που προκαλούν εμετό, ενώ ταυτόχρονα του δείχνουν ομοφυλοφιλικό οπτικοακουστικό υλικό.

Αυτό συμβαίνει, ώστε να υπάρξει απέχθεια οδηγώντας, τελικά, τον “ασθενή” στην αντίθετη -και επιθυμητή- σεξουαλική κατεύθυνση. Στις πιο σκληρές περιπτώσεις της “θεραπείας”, ο Robert Galbraith Heath, Αμερικανός ψυχίατρος, χρησιμοποίησε ηλεκτροσόκ με ηλεκτρόδια στον εγκέφαλο και σκέφτηκε να το συνδυάσει με μισθωμένες ιερόδουλες και ετεροφυλοφιλικό πορνό, ώστε να αλλάξει τη σεξουαλική προτίμηση ομοφυλόφιλων ανδρών.

Σα να είπε: “Ας δοκιμάσω τυχαία πράγματα μεταξύ τους να δούμε τι θα γίνει”. Δεν το λες και σοβαρό σχέδιο αντιμετώπισης. Σαφώς, τα αποτελέσματα δεν τον επιβεβαίωσαν και η μέθοδός του αμφισβητήθηκε.

Κάποιοι άλλοι ειδήμονες ιατροί των πρακτικών αυτών έφταναν στο σημείο να κάνουν στους ασθενείς ηλεκτροσόκ, ακόμα και στα γεννητικά όργανα, ενώ απ’ όλο αυτό το “κοκτέιλ” επικίνδυνης και ψευδοεπιστημονικής παράνοιας, δε λείπουν οι “διορθωτικοί” βιασμοί.

Είναι αδιανόητο πως άτομα εξαναγκάζονται με τη βία σε σεξουαλικές πράξεις με το αντίθετο φύλο, μόνο και μόνο γιατί θεωρείται πως κάτι τέτοιο θα τα “θεραπεύσει”.

H συμβολή της εκκλησίας στη θεραπεία μεταστροφής

Σε τέτοιες παλαιάς κοπής θεραπείες δε θα μπορούσε να μην έχει βάλει το χεράκι της και η εκκλησία.

Με τις πρακτικές και τις απόψεις της – αλλά και την περιθωριοποίηση των ομοφυλόφιλων να έχει ενεργό ρόλο στη “γιατρειά” των gay ατόμων. Μάλιστα, το ρόλο του θεράποντα ιατρού παίρνουν ιερείς και πνευματικοί. Για να γίνει straight ένα άτομο συνιστούν προσευχή και μετάνοια για τις αμαρτίες, ενώ κατά καιρούς έχουν θεωρήσει καλή ιδέα να προσπαθήσουν με εξορκισμό να “κάνουν το άτομο καλά”.

Κέντρα, γονείς, άνθρωποι και ψυχολόγοι που υποστηρίζουν αυτές τις “θεραπείες”, σχετίζονται με τις αναχρονιστικές αντιλήψεις της εκκλησίας. 

Πώς δέχεται η Ελλάδα τη θεραπεία μεταστροφής σήμερα; Τι λέει ο νόμος;

Η λυπηρή αλήθεια είναι πως, μόλις πριν λίγους μόνο μήνες στην Ελλάδα αποφασίστηκε από το υπουργείο Υγείας η απαγόρευση των θεραπειών μεταστροφής για ανήλικους, αλλά και οι διαφημίσεις αυτών. Αλλά και πάλι, δε μπορούμε να πούμε πως “κάναμε τη διαφορά” ή ότι επήλθε κάποια σπουδαία αλλαγή, καθώς οι περιορισμοί δεν αρκούν και το νομικό πλαίσιο είναι αόριστο αφήνοντας άλυτα ζητήματα.

Ας δούμε ο νόμος τι λέει στο Άρθρο 1 παράγραφος 2.β:

“Οποιοσδήποτε εφαρμόζει σε άλλους πρακτικές μεταστροφής πρέπει να έχει εξασφαλίσει προηγουμένως τη ρητή συναίνεσή τους”. 

