Στη «φασαρία» της σύγχρονης ζωής, η λειτουργικότητα είναι συνώνυμο της ευεξίας και της ποιότητας.
Από τις σακούλες του σούπερ μάρκετ, μέχρι και τη στιγμή εκείνη που έχεις πάρει το λεωφορείο στο κατόπι για να το προλάβεις στη στάση, κάθε κίνηση αποτελεί ένα ενδεικτικό κινησιολογικό μοτίβο που αντανακλά την καθημερινότητα και τις συνήθειές σου. Αυτή την καθημερινότητα προσεγγίζει η φιλοσοφία του functional training: Η δυναμική και έξυπνα δομημένη προσέγγιση της υγείας που όχι μόνο βελτιώνει τη φυσική σου κατάσταση, αλλά σε τροφοδοτεί με λύσεις για τις προκλήσεις της ζωής.
Ορίζοντας το fitness
Τι σημαίνει όταν κάποιος χαρακτηρίζεται ως «fit»;
Ο δάσκαλος και μέντοράς μου, κος Σταύρος Δεδούκος, συνήθιζε να λέει: «Fit είναι αυτός ή αυτή που έχει μάθει πλέον να χρησιμοποιεί και να αντιτάσσει τη λογική απέναντι στον παραλογισμό, τη σαφήνεια κόντρα στην ασάφεια, τη δράση ενάντια στην αδράνεια, τη χαρά τη ζωής ενάντια στα κεσάτια της μιζέριας». Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πως το fitness είναι όλη η διαδικασία που εξελίσσει το σώμα και το μυαλό ταυτόχρονα. Είναι η διαδικασία μέσα από την οποία βελτιώνουμε τη ζωή μας, την καθημερινότητά μας. Η διαδικασία που μας προετοιμάζει για τα πάντα, για ακραίες καταστάσεις που όλοι μας έχουμε συναντήσει ή θα συναντήσουμε.
Ο ιδανικότερος τρόπος για την επίτευξη των ανωτέρω, είναι η λειτουργική προπόνηση (aka functional training), καθώς ωθεί το σώμα μας σε κινήσεις που μιμούνται καθημερινές δραστηριότητες, όπως push-ups, έλξεις, καθίσματα και προβολές –αλλά με άρτια τεχνική και καθορισμένο στόχο. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η λειτουργική προπόνηση ενισχύει τη μυϊκή δύναμη, την αντοχή, την ισορροπία και την ελαστικότητα, τα οποία είναι όλα απαραίτητα για τη διαχείριση των ανατροπών της ζωής. Αποτελέσματα από μελέτες επιβεβαιώνουν, επίσης, ότι η λειτουργική προπόνηση μειώνει τον κίνδυνο τραυματισμού, βελτιώνοντας την ιδιοδεκτικότητα και την κιναίσθηση, δηλαδή την έμφυτη αίσθηση της θέσης και της κίνησης του σώματος στο χώρο και το χρόνο. Άρα, όχι μόνο fit, αλλά με σώμα και μυαλό σε εγρήγορση.
Functional training: Καταγράφοντας τα πραγματικά οφέλη
Φαντάσου το εξής: Κάνεις βόλτα στη λαϊκή αγορά, σταμπάρεις το μεγαλύτερο καρπούζι που έχεις δει ποτέ σου και, χωρίς δεύτερη σκέψη, το αγοράζεις και προχωράς με καμάρι και άνεση. Μαζί με άλλες 6 σακούλες που ήδη κουβαλούσες. Χωρίς να πάθεις λουμπάγκο. Επίσης, κάτι που εμένα προσωπικά με έχει σώσει, είναι η αποφυγή του πεσίματος! Είναι άπειρες οι φορές που γλιστράω και το «σώζω» τελευταία στιγμή! Ακόμα και όταν βιάζεσαι να προλάβεις π.χ. το τρένο, κάνεις ένα σπριντ, μπαίνεις θριαμβευτικά στο βαγόνι και από μέσα σου σκέφτεσαι πόσο γαμάτος είσαι, τέλος πάντων. Ας μην κρυβόμαστε, όλοι όσοι συνδυάζουμε καλή φυσική κατάσταση και τέτοιες μικρές στιγμές θριάμβου, κάτι τέτοια λέμε από μέσα μας και χαιρόμαστε!
Η καρέκλα του γραφείου. Ο καναπές. Το καθισιό τέλος πάντων. Και εδώ, η λειτουργική προπόνηση έχει το αντίδοτο για την κούραση που είναι συνδεδεμένη με το γραφείο και τις αμέτρητες ώρες στην καρέκλα. Η ενσωμάτωση δυναμικών ασκήσεων και ασκήσεων με αντιστάσεις (λάστιχα, βάρη) στην προπόνησή σου ελαχιστοποιεί τους κινδύνους του παρατεταμένου καθισιού, ενώ σου δίνει και μια ωραία αίσθηση ευεξίας και ενέργειας για όλη την ημέρα. Και το σημαντικότερο: Βελτιώνεις τη στάση του σώματός σου και σταματάς να πονάς! Η λύση στα πονάκια είναι η κίνηση και όχι η ακινησία.
Η λειτουργική προπόνηση δεν έχει να κάνει μόνο με το όμορφο σώμα εξωτερικά. Έχει να κάνει με το δυναμισμό με τον οποίο σε οπλίζει και με την ανθεκτικότητα με την οποία θωρακίζεσαι, τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Μάλιστα, πρόκειται για τον πιο ενδιαφέροντα τρόπο εκγύμνασης καθώς το ασκησιολόγιο είναι ατελειώτο και σου εγγυώμαι ότι δεν θα σε κάνει να βαρεθείς ποτέ, ειδικά αν, μεταξύ άλλων,αναζητάς και την ποικιλία στην άσκηση!
Σε αυτές τις Ευρωκλογές είναι ανάγκη η ψήφος να πάει υπέρ του περιβάλλοντος.
«Στις 9 Ιουνίου 2024, η ψήφος μας στις Ευρωεκλογές μπορεί να καθορίσει τη βιώσιμη αλλαγή για την οποία μαχόμαστε όλα. Με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής να γίνονται όλο και πιο αισθητές, είναι κρίσιμο να ψηφίσουμε με απόλυτη συνείδηση και να έχουμε πρόσβαση σε όλη την πληροφόρηση που δικαιούμαστε» γράφουν οι Σοβαρά μετανιωμένοι καταστροφείς του πλανήτη.
Στη νέα τους σελίδα«Ευρωεκλογές 2024» συνέλεξαν σημαντικές πληροφορίες για τις/τους υποψήφιους, τα προγράμματα, και πώς η ψήφος μπορεί να κάνει τη διαφορά υπέρ του περιβάλλοντος.
«Αν λοιπόν δεν ξέρουμε πως γίνεται η διαδικασία μπορούμε να μάθουμε βήμα-βήμα, να βρούμε τις πράσινες προτάσεις των κομμάτων, να κάνουμε την έρευνά μας με τα εργαλεία που συμπεριλάβαμε και να δούμε ποιοι υποψήφιοι καίγονται για το περιβάλλον όσο εμείς. Έτσι θα μπορέσουμε να επιλέξουμε τι μας αντιπροσωπεύει καλύτερα. Οι αποφάσεις μας θα καθορίσουν το μέλλον μας σε έναν κόσμο που θερμαίνεται. Εσύ θα λείπεις;» σημειώνουν.
Υποψήφιοι συνδυασμοί με πράσινη ατζένταστις Ευρωεκλογές
Στην Ελλάδα, μόνο ένα κόμμα υπάρχει που να ανήκει στην Ευρωομάδα των Πρασίνων (The Greens/EFA) και να έχει ανακοινωμένο πράσινο πρόγραμμα ή ατζέντα. Ο «ΚΟΣΜΟΣ» με πρόεδρο τον Πέτρο Κόκκαλη και ρεκόρ συμμετοχής γυναικών στην ιστορία της ελληνικής πολιτικής σκηνής, με ποσοστό 58%. Στην παρουσίαση του ψηφοδελτίου, ο Πέτρος Κόκκαλης δήλωσε: «Η κοινωνική δικαιοσύνη είναι κλιματική δικαιοσύνη. Η πράσινη συμφωνία που θα πρέπει να υλοποιήσουμε δεν είναι κάτι άλλο από έναν τεράστιο εκσυγχρονισμό, έναν κοινωνικό μετασχηματισμό».
Η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, η Νέα Αριστερά, το ΚΚΕ και η Ελληνική Λύση, κόμματα που ανήκουν ήδη ανήκουν ήδη σε άλλες Ευρωομάδες έχουν ανακοινωμένο πράσινο πρόγραμμα/ατζέντα, το οποίο μπορείτε να δείτε αναλυτικά εδώ.
Στον «Πίνακα Αποτελεσμάτων του Κοινοβουλίου της ΕΕ» βλέπουμε την κατάταξη των πολιτικών ομάδων και των εθνικών κομμάτων της ΕΕ με βάση την ψήφο τους στις νομοθεσίες για το κλίμα, τη φύση και τη ρύπανση.
Την πρώτη θέση κατέχει ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως διευκρινίζεται ότι «το υψηλό σκορ που παρουσιάζει ο ΣΥΡΙΖΑ στις περιβαλλοντικές νομοθεσίες οφείλεται κατά κύριο λόγο στη δράση του κου Πέτρου Κόκκαλη, ο οποίος κατεβαίνει με τον συνδυασμό ΚΟΣΜΟΣ και εκπροσωπεί την ευρωομάδα των Πρασίνων στη χώρα μας».
Η συζήτηση και οι προβληματισμοί για την κρίση του οικοσυστήματος έχουν ξεκινήσει ήδη εδώ και αιώνες. Η πρωτοβουλία «Σοβαρά μετανιωμένοι καταστροφείς του πλανήτη», η οποία έχει κουραστεί να βλέπει πολύ doomsday (δυστοπική) περιβαλλοντική πληροφορία εκεί έξω.
Για αυτόν το λόγο, πήρε τα ηνία και δημιούργησε μια πλατφόρμα με εργαλεία και συσσωρευμένη γνώση, όπου επικοινωνεί την επιστημονική γνώση για την κλιματική κρίση και τους λοιπούς περιβαλλοντικούς κινδύνους. Για παράδειγμα, έχει δημιουργήσει ένα timeline για να έχουμε μια καλύτερη εικόνα του πως φτάσαμε σήμερα σε αυτό το σημείο οικολογικής κατάρρευσης ή καταγράφει και αναδεικνύει όσο το δυνατόν περισσότερες πρακτικές και βιώσιμες λύσεις.
Η πληροφορία είναι εκεί έξω και το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να πατήσουμε το «κλικ», να την διαβάσουμε και να την διαδώσουμε, ώστε να ενημερωθεί περισσότερος κόσμος πριν την 9η Ιουνίου, τη μέρα που θα καθορίσει τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης –άρα και της χώρας μας σε αρκετά μεγάλο βαθμό, σε μία ίσως από τις πιο κρίσιμες ευρωεκλογές στην ιστορία.
Έως και 450 εκατομμύρια πολίτες στα 27 κράτη μέλη της ΕΕ θα προσέλθουν στις κάλπες μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου για να εκλέξουν περισσότερα από 700 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του μοναδικού άμεσα εκλεγμένου διακρατικού κοινοβουλίου στον κόσμο.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Ευτυχίας του ΟΗΕ, η Φινλανδία έχει ανακηρυχθεί η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο για επτά συναπτά έτη, ενώ, για το 2024, η Ελλάδα παρέμεινε στην 64η θέση.
Στη σύγχρονη εποχή, η διασφάλιση της ευημερίας των πολιτών (θα έπρεπε να) συνιστά τη σημαντικότερη μέριμνα μιας κυβέρνησης, καθώς πια, τα συνολικά επίπεδα ευτυχίας κάθε κράτους τίθενται επί τάπητος και σε ερευνητικό επίπεδο, ούτως ώστε να διαπιστωθούν, με ασφάλεια, τα αίτια. Επιπλέον, βάσει του –ουτοπικού για τα ελληνικά δεδομένα– πολιτικού πλαισίου οι κυβερνήσεις ορίζονται για να προωθούν μεταρρυθμίσεις υπέρ των πολιτών, προσφέροντας ευκαιρίες, κίνητρα, πηγές χρηματοδότησης, αξιοπρεπείς δομές υγειονομικής περίθαλψης και ένα, συλλήβδην, περιβάλλον, βασισμένο στην ασφάλεια και την εμπιστοσύνη.
Φευ, λαμβάνοντας υπόψη την δυσμενή θέση της Ελλάδας στην εν λόγω έρευνα, αξίζει να καταγραφούν οι κινήσεις «ματ» της Φινλανδίας, χάρη στις οποίες κατέκτησε τα «σκήπτρα» της ευτυχίας, ούτως ώστε να στρέψει η εγχώρια πολιτεία το βλέμμα εσωτερικά, κάνοντας την αυτοκριτική της και χαράσσοντας (αισίως) μια ανάλογη πορεία.
Η εμπιστοσύνη στο επίκεντρο
Εκτός από την εύρωστη οικονομία, το αξιοκρατικό εκπαιδευτικό σύστημα και την προσφορά αξιοπρεπών θέσεων εργασίας, τα θεμέλια της ευημερίας στη Φινλανδία, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τα υψηλά επίπεδα εμπιστοσύνης και ελευθερίας στην κοινωνία. Αυτό, αυτομάτως, συνεπάγεται διαφάνεια και συρρίκνωση της διαφθοράς. Εν ολίγοις, οι Φινλανδοί τείνουν να εμπιστεύονται τόσο τους δημοσίους υπαλλήλους και τους αστυνομικούς, όσο και τα πρόσωπα που απαρτίζουν την κυβέρνηση. Συγχρόνως, η χώρα καταγράφει σταθερά πολύ ικανοποιητικά ποσοστά σε συνάρτηση με την πολιτική ελευθερία, αλλά και την ελευθερία του Τύπου.
(Ενώ η Ελλάδα καταδικάστηκε στο πρόσφατο παρελθόν, ακριβώς επειδή δεν εναρμονίζεται με τις ευρωπαϊκές επιταγές ως προς το κράτος δικαίου και όσον αφορά στην ελευθερία του Τύπου).
«Σε μια εύρυθμη, δίκαιη και ισότιμη κοινωνία, οι άνθρωποι μπορούν να ανησυχούν λιγότερο και να συγκεντρωθούν στο να ζήσουν τη ζωή τους. Οι λανθασμένες αποφάσεις δεν σηματοδοτούν απαραίτητα στατικότητα ή πισωγύρισμα. Το να νιώθουμε ασφαλείς είναι μια από τις πρωταρχικές μας ανάγκες. Σε αντίθετη περίπτωση, δεν μπορούμε να αφεθούμε στην δημιουργία και την καινοτομία», εξηγεί η Elisabet Lahti , PhD, ερευνήτρια εφαρμοσμένης ψυχολογίας.
Η δημιουργική αγάπη για τη φύση
Σύμφωνα με τη μελέτη του Φινλανδικού Ινστιτούτου Ευτυχίας (FHI), οι Φινλανδοί αναφέρονται πάντα στη φύση, όταν καλούνται να απαριθμήσουν τους λόγους που αισθάνονται ευτυχισμένοι. Μια εύλογη εξέλιξη, καθώς, στη Φινλανδία, υπάρχουν πάρκα και δάση ολούθε, με το πιο μακρινό να βρίσκεται σε απόσταση 10-15 λεπτών με τα πόδια ή το ποδήλατο. Οι μικρές αυτές καταπράσινες οάσεις, εκτός από την αδιαμφισβήτητη συμβολή τους στην ευημερία των ανθρώπων, καλλιεργούν και τη δημιουργικότητα.