Επιπλέον, η γραμματέας Περιφέρειας του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών, Άννα Απέργη, στη ραδιοφωνική της συνέντευξη εξηγεί με ποιον τρόπο είναι προβληματικό αυτό:

“Αυτές οι πρακτικές βασανιστηρίων εφαρμόζονται κάτω από ένα καθεστώς πίεσης στα άτομα ή και απειλής, επομένως, υπό τη λογική αυτή ένα ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπο θα μπορούσε να συναινέσει εξαναγκασμένο. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να μιλάμε για συναίνεση όταν μιλάμε ακόμα και για ενήλικα άτομα;” 

Συμπλήρωσε επίσης πως: 

“Δεν υπάρχει σε καμία επιστημονική έρευνα ότι τα άτομα συναίνεσαν στο να υποστούν αυτό το είδος του βασανιστηρίου. Όλα τα στοιχεία που έχουμε στα χέρια μας, λένε ακριβώς το αντίθετο”.

Ο νέος νόμος, λοιπόν, προβλέπει πειθαρχικές και διοικητικές κυρώσεις, αλλά και ποινή φυλάκισης ή χρηματική ποινή, αλλά δεν εξασφαλίζει την πλήρη απαγόρευση των πρακτικών. Ούτε αναφέρει πως οι “θεραπείες” θα σταματήσουν να συμβαίνουν, καθώς “υπόγεια”, πολλοί γονείς, ενεργειακοί θεραπευτές και άλλοι κομπογιαννίτες θα συνεχίσουν να καταστρέφουν άτομα και να εξασκούν τις ψευδοεπιστημονικές τεχνικές τους. Κάποιες φορές, κανονικά και με το νόμο, λόγω της “συναίνεσης”.

Τι συμβαίνει στην ελληνική πραγματικότητα;

Στην ιστοσελίδα “mumdadandkids” βρίσκουμε ένα άρθρο με τίτλο: “Επανορθωτική θεραπεία στην ομοφυλοφιλία. Τι είναι και πως βοηθά”.

Στην ουσία, παρουσιάζονται οι ιδέες του καθηγητή, David Pickup – επανορθωτικός θεραπευτής και εγκεκριμένος ψυχοθεραπευτής, όπως αυτοσυστήνεται μέσα από διάλεξή του, ο οποίος κάνει λόγο για  τις πρακτικές που ο ίδιος κάνει σε ασθενείς, ενώ λέει αρκετές φορές πόσο ο Θεός έχει καθορίσει τον άνδρα και τη γυναίκα και πως  μπορεί να βοηθήσει τους gay να μπουν στο σωστό δρόμο.

Στην ιστοσελίδα – η οποία είναι Ελληνική με ενημέρωση για γονείς και παιδιά – βλέπουμε πως συνταιριάζεται αυτή τους η επιλογή ως προς το άρθρο με το πώς αυτοπροσδιορίζονται.

“Μια συλλογική προσπάθεια για την ανάδειξη, την υπεράσπιση και την προώθηση των αξιών και των ιδανικών της Ελληνορθόδοξης Οικογένειας. Μια παρότρυνση προς όλους να αξιοποιηθούν τα χαρίσματα του κάθε μέλους της, όπως αρμόζει στην Ορθόδοξη Χριστιανική Παράδοση και στα βιώματα της Πατρίδας μας”.

Η επιστήμη διαλύει τους αστικούς μύθους

Και ποια είναι τα αποτελέσματα; “Γιατρεύονται” όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Το 2007, η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση συγκρότησε μια ομάδα εργασίας, με στόχο να ερευνήσει την αποτελεσματικότητα της “θεραπείας” επανόρθωσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, βρέθηκαν σαφείς ενδείξεις ότι η θεραπεία δεν είχε αποτέλεσμα, αντ’ αυτού, είναι επιβλαβείς. Τέλος, η έρευνα δείχνει πως είναι απίθανο τα άτομα να μπορέσουν να “μειώσουν” την έλξη προς το ίδιο φύλο ή να αυξήσουν τη σεξουαλική έλξη προς το άλλο.

Τα άτομα που έχουν υποστεί την ψευδοθεραπεία όχι μόνο δεν άλλαξαν το σεξουαλικό προσανατολισμό τους αλλά αποδεδειγμένα ύστερα από την προσπάθεια μεταστροφής ανέφεραν φοβίες, διαταραχές, στυτικές δυσλειτουργίες, απώλεια της σεξουαλικής όρεξης, κατάθλιψη, αυτοτραυματισμούς και αυτοκτονικές τάσεις, αγχώδεις διαταραχές και χρήση ουσιών.

Σε μία προσπάθεια να ελαφρύνουμε το κλίμα, ας αναφέρουμε και τα ηπιότερα μετατραυματικά συμπτώματα: Αισθήματα ενοχής, ντροπής, μίσος για τον εαυτό τους, κοινωνική απόσυρση, μείωση της πίστης (για τα ένθεα άτομα), απώλεια εμπιστοσύνης και δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Από την πρώτη πανελλαδική έρευνα του επιστημονικού φορέα Orlando για τις θεραπείες μεταστροφής, οι μαρτυρίες αναδεικνύουν εγκληματικές πρακτικές που βρίσκονται εκτός επιστημονικής βάσης αλλά και λογικής.

“Ένα άτομο εξομολογείται πως: “Μου έλεγε να επισκέπτομαι οίκους ανοχής και σιγά-σιγά θα έρθει η επιθυμία για γυναίκες. Σταμάτησα να πηγαίνω στο γραφείο του [σ.σ. επαγγελματία ψυχικής υγείας] και είχα σκέψεις αυτοκτονίας”.

“Ο ιερέας, του οποίου το όνομα φοβάμαι να πω, έδινε οδηγίες και με ανάγκασε να κάνω σεξ μαζί του [σ.σ. με βοηθό του ιερέα]. Αηδίαζα. Δε θέλω να κάνω καταγγελία πια”.

Στην ιστοσελίδα του Orlando αναφέρεται πως υπάρχουν 97 ολοκληρωμένες ανώνυμες μαρτυρίες, εκ των οποίων οι 57 αφορούν στην τελευταία δεκαετία και οι περισσότερες έλαβαν χώρατα τελευταία δύο με πέντε χρόνια.

Οι μαρτυρίες στα Social Media

Με μία γρήγορη αναζήτηση στο TikTok βρίσκουμε πληθώρα από βίντεο εφήβων που μιλάνε για τις εμπειρίες τους σχετικά με το θέμα.

Ειδικότερα, ο Maik Dorn εξομολογείται ότι  στα 15 του είπε στους γονείς του ότι είναι gay και εκείνοι τον έστειλαν σε χριστιανική κατασκήνωση, για να “τον κάνουν straight”. Εκεί, του είπαν πως αν δε ακολουθήσει τους κανόνες θα σκάβει τρύπες στο χώμα. Επίσης, η Merry Skelton αναφέρει πως στα 17 της δέχτηκε θεραπεία μεταστροφής.

Ένας εκκλησιαστικός σύμβουλος την ανάγκασε να βάλει το χέρι της σε ένα μπολ με πάγο μέχρι να λιώσει, ενώ της μιλούσε για τις ομοφυλοφιλικές της σχέσεις, για να συνδέσει την έλξη της προς τις γυναίκες με τον πόνο.

Για πόσο ακόμα θα υπάρχουν αυτές οι νοσηρές αντιλήψεις;

Ως πότε θα υπάρχει ο στιγματισμός –που στην ουσία του λέει πως οι σεξουαλικές επιλογές μπορεί να είναι “ασθένεια”; Τι είναι το φυσιολογικό; Γιατί οι άνθρωποι περιορίζονται από το να ζήσουν και να εκφραστούν όπως νιώθουν; Η απάντηση είναι πολυδιάστατη, αλλά ίσως οι βάσεις της να βρίσκονται στις γνώσεις και στην ικανότητα κάθε ανθρώπου να αμφισβητεί.

Τα ομοφυλόφιλα άτομα δεν είναι ασθενείς και χρειάζεται προσπάθεια για να γίνει κατανοητό αυτό. Και τελικά, τι θεραπεία χρειάζεται αυτή η άρρωστη κοινωνία μας για να αλλάξει;

Βάσει του τυπικού ορισμού, το προνόμιο είναι ένα δικαίωμα, ασυλία ή όφελος που απολαμβάνει μόνο ένα άτομο πέρα ​​από τα πλεονεκτήματα των περισσότερων.

Το “προνόμιο” αναγνωρίζεται σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής: Φύλο, φυλή, τάξη, σεξουαλικό προσανατολισμό, ταυτότητα φύλου, θρησκεία, ηλικία, βάρος, ύψος, σωματικές ικανότητες κ.τ.λ. Το “αδύνατο προνόμιο” (thin privilege) αντιπροσωπεύει όλες τις κοινωνικές, οικονομικές και πρακτικές ευκολίες που αποκομίζει ένα άτομο, επειδή είναι αδύνατο ή με σχετικά μικρότερο σώμα.