Η Emma Seppälä, λέκτορας του Yale και ειδική στην επιστήμη της ευτυχίας, υπογραμμίζει μια πρόσφατη μελέτη που αποδεικνύει ότι, μια ομάδα ταξιδιωτών, αφού πέρασε τέσσερις ημέρες στη φύση, μακριά από ηλεκτρονικές συσκευές, κατέγραψε 50% καλύτερη βαθμολογία σε ένα τεστ δημιουργικότητας.
«Για παράδειγμα, αν σκεφτείτε πόσο χρόνο περνούν οι Φινλανδοί στη φύση την εβδομάδα, τον μήνα, τον χρόνο, είναι πολύ περισσότερο από αυτό! Όταν αποσυνδεόμαστε από τις ηλεκτρονικές συσκευές, ο εγκέφαλός μας βρίσκεται σε λειτουργία ενεργούς επίλυσης προβλημάτων και εύρεσης καινοτόμων λύσεων. Αν αποζητάτε τη δημιουργικότητα, πρέπει να έχετε συνειδητά τέτοιου είδους στιγμές χαλάρωσης μέσα στη μέρα σας. Για τους ανθρώπους που ζουν στη Φινλανδία, αυτό προσφέρει το δάσος, όπως και η σάουνα. Ο τρόπος ζωής των Φινλανδών προσανατολίζεται κατά του στρες είναι υπέρ της καινοτομίας».
Το περιβόητο εκπαιδευτικό σύστημα
Ως γνωστόν, η Φινλανδία έχε αποτυπωθεί στη συλλογική συνείδηση όλων των κρατών διεθνώς, για το εκπαιδευτικό της σύστημα, το οποίο, πιθανότατα, διακρίνεται ως το καλύτερο παγκοσμίως αυτή τη στιγμή. Εντούτοις, δεν είναι ευρύτερα οικεία τα επιμέρους χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού συστήματος που το καθιστούν τόσο δημοφιλές. Εδώ, να σημειωθεί ότι δεν μπορεί να αναλυθεί εξ ολοκλήρου το εκπαιδευτικό σύστημα για ευνόητους λόγους, αλλά αρκεί να «φωτιστούν» ορισμένες αξιέπαινες πτυχές του.
Ισότητα: Υπάρχει ισχυρή δέσμευση της χώρας για παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης ισότιμα σε όλους τους μαθητές και τις μαθήτριες. Ακόμη, προσφέρεται δωρεάν εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένων των Κολεγίων και Πανεπιστημίων, σε όλους τους πολίτες και τους κατοίκους της. Επομένως, μέσω της ίσης πρόσβασης στις εκπαιδευτικές δομές, κατακερματίζεται το στερεότυπο που θέλει τις σπουδές και τη μόρφωση να απαγκιστρώνονται στην οικονομική κατάσταση της εκάστοτε οικογένειας.
Επιμόρφωση και εκτίμηση: Οι δάσκαλοι επιμορφώνονται συνεχώς και βρίσκονται σε σταθερή επαφή με τις τρέχουσες τάσεις, εξελίξεις και ανάγκες του κλάδου. Παράλληλα, το επάγγελμα του δασκάλου/της δασκάλας χαίρει σεβασμού και πολύ ικανοποιητικών αποδοχών.
Μαθητοκεντρική εκπαιδευτική διαδικασία: Το φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα δίνει μεγάλη έμφαση στη μαθοκεντρική εκπαιδευτική διαδικασία. Δηλαδή, οι μαθητές ενθαρρύνονται να εξερευνήσουν θέματα που τους ενδιαφέρουν, χωρίς να καταπιέζονται σε παράλογα επίπεδα από τυποποιημένους κανονισμούς και εργασίες. Αυτή η προσέγγιση καλλιεργεί την αγάπη για τη μάθηση, βοηθώντας τους μαθητές και τις μαθήτριες να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης.
Εστίαση στην ψυχική υγεία: Εν αντιθέσει με τις βαθύτατα αυστηρές δομές που διέπουν άλλα εγχώρια προγράμματα εκπαιδευτικών δομών, στη Φινλανδία η ευημερία και η ψυχική υγεία των μαθητών βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Γι’ αυτό, τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί δρουν με γνώμονα τη δόμηση ενός υποστηρικτικού και θετικού περιβάλλοντος, όπου ο κάθε μαθητής και η κάθε μαθήτρια θα αισθάνεται ασφάλεια.
Μια εργασιακή κουλτούρα, βγαλμένη από μυθιστόρημα
Όπως καταδεικνύουν διαρκώς οι σύγχρονες έρευνες, οι εργαζόμενοι σε παγκόσμια κλίμακα, ανεξαρτήτως ειδικότητας, «λιμοκτονούν» για λίγη ευελιξία. Παρά το γεγονός ότι αυτή η μαγική λέξη παραμένει κατ’ επιλογήν άγνωστη στον ελληνικό χώρο, υπάρχουν μερικές χώρες που λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις ανάγκες των εργαζομένων –γι’ αυτό και κατατάσσονται μεταξύ των πιο ευτυχισμένων χωρών παγκοσμίως.
Εν προκειμένω, λοιπόν, η Φινλανδία έχει ζητήσει από τις εργοδότριες εταιρείες να προσφέρουν ευέλικτα ωράρια από το 1996. Ως επιστέγασμα του νόμου αυτού, οι εταιρείες μεριμνούσαν απερίσπαστα για τη χρονική ευελιξία έως το 2011. Από το 2019, ο νόμος τροποποιήθηκε, επιτρέποντας στους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης να επιλέγουν την ώρα έναρξης του ωραρίου τους, καθώς και της τοποθεσίας από την οποία θα εργάζονται τουλάχιστον το ήμισυ της εβδομάδας.
«Οι άνθρωποι είναι πιο παραγωγικοί όταν οι απαιτήσεις του χρόνου εργασίας είναι τέτοιες που μπορούν να ανταπεξέλθουν στη ζωή, στη δουλειά και στις ανάγκες του σπιτιού, για να είναι σε θέση να συνδυάσουν διαφορετικές απαιτήσεις», ανέφερε σχετικά στο BBC η Tarja Kröger, σύμβουλος στο υπουργείο Απασχόλησης και Οικονομίας της Φινλανδίας.
Τέλος, στην Φινλανδία δεν αγαπούν την ιεραρχία ή το micromanagement, επομένως οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζονται ισότιμα σε ποσοστό 100%, ανεξαρτήτως ταυτότητας, φύλου κ.λπ., έχουν φωνή και λόγο, ενώ είναι σε θέση να εργάζονται ανεξάρτητα σε μεγάλο βαθμό, διαμορφώνοντας το δικό τους πρόγραμμα.
Οι δομές υγείας που όλες οι χώρες χρειάζονται
Η υγειονομική περίθαλψη στην Φινλανδία είναι προσβάσιμη, προσιτή και διαθέσιμη σε όλους. Τα νοσοκομεία της χώρας βρίσκονται μεταξύ των καλύτερων παγκοσμίως, οι κλινικές και τα νοσοκομεία στελεχώνονται από καταρτισμένο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, με όλα τα μέλη του εργατικού δυναμικού να επικοινωνούν αποτελεσματικά στην αγγλική γλώσσα.
Όπως πολλά σκανδιναβικά κράτη, το δημόσιο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Φινλανδίας χρηματοδοτείται από φόρους και είναι προσβάσιμο σε όλα τα μέλη της κοινωνίας, δίχως διακρίσεις. Οι πόλεις και οι δήμοι είναι υπεύθυνοι για την ανάπτυξη, την οργάνωση και τη λειτουργία τόσο της πρωτοβάθμιας, όσο και της εξειδικευμένης ιατρικής περίθαλψης. Εκτός από τις υπηρεσίες δημόσιας υγείας της Φινλανδίας, οι αντίστοιχες ιδιωτικές υπηρεσίες διατίθενται επίσης σε όσους, όσες και όσα αναζητούν γρήγορη πρόσβαση σε έναν ειδικό. Συν τοις άλλοις, όλοι οι εργοδότες είναι υπεύθυνοι για την παροχή εθελοντικών προληπτικών εξετάσεων στους υπαλλήλους τους, πέρα από την ένταξή τους, σε πολλές περιπτώσεις, σε εταιρικά προγράμματα ιδιωτικής περίθαλψης.
Ναι μεν η υγειονομική περίθαλψη δεν είναι εντελώς δωρεάν, αλλά είναι αρκετά φθηνή. Οι περισσότερες αμοιβές καλύπτονται από τον δήμο προέλευσης του ασθενούς και υπηρεσίες, όπως επισκέψεις σε κλινική υγείας μητρότητας και παιδιού, συμβουλευτικές υπηρεσίες ειδικών και προληπτικές εξετάσεις προσφέρονται χωρίς κόστος στους κατοίκους. Στην περίπτωση που προκύπτουν κόστη, είναι εξαιρετικά προσιτά και δεν αποτελούν λόγο ανησυχίας. Επί παραδείγματι, μια απλή επίσκεψη στον γιατρό μπορεί να κοστίσει μόλις 20 ευρώ, τιμές παρόμοιες με τις ελληνικές, χωρίς ωστόσο να προσφέρονται ίδιοι μισθοί.
Σήμερα γνωρίζουμε πολύ λίγα πράγματα για την υγεία των γυναικών. Έρευνα έδειξε πως συχνά οι γυναίκες διαγιγνώσκονται καθυστερημένα ή λανθασμένα σε πέντε βασικά προβλήματα υγείας. Ο σεξισμός στην ιατρική είναι αληθινός και μπορεί να οδηγήσει τις γυναίκες μέχρι και σε θάνατο.
«Ο πόνος είναι στο μυαλό σου» είναι μια φράση που πολλές από εμάς έχουμε ακούσει κατά την διάρκεια της επίσκεψης σε γιατρό. Παρά τα έκδηλα συμπτώματα, τον αβάσταχτο πόνο, τις κράμπες περιόδου που μόνο φυσιολογικές δεν είναι, η υποτίμηση που αντιμετωπίζουμε είναι αληθινή. Ωστόσο, αν ακόμα ζούμε, είμαστε τυχερές.
Υπολογίζεται πως περίπου 795 χιλιάδες άτομα ετησίως χάνουν την ζωή τους ή αποκτούν μόνιμη αναπηρία μετά από λανθασμένη διάγνωση, με τις γυναίκες και τις μειονότητες να αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία των θυμάτων. Υπάρχει εξήγηση γι’ αυτό και δεν είναι άλλη από το ότι ολόκληρη η ιατρική επιστήμη έχει στηθεί με σημείο αναφοράς τον βιολογικό άνδρα.
#duet with @rachael Another example of healthcare professionals not taking Womens symptoms seriously. A common complaint is symptoms being misdiagnosed as secondary to “hormones” without the apporpriate workup. This is a great example we as healthcare providers can hopefully learn from as their is no excuse to diagnose someones symptoms occuring because of “hormones” without ruling out other causes first. Let me know if you have had a similar experience in the comments #womenshealth#womenhealth
Σήμερα, οι γυναίκες έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να λάβουν λανθασμένη διάγνωση μετά από έμφραγμα σε σχέση με τους λευκούς άντρες, 33% περισσότερες πιθανότητες να πάρουν κακή ή ακόμα και ανύπαρκτη διάγνωση μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ απαιτείται διάστημα πολλών χρόνων για να ολοκληρωθεί η διάγνωση για πολλά αυτοάνοσα νοσήματα, αλλά και για παθήσεις όπως η ενδομητρίωση, η αδενομύωση κ.α.
Η στεφανιαία καρδιακή νόσος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στις γυναίκες, ωστόσο έρευνα έδειξε ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό αυτών καθοδηγείται να προβεί σε αγγειογραφία, αλλά και στο να λάβει φάρμακα, τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύσουν από μελλοντικές προσβολές. Επίσης, παρά τα κοινά συμπτώματα των γυναικών και των ανδρών που προσβάλλονται από την συγκεκριμένη νόσο, οι γυναίκες εμφανίζουν μια πληθώρα επιπρόσθετων συμπτωμάτων (γαστρεντερικά ενοχλήματα, πόνος στο σαγόνι κ.α.) που μόλις πριν λίγα χρόνια έγιναν αντιληπτά.
Σχεδόν το 80% των γυναικών με νευροαναπτυξιακές διαταραχές, όπως ο αυτισμός και η ΔΕΠΥ, έλαβαν την διάγνωσή τους λανθασμένα ή καθυστερημένα, γεγονός που αποδίδεται στο ότι τα συμπτώματα τους διαφέρουν από τα ανδρικά και συχνά παραβλέπονται.
Οι γυναίκες, ακόμα, αποτελούν το 78% των ατόμων με αυτοάνοσα νοσήματα, ωστόσο χρειάζεται κατά μέσο όρο 5 χρόνια μέχρι να λάβουν την σωστή διάγνωση. Η ενδομητρίωση, μια από τις πιο συχνές γυναικολογικές παθήσεις, απαιτεί περίπου 7 χρόνια μέχρι να οδηγήσει σε ξεκάθαρη διάγνωση, με τις έρευνες να δείχνουν ότι το 58% των ασθενών χρειάστηκε να επισκεφθεί γιατρό τουλάχιστον 10 φορές μέχρι να εντοπιστεί η πραγματική αιτία των συμπτωμάτων του.
Ακόμα, ο πόνος των γυναικών υποτιμάται ακόμα και όταν είναι ίδιος ακριβώς με των ανδρών, με έρευνα να δείχνει ότι οι γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό από τους άντρες να λάβουν αγωγή για την ανακούφιση του πόνου σε ποσοστό 25%.
Τα νούμερα σοκάρουν, ωστόσο όλα βγάζουν νόημα αν αναλογιστούμε πως οι γυναίκες είχαν και εξακολουθούν να έχουν ελάχιστη εκπροσώπηση στην ιατρική έρευνα. Το γυναικείο σώμα, που στα αρχαία χρόνια χαρακτηριζόταν ως ακρωτηριασμένο ανδρικό και που σύμφωνα με τον Αριστοτέλη «τα γεννητικά όργανά του είχαν στραφεί προς τα μέσα», περιθωριοποιήθηκε στο παρελθόν από την ιατρική κοινότητα λόγω της «πολυπλοκότητας» του.
Πριν από την δεκαετία του 1970, οι γυναίκες δεν επιλέγονταν για δοκιμές φαρμάκων γιατί επικρατούσε η πεποίθηση πως οι διακυμάνσεις στις ορμόνες τους θα καθιστούσαν δύσκολη την μελέτη. Ακόμα, υπήρχε ο φόβος πως οι κλινικές μελέτες ενδέχεται να έβλαπταν την γονιμότητα.
Μια τέτοια υπεραπλούστευση θέτει τη βάση για πολύ επικίνδυνες πρακτικές, όπως και έγινε. Χιλιάδες έγκυες γυναίκες κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960 πήραν ένα ηρεμιστικό φάρμακο με θαλιδομίδη, για την αντιμετώπιση των ζαλάδων και της πρωινής ναυτίας, το οποίο όμως δεν είχε δοκιμαστεί ποτέ σε εγκύους. Τελικά, αυτό που κατέληξε να είναι ένα από τα μεγαλύτερα ιατρικά σκάνδαλα της ιστορίας, οδήγησε στη γέννηση 10 χιλιάδων μωρών με παραμορφώσεις, με σχεδόν τα μισά από αυτά να χάνουν την ζωή τους μετά από μόλις λίγους μήνες ζωής.
@bronteremsik Replying to @cheesesgarden Women are consistently underrepresented in clinical trials for reasons that have solutions. Instead of providing solutions many companies would rather priortiize profits. #invisiblewomen♬ The Champion – Lux-Inspira
Έρευνα, επίσης, έδειξε πως οι γυναίκες πέφτουν συχνά θύματα λανθασμένης συνταγογράφησης φαρμάκων, αφού τα περισσότερα από τα φάρμακα που κυκλοφορούν σήμερα εγκρίθηκαν πριν από το 1993 με ανεπαρκή συμμετοχή γυναικών σε προκλινική έρευνα και κλινικές δοκιμές.