Προκύπτει από το ότι η κοινωνία είναι εγγενώς δομημένη γύρω από τις ανάγκες των ατόμων με πιο αδύνατο σώμα και ως αποτέλεσμα, όσα άτομα έχουν μεγαλύτερο σωματότυπο δεν μοιράζονται τα ίδια οφέλη. Το αδύνατο σώμα είναι αυτό που από default γίνεται αποδεκτό από την κοινωνία.

Σε προηγούμενο άρθρο έχουμε μιλήσει για τη μεροληψία βάρους, την αρνητική στάση απέναντι σε κάποιο άτομο με υπερβάλλον βάρος, που οδηγεί στο “στίγμα βάρους”, την κοινωνική απαξίωση του ατόμου και τον αποκλεισμό του. Το αδύνατο προνόμιο βρίσκεται στην άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Γιατί μας πήρε τόσο καιρό να συζητήσουμε για το “αδύνατο προνόμιο”;

Είναι αμήχανο να συζητάμε για οποιοδήποτε προνόμιο. Όπως και με τα περισσότερα προνόμια, το άτομο που το βιώνει, δεν συνειδητοποιεί το πλεονέκτημα. Τόσο επειδή δεν το έχει επιλέξει, όσο και επειδή το θεωρεί απόλυτα φυσιολογικό και δεδομένο.

Επίσης, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το να έχει κανείς κάποιο προνόμιο δε σημαίνει ότι ζει μια ζωή ελεύθερη από δυσκολίες και προβλήματα, αλλά ότι έχει κάποια χαρακτηριστικά που του προσδίδουν κάποια πλεονεκτήματα στην κοινωνία, στην οποία ανήκει.

@alexjoypucci

Thin ⚪️ privilege! Let’s break her downnnn. #thinprivilege #fatphophia #intuitiveeating

♬ Curiosity – Danilo Stankovic

Μερικά παραδείγματα αδύνατου προνομίου

Προνόμιο είναι ένα όταν ένα άτομο χωράει στα ρούχα των περισσότερων mainstream καταστημάτων –ένα μεγαλύτερο άτομο έχει πολύ λιγότερες επιλογές, τις οποίες μάλιστα αναγκάζεται να πληρώσει πιο ακριβά.

Προνόμιο είναι να κάθεται κανείς άνετα στις καρέκλες και τους πάγκους των bars, στις θέσεις του αεροπλάνου (που γίνονται όλο και στενότερες, ώστε τα αεροσκάφη να χωράνε περισσότερο κόσμο) ή του θεάτρου –ένα μεγαλύτερο άτομο πολλές φορές αναγκάζεται να αγοράσει έξτρα εισιτήριο για να ταξιδέψει και σαφώς βιώνει αποκλεισμό από πολλά μέρη και δραστηριότητες.

Το αδύνατο προνόμιο περιλαμβάνει και δεδομένη αποδοχή του ατόμου από τους peers του

Ένας άνθρωπος με αδύνατο σώμα θεωρείται αυτόματα υγιής σωματικά και ψυχικά, προσεγμένος, περιποιημένος, ότι νοιάζεται για τον εαυτό του και την εμφάνισή του. Το μέγεθός του δε γίνεται αντικείμενο συζήτησης. Έχει περισσότερες ευκαιρίες για επαγγελματική ανέλιξη και λαμβάνει μεγαλύτερο μισθό. Μπορεί να φάει ό,τι θέλει, καθώς δε δέχεται σχόλια ή βλέμματα αποδοκιμασίας από τον περίγυρό του για τις διατροφικές του επιλογές. Μπορεί να “ξεκουραστεί” στον καναπέ χωρίς να θεωρηθεί πως τεμπελιάζει. Επίσης, πληρώνει λιγότερα χρήματα στο ασφαλιστικό του πρόγραμμα και αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερο σεβασμό από το υγειονομικό προσωπικό.

Ειδικά για το τελευταίο παράδειγμα, την χονδροφοβική αντιμετώπιση των ατόμων με υπερβάλλον βάρος από το σύστημα υγείας, έχουμε μιλήσει αναλυτικά. Άτομα διαφορετικού βάρους έχουν διαφορετική εμπειρία όταν πρόκειται για την υγειονομική τους περίθαλψη.