Στην μελέτη, εντοπίστηκαν 86 φάρμακα για τα οποία υπήρχε ξεκάθαρη απόδειξη της διαφοράς που αντιδρά ο οργανισμός των γυναικών και των ανδρών σε αυτά. Οι γυναίκες κατά κύριο λόγο μεταβολίζουν πιο αργά τα φάρμακα με αποτέλεσμα αυτά να παραμένουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο αίμα και τους ιστούς τους και τελικά να προκαλεί ανεπιθύμητες παρενέργειες στο 96% των περιπτώσεων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η περίπτωση του ηρεμιστικού φαρμάκου Ambien που χορηγούνταν σε γυναίκες και άντρες στην ίδια ακριβώς δόση, με αποτέλεσμα να προκληθούν σοβαρές παρενέργειες στις γυναίκες που έθεσαν σε σοβαρό κίνδυνο την ζωή τους. Τελικά, ο FDA μείωσε στο μισό την δόση για τις γυναίκες.
Τα πράγματα σήμερα είναι σαφώς βελτιωμένα, όμως έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας. Νέα έρευνα του Πανεπιστημίου του Χάρβαντ έδειξε ότι οι γυναίκες ακόμα σήμερα υποεκπροσωπούνται στις κλινικές μελέτες, ιδίως στα αρχικά τους στάδια. Παρόλο που στο τρίτο στάδιο υπάρχει αξιοσημείωτη εκπροσώπηση των γυναικών, είναι σημαντικό αυτές να μπορέσουν να συμμετάσχουν και στην πρώτη φάση, αφού εκεί ελέγχεται η ασφάλεια και η ανεκτικότητα και καθορίζεται η συνιστώμενη δόση των φαρμάκων.
Η ιατρική όπως και κάθε άλλη επιστήμη επηρεάζεται από τις κοινωνικές νόρμες. Είναι επομένως αναμενόμενο πως ο σεξισμός που παρατηρούμε σε κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας να έχει αφήσει το λιθαράκι του ακόμα και σε τομείς που θα αναμέναμε αντικειμενικότητα.
Τι μπορούμε να κάνουμε; Σύμφωνα με τους ειδικούς, εάν αισθανόμαστε πως η/ο γιατρός μας δεν δίνει την απαραίτητη σημασία στο πρόβλημα μας, πρέπει να αναζητήσουμε δεύτερη και τρίτη γνώμη. Παρά το γεγονός ότι κάποιοι/ες αδιαφορούν, υπάρχουν και γιατροί που αφιερώνουν τον απαραίτητο χρόνο να μάθουν όλες τις λεπτομέρειες και να βοηθήσουν πραγματικά την ασθενή.
Στην σφαίρα της πολιτικής ανήκουν και τα δικαιώματα των ζώων, τα οποία συχνά αφήνουμε σε δεύτερη μοίρα. Με αφορμή τις επερχόμενες Ευρωεκλογές, τα τοποθετούμε ξανά στο προσκήνιο.
Όταν μιλάμε για ένα Κόμμα για τα Ζώα δεν σημαίνει ότι στον πυρήνα των αξιών και πολιτικών τους προτάσεων υπάρχουν αποκλειστικά τα ζώα. Απλώς κατέχουν σημαντική θέση σε αντίθεση με άλλα κόμματα που αδιαφορούν συστηματικά για την ουσιαστική προστασία των δικαιωμάτων και της ζωής των μη ανθρώπινων ζωών.
Είναι αλήθεια πως υπάρχει ένα παγκόσμια αναπτυσσόμενο κίνημα ανθρώπων που εργάζονται για τα δικαιώματα των ζώων, στην πολιτική, στη δημόσια διοίκηση και στην κοινωνία. Και υπάρχουν πολλά κόμματα που φιλοδοξούν και αγωνίζονται ώστε να καταστήσουν το κίνημα ισχυρότερο, ιδιαίτερα δεδομένου ότι αυτά τα ζητήματα – ζώα, φύση και περιβάλλον – είναι κατεξοχήν διαθεματικά.
Είναι 2024 και είναι καιρός να πολιτικοποιήσουμε ξανά τα δικαιώματα των ζώων και να σταματήσουμε να παρουσιάζουμε τους ακτιβιστές για τα ζώα και τις vegan ομάδες και συλλογικότητες ως «εγκληματίες» ή «τρομοκράτες» και απειλή για την δημόσια ασφάλεια, απονομιμοποιώντας τις προσπάθειές τους. Μέρος του αγώνα των ακτιβιστών και των πολιτικών είναι να αλλάξουν το παραπλανητικό αφήγημα ότι η ευημερία των ζώων αφορά ατομικό συμφέρον και εντάσσεται στην «ιδιωτική σφαίρα των προσωπικών πεποιθήσεων» και να επαναπλαισιωθεί ως υπόθεση που αφορά το δημόσιο καλό.
Ειδικά, όταν η ΕΕ πέρυσι δαπάνησε σχεδόν 75 εκατομμύρια ευρώ σε επιδοτήσεις για την προώθηση των ζωικών προϊόντων, εκ των οποίων τα 29 εκατομμύρια πήγαν σε εκστρατείες που ενθάρρυναν τους ανθρώπους να τρώνε περισσότερο κρέας, σε πλήρη αντίθεση με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που συμβουλεύει το ακριβώς αντίθετο. Είναι αδιανόητο το γεγονός ότι, εν μέσω κλιματικής κρίσης, η ΕΕ επιλέγει να επιδοτεί την προώθηση μιας βιομηχανίας τόσο ρυπογόνου όσο η κτηνοτροφία.
Ξεκινώντας από την εγχώρια πολιτική σκηνή, υπάρχει το Κόμμα για τα Ζώα, το οποίο πρεσβεύει: «Θέλουμε όλα τα ζώα να ζουν ελεύθερα. Κανένα ζώο να μην συμβιώνει με ανθρώπους με αντάλλαγμα το κρέας, το μαλλί, το γάλα, το δέρμα του κ.ο.κ. Όλες οι πολιτικές μας ενισχύουν τη νομική θέση των ζώων και την αναγνώριση της ηθικής τους υπόσταση, κι έτσι συνεπικουρούν τη διαδικασία χειραφέτησής τους».
Υποστηρίζουν επίσης πως: «Πολιτευόμαστε ώστε η φυτοφαγία να γίνει ο καθολικός και φυσικός τρόπος διατροφής της ανθρωπότητας. Η φυτοφαγία είναι ο απλούστερος και ασφαλέστερος τρόπος να αποτρέψουμε το κλιματικό χάος, να διασώσουμε τη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή, να αναπτύξουμε ένα βιώσιμο πολιτισμό. Πρώτος μας στόχος είναι να εφαρμοστούν πολιτικές που θα κάμψουν αμέσως τη ζήτηση για κρέας και γαλακτοκομικά, μετά από δεκαετίες συνεχούς της άυξησης».
Στην γείτονα χώρα Κύπρο, υπάρχει το αντίστοιχο Κόμμα για τα Ζώα Κύπρου τονίζει: «Το πώς αντιμετωπίζει κανείς τα ζώα αυτό αντικατοπτρίζει για το πώς αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους».
Το πρώτο πολιτικό κόμμα για τα ζώα στον κόσμο ιδρύθηκε το 1993 στην Γερμανία και θεωρεί ότι η πολιτική πρέπει να απομακρυνθεί από την ανθρωποκεντρική θεώρηση και να δει τον άνθρωπο, το περιβάλλον και τα ζώα ως σύνολο.
Το Mensch Unwelt Tier ζητά την απαγόρευση των πειραμάτων σε ζώα, των ταυρομαχιών, του κυνηγιού, της παραγωγής γουναρικών, της χρήσης ζώων τσίρκου και τον τερματισμό της γεωργικής κτηνοτροφίας. Έχουν επίσης επεκτείνει τις πολιτικές τους ώστε να περιλαμβάνουν τη μείωση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων και την άμεση έξοδο από την πυρηνική ενέργεια, την υποστήριξη ενός τέλους χαρτοσήμου και ενός βασικού εισοδήματος.
Το DierAnimal είναι το πρώτο ενιαίο, εθνικό και δίγλωσσο φιλοζωικό κόμμα στο Βέλγιο. Θέλουν να οικοδομήσουν μια δικαιότερη κοινωνία για όλα τα πλάσματα, στην οποία ο άνθρωπος δεν είναι το μοναδικό επίκεντρο. Το βέλγικο κόμμα έχει ένα ηθικό και βιώσιμο όραμα, το οποίο βλέπει το μακροπρόθεσμο μέλλον, αντί για τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντα.
Το Veganerpartiet εργάζεται ώστε να καθιερωθεί ως το vegan κόμμα της Δανίας, με στόχο την πλήρη απελευθέρωση των ζώων, ενθαρρύνοντας όλους τους πολίτες να ακολουθήσουν μια ηθική vegan διατροφή.
Η Mayanoa Kjaergaard, μέλος του κόμματος, λέει: «Θέλουμε να κανονικοποιήσουμε τον όρο “vegan”. Και αυτό λειτουργεί. Τον τελευταίο χρόνο, βλέπουμε ότι η ρητορική και η δημόσια συζήτηση αρχίζουν να εξελίσσονται. Η λέξη “vegan” είναι πλέον κάτι που μπορείτε συνήθως να ακούσετε και να δείτε στο ραδιόφωνο, τις εφημερίδες και την τηλεόραση καθημερινά».
Το Κόμμα Δικαιοσύνης των Ζώων της Φινλανδίας ιδρύθηκε το 2015 και γεννήθηκε από την επιθυμία να συμπεριληφθούν τα δικαιώματα των ζώων στην πολιτική. Το κόμμα ακολουθεί την ιδέα ότι «οι αποφάσεις στο εγγύς μέλλον θα καθορίσουν το είδος του βιότοπου που θα αφήσουμε ως κληρονομιά στις μελλοντικές γενιές».
Στόχος του Κόμματος Δικαιοσύνης των Ζώων της Φινλανδίας είναι να μεταρρυθμίσει το σημερινό κοινωνικό μοντέλο που βασίζεται στα πρότυπα του κρέατος, το οποίο επιτρέπει την ηθικά και οικολογικά μη βιώσιμη χρήση των ζώων ως ανθρώπινων μέσων παραγωγής, διατροφής, ψυχαγωγίας, ένδυσης και αξεσουάρ.
Στην Γαλλία το Parti Animaliste ιδρύθηκε το 2017 και λειτουργεί με μια πλατφόρμα που επικεντρώνεται αποκλειστικά στα ζώα, με στόχο να συμπεριλάβει τα δικαιώματα των ζώων στο γαλλικό σύνταγμα.
Με πάνω από 2000 μέλη, οι σημερινοί στόχοι του Parti Animaliste είναι να τερματιστούν οι κοκορομαχίες και το κυνήγι αναψυχής. Το Parti Anmaliste συνεργάζεται επίσης στενά με τα τοπικά συμβούλια για την απαγόρευση των ζώων του τσίρκου, την εφαρμογή μιας πολιτικής στείρωσης για τις αδέσποτες γάτες και τη διασφάλιση ότι δεν δίνονται επιχορηγήσεις σε ομάδες που ασχολούνται με δραστηριότητες που βλάπτουν τα ζώα (όπως το κυνήγι).
Το Κόμμα για την Ευημερία των Ζώων της Ιρλανδίας ιδρύθηκε το 2018 και εργάζεται για μια κοινωνία χωρίς βία, τόσο για τα ανθρώπινα όσο και για τα μη ανθρώπινα ζώα. Για την απελευθέρωση των ζώων εργάζονται με βάση τις αξίες της μη βίας και της συμπόνιας για όλα τα πλάσματα και πιστεύουν ότι η θετική αλλαγή προκύπτει από τη σύνδεση, την επικοινωνία και την εκπαίδευση.
Οι στόχοι του Party for Animal Welfare περιλαμβάνουν την απαγόρευση όλων των αιματηρών αθλημάτων, την απαγόρευση της εκτροφής γούνας, το κλείσιμο των εκτροφείων κουταβιών και τον τερματισμό της εργοστασιακής εκτροφής και των εξαγωγών ζωντανών ζώων.
Το Partito Animalista Italiano ιδρύθηκε το 2006 με την πεποίθηση ότι μόνο αν σεβαστούμε όλες τις άλλες μορφές ζωής στη Γη μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα πραγματικά βιώσιμο μέλλον.
Το ιταλικό κόμμα για τα ζώα συνεργάζεται με τις τοπικές αρχές, υποστηρίζοντάς τες στη δημιουργία τοπικών οργανώσεων που δεσμεύονται να δημιουργήσουν μια καλύτερη σχέση με τα ζώα.
Στην Ολλανδία, το Partij voor de Dieren είναι αναμφίβολα το πιο επιτυχημένο κόμμα για τα ζώα παγκοσμίως και το πρώτο πολιτικό κόμμα στον κόσμο που κέρδισε κοινοβουλευτικές έδρες με μια ατζέντα επικεντρωμένη κυρίως στα δικαιώματα των ζώων.
Με πάνω από 17.000 μέλη, το Partij voor de Dieren έχει επιτύχει πολιτική εκπροσώπηση των ζώων σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης και έχει επεκτείνει τις πολιτικές του ώστε να περιλαμβάνει την υπεράσπιση της καθαρής ενέργειας, της κοινωνικής ασφάλισης και της ελευθερίας του Τύπου.
Το Partido Animalista στην Ισπανία μάχεται για την ευημερία των ζώων, την οικολογική και κοινωνική δικαιοσύνη. Το κόμμα αυτό επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις νομικές διώξεις για την εκμετάλλευση των ζώων (ιδίως στην παράδοση των σκληρών ταυρομαχιών), στην ευαισθητοποίηση και στην έρευνα και τεκμηρίωση της κακοποίησης των ζώων.
Επιπλέον, έχει αντιμετωπίσει πολλά προβλήματα στο πλαίσιο του ισπανικού εκλογικού συστήματος, καθώς, παρά το γεγονός ότι κέρδισε τη μεγάλη πλειοψηφία των ψήφων τόσο στις εκλογές του 2015 όσο και στις εκλογές του 2019, το εκλογικό σύστημα στάθμισης δεν του έδωσε έδρες στο ισπανικό κοινοβούλιο.
Στην Πορτογαλία, το Pessoas Animais Natureza, που ιδρύθηκε το 2009, έχει ως στόχο να μεταμορφώσει την πορτογαλική νοοτροπία και κοινωνία μέσω της γνωστοποίησης θεμελιωδών ηθικών και περιβαλλοντικών αξιών. Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν τις νομικές και πολιτικές συνθήκες που αναγνωρίζουν τα δικαιώματα όλων των συναισθανόμενων όντων ώστε να ζουν μια ζωή χωρίς πόνο.
Οι Pessoas Animais Natureza κατέχουν σήμερα τέσσερις έδρες στην πορτογαλική κυβέρνηση – στη Λισαβόνα, το Πόρτο και το Σετούμπαλ – καθώς και μία έδρα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το κόμμα Djurens, που ιδρύθηκε το 2014 στη Σουηδία, πιστεύει στην ανάγκη να εγκαταλειφθεί η ανθρωποκεντρική προοπτική, καθώς ο άνθρωπος εξαρτάται από τη φύση. Στόχος του κόμματος είναι να θέσει όλα τα ζώα υπό την προστασία του νόμου και να διασφαλίσει ότι αναγνωρίζεται η μοναδικότητα του ατόμου, ανεξάρτητα από το είδος.