Η βιβλιογραφία φανερώνει πως οι επαγγελματίες υγείας εμφανίζουν σημαντική προκατάληψη υπέρ των λεπτών ατόμων και συνδέουν ένα μεγαλύτερο σώμα με χαρακτηριστικά, όπως: Η τεμπελιά, η χαμηλότερη νοημοσύνη και η νωθρότητα.  Στη βιομηχανία της ευεξίας ο κανόνας είναι: “Αδύνατα και γραμμωμένα άτομα να αναλαμβάνουν το ρόλο να προτείνουν λύσεις στους υπόλοιπους, για το πώς να απαλλαχθούν από την παχυσαρκία τους”. Αυτό που κανείς δεν αναφέρει είναι ότι ένας πετυχημένος personal trainer έχει αυτό το σώμα, όχι επειδή ακολουθεί τις συμβουλές του, αλλά επειδή αυτός είναι ο φυσικός του σωματότυπος. 

Πιθανότατα, έγινε personal trainer επειδή ήταν αδύνατος και γραμμωμένος, με μία φυσική ροπή στην φυσική δραστηριότητα. Έχει το προνόμιο να εξασκεί αυτό το επάγγελμα και να έχει κύρος λόγω του σωματότυπού του. Επίσης, αναλαμβάνει έναν ρόλο εξουσίας απέναντι στα άτομα που επιθυμούν να του μοιάσουν. Αυτό που κανείς δεν αναφέρει είναι πως κάθε σώμα έχει το φυσικό του σχήμα και όγκο και πως είναι λάθος να θεωρούμε πως μπορεί να αλλάξει ολοκληρωτικά.

@wholesomechicknutrition

I say this as someone who holds thin privilege. All humans deserve respect and equal treatment, no matter what size body they live in. #haes #equality

♬ original sound – Wholesome Chick Nutrition

Ποια η σχέση του αδύνατου προνομίου με το λευκό προνόμιο;

Σύμφωνα με την καθηγήτρια Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Sabrina Springs, η χονδροφοβία είναι συνυφασμένη με την “λευκή υπεροχή” στις δυτικές κοινωνίες εδώ και εκατοντάδες χρόνια.

Στο βιβλίο της: “Fearing the Black Body: The Racial Origins of Fat Phobia”, σύμφωνα με το πεδίο της “φυλετικής επιστήμης” του 18ου αιώνα, οι μαύροι ήταν εγγενώς τεμπέληδες και ανίκανοι να ελέγξουν τις επιθυμίες τους. Δεδομένου ότι τα άτομα με υπερβάλλον βάρος πιστεύεται πως δεν έχουν αυτοέλεγχο, το μαύρο χρώμα δέρματος συνδέθηκε με το πάχος. Οι λευκές γυναίκες ενθαρρύνονταν να φοβούνται τους μαύρους και παροτρύνονταν να διατηρούν χαμηλό σωματικό βάρος, ως τρόπο να διατηρούν την δική τους φυλετική ταυτότητα.

Η String σημειώνει επίσης ότι ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), ιατρικό εργαλείο που σχεδιάστηκε για να αξιολογεί τον κίνδυνο νόσησης ανάλογα με το βάρος και το ύψος του ατόμου, χρησιμοποίησε μόνο λευκούς άνδρες στις αρχικές κλινικές του μελέτες, καθιστώντας το εργαλείο πολύ λιγότερο ακριβές και χρήσιμο για γυναίκες και έγχρωμους ασθενείς.

@sheislydiarose

White privilege breakdown. Let me know your thoughts in the comments 🤍✨

♬ Lo-Fi analog beat – Gloveity

Γιατί έχει αξία να αναγνωρίσουμε το αδύνατο προνόμιο;

Η απάντηση είναι: Γιατί μόνο έτσι θα απαλλαγούμε από τη χονδροφοβία. Το ζητούμενο δεν είναι να αποποιηθούμε του προνομίου, όσο να επανασχεδιάσουμε την κοινωνία, ώστε να “χωράει” όλους τους ανθρώπους και να διορθώσουμε την κοινωνική ανισότητα που δέχονται τα άτομα με σωματότυπο που δεν “συμμορφώνεται” με τα κοινωνικά πρότυπα.

Θα κλείσω με αυτήν την σκέψη, που κάθε φορά με ταρακουνά και μου θυμίζει το πιο σημαντικό πράγμα που υπάρχει: Η αξία του ατόμου είναι αδιαπραγμάτευτη, δεδομένη και ανεξάρτητη από το σχήμα και το μέγεθός του, γιατί δεν είναι η κοινωνία που την καθορίζει, αλλά μόνο το γεγονός ότι έχει γεννηθεί άνθρωπος.

Γράφει η Έρικα Νταουτίδου, Msc (Κλινική Διατροφολόγος / Διαιτολόγος)

Εκτός από σπουδαίος σκηνοθέτης, που μας χάρισε οπτικοακουστικά υπερθεάματα, όπως το: “Έτερος εγώ”, ο Σωτήρης Τσαφούλιας ξέρει πολύ καλά πώς να λέει τα πράγματα με το όνομά τους.

Ο Σωτήρης Τσαφούλιας είναι ίσως από τους πιο κανονικούς ανθρώπους που βγαίνουν στην τηλεόραση σήμερα. Δε φοβήθηκε ποτέ να πει αυτά που πιστεύει, απαντά πάντα με όλη την ειλικρίνεια που τον διακρίνει σε ό,τι τον ρωτούν, χρησιμοποιεί λόγια ανθρώπων που θαυμάζει χωρίς να φοβάται μην του καταλογίσουν πως δεν έχει δικό του λόγο αλλά χρησιμοποιεί των άλλων και είναι πάντα εκεί για να μιλήσει για όσα σε μια κοινωνία του 21ου αιώνα θα έπρεπε να είναι δεδομένα. 

Σε συνέντευξή του στην εκπομπή: «Ποιος είναι πρωινιάτικα» ρωτήθηκε από τη Μπέττυ Μαγγίρα: «Γιατί πιστεύει πως οι απόψεις του συζητιούνται τόσο πολύ», με τον ίδιο να σπεύδει να απαντήσει πως: «Το γεγονός πως όσα λέω, τα οποία και για μένα αλλά και για εσάς – τους παρουσιαστές της εκπομπής Μπέττυ Μαγγίρα και Δημήτρη Μακαλιά – είναι αυτονόητα, αποτελούν είδηση, γίνονται viral και έχουν τόσο μεγάλη απήχηση, είναι πρόβλημα». 

Μίλησε ακόμη, για το γεγονός πως τον εντυπωσιάζει όταν βλέπει γονείς παιδιών να χαλάνε τις σχέσεις τους μετά από ένα χωρισμό και για το ότι η Ελλάδα μπορεί να υστερεί τεχνολογικά έναντι σε ξένες  παραγωγές, αλλά η ευρεσιτεχνία μας πάντα υπερκαλύπτει τις όποιες ελλείψεις μας, μεταξύ άλλων.

Ζώντας σε έναν κόσμο που η κανονικότητα εντυπωσιάζει

Άνηκα πάντα σε αυτή την κατηγορία ανθρώπων που θα έβλεπα όλες τις συνεντεύξεις των ανθρώπων που θαύμαζα και που θα εντυπωσιαζόμουν με τα λόγια, τις απόψεις και το μυαλό τους.

Βλέποντας τη σημερινή συνέντευξη, όμως, και ακούγοντας τα λόγια του Σωτήρη Τσαφούλια, ξεκίνησα να σκέφτομαι: «Μήπως δεν θα έπρεπε να με εντυπωσιάζει το γεγονός πως ένας άνθρωπος της τέχνης επιλέγει να μιλήσει με ειλικρίνεια και ευθύτητα μπροστά σε μια κάμερα λέγοντας τα αυτονόητα;»

«Μήπως το γεγονός πως τα όσα λέει θα έπρεπε να είναι τόσο κανονικά και δεδομένα, δείχνει ότι πάσχουμε από κοινωνικά πρότυπα; Κι αν ναι; Πώς μπορεί να λυθεί αυτό;»

«Σε μια χώρα στην οποία, όπου και να σταθείς όλοι ξέρουν ποιο είναι το σωστό γι’ αυτή τη χώρα, γιατί αυτή η χώρα δεν πάει ποτέ μπροστά, αφού όλοι ξέρουν ποιο είναι το πιο σωστό;»

Την απάντηση στο ερώτημα την έδωσε ο ίδιος ο Σωτήρης Τσαφούλιας στη συνέντευξή του. Αφήναμε για χρόνια το μέτριο να μας κυβερνά. Όχι μόνο στην πολιτική, αλλά και στην καθημερινότητά μας. Δίναμε λόγο και βήμα σε ανθρώπους που δε θα έπρεπε.