Επίσης, το σουηδικό κόμμα πιστεύει ότι η συμπόνια πρέπει να είναι η κατευθυντήρια αρχή του νόμου και η κινητήρια δύναμη για την κοινωνική αλλαγή.
Στην Ελβετία, το Tierpartei Schweiz από το 2010, στοχεύει στην προώθηση των συμφερόντων των ζώων, καθώς και μιας ολιστικής ηθικής και υπεύθυνης πολιτικής, οικονομίας και κοινωνίας που λαμβάνει υπόψη όλες τις ζωές (ζώα, ανθρώπους και περιβάλλον).
Μάχεται για να καταστήσει σαφές ότι δεν πρέπει να υπάρχει διάκριση μεταξύ των λεγόμενων αγροτικών, οικόσιτων, άγριων ή εργαστηριακών ζώων, διότι όλα τα ζώα έχουν δικαίωμα σε μια κατάλληλη, αξιοπρεπή ζωή και θάνατο.
Φυσικά, εξακολουθεί να είναι διακύβευμα η διαθεματική, ολιστική προσέγγιση, ώστε να προστατεύονται τα δικαιώματα ανθρώπινων και μη ανθρώπινων ζώων, καθώς και της φύσης.
Με τις τεράστιες αυξήσεις στις τιμές των εισιτηρίων συναυλιών και φεστιβάλ να επηρεάζουν πλέον και τις εγχώριες διοργανώσεις, πώς επηρεάζεται το μουσικόφιλο κοινό και δη η νεολαία από τη μετατροπή μιας αγαπημένης συνήθειας σε είδος πολυτελείας;
«Με πήρε η Ζοζάν, είναι στην αναμονή για εισιτήριο Coldplay και ψάχνει παράλληλα και αεροπορικά για Αθήνα». Αυτή τη συζήτηση είχα προ ολίγων μηνών με κολλητή μου φίλη, η οποία με ενημέρωνε πως η μικρότερη αδερφή της –28 ετών, εργαζόμενη και μόνιμη κάτοικος Αγγλίας ήδη από την εφηβεία της– έψαχνε μετά μανίας εισιτήρια για την αθηναϊκή συναυλία του αγαπημένου της συγκροτήματος.
Όχι επειδή είχε απωθημένο να δει τους Coldplay live κάτω από τον αττικό ουρανό, αλλά επειδή απλούστατα το εισιτήριο ήταν πολύ φθηνότερο από όσο κόστιζε σε venues του Λονδίνου, όπως για παράδειγμα η O2 arena. Φθηνότερο ακόμη κι αν αυτό συνεπαγόταν ότι η Ζοζάν θα πετούσε για τη γενέτειρά της σε high season, έχοντας να επωμιστεί ως έξοδο και αεροπορικά εισιτήρια στα ύψη.
Όμως οι τιμές των εισιτηρίων για το διπλό sold-out των Coldplay στην Αθήνα δεν έμοιαζαν το ίδιο προσιτές και για το εγχώριο κοινό και το πορτοφόλι του, όταν ανακοινώθηκε η διοργάνωση, με τα φθηνότερα (και περιορισμένα σε αριθμό) να εκκινούν από τα 52,80€ και την τιμή να εκτοξεύεται μέχρι και στα 995,00€ για την Ultimate Spheres Experience.
Το ίδιο ακριβώς ισχύει και με άλλες μεγάλες συναυλίες του καλοκαιριού που θα ανακοινώνονταν λίγους μήνες μετά, όπως αυτή των Queens of the Stone Age και Spritualized στο AthensRocks (αυτή τη στιγμή στα 80,30€ για την αρένα), ακόμα και αυτής του εξαιρετικά συχνού επισκέπτη μας, Nick Cave, με τον Colin Greenwood στο πλευρό του και τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση στη φιλοξενία.
Πότε όμως έγιναν οι συναυλίες και τα φεστιβάλ είδος πολυτελείας και τι σημαίνει αυτό για το μουσικόφιλο κοινό και μια νεολαία που χάνει και το τελευταίο προπύργιο πρόσβασής της στον πολιτισμό;
Αν επιχειρούσαμε να απαντήσουμε στο παραπάνω ερώτημα μερικά χρόνια πριν, οι insiders των μουσικών δρωμένων της Αθήνας θα ισχυρίζονταν (και θα είχαν δίκιο) ότι ο ανταγωνισμός μεταξύ των ίδιων των εγχώριων promoters ανεβάζει πολλές φορές τις τιμές των εισιτηρίων. Γεγονός που σίγουρα φέρνει τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που υποτίθεται πως προσδοκά ο υγιής ανταγωνισμός στην αγορά.
Η μείωση του ΦΠΑ είναι μόλις ένα παράδειγμα και σίγουρα πολύ πιο αξιοπρεπές από ακόμη ένα κυβερνητικό Pass.
Η πικρή αλήθεια στο σήμερα δείχνει, ωστόσο, προς μια άλλη κατεύθυνση και ένα γεγονός που άλλαξε για τα καλά τον κόσμο όπως τον ξέραμε πριν μερικά χρόνια. Ο λόγος φυσικά για την πανδημία του Covid-19, που αποτέλεσε κοσμοϊστορικό πλήγμα (και) για τη μουσική βιομηχανία παγκοσμίως. Μια βιομηχανία που ήδη έχανε πολλά χρήματα ετησίως από την εκρηκτική άνοδο του streaming, τη μείωση των royalties που πληρώνουν εταιρίες όπως το Spotify στους καλλιτέχνες, αλλά και τη συρρίκνωση των φυσικών πωλήσεων δίσκων ήδη εδώ και δεκαετίες.
Τι κάνεις λοιπόν όταν μετράς τρία χρόνια «χασούρας» από το touring και αυτό είναι πια το βασικό μέσο των εσόδων σου, σε μια περίοδο που ο παγκόσμιος πληθωρισμός λόγω πολεμικών συρράξεων επηρεάζει έτσι κι αλλιώς δυσμενώς το κόστος των μουσικών παραγωγών; Μα, φυσικά και αυξάνεις την τιμή των εισιτηρίων σου. Και αλίμονο στους μη έχοντες.
Για τους λάτρεις της στατιστικής, ο μέσος όρος των τιμών συναυλιακών εισιτηρίων για το καλοκαίρι του 2024 στην Αθήνα ανέρχεται στα 50 περίπου ευρώ. Για τον υπολογισμό του, ως δεδομένα χρησιμοποιούνται συναυλίες εγχώριων καλλιτεχνών που ξεκινούν από τα 10 περίπου ευρώ (βλέπε Anser, Μαρίνα Σάττι, Θανάσης Παπακωνσταντίνου) και φυσικά αυτές φεστιβάλ μεγάλων ξένων ονομάτων όπως το Release, το Ejekt και το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, υπολογίζοντας ωστόσο τις πιο οικονομικές επιλογές που διατίθενται και που, δυστυχώς, είναι περιορισμένες.
Τα πράγματα είναι δύσκολα πια αν αγαπάς τη μουσική. Φαίνεται άλλωστε από το τι μας λένε άνθρωποι που μέχρι πρότινος απολάμβαναν για τα καλά το «συναυλιακό σπορ», θεωρώντας δεδομένο ότι θα περάσουν το μισό καλοκαίρι τους στην Τεχνόπολη, την Πλατεία Νερού και το ΟΑΚΑ. Χαρακτηριστικά, ο Πέτρος Καούνης, 40ετών και ιδιωτικός υπάλληλος, δηλώνει ότι φέτος θα καταφέρει να πάει μόνο σε 4 συναυλίες: αυτές των Roc Marciano, Εnforced, Fever Ray και Pulp. «Θα πήγαινα σε άλλες τόσες αν είχα λεφτά», αναφέρει ο ίδιος, με τον Nick Cave να αποτελεί το act που θα χάσει που «πονάει» περισσότερο.
Για τη Μάντυ Βλασσοπούλου, εκπρόσωπο της Gen Z στα 27 της χρόνια και κειμενογράφο, τα πράγματα φαίνεται να ζορίζουν περισσότερο. «Θα πάω μάλλον μόνο Pulp. Θα ήθελα να πάω και Massive Attack και επίσης εκτός καλοκαιριού Still Corners και Godspeed You! Black Emperor. Αλλά αν έπαιζαν περισσότερες μικρές [συναυλίες] μέχρι τα 30 [ευρώ] θα με έψηναν φουλ περισσότερο».
Πράγματι, οι μικρές συναυλίες, τόσο ως προς τα ονόματα που ανεβαίνουν στο stage, όσο και ως προς το ποσό που χρειάζεται κανείς για να πάρει το «μαγικό χαρτάκι» φαίνεται πως τα πάνε μια χαρά στα μέρη μας σε πείσμα των καιρών. Σκεφτείτε άλλωστε τι έγινε σε εκρηκτικά sold-out του φετινού χειμώνα όπως οι Maruja ή προσφάτως αυτό της Emma Ruth Rundle.
Όμως τι μέλλει γενέσθαι με τα μεγαλύτερα live και τις καλοκαιρινές μουσικές αναμνήσεις που στερείται πια μια ολόκληρη γενιά ανθρώπων; Αν το US Department of Justice ετοιμάζει ήδη έναν γιγαντιαίο νομικό αγώνα πάταξης του μονοπωλίου της Live Nation (που οδήγησε σε μεγάλο βαθμό στην εκτόξευση των τιμών των εισιτηρίων), τότε σίγουρα και σε εγχώριο επίπεδο υπάρχουν τρόποι για να εξασφαλιστούν πιο φιλικές τιμές για το κοινό.
Η μείωση του ΦΠΑ είναι μόλις ένα παράδειγμα και σίγουρα πολύ πιο αξιοπρεπές από ακόμη ένα κυβερνητικό Pass.
Κλιμακώνεται η ένταση των συζητήσεων στη Βουλή μεταξύ των πολιτικών προσώπων, αναφορικά με το θεμελιώδες ζήτημα της ακρίβειας και τις αρνητικές πρωτιές της Ελλάδας.
Είναι γνωστό τοις πάσι πως οι τιμές στα τρόφιμα, στα είδη πρώτης ανάγκης, στα καύσιμα και στις τιμές ακινήτων έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια, παρά το γεγονός ότι οι μισθοί παραμένουν «παγωμένοι» σε ασφυκτικά χαμηλά επίπεδα, από κοινού με τις προνοιακές και κρατικές παροχές. Οι αρνητικές πρωτιές της Ελλάδας συγκριτικά με άλλα –πιο ανεπτυγμένα– ευρωπαϊκά κράτη δεν συνιστούν είδηση, καθώς είναι εμφανές το αέναο κύμα απογοήτευσης από την πλευρά των καταναλωτών. Εντούτοις, ένα πρόσφατο ρεπορτάζ του Open, καθώς επίσης και πληθώρα προηγούμενων με συγκρίσεις μεταξύ των εγχώριων τιμών και των αντίστοιχων από άλλες χώρες, εγείρουν ακόμη μεγαλύτερους προβληματισμούς.
Έτσι, δημιουργήθηκε πρόσφορο έδαφος στη Βουλή για να τεθεί επί τάπητος το πρόβλημα της τρομακτικής ακρίβειας, με την κυβέρνηση να προτείνει ένα νομοσχέδιο για την αντιμετώπισή της, προβάλλοντας, ωστόσο, αμφιλεγόμενα επιχειρήματα.
Οι συγκρίσεις στις τιμές των προϊόντων με άλλες χώρες της Ευρώπης
Ξεκινώντας από το ρεπορτάζ του Open, ιδού η αποκλίσεις στα προϊοντικά κόστη:
Τυρί φέτα 400γρ: Τιμή Ελλάδας: 5,46€ – Τιμή Ισπανίας: 4,59€
Βρεφικό γάλα: Τιμή Ελλάδας: 25,40€ – Τιμή Ισπανίας: 23,80€.
Επίσης, ένα διαφορετικό ρεπορτάζ του Open καταδεικνύει αξιοσημείωτες διαφορές στις τιμές βασικών προϊόντων, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες της Νορβηγίας:
Σαμπουάν 400ml: Τιμή Ελλάδας: 4,34€ – Τιμή Νορβηγίας: 3€
Μαλακτική: Τιμή Ελλάδας: 4,34€ – Τιμή Νορβηγίας: 3€
Αφρόλουτρο 650ml: Τιμή Ελλάδας: 2,87€ – Τιμή Νορβηγίας: 2,30€
Υγρό χεριών 300ml: Τιμή Ελλάδας: 1,67€ στην Ελλάδα – Τιμή Νορβηγίας: 1,45€
Αποσμητικό: Τιμή Ελλάδας: 2,85€ – Τιμή Νορβηγίας: 1,50€
Σερβιέτες: Τιμή Ελλάδας: 2,40€ – Τιμή Νορβηγίας: 1,37€
Παιδικό σαμπουάν: Τιμή Ελλάδας: 4,28€ (διπλή συσκευασία) – Τιμή Νορβηγίας: 2,22€
Μαλακτικό ρούχων: Τιμή Ελλάδας: 2,90€ – Τιμή Νορβηγίας: 1,88€
Οδοντόκρεμα: Τιμή Ελλάδας: 2€ – Τιμή Νορβηγίας: 1,11€.
Σύνολο: 31,93€ στην Ελλάδα – 20,05€ στη Νορβηγία.
Επιπροσθέτως, αξίζει να αναφερθεί ότι, σε συνάρτηση με το ποσοστό του πληθωρισμού στην Ευρώπη, η Ελλάδα βρίσκεται στη 2η χειρότερη θέση, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, με ποσοστό 5,3%, ενώ οι «δάφνες» της ακρίβειας απονεμήθηκαν στη Μάλτα, με ποσοστό 5,9%. Υπενθυμίζεται ότι, κατά μέσο όρο, ο πληθωρισμός στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή κυμαίνεται περίπου στο 2,4%, με τα μαθηματικά και την κοινή λογική να «γονατίζουν» μπροστά στην εγχώρια αισχροκέρδεια.
Η πολιτική ανακρίβεια δεν πατάσσει την ακρίβεια – Οι θέσεις του Πρωθυπουργού
Στο βήμα της Βουλής ανέβηκε, αρχικά, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ισχυριζόμενος ότι η αντιμετώπιση της ακρίβειας αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα της κυβέρνησης.
«Το πρώτο πρόβλημα που απασχολεί όλα τα ελληνικά νοικοκυριά είναι η ακρίβεια, είναι ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Η αναμέτρηση με το πρόβλημα αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα. Το πρόβλημα επιμένει κυρίως στον πληθωρισμό των τροφίμων. Είναι ένα δύσκολο στοίχημα που για να κερδηθεί απαιτεί χρόνο, προσπάθεια, ρεαλισμό και γνώση της κατάστασης. Εφαρμόζουμε μία πολιτική με στοχευμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της αισχροκέρδειας και τη στήριξή των πιο ευάλωτων συμπολιτών μας. Το πρόβλημα της ακρίβειας έχει εθνικές ιδιαιτερότητες αλλά δεν είναι μόνο ελληνικό», ανέφερε.
«Με την επιστολή μου στην πρόεδρο της Κομισιόν εξήγησα ότι δεν γίνεται το ίδιο προϊόν να διατίθεται με διαφορετικές τιμές από τις πολυεθνικές στα κράτη. Η πρακτική αυτή τραυματίζει τον ελεύθερο ανταγωνισμό, τροφοδοτεί το γενικό πληθωρισμό και χρειάζεται ευρωπαϊκή απάντηση», πρόσθεσε. Κατόπιν, έσπευσε να εξαπολύσει πυρά εναντίον της αντιπολίτευσης, υποστηρίζοντας πως δεν προτάθηκε κάποια πρωτοβουλία από μεριάς της, παρά μόνο σκληρή κριτική και ακοστολόγητες προτάσεις.
«Επιμένετε στη μείωση του ΦΠΑ στα βασικά είδη. Το μέτρο δοκιμάστηκε σε άλλες χώρες όπως η Ισπανία και δεν πέτυχε. Το μέτρο αυτό θα στοιχήσει 4 δισ. μόνο τον πρώτο χρόνο. Συνολικά, 45 δισ. ευρώ την τετραετία στοιχίζουν αυτά που τάζετε. Αν εφαρμοστούν σημαίνει μόνο ένα πράγμα, την χρεωκοπία. Δεν μπορούμε ανέξοδα να τάζουμε λαγούς με πετραχήλια. Κοροϊδεύετε ψιλό γαζί τον ελληνικό λαό».
Εν συνεχεία, ο Πρωθυπουργός ξεδίπλωσε το πλάνο της κυβέρνησης, με στόχο τη στήριξη των νοικοκυριών:
Μείωση 50 φόρων
Αύξηση αφορολόγητου
Παρεμβάσεις στην α’ κατοικία με το πρόγραμμα «Σπίτι Μου»
Προϊόντα με μόνιμη μείωση τιμής 5%
Φορολόγηση διυλιστηρίων για υπερκέρδη
Αύξηση μισθών
Αύξηση επιδόματος μητρότητας
Κοινωνικές παροχές ύψους 7 δισ. ευρώ.
«Η σημερινή συζήτηση είναι η τελευταία πριν τις ευρωεκλογές. Τα στοιχήματα της νέας ευρωπαϊκής τετραετίας συνδέονται και με τις δικές μας προτεραιότητες, όπως η ρύθμιση των αθέμιτων πρακτικών από τις πολυεθνικές, η νέα κοινή αγροτική πολιτική, την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το μεταναστευτικό και η αμυντική πολιτική. […] Πιστεύω ότι οι Έλληνες έχουν μνήμη και γνώση. Ζυγίζουν, αποφασίζουν και μετά ψηφίζουν. Σήμερα σας απάντησα εγώ, σε δύο εβδομάδες θα σας απαντήσει ο λαός», δήλωσε κλείνοντας.
Ο μητσοτακης ξέρει απο μπαζωμα όχι απο τιμές #φετα#ακριβεια
Αψιμαχία στη Βουλή για την ακρίβεια – Οι θέσεις Φάμελλου και Ανδρουλάκη
Σε «μπρα ντε φερ» διαμορφώνεται το κλίμα της Βουλής, με την αντιπολίτευση να αντικρούει σθεναρά το αφήγημα της κυβέρνησης.
Ειδικότερα, ο ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος, υπογράμμισε: «Δεν θα σας επιτρέψουμε να κρυφτείτε, ούτε να κρύψετε την αλήθεια. Θα υπερασπιστούμε την αλήθεια. Η δυσαρέσκεια στην κοινωνία λόγω ακρίβειας μεγαλώνει. Γι’ αυτό, βγάλατε το πυροτέχνημα με την επιστολή στην πρόεδρο της Κομισιόν. Τα υπερκέρδη των εταιριών τα ανακαλύπτετε μόνο όταν πιέζεστε πολιτικά. Ζητάτε μέτρα από την Ευρώπη όταν η χώρα μας δεν εφαρμόζει τα μέτρα της Κομισιόν».
«Δεν έρχεστε στη Βουλή γιατί δεν έχετε τι να μας πείτε για τη μη εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων. Το πρόβλημα στη χώρα μας, είναι ο κ. Μητσοτάκης και η πολιτική του και αυτό πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Τι λέει η επιστολή; Ότι η ακρίβεια πλήττει την χώρα μας. Παραδέχεστε ότι πέντε χρόνια δεν είστε επαρκείς για να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα και ζητάτε παρέμβαση της Κομισιόν όταν δεν αξιοποιείτε την εργαλειοθήκη της Κομισιόν. Ζητάει μέτρα με επιστολή ο κ. Μητσοτάκης, όχι όταν τη φιλοξένησε στην Ελλάδα, αλλά τώρα που λήγει η θητεία της και δεν έχει περιθώριο σχεδιασμού. Τα υπερκέρδη τα αναγνωρίζετε μόνο όταν σας πιέζει κάποιος. Ποια είναι η αλήθεια για την ακρίβεια; Ότι στα βασικά είδη διατροφής, η ακρίβεια είναι τριπλάσια από ότι στην Ευρώπη», συνέχισε.
Τέλος, κατηγόρησε ευθέως τον Πρωθυπουργό για πρόθεση αφαίμαξης της μεσαίας τάξης και των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.
«Αποσταθεροποίηση για το νοικοκυριό είναι η χαμηλή αγοραστική δύναμη και όχι η αποσταθεροποίηση της καρέκλας σας, κύριε Μητσοτάκη. Ήρθε η ώρα, οι πολίτες να δώσουν τέλος στον κατήφορο και αναζητήσουν με την ψήφο τους μία νέα προοπτική».
Για πολιτική που απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο από την Ευρώπη μίλησε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκος Ανδρουλάκης: «Η Ελλάδα με την πολιτική σας σταθερά αποκλίνει από την Ευρώπη στην οικονομία, στην αγοραστική δύναμη, στις παραγωγικές επενδύσεις, στη δημόσια υγεία, καθώς και σε θέματα κράτους δικαίου», δήλωσε αρχικά.
«Δεν θέλετε να εφαρμοστεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για το θέμα των παρακολουθήσεων. Ο ελληνικός λαός αξίζει ένα κράτος δικαίου […] και όλες οι πολιτικές σας μας απομακρύνουν σταθερά από το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Τα ενοίκια είναι στα ύψη, τα τρόφιμα το ίδιο, ολιγοπώλια στην υγεία, στα καύσιμα. Σε όλα αυτά, το βασικό σας αφήγημα είναι ότι μειώσατε τους φόρους. Όμως από τη μείωση δεν κερδίζει η μεσαία τάξη, αλλά οι ζάμπλουτοι που κερδίζουν εκατομμύρια. Ψίχουλα για τους αδύναμους, εκατομμύρια για τους ισχυρούς».
«Kαταγράφεται μια σταθερά ανησυχητική αύξηση ανισοτήτων στην Ελλάδα. Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Οι ονομαστικές αυξήσεις στους μισθούς δεν αρκούν για να καλύψουν τις απώλειες από την ακρίβεια», τόνισε.
Με 158 θετικές απαντήσεις εγκρίθηκε το νομοσχέδιο για την προστασία των καταναλωτών, με συλλήβδην όλα τα κόμματα να παρίστανται στη διαδικασία, πλην των «Σπαρτιατών».
Ο υπουργός Ανάπτυξης, Κώστας Σκρέκας, από μεριάς του, διευκρίνισε ότι η νέα νομοθετική πρωτοβουλία περιλαμβάνει μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του πληθωρισμού από τη ρίζα του, μαζί με την αισχροκέρδεια και τις αθέμιτες πρακτικές στην αγορά, διασφαλίζοντας συγχρόνως την προστασία των καταναλωτών από την ακρίβεια, την επικείμενη ενίσχυση της διαφάνειας και την προσέλκυση νέων επενδύσεων.
Αντιθέτως, τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν έκρυψαν την επιφύλαξή τους, κάνοντας λόγο για πρόχειρα και αποσπασματικά μέτρα, προς όφελος των πολυεθνικών, διαφυλάσσοντας τα υπερκέρδη τους και συνεχίζοντας την επιβάρυνση των καταναλωτών.
Η διεθνής σκηνοθέτις Έλλη Παπακωνσταντίνου μιλά στην Ντιάννα Βασιλείου για την παράσταση “The Kindly Ones” που θα παρουσιαστεί σε πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Αυστρία, το τραύμα που την κινητοποιεί και τον μεγάλο κίνδυνο της εποχής: την αποπολιτικοποίηση του ανθρώπου μέσα από μια πολιτική ορθότητα μόνο στα λόγια.
Η Έλλη Παπακωνσταντίνου, με δικά της λόγια, «κατοικεί στις ρωγμές». Και ακριβώς αυτές τις ρωγμές αναζήτησε για να μπορέσει να διεισδύσει στο σύστημα και να της δοθεί το δικαίωμα να ακουστεί, σε μια ελληνική θεατρική πραγματικότητα εχθρική για τις νεαρές σκηνοθέτιδες, όταν εκείνη ξεκινούσε αρκετά χρόνια πριν. Η ίδια είναι από τους δημιουργούς που από πολύ νωρίς απευθύνθηκαν στην παγκόσμια θεατρική σκηνή και βρήκαν την αναγνώριση που αξίζει στους καλλιτέχνες με στέρεη προσωπική αφηγηματική γλώσσα.
Η Έλλη Παπακωνσταντίνου αμφισβητεί τις συμβάσεις του παραδοσιακού θεάτρου και φτιάχνει πολυμεσικές performances που παντρεύουν τα εικαστικά, τη μουσική, το θέατρο τον χορό, την τεχνολογία και τους αρχαίους ελληνικούς μύθους, πάντα με ουσιαστική πολιτική χροιά, χωρίς ποτέ να μιλάμε για μανιφέστο.
Η παράστασή της “The Kindly Ones”, μια διεθνής συμπαραγωγή βασισμένη στις Ευμενίδες του Αισχύλου και σε ανέκδοτα κείμενα του Ιάκωβου Καμπανέλλη παρουσιάζεται in situ σε πρώην στρατόπεδα συγκέντρωσης ανά την Ευρώπη. Η παράσταση που είχε κάνει πρεμιέρα στο μνημείο του στρατοπέδου συγκέντρωσης Mauthausen το 2019 θα παιχτεί ξανά αυτό το καλοκαίρι στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης Liebenau-Graz και πάλι στην Αυστρία.
Όσο μιλάμε για την παράσταση αυτή, ένα μεσημέρι στο άλσος Νέας Σμύρνης, δεν μπορώ να μην σκεφτώ τη συγκλονιστική ταινία «Ζώνη Ενδιαφέροντος» του Jonathan Glazer, που έδειχνε τη ζωή να συνεχίζεται κανονικά στην άλλη πλευρά του τείχους της φρίκης. Στην παράσταση “The Kindly Ones” συμμετέχει και μια χορωδία υπερήλικων αντρών, οι οποίοι ήταν τα παιδιά της εποχής που ζούσαν γύρω από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Όταν το θέατρο απεμπολεί κάθε διδακτισμό και γίνεται μια αυθεντικά πολιτική πράξη.
Η σκηνοθέτις, αυτή τη στιγμή, γράφει ένα καινούριο έργο που θα παρουσιαστεί αρχικά στο εξωτερικό το 2025, ένα φεμινιστικό καμπαρέ, όπως λέει. Παράλληλα, κάνει αλλαγές στο κείμενο του “The Kindly Ones”, για να αφορά την πραγματικότητα της Ευρώπης λίγο πριν τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου και ετοιμάζεται ξανά να αφήσει το σπίτι της, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για έναν άνθρωπο που βρίσκεται συνεχώς σε κίνηση, και να ταξιδέψει με τη δουλειά της.
Φωτογραφία: Ντιάννα Βασιλείου
«Μου αρέσει να γνωρίζω καινούργιους τόπους και να δουλεύω σε άλλα μέρη. Η αλήθεια είναι ότι μεγαλώνοντας, το να έχω συμπαραγωγούς από το εξωτερικό που στηρίζουν την δουλειά μου, ήταν ο μόνος τρόπος για να μπορώ να κάνω παραγωγές. Νομίζω ότι στην Ελλάδα είναι ακόμα δύσκολο για μια γυναίκα να παρουσιάσει γυναικεία ή queer θέματα και να βρει χρηματοδότηση. Έξω είναι πιο εύκολο».
Αισθάνεσαι ότι έχεις ρίζες σε έναν τόπο; Νιώθεις ότι κάπου είναι το σπίτι σου;
Επειδή ασχολούμαι πολύ με την ελληνική μυθολογία, εκεί βρίσκω τις ρίζες μου. Αυτός ο κόσμος υπάρχει και δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Τον αναζητώ όπου βρίσκομαι. Νιώθω πολύ μέσα στο μύθο, διότι ο μύθος είναι η οικογένεια όλων.
Δηλαδή, αισθάνομαι ότι αντλώντας από τον ελληνικό μύθο, ίσως κι επειδή έζησα τόσα πολλά χρόνια στο εξωτερικό, μπορώ να πάω στις ρίζες του θέματος. Μιλάμε για ένα αφήγημα πατριαρχικό, που ουσιαστικά ορίζει όλο τον δυτικό πολιτισμό και ολόκληρη τη δυτική σκέψη. Γι’ αυτό μου αρέσει πολύ να ξαναγράφω αυτό το αφήγημα. Προσωπικά, είμαι ανέστια, νιώθω ότι κατοικώ στις ρωγμές.
Αν με ρωτάς πού μένω, ζω στην Αθήνα, εδώ είναι η βάση μου. Μου αρέσει πάρα πολύ η ζωή στην πόλη αυτή. Με όλες τις δυσκολίες και τα προβλήματα που υπάρχουν, έχει την ομορφιά της. Αγαπώ το χάος.
Ο τρόπος ζωής σου σήμερα, το ότι ταξιδεύεις με τη δουλειά σου, ζεις σε άλλα μέρη, αλλά έχεις τη βάση σου στην Ελλάδα, ήταν αυτό που ονειρευόσουν από μικρή;
Ήταν αυτό που ονειρευόμουν, ναι. Βέβαια, όπως κάθε όνειρο που πραγματώνεται, έχει πάρα πολλή δουλειά και πολλές δυσκολίες. Δεν είναι ο αυτονόητος εύκολος δρόμος. Ίσως ήταν πιο εύκολο να παραμείνω στην Ελλάδα και να σκηνοθετώ εδώ, κάθε σεζόν. Ωστόσο, μου αρέσουν οι προκλήσεις και μου αρέσει να ανανεώνομαι και να ανανεώνεται και η δουλειά μου. Επίσης, με ενδιαφέρουν διαφορετικά φορμάτ και γλώσσες.
Πάνω σε τι δουλεύεις αυτό το διάστημα;
Τώρα ετοιμάζω μια καινούρια δουλειά. Κάθε φορά, μου παίρνει έναν με ενάμιση χρόνο η προετοιμασία, γιατί πρέπει να γίνει η παραγωγή, να βρεθούν οι συμπαραγωγοί και αυτό είναι μια διαδικασία. Ετοιμάζω ένα νέο φεμινιστικό καμπαρέ γυναικών. Ένα βαριετέ γυναικών, λοιπόν, που θα το παρουσιάσω αρχικά στο Φεστιβάλ της Ολλανδίας και μετά στην Όπερα του Βερολίνου. Θέλω πάρα πολύ να ανέβει στην Ελλάδα, γιατί συμμετέχουν και κάποιες Ελληνίδες.
Αυτή τη στιγμή, είμαι σε διαδικασία που το γράφω. Με ενδιαφέρουν πολύ οι γυναικείοι μύθοι που δεν είναι τόσο γνωστοί, ιδωμένοι κυρίως μέσα από έναν επαναλαμβανόμενο μηχανισμό αφήγησης, όπου οι γυναίκες και τα θηλυκά στοιχεία διώκονται για να βιαστούν από τους άντρες και μεταμορφώνονται σε ζώα, δέντρα ή φυτά για να γλιτώσουν. Με ενδιαφέρει αυτό το στοιχείο της μεταμόρφωσης, η ροή και η δυνατότητα αλλαγής και απαγκίστρωσης από την ταυτότητα, αλλά και με ένα αρνητικό πρόσημο. Θέλω να διαλευκάνω το θέμα δηλαδή, είναι λίγο σαν θρίλερ όλο αυτό.