Αφήναμε ανθρώπους με προβληματικές συμπεριφορές, γνώμες και πράξεις να γίνονται πρότυπα για παιδιά και εφήβους (δες τα πρόσφατα γεγονότα στα βραβεία των Mad), θεοποιούσαμε ανθρώπους δίνοντάς τους βήμα και εξουσία χωρίς να κρίνουμε αν τα όσα έλεγαν είχαν υπόσταση με αποτέλεσμα να δημιουργήσουμε γύρω μας την “αυτοκρατορία της μετριότητας”.

https://www.youtube.com/watch?v=dd_VH55CIsg

Υπάρχει λύση; 

Η απάντηση στο ερώτημα δεν είναι τόσο εύκολη, δυστυχώς. Τα κακώς ή τα μετρίως κείμενα χρόνων δε μπορούν να γκρεμιστούν και να ξαναχτιστούν εν μία νυκτί. Για πολλά χρόνια, ήμασταν –και εξακολουθούμε να είμαστε– σε ένα τέλμα μέτριων καταστάσεων, με μέτριους εκπροσώπους και μέτρια (έως κάκιστα) δικαιώματα.

Σίγουρα, θα ήταν η τέλεια λύση να έρθει ένας σωτήρας και να μας βγάλει από την –οικονομική και κοινωνική– κρίση που μας ταλανίζει εδώ και πολλά χρόνια, όμως αυτό είναι δικό μας έργο. Αν δεν αποτινάξουμε εμείς καθετί που μας κρατάει πίσω και μας στερεί ένα καλύτερο μέλλον –για εμάς, αλλά και για τις επόμενες γενιές, τότε κανείς δε θα το κάνει.

Το σίγουρο, όμως, είναι ότι υπάρχει ελπίδα. Πάντα υπάρχει ελπίδα. Αν κανονικοί άνθρωποι, όπως ο Σωτήρης Τσαφούλιας συνεχίζουν να βρίσκονται ανάμεσά μας και να μιλούν όσο κανονικά θα έπρεπε να μιλούν όλοι, τότε ναι. Υπάρχει ελπίδα να γκρεμίσουμε τον κόσμο της μετριότητας και να δημιουργήσουμε έναν κανονικό κόσμο γύρω μας.

Όσο κι αν υποστηρίζουμε ότι έχουμε βελτιωθεί ως κοινωνία στο θέμα του σεξισμού, υπάρχουν ακόμη τοξικά στοιχεία τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα με το πέρας του χρόνου.

Καθημερινά εμφανίζονται νέοι κοινωνικοί όροι –όπως το “hepeating”– που, κυρίως, προσπαθούν να ερμηνεύσουν τις ανισότητες των δύο φύλων στην σημερινή κοινωνία. Η διεκδίκηση των βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών ήταν ένα ζήτημα που διήρκησε αιώνες, με τις γυναίκες να δίνουν μάχη για την ίδια τους την υπόσταση και το ρόλο στην κοινωνία.

Σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, οι γυναίκες πάλευαν για να κατακτήσουν τα αυτονόητα. Από το δικαίωμα στη μόρφωση, μέχρι και το δικαίωμα της ψήφου, από τη δυνατότητα να εργάζονται με έναν αξιοπρεπή μισθό, μέχρι και τη δυνατότητα να μπορούν να κατακτήσουν υψηλόβαθμες θέσεις σε εταιρείες και οργανισμούς.

Αφού είμαστε πλέον ίσοι… ή μήπως όχι;

Όσο κι αν πολλοί υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες πλέον είναι ίσες με τους άντρες, οι γερές ρίζες της σεξιστικής και πατριαρχικής κοινωνίας καλά κρατούν.

Η επαγγελματική κατάρτιση των γυναικών είναι από τα πιο προφανή ζητήματα που χρήζουν σημαντικής βελτίωσης. Το μισθολογικό χάσμα δεν έχει διεκπεραιωθεί στον βαθμό που θα έπρεπε. Συνεπώς, τα επαγγέλματα που χαρακτηρίζονται ως “αντρικά” συνεχίζουν να υπάρχουν, ενώ η γυναίκα- μάνα συνεχίζει να είναι “red flag” για πολλούς εργοδότες που αναζητούν υπαλλήλους.

Αυτά είναι πλέον τα προφανή, όμως υπάρχουν ζητήματα που υποβόσκουν στο εργασιακό περιβάλλον και τροφοδοτούν κρυφά το σεξισμό.