Επίσης, συνεχίζουμε την τουρνέ με το έργο “The Kindly Ones”. Αυτό θα το παρουσιάσουμε το καλοκαίρι σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, στην Αυστρία. Είναι μια συνάντηση με την τοπική κοινωνία και τις διάφορες κοινότητες. Επίσης, αποτελεί μια δυνατότητα ενεργοποίησης αυτών των χώρων που πρέπει να πούμε ότι είναι πολύ ιδιαίτεροι.
Όλα αυτά τα πρώην στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπως και στη Γαλλία που είχαμε παίξει στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Αβινιόν, είναι χώροι στην κόψη του ξυραφιού. Υπάρχει μια επικινδυνότητα, γιατί μιλάμε για περιοχές που παραδοσιακά ψηφίζουν ακροδεξιούς πολιτικούς. Επίσης, με ενδιαφέρει πάρα πολύ το πώς διαχειρίζονται οι τοπικές κοινωνίες το συλλογικό τραύμα. Κάθε φορά στην παράσταση συμμετέχει μια χορωδία υπερηλίκων αντρών που ήταν τα παιδιά που ζούσαν γύρω από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Μένουν ακόμα εκεί, γιατί σε αυτά τα χωριά δεν υπάρχει ιδιαίτερη κινητικότητα. Είναι πολύ απομονωμένα μέρη. Με ενδιαφέρει πολύ αυτή η συνάντηση, δεδομένου ότι η ακροδεξιά, ο φασισμός ανεβαίνει στην Ευρώπη. Δυστυχώς, είναι ένα πολύ επίκαιρο θέμα για να συναντηθούμε ξανά και να το θίξουμε.
Σημαντικό σημειολογικά που θα ανέβει μετά τις ευρωεκλογές.
Ακριβώς. Το κείμενο ανανεώνεται. Εμπλουτίζεται και με νέα δεδομένα.
Η παράσταση μιλάει για την άνοδο της ακροδεξιάς. Στην Ελλάδα, αυτό το φαινόμενο πώς το κρίνεις τα τελευταία χρόνια;
Τραγικό. Τι να πω; Έχουμε βιώσει τη Χρυσή Αυγή στους δρόμους, έχουμε ζήσει πολύ ακραία πράγματα και την περίοδο της κρίσης. Υπάρχει ένα παράδοξο στην εποχή μας. Από τη μία πλευρά, βλέπω ότι έχει ανοίξει η ατζέντα για τα δικαιώματα των θηλυκοτήτων στον δημόσιο διάλογο, πράγμα που με χαροποιεί φυσικά, γιατί μια ολόκληρη ζωή πάλευα για τα δικαιώματά μας, μέσα από τη δουλειά μου και μέσα από την προσωπική μου ζωή. Ταυτόχρονα όμως, η πολιτική ορθότητα, θεωρώ, έχει επικεντρωθεί τόσο πολύ στο θέμα φύλου που σχεδόν αποπολιτικοποιεί τον άνθρωπο.
Πιστεύω ότι υπάρχει ένας κίνδυνος στην εποχή μας να πούμε ότι εντάξει, είμαστε politically correct, δεν κάνουμε διακρίσεις φύλου κλπ -που γίνονται φυσικά άπειρες. Αυτό μένει στην επιφάνεια, στα λόγια. Ο αγώνας μας τώρα επικεντρώνεται κυρίως στην έκφραση, στην ομιλία, αν θα χρησιμοποιήσουμε αυτή ή την άλλη λέξη. Και αυτό είναι εξαιρετικά προβληματικό και για τα θέματα φύλου.
Φωτογραφία: Ντιάννα Βασιλείου
Γιατί δεν προχωράμε, απλώς διορθώνουμε τις λέξεις μας και επίσης είναι ζήτημα το τι κάνουμε και με τα άλλα μεγάλα θέματα, τις ταξικές διαφορές, τις πολιτικές διαφορές. Εκεί νομίζω έγκειται ο μεγάλος κίνδυνος της εποχής.
Εσύ πού πιστεύεις ότι θα έπρεπε να τοποθετηθεί το κέντρο βάρους, για να μην δίνεται σημασία αποκλειστικά στην έκφραση, όπως λες;
Στα έργα. Στην Ελλάδα, έχουμε μείνει πίσω σε κάποια τέτοια θέματα, για παράδειγμα δεν υπάρχει ποσόστωση στον χώρο της τέχνης. Γενικά, δεν υπάρχει αντιπροσωπευτικότητα στον βαθμό που θα έπρεπε να υπάρχει. Δεν μπορεί, ας πούμε στις δραματικές σχολές, το 70-80% να είναι γυναίκες και το ίδιο στις σχολές σκηνοθεσίας, και μετά στη δουλειά να βλέπεις τραγικές στατιστικές στην εκπροσώπηση των φύλων, που αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει συνολικά γυναικείος σκηνοθετικός λόγος, παρά μόνο σε πολύ μεμονωμένες περιπτώσεις. Γνωρίζω και αγαπώ πάρα πολύ αυτές τις γυναίκες που αγωνίζονται για να υπάρξουν.
Έχω δει αυτές τις διακρίσεις φύλου καθαρότατα. Δεν θεωρώ ότι συνάδελφος άντρας θα ανέβαζε Οιδίποδα στο BAM στη Νέα Υόρκη και τον επόμενο χρόνο δεν θα του έκανε πρόταση το Εθνικό. Θα γινόταν άμεσα. Θεωρώ όμως ότι δεν είναι μόνο θέμα φύλου, είναι και θέμα περιεχομένου και πιο πρωτοποριακής γλώσσας.
«Αυτό που με κινητοποιεί είναι ένα τραύμα. Είναι το “δεν ανήκω πουθενά”, δεν με κινητοποιεί το “πάω να κάνω μια επόμενη επιτυχία”»
Οι ποσοστώσεις στους θεσμούς και στα κρατικά θέατρα, για μένα, θα βοηθούσαν πάρα πολύ την κατάσταση στην Ελλάδα –κάποιες σκηνοθέτιδες και συγγραφείς θα διαφοροποιηθούν σίγουρα. Η γυναικεία αφήγηση πρέπει να ακούγεται και σε επίπεδο αντιπροσωπευτικότητας είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει πληθυσμιακή αντιστοιχία στην τέχνη.
Αν ανοίξει αυτός ο ασκός του Αιόλου με τις γυναίκες, φυσικά μπορεί να αρχίσει να ισχύει ποσόστωση και για άλλες ομάδες πληθυσμού, δηλαδή την queer κοινότητα, τις τρανς γυναίκες και άντρες που δεν εκπροσωπούνται καθόλου. Η έλλειψη εκπροσώπησης έχει πάρα πολύ να κάνει με το πώς εμείς ως Έλληνες αντιλαμβανόμαστε την ταυτότητά μας. Είμαστε μια συντηρητική χώρα και υπάρχει ένας αποκλεισμός –σε κάποιες ομάδες τεράστιος. Δεν αρκεί με τυμπανοκρουσίες να γίνεται ένα queer φεστιβάλ. Πρέπει πραγματικά η τέχνη να αντιπροσωπεύει το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας.
Όταν αναφέρονται σε σένα ως «η διεθνής σκηνοθέτις θεάτρου», ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεσαι; Νιώθεις μια «δικαίωση» ίσως για την απόφασή σου να απευθυνθείς στο εξωτερικό τόσο νωρίς;
Δεν αισθάνομαι δικαίωση, γιατί είναι η πραγματικότητά μου. Έτσι δουλεύω. Κάθε φορά που δημιουργώ ένα έργο, έχω στο μυαλό μου ένα κοινό που δεν είναι το ελληνικό. Δεν ξέρω ακριβώς τι σημαίνει το «διεθνής», δεν μπορώ να το ερμηνεύσω με τα μάτια του εδώ. Είναι απλά αυτό που είναι.
Φωτογραφία: Ντιάννα Βασιλείου
Αν δεν κάνω λάθος, είχες φύγει στο εξωτερικό στα 19 σου.
Ναι, είχα φύγει με ανταλλαγή φοιτητών με το πρόγραμμα Erasmus. Από την Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, είχα πάει στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου και μετά έμεινα εκεί, έκανα μεταπτυχιακό και έζησα για δέκα χρόνια στο Λονδίνο. Γενικά, έχω ζήσει και στο Βερολίνο πολύ καιρό και στη Νέα Υόρκη, έχω μείνει στο εξωτερικό αρκετά.
«Όταν είχα έρθει από την Αγγλία να σκηνοθετήσω εδώ, με κοίταζαν οι ηθοποιοί στο στήθος, την ώρα που μιλούσα. Έχω ζήσει τέτοια πράγματα. Στην πρώτη μου δουλειά πριν πολλά χρόνια, ντύθηκα ως άντρας, χωρίς να καταλάβω γιατί»
Δεν παθαίνω κρίσεις χαράς και δεν νιώθω ότι η ματαιοδοξία μου καλύπτεται από τον χαρακτηρισμό «διεθνής», γιατί αυτό που με κινητοποιεί είναι ένα τραύμα. Είναι το «δεν ανήκω πουθενά», δεν με κινητοποιεί το «πάω να κάνω μια επόμενη επιτυχία». Δεν το έχω αυτό. Ίσως, επειδή έφυγα από το σπίτι μου μικρή, λόγω πολλών προβλημάτων. Γενικά, αγωνίστηκα αρκετά για να μπορώ να έχω το δικαίωμα να ακουστώ.
Αυτό το τραύμα που είπες ότι σε κινητοποιεί, πώς ορίζεται;
Ορίζεται μέσα από τον σεξισμό, μέσα από το «τι είναι τώρα αυτή», είναι «παράξενη, τρελή», το «κοριτσάκι». Όλα αυτά τα στερεοτυπικά, τα οποία ήταν πολύ πιο έντονα, τις προηγούμενες δεκαετίες. Όταν είχα έρθει από την Αγγλία να σκηνοθετήσω εδώ, με κοίταζαν οι ηθοποιοί στο στήθος, την ώρα που μιλούσα. Έχω ζήσει τέτοια πράγματα. Στην πρώτη μου δουλειά στην Ελλάδα πριν πολλά χρόνια, ντύθηκα ως άντρας, χωρίς να καταλάβω γιατί. Έβαλα γραβάτα, αντρικό κοστούμι και πήγα στην πρόβα. Μετά το ξανασκέφτηκα και λέω «μα, τι κάνεις;».
Όλα αυτά έχουν εγγραφεί, κατά κάποιον τρόπο, μέσα μου. Ήταν ένας δρόμος που πάντοτε έπρεπε να υπερβάλλω για να αποδείξω ότι μπορώ να διαχειριστώ ένα υλικό και να φέρω εις πέρας ένα έργο. Κατάλαβα στην πορεία τους λόγους. Όταν ήμουνα πιο μικρή δεν καταλάβαινα γιατί γίνεται όλο αυτό, δεν μπορούσα να το επεξεργαστώ καθόλου κι έτσι ξαναγύρισα στην Αγγλία κάποια στιγμή.
Στην Ελλάδα, ένιωθα ότι δεν υπήρχε μια ειλικρινής τοποθέτηση απέναντι στο παραγόμενο έργο. Ο διάλογος δεν είχε ανοίξει επί της ουσίας, είχε ανοίξει για το τι είμαι γυναίκα, είμαι μικρή, είμαι κοριτσάκι και αυτό δεν το καταλάβαινα. Μου πήρε πάρα πολλά χρόνια να δω ότι κάποιες διακρίσεις που υφίσταμαι, δεν έχουν να κάνουν με την αξία μου, αλλά έχουν να κάνουν με τη διαφορετικότητά μου.
Γι’ αυτό και στηρίζω πάρα πολύ τις γυναίκες, ειδικά τις νεότερες, που προσπαθούν και παλεύουν. Τώρα, βέβαια, έχουν αλλάξει τα πράγματα. Σήμερα, το πρόβλημα έχει αρθρωθεί, τότε δεν υπήρχε καν χώρος στον δημόσιο λόγο, για να διατυπωθεί. Γίνονται πάρα πολλές ζυμώσεις και αυτό είναι πολύ καλό. Βρισκόμαστε σε μία μετάβαση.
Τι θα έλεγες σήμερα σε ένα κορίτσι, σε ένα queer άτομο που σπουδάζει σκηνοθεσία;
Θα έλεγα κάτι που ανακάλυψα μέσα στα χρόνια, κάνοντας πάρα πολλές δοκιμές και πολλές φορές αφήνοντας τον εαυτό μου, για να δώσω αυτό που καταλάβαινα ότι πρέπει να δώσω. Κάποια στιγμή, επειδή έφτασα στο σημείο να χάσω τον εαυτό μου, έκανα ένα άλμα πίστης κι έπεσα στην αγκαλιά του εαυτού μου.
Αυτό που θα έλεγα λοιπόν είναι να παραμείνουν οι εαυτοί τους και να κάνουν αυτό που πραγματικά τους/τις εκφράζει· να επιμείνουν, να βρουν στο σύστημα ρωγμές, για να μπορέσουν να ακουστούν. Γιατί το σύστημα δεν ανοίγει, δεν δίνει αυτές τις δυνατότητες, αλλά υπάρχουν ρωγμές και θέλει ιδιαίτερη επιμονή, για να υπάρξεις, όπως και στη ζωή βέβαια, όχι μόνο στην τέχνη.
«Μου πήρε πάρα πολλά χρόνια να δω ότι κάποιες διακρίσεις που συμβαίνουν δεν έχουν να κάνουν με την αξία μου, αλλά με τη διαφορετικότητά μου»
Επίσης, θα μιλούσα για εξωστρέφεια και αλληλοϋποστήριξη των θηλυκοτήτων μεταξύ τους, πράγμα που στην Ελλάδα τώρα έχει αρχίσει να δημιουργείται. Πολλά θέματα δεν έχουν ακόμα ειπωθεί, ενώ οι γυναίκες του χώρου τα ξέρουμε. Υπάρχει φόβος, ευτυχώς (σ.σ. από την πλευρά αυτών που έχουν κακοποιητικές συμπεριφορές) και κρατιούνται κάπως τα πράγματα.
Έχουν περάσει τρία χρόνια από την πυροδότηση του ελληνικού #MeToo στο θέατρο. Εσύ πώς το αποτιμάς;
Πιστεύω ότι είναι καλύτερα τα πράγματα. Οι ηθοποιοί γνωρίζουν περισσότερο τα δικαιώματά τους. Έχει δημιουργηθεί θεσμικά μια δυνατότητα καταγγελίας σε περίπτωση σεξουαλικής ή άλλης κακοποίησης στον εργασιακό χώρο και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Έχουμε, όμως, ακόμα πολλή δουλειά. Εννοώ ότι μια γυναίκα θα φτάσει να καταγγείλει κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά ακραίο, π.χ. να την κυνηγάει κάποιος στο καμαρίνι της. Ξέρω περίπτωση γυναίκας που έπαθε ατύχημα στον εργασιακό χώρο, λόγω παρενόχλησης. Αυτό δεν έχει καταγγελθεί και ούτε πρόκειται.
Πώς πιστεύεις ότι σε βλέπουν οι ομότεχνοί σου στην Ελλάδα;
Δεν το γνωρίζω αυτό. Μήπως ξέρεις εσύ να μου πεις (γέλια); Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι που με στηρίζουν, όπως κι εγώ στηρίζω καλλιτέχνες που αγαπάω. Μου κάνει εντύπωση που διαβάζω Virginia Woolf και ταυτίζομαι ακόμα (γέλια). Αναρωτιέμαι τι έχει συμβεί, όλα αυτά τα χρόνια τι καταφέραμε.
Είναι μια στροφή προς τον εαυτό η τέχνη. Δεν πρέπει να μπερδεύουμε την αποδοχή των άλλων με την ικανοποίηση του να βρεις μια πηγή έμπνευσης και να μπορέσεις να εκφραστείς. Αυτή από μόνη της είναι η μεγαλύτερη ευλογία: το να έχεις φωνή και να μπορείς να μιλήσεις, αφού φυσικά την έχεις βρει τη φωνή σου, πράγμα καθόλου αυτονόητο.
Ποια είναι σήμερα μια εικόνα ευτυχίας για σένα;
Μου έρχονται δύο εικόνες, να περπατάω μόνη μου στην έρημο γιατί το έζησα πρόσφατα στη Σαχάρα και ήταν μια τρομερή εμπειρία και μια αντίθετη εικόνα -έτσι είμαι κι εγώ- να υπάρχει αποδοχή για το έργο επί της ουσίας, να αισθάνομαι ότι έχει κινητοποιηθεί κάτι στο κοινό. Δύο πολύ διαφορετικές στιγμές, εγώ με τον εαυτό μου κι εγώ στο πλήθος. Είμαι και πολύ μοναχική, ιδίως όταν γράφω, και με αρκετό κόσμο, σε άλλες στιγμές.
Όσο πλησιάζει το καλοκαίρι, τόσο περισσότερο εμπλουτίζεται η ατζέντα των εκδηλώσεων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη με συναυλίες, φεστιβάλ και παραστάσεις. Καθώς αφουγκραστήκαμε τον συλλογικό παλμό, ο οποίος επιτάσσει τρόπους ψυχαγωγίας και απαγκίστρωσης από την ανυπόφορη ρουτίνα, συγκεντρώσαμε τις τοπ εκδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στις οποίες η διασκέδαση δεν συνεπάγεται τραπεζικό άλγος.
Αθήνα
Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου στην Τεχνόπολη – 24 & 25/05
Μετά από αρκετά χρόνια συναυλιών, φορτισμένα με μια απρόσμενη ανταπόκριση και αγάπη, φτάνει στο τέλος της η «Διονυσιακή» περίοδος*. (Αν και όταν επιστρέψω, το Απολλώνειο στοιχείο θα υπερτερεί).
Θα κλείσει πανηγυρικά με λιγοστές εμφανίσεις που θα γίνουν Αθήνα και Θεσσαλονίκη από τα μέσα Μαΐου έως και τα μέσα Ιουνίου, θα έχω, δε, τη χαρά και την τιμή, στην υπάρχουσα ομάδα συνεργατών, να προστεθούν η Βάσω Δημητρίου και ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος –ως μουσικοί– και η Μάρθα Φριντζήλα, ως ερμηνεύτρια.
*Τάδε Έφη Μάρθα
Έτσι, το –ειδικών συνθηκών– υπερσχήμα θα διαμορφωθεί ως εξής:
Το 5ο Φεστιβάλ Agatha Αστυνομικής Λογοτεχνίας στο Σεράφειο
Το 5ο Αστυνομικό Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας Agatha που θα λάβει χώρα στην Αθήνα από 8/5 έως 5/6 θα περιλαμβάνει παρουσιάσεις βιβλίων, ομιλίες, σεμινάρια, εργαστήρια, θεατρικές παραστάσεις και κάθε λογής δρώμενα με προσκεκλημένους από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η κορύφωση των δράσεων θα πραγματοποιηθεί στις 24-26 Μαΐου στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων. Σε αυτό το τριήμερο καλεσμένοι είναι οι Γάλλοι συγγραφείς Hervé Le Corre και Bernard Minier, καθώς και ένας από τους διασημότερους Τούρκους συγγραφείς της εποχής μας και ιδιαίτερα αγαπητός στο ελληνικό κοινό, ο Ahmet Umit.
Για ακόμη μία χρόνια το Athens Music Week (AMW) επιστρέφει από τις 22 έως τις 25 Μαΐου σε κεντρικούς συναυλιακούς χώρους της πόλης για ένα εορταστικό τετραήμερο γεμάτο συζητήσεις, παρουσιάσεις, εκπαιδευτικά workshops, διαδραστικές εμπειρίες, πάρτι και φυσικά πολλές showcase συναυλίες από εγχώρια και διεθνή ονόματα! Τα live θα πραγματοποιηθούν στην ευρύτερη γειτονιά του Κεραμεικού και πιο συγκεκριμένα στα ARCH, Oddity και Gazi View δημιουργώντας μία αστική εμπειρία φεστιβάλ!
Με περισσότερους από 200 καλεσμένους εκπροσώπων καλλιτεχνικών δικτύων, φεστιβάλ, showcase συνεδρίων, συναυλιακών χώρων και στελεχών εταιρειών από το ευρύτερο μουσικό οικοσύστημα, καθώς και με περισσότερα από 36 καλλιτεχνικα σχήματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό, το Athens Music Week γίνεται και φέτος ο τόπος συνάντησης των ανθρώπων του μουσικού τοπίου –επαγγελματιών, καλλιτεχνών και μουσικόφιλων– καλώντας τους να μοιραστούν το πάθος τους για τη μουσική μέσα από τις πολυάριθμες δράσεις του φεστιβάλ.
Στο Κινηματοθέατρο «Κώστας Γαβράς» του Δήμου Περιστερίου (Βασιλικών 6, Κηπούπολη) διοργανώνεται μια σειρά από πολιτιστικές δράσεις εντελώς δωρεάν.
Σε αυτό το πλαίσιο, στις 25 Μαΐου και ώρα 18:00 και στις 26 Μαΐου και ώρα 11:00, θα πραγματοποιηθεί η κινηματογραφική προβολή της ταινίας κινουμένων σχεδίων «Μάβκα: Το ξωτικό του δάσους».
Ας ζήσουμε ένα διαφορετικό πρωινό Σαββάτου, στο Μουσείο της Ακρόπολης θα ανακαλύψουμε, μαζί με τους αρχαιολόγους, τις κρυφές ιστορίες 20+1 αριστουργημάτων, που οι ίδιοι διάλεξαν για εμάς. Μύθοι και θρύλοι, δοξασίες και παραδόσεις, ιστορικά ορόσημα και ανθρώπινες ιστορίες μετουσιώνονται σε τέχνη και υφαίνουν μια βιωματική εμπειρία, σε έναν ξεχωριστό περίπατο στους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου.
Αγγλικά κάθε Σάββατο, στις 10:30 π.μ.
Ελληνικά κάθε Σάββατο, στις 12:30 μ.μ.
Διάρκεια: 90 λεπτά
Εγγραφές γίνονται την ημέρα της παρουσίασης στο Γραφείο Πληροφοριών του Μουσείου. Έως 30 επισκέπτες ανά παρουσίαση. Τηρείται σειρά προτεραιότητας.
«Μάρτυρας Κατηγορίας» της Αγκάθα Κρίστι στο Κολοσσαίον
Ο Λέοναρντ Βόουλ κατηγορείται για τη δολοφονία μιας πλούσιας χήρας. Όλες οι ενδείξεις συνηγορούν ότι αυτός είναι ο δολοφόνος. Ο δαιμόνιος ποινικολόγος Ουίλφρεντ Ρόμπαρτς που αναλαμβάνει την υπεράσπισή του ωστόσο, δεν είναι τόσο σίγουρος για την ενοχή του. Ο αγώνας του νεαρού άνδρα να μην καταδικαστεί θα κριθεί στα έδρανα του δικαστηρίου όπου οι μαρτυρίες είναι συντριπτικά εναντίον του και η ετυμηγορία των ενόρκων φαίνεται μονόδρομος. Μόνη μάρτυρας για την υπεράσπισή του είναι η αινιγματική σύζυγός του που κρατάει την άκρη του νήματος και τη λύση του γρίφου.
Η Art Thessaloniki Fair έρχεται για ακόμη μία χρονιά να δώσει το δυναμικό παρόν στα εικαστικά δρώμενα της Ελλάδας. Η έκθεση διοργανώνεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στον μεγαλύτερο εκθεσιακό χώρο της Ελλάδος στη Δ.Ε.Θ.-HELEXPO με Καλλιτεχνικό Διευθυντή τον Παντελή Τσάτση και με τη συμμετοχή 80 γκαλερί και projects απ’ όλο τον κόσμο, από τις 23 έως τις 26 Μαΐου 2024.
Ήδη από την πρώτη διοργάνωση, το 2016, αναδεικνύεται η επενδυτική πλευρά της τέχνης με τη συμμετοχή γκαλερί από την Ελλάδα, Ευρώπη, Ασία, ΗΠΑ καθώς και η πολιτιστική πλευρά της με την εξέχουσα συμμετοχή του Hellenic DIASPORA Foundation με έργα των Lucas Samaras, Chryssa, Takis, Lynda Benglis, Philolaos, Peter Voulkos, Stamos, Yiannis Bouteas, William Baziotes. Επιπλέον, στην έκθεση συμμετέχουν η Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Θεσσαλονίκης και το Μουσείο Κωνσταντίνου Ξενάκη Δήμου Σερρών.
Τιμώμενη καλλιτέχνις γι’ αυτή τη χρονιά είναι η διεθνώς καταξιωμένη, Όπυ Ζούνη.
Επίσης, σ’ αυτή τη διοργάνωση για 4η συνεχόμενη χρονιά, σε συνεργασία με την ΠΕΕΒΕ, παρουσιάζονται τα βραβεία «MATAROA» για νέους καλλιτέχνες ως 33 χρόνων και για 2η χρονιά δίνεται η ευκαιρία σε ανεξάρτητους καλλιτέχνες να συμμετέχουν μαζί με άλλα projects, όπως είναι η συμμετοχή των συλλόγων αποφοίτων της Σχολής Καλών Τεχνών και άλλων καλλιτεχνικών σωματείων από όλη την Ελλάδα.
Δείτε αναλυτικά τις γκαλερί που συμμετέχουν και το πρόγραμμα, εδώ.
Για ακόμη μια χρονιά, η Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης διοργανώνει την «Ανοιχτή Θεατρική Σκηνή της Πόλης» στο Δημοτικό Θέατρο Άνετον και σε άλλους εσωτερικούς και εξωτερικούς δημόσιους χώρους της Θεσσαλονίκης.
Η φετινή διοργάνωση, με διάρκεια από 3 Απριλίου έως 2 Ιουνίου 2024, έχει σταθερό προσανατολισμό στην προβολή και ενίσχυση των νέων, επαγγελματικού χαρακτήρα, θεατρικών ομάδων της πόλης.
Διαβάστε τις αστρολογικές αναλύσεις του Αντρέα Jason για τον πρώτο μήνα του καλοκαιριού.
Τι ωραίος μήνας ο Ιούνιος. Καλοκαίρι, θάλασσες, ήλιος και Δίας στους Διδύμους. Ειδικά το τελευταίο είναι η καλύτερη είδηση. Ο Δίας είναι ο πλανήτης της τύχης, της επέκτασης, των θετικών αλλαγών και όποτε μας αγγίζει φέρνει επιτυχίες. Για έναν ολόκληρο χρόνο είναι γεγονός ότι θα βρίσκεται σε αυτήν την θέση και θα ευνοηθούν 6 ζώδια.
Ναι καλά διάβασες, έξι! Μήπως θα ευνοηθεί και το δικό σου; Αν έχεις ωροσκόπο πιάνεται, μην αγχώνεσαι. Θα τα αναλύσουμε όλα παρακάτω.
Όπως είναι φυσικό κι επόμενο, το πρώτο ζώδιο που παίρνει όλη την εύνοια είναι αυτό των Διδύμων. Οι Δίδυμοι θα νιώσουν δυνατοί με τον Δία στο πλάι τους, θα γεμίσουν εύνοια και χαρά, θα δουν την ζωή πολύ πιο αισιόδοξα και θα τους έρθουν πολλά δωράκια από το σύμπαν.
Είναι πολύ καλή ευκαιρία να δουν τα πράγματα με μια άλλη οπτική και αν ταλαιπωρήθηκαν τα τελευταία χρόνια, τώρα θα ηρεμήσουν. Η αλήθεια είναι πως θα ευνοηθούν κυρίως για τον μήνα του Ιουνίου αυτοί που ανήκουν στο πρώτο δεκαήμερο (όσα άτομα έχουν γεννηθεί στις αρχές του ζωδίου). Οι υπόλοιποι θα ακολουθήσουν με τη σειρά τους και θα βιώσουν την τύχη μέσα στους επόμενους μήνες. Όπως και να ‘χει, η εύνοια είναι εύνοια και δεν μας χαλάει το πότε θα έρθει στη ζωή μας, αλλά η ίδια η ουσία της. Οι έχοντες ωροσκόπο θα χρειαστεί να προσέξουν μόνο τα περιττά κιλάκια που θα πάρουν από καλοπέραση, αλλά σε γενικές γραμμές θα τα περάσουν ζάχαρη.
Το αλλά ζώδια που δέχονται την εύνοια και βρίσκονται ψηλά στην λίστα δεν είναι άλλα από εκείνα του αέρα. Ο Ζυγός και ο Υδροχόος θα έχουν εξίσου έναν όμορφο μήνα καθώς γνωρίζουμε πως δεν έχουν περάσει και ιδιαίτερα καλά στο παρελθόν.
Ο Ζυγός δέχεται από πέρυσι πολλές εκλείψεις και έχει ταλαιπωρηθεί, ενώ ο Υδροχόος είχε για 2.5 χρόνια τον Κρόνο από πάνω του και δεν τον άφησε να περάσει ιδιαίτερα καλά. Είναι αλήθεια πως αυτά τα 3 ζώδια θα ξεκινήσουν να μπαίνουν σε ένα πιο ευχάριστο κλίμα και με συνοδηγό την τύχη, θα πορευτούν για μεγάλα πράγματα και επιτυχίες.
Το ζώδιο του Ζυγού, μάλιστα, θα έχει ιδιαίτερη τύχη στο ερωτικό κομμάτι, καθώς το φλερτ είναι η ζωή του και αυτό τον ενδιαφέρει πάρα πολύ. Αν σκέφτεστε να γίνετε γονείς, τώρα είναι η ώρα (και για έναν χρόνο αυξάνονται οι πιθανότητες). Δεν θα το κρύψω, αλλά θα υπάρχει και στα τυχερά παιχνίδια μια κάποια εύνοια. Ωστόσο, αυτό με δική σας ευθύνη και μόνο. Απαιτείται προσοχή. Τέλος, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία να ασχοληθείτε με επιχειρήσεις και γιατί όχι; να ιδρύσετε μία.
Από την άλλη πλευρά, το ζώδιο του Υδροχόου θα γευτεί έναν αέρα αισιοδοξίας, θα δει τα πράγματα για το μέλλον πολύ ευχάριστα, θα πετύχει πολλά σε νομικά ζητήματα και τα ταξίδια θα είναι ο κύριος πρωταγωνιστής. Επίσης, το κομμάτι των σπουδών και της γνώσης γενικότερα θα σε απασχολήσει και θα βρεις λύσεις. Ίσως είναι στιγμή να ασχοληθείς σοβαρά με αυτό που πραγματικά επιθυμείς για να μείνεις ευχαριστημένος/-η.
Τα δύο ζώδια της λίστας που ακολουθούν είναι αυτά που σχηματίζουν εξάγωνο (μια τυχερή όψη με ευκαιρίες) με το ζώδιο του Διδύμου και είναι αυτά του Κριού και Λέοντα. Αυτά τα δύο ζώδια της φωτιάς θα υποδεχτούν με έναν ωραίο τρόπο τον Δία και φυσικά δεν θα τα αφήσει έτσι παραπονεμένα.
Οι Κριοί θα καταλάβουν πόσο σημαντικοί είναι οι φίλοι τους, θα μεγαλώσει ο κύκλος τους και θα έχουν έμπνευση σε όλα όσα σχεδιάζουν για το μέλλον. Αν ανήκετε σε ομάδες ή κάποιο σύλλογο ή κάποια οργάνωση, θα δείτε γεγονότα να εξελίσσονται μπροστά σας που θα είναι για καλό και μόνο.