@r0calina

#hepeating #workstruggles #mansplaining

♬ original sound – 🔥r0calina🔥

Hepeating: Οι πατριαρχικές ρίζες δύσκολα ξεριζώνονται 

Ένα από αυτά είναι και το “hepeating”. Ο όρος αυτό εξηγείται απόλυτα με το tweet της Nicole Gugliucci από το 2017: «Οι φίλοι μου επινόησαν μια λέξη: Hepeated. Όταν μια γυναίκα προτείνει μια ιδέα και αυτή αγνοείται, αλλά μετά ένας άντρας λέει το ίδιο πράγμα και σε όλους αρέσει». 

Ο παραπάνω όρος αποτελεί προέκταση του όρου “mansplaining”. Ο όρος αυτός και όλα τα συνεπακόλουθα (manterrupting, manologue, manspreading, bropropriation) περιγράφουν, ουσιαστικά, την ανάγκη των ανδρών να υπερισχύσουν της γυναίκας στον εργασιακό χώρο, προτάσσοντας τις δικές τους θέσεις.

https://www.tiktok.com/@kimber1492/video/7158218055611518251

Από τη θεωρία του heapeating στην πράξη

Πολλές φορές, η ιδέα που θα εισηγηθεί μια γυναίκα θα απορριφθεί από την πλειοψηφία, ενώ αν προταχθεί από έναν άντρα, αυτόματα, θα δημιουργήσει την ιδέα της έγκυρης και σίγουρης επιχειρηματικής πρότασης. Αυτός είναι και ο λόγος που τα πλείστα πολιτικά κόμματα επιλέγουν ως εκπρόσωπο έναν άντρα και αντίστοιχα η πλειοψηφία των πολιτών εκλέγει μια αντρική φιγούρα για πρόεδρο. 

Κάθε φορά, επίσης, που μια γυναίκα εισηγείται κάποια πρόταση, οι άντρες τείνουν να ρωτούν πάρα πολλές διευκρινιστικές ερωτήσεις εξετάζοντας την πρόταση εξονυχιστικά, ώστε να βρουν μια πιθανή αδυναμία για να την απορρίψουν. Ακόμη και η γλώσσα του σώματος ενός άντρα σε ένα χώρο προδίδει πολλά.

Οι άντρες, πολλές φορές, κάθονται σε μια καρέκλα με ορθάνοιχτα πόδια και με προφανή χαλαρότητα, η οποία προδίδει την ιδέα ότι κυριαρχούν του χώρου που βρίσκονται.

@betches

Like i JUST said that ok? #hepeating #coworkersbelike #ilovethesmiths #coworkerproblems

♬ there is a light the never goes out – neve ୨୧

Μπορεί το hepeating να εξαλειφθεί;

Το σύνολο αυτών των συμπεριφορών, όσο μικρό αντίκτυπο κι αν φαίνεται να έχει, είναι αρκετά ισχυρό. Ωστόσο, αυτό δεν πρέπει να πτοεί τις γυναίκες, αλλά να τις ενισχύει. Η επίλυση του ζητήματος θα ξεκινήσει με την παρατήρηση του φαινομένου αυτού. Ως κοινωνία, οι συγκεκριμένες συμπεριφορές έχουν αφομοιωθεί και εφαρμόζονται στην καθημερινότητά μας.

Θα πρέπει, λοιπόν, να προσεχθεί από όλους η συνήθεια αυτή. Μια καλή τεχνική σύμφωνα με τη Juliet Eilperin, είναι όταν μια γυναίκα εισηγείται μια πρόταση και οι υπόλοιποι συμφωνούν, όταν απευθύνονται στη συγκεκριμένη εισήγηση, να δίνουν ταυτόχρονα και τα συγχαρητήριά τους στην γυναίκα που πρότεινε την ιδέα.

Έτσι, θα ενισχυθεί η αρχική ιδέα και δεν θα υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης από τους άντρες. Η ομαδοποίηση των γυναικών σε τέτοιες καταστάσεις ενισχύει τις κοινές τους θέσεις.

@simplificationliz

Have you ever been interrupted by someone who steals your idea and presents it as their own? #hepeating #work #simplificationliz #productivity

♬ original sound – Apple User45584748

Αυτά τα άγραφα δικαιώματα δεν είναι αυτονόητα για τις γυναίκες και αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν και από τα δύο φύλα. Η αρχή μπορεί να ξεκινήσει από τις ίδιες τις εταιρείες και τους οργανισμούς. Είναι, πάντως, ευθύνη όλων να δημιουργηθεί μια υγιής κοινωνία, χωρίς τοξικές συμπεριφορές.