Όσον αφορά στο ζώδιο του Λέων, θα έχει τύχη σε θέματα επικοινωνίας, εμπορίου και μετακινήσεων. Θέλετε να αγοράσετε κάποιο μεταφορικό ή να αποκτήσετε κάποιο δίπλωμα; Τώρα είναι η ευκαιρία. Θέλετε να αυξήσετε το πελατολόγιό σας και να ενισχύσετε την εταιρεία σας με τεχνολογικά εξαρτήματα; Αυτό το ρίσκο θα σας ενισχύσει. Θέλετε να κάνετε περισσότερες μετακινήσεις; Θα κάνετε σίγουρα. Είναι μια καλή περίοδος για εσάς να κάνετε νέες γνωριμίες κι αν ασχολείστε με εμπόριο, οι δημόσιες σχέσεις που αναπτύσσονται θα σας βοηθήσουν στο έπακρο.
Ποιό όμως είναι το έκτο ζώδιο που δέχεται πάρα πολύ μεγάλη εύνοια από αυτήν την θέση του Δια; Μα φυσικά αυτό που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το ζώδιο των Διδύμων, ο αγαπημένος Τοξότης. Οι γεννημένοι του πρώτου δεκαημέρου σε αυτό το ζώδιο θα καταλάβουν τι πάει να πει Διας και τα δώρα που έρχονται είναι φανταστικά.
Η αλήθεια είναι πως οι Τοξότες εκ φύσεως θέλουν να απολαύσουν την ελευθερία και τον γάμο δεν τον συμπαθούν τόσο, αλλά τώρα είναι μια σπουδαία συγκυρία για να γνωρίσουν έναν σύντροφο που περίμεναν χρόνια. Το ενδεχόμενο του γάμου είναι πιθανό. Αν από την άλλη αναζητάτε συνέταιρο για να ανοίξετε μια επιχείρηση, είναι εξίσου πιθανό και για αυτό χρειάζεται να έχετε τα μάτια σας δεκατέσσερα.
Με αφορμή το έξυπνο statement της ηθοποιού στο κόκκινο χαλί των Καννών για την ειρήνη στην Παλαιστίνη, ανατρέχουμε στην ιστορία του πολιτικού ακτιβισμού στον χώρο του θεάματος, εξετάζοντας τη σημασία του στην επιρροή του κοινού.
«Δεν είμαι από το Ισραήλ ή την Παλαιστίνη. Δεν είμαι πολιτικός. Δεν είμαι κάποια αυθεντία. Όμως είμαι μάρτυρας και έχοντας γίνει μάρτυρας του ανθρώπινου κόστους του πολέμου, της βίας και των διώξεων με την επίσκεψή μου σε πρόσφυγες απ’ άκρη σ’ άκρη στον κόσμο, δεν μπορώ να αποστρέψω το βλέμμα μου». Αυτά δήλωνε η Cate Blanchett τον περασμένο Νοέμβριο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενώνοντας τη φωνή της με περισσότερες προσωπικότητες του Hollywood και ζητώντας κατάπαυση πυρός στη δοκιμαζόμενη από τους βομβαρδισμούς τουΙσραήλΛωρίδα της Γάζας.
Η στάση της Cate Blanchett θα είχε ήδη γίνει γνωστή λίγο καιρό πριν, μέσα από την υπογραφή της ανοιχτής επιστολής Artists4Ceasefire, που καλούσε τον πρόεδρο Joe Biden σε πρωτοβουλίες για τον τερματισμό της γενοκτονίας.
Δεν θα προκαλούσε λοιπόν εντύπωση στο κοινό το νέο πολιτικό statement της πολυβραβευμένης ηθοποιού, η οποία για ακόμη μια φορά ανέδειξε το Παλαιστινιακό ζήτημα, χρησιμοποιώντας το κόκκινο χαλί των Καννών για να το κάνει πράξη. Μεταφορικά και κυριολεκτικά, μιας που η Cate Blanchett επέλεξε έναν ιδιαίτερο τρόπο για να πει πολλά χωρίς να πει τίποτα: φορώντας μια μαύρη τουαλέτα δια χειρός Haider Ackermann για τον οίκο Jean Paul Gaultier, το στρίφωμα και η φόδρα της οποίας ήταν στα κατάλληλα χρώματα (πράσινο και λευκό) ώστε σε συνδυασμό με το φόντο του κόκκινου χαλιού να δημιουργείται ένα συμβολικό σχήμα που παρέπεμπε στην Παλαιστινιακή σημαία.
Όλα τα παραπάνω θα γίνονταν πράξη σύμφωνα με την Παλαιστινο-Αμερικανίδα ιστορικό του ρούχου και ερευνήτρια, Wafa Ghnaim, με έμπνευση από την πρώτη intifada του 1987, όταν και θα απαγορευόταν η χρήση της σημαίας. Ο κόσμος θα αναζητούσε τότε εναλλακτικά σύμβολά της και έτσι θα προέκυπτε μεταξύ άλλων και το περίφημο καρπούζι που βλέπουμε μέχρι σήμερα.
Η εμφάνιση της Cate Blanchett στις Κάννες θα γινόταν σύντομα viral σε όλο το Διαδίκτυο, διχάζοντας ωστόσο στην πραγματικότητα το κοινό. Από τη μια, οι υπέρμαχοι της πράξης και άτομα που το προηγούμενο διάστημα θα καλούσαν στην «ψηφιακή γκιλοτίνα» –το μπλοκάρισμα δηλαδή στα κοινωνικά μέσα– όσων celebrities δεν λάμβαναν δημόσια θέση για τη γενοκτονία του λαού της Παλαιστίνης.
Από την άλλη, μια μερίδα του πληθυσμού που παρά το γεγονός ότι στηρίζει τον πυρήνα του μηνύματος, δεν μπορεί και να μην σταθεί στην ειρωνεία του ότι αυτό προβάλλεται στον glamorous κόσμο ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ, όταν μιλάμε στην ουσία για ανθρώπινες ζωές και εγκλήματα πολέμου.
Όμως ανατρέχοντας στην ιστορία του πολιτικού ακτιβισμού στον κόσμο του θεάματος, η σημασία του να συνεχίζεται αυτός και στις μέρες μας μοιάζει αυτονόητη. Αρκεί κανείς να φέρει στο νου του αντίστοιχες στιγμές που τελικά θα σημάδευαν την ποπ κουλτούρα και στις οποίες θα ανατρέχαμε πολλά χρόνια μετά ως σημεία καμπής της ίδια της ιστορίας.
Ο πολιτικός ακτιβισμός των Hollywood Ten το μακρινό 1947 θα ήταν ίσως η στιγμή που όλα ξεκινούσαν. Το εν λόγω group σεναριογράφων, σκηνοθετών και παραγωγών του Hollywood θα ήταν η πρώτη μερίδα ανθρώπων του θεάματος που θα έμπαινε σε μαύρη λίστα στις ΗΠΑ, όταν αυτή θα αρνούνταν να δώσει κατάθεση για το φερόμενο ως «κομμουνιστικό παρελθόν» της, κάνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα σαφές πολιτικό statement. Η άρνηση αυτή θα οδηγούσε μάλιστα τους δημιουργούς σε φυλάκιση από 6 έως 12 μήνες το 1950, η οποία ωστόσο θα αφύπνιζε την αμερικανική κοινωνία ως προς τα φλέγοντα ζητήματα της ελευθερίας του λόγου και της πολιτικής έκφρασης την περίοδο του μακαρθισμού.
Ας θυμηθούμε και το επίσης μακρινό 1973 τι έκανε ο Marlon Brando στην τελετή απονομής των βραβείων Oscar, στέλνοντας τη Sacheen Littlefeather για να αρνηθεί το αγαλματίδιό του, συμβάλοντας στην ανάδειξη του ζητήματος της στερεοτυπικής αναπαράστασης των Ιθαγενών Αμερικανών στον κόσμο του θεάματος και φυσικά της καταπάτησης της ίδιας της γης τους, ιστορικό γεγονός που λειτούργησε ως δομικό στοιχείο του σύγχρονου κράτους των ΗΠΑ.
Ένα χρόνο πριν, η θρυλική Jane Fonda ή “Hanoi Jane” όπως θα αποκαλούνταν για χρόνια, θα επισκεπτόταν το Βιετνάμ, στέλνοντας ένα ηχηρό αντιπολεμικό μήνυμα από την πλευρά του Hollywood που θα ηχούσε σε ολόκληρο τον κόσμο και θα ενωνόταν με το αντιπολεμικό κίνημα που θα λάμβανε σύντομα γιγαντιαίες διαστάσεις.
Τα παραδείγματα είναι δεκάδες όλες τις επόμενες δεκαετίες, αν σκεφτεί κανείς τον ρόλο που έπαιξε ο ακτιβισμός του George Clooney για να φτάσει στις οθόνες όλου του κόσμου η ενημέρωση για τη γενοκτονία στο Darfur στις αρχές της νέας χιλιετίας, ή και αυτός του Sean Penn μεταξύ πολλών άλλων, για την ανάδειξη της ελλιπούς μέριμνας του αμερικανικού κράτους πριν αλλά και μετά τον θανατηφόρο τυφώνα Katrina.
Να σκεφτούμε επίσης τη σημασία της συμμετοχής της Alyssa Milano και της Rose McGowan στην ανάδειξη του κινήματος #MeTooτο 2017, όταν με την online παραδοχή ότι οι δυο τους έχουν πέσει θύματα κακοποίησης/βιασμού, όχι απλά θα αναδείκνυαν τι συνέβαινε εντός Hollywood, αλλά θα έδιναν το κουράγιο σε γυναίκες και θηλυκότητες εκτός αυτού για να μιλήσουν και για τα δικά τους τραυματικά βιώματα.
Πώς θα ήταν άραγε η ζωή εκατομμυρίων Μαύρων Αμερικανών αν δεν ένωναν τη φωνή τους με το κίνημα Black Lives Matter και προσωπικότητες όπως ο Michael B. Jordan και η Viola Davis, ιδιαίτερα μετά και τη σοκαριστική δολοφονία του George Floyd του 2020;
Μερικές φορές, οι πολιτικές δηλώσεις ακόμη κι από θέση υψηλού προνομίου κάνουν την διαφορά στη δημόσια σφαίρα και επηρεάζουν με τον τρόπο τους ολόκληρη την ιστορία. Αρκεί να μην ξεχνάμε ότι τελικά είναι στο χέρι των ίδιων των λαών να κάνουν τους συμβολισμούς πράξη.
Τα αριστερά κόμματα αποκλείουν συμμαχίες με την ακροδεξιά ενόψει των ευρωεκλογών και δηλώνουν πως δεν θα εγκαταλείψουν τις δημοκρατικές αρχές τους.
«Οι ταραγμένοι καιροί απαιτούν σαφή πορεία και σταθερή στάση. Δεν ανέχονται την ασάφεια ή τη δειλία», ανέφερε η κοινή έκκληση που δημοσιεύθηκε στον Guardian από αριστερές φυσιογνωμίες σε όλη την Ευρώπη.
«Ήρθε η ώρα να γίνουμε δημοκράτες της μάχης, όχι πια της συνήθειας ή της άνεσης» τονίζουν.
«Ενώ η ακροδεξιά προοδεύει σε όλη την Ευρώπη, δεσμευόμαστε πανηγυρικά να μην εγκαταλείψουμε τις δημοκρατικές, ανθρωπιστικές και ενωτικές μας αρχές», ανέφερε η ανακοίνωση των αριστερών, οι οποίοι δεσμεύονται να οικοδομήσουν «ένα ισχυρό τοίχος ενάντια στην ακροδεξιά» σε όλα τα επίπεδα.
Οι υπογράφουσες και υπογράφοντες δεσμεύτηκαν να «απορρίψουν κάθε εκλογική ή κυβερνητική συμμαχία με ακροδεξιά κόμματα, σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο, και να αποκλείσουν αμέσως κάθε σχηματισμό από την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατική μας οικογένεια που παραβιάζει αυτόν τον κανόνα».
❔Πώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκανε τη ζωή μας καλύτερη τα τελευταία πέντε χρόνια
— Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιo (@Europarl_EL) May 16, 2024
Ανάμεσα στους υπογράφοντες περιλαμβάνονται ο ευρωβουλευτής Raphaël Glucksmann, επικεφαλής της λίστας του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος και ο Frans Timmermans, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ηγετικό στέλεχος του ολλανδικού Εργατικού Κόμματος (PvdA).
Από το Βελγικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS), συμμετείχε στην έκκληση ο Paul Magnette, όπως επίσης και ο Nicolas Schmit, επικεφαλής υποψήφιος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), ο Ισπανός Σοσιαλιστής Iratxe García, η Γερμανίδα Σοσιαλδημοκράτισσα Katarina Barley, ο Πολωνός Robert Biedroń και η Ιταλίδα Elly Schlein.
Πριν από ένα μήνα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen είχε δηλώσει ότι η κεντροδεξιά ομάδα της δεν θα συνεργαστεί μελλοντικά με εθνικοσυντηρητικά και ακροδεξιά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων των Αδελφών της Ιταλίας, του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS) της Πολωνίας και του Vox της Ισπανίας.
Επιπλέον, την προηγούμενη εβδομάδα το κεντροδεξιό ολλανδικό κόμμα VVD αποφάσισε να συμμετάσχει σε σχηματισμό κυβέρνησης μαζί με το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (PVV) του Geert Wilders. Μετά από αυτήν την κίνηση, η φιλελεύθερη ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου -στην οποία ανήκει το VVD- θα διεξάγει ψηφοφορία για το αν θα επιτραπεί στο κόμμα να παραμείνει μέλος.
Τα ακροδεξιά και συντηρητικά κόμματα προβλέπεται να σημειώσουν σημαντικές νίκες σε αυτές τις ευρωεκλογές, βγαίνοντας πρώτα σε εννέα χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Αυστρίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας, και δεύτερα ή τρίτα σε εννέα ακόμη χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Σουηδίας.
Europe's far-right figureheads Marine Le Pen and Giorgia Meloni are hinting they could join forces following this summer's EU elections, after Le Pen's French party announced a break with its radical German ally AfD ➡️https://t.co/V7jXJAGOuapic.twitter.com/Z5il173loC
Η ισχυρότερη ακροδεξιά παρουσία στο ευρωκοινοβούλιο και σε αρκετές εθνικές κυβερνήσεις σε όλη την ήπειρο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο βασικά σχέδια της ΕΕ, όπως η πράσινη συμφωνία και η πρόσφατα συμφωνηθείσα δέσμη μέτρων για το μεταναστευτικό.
Για τις επιθέσεις της ακροδεξιάς απέναντι σε μειονότητες, η κοινή έκκληση των Ευρωπαίων αριστερών αναφέρει: «Θα είμαστε εκεί. Όπου επιτίθεστε στα δικαιώματα των γυναικών και τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+: θα είμαστε εκεί. Οπουδήποτε προσβάλλετε έναν Ευρωπαίο πολίτη για να τον υποβιβάσετε [sic], να τον ταπεινώσετε ή να τον απανθρωποποιήσετε: θα είμαστε εκεί».
Δήλωσαν ακόμη ότι θα αντισταθούν στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά «χωρίς να αποδυναμωθούν ή να λυγίσουν».
«Όταν ένας Ευρωπαίος πολίτης δέχεται επίθεση και εξευτελίζεται εξαιτίας αυτού που είναι, είναι ολόκληρη η Ευρώπη και, πέρα από αυτό, η ανθρωπότητα που δέχεται επίθεση και εξευτελίζεται», αναφέρουν.
Το διακύβευμα είναι υψηλό, οι ισορροπίες λεπτές και η δημοκρατία μας εύθραυστη. Αυτή ήταν μία υπόσχεση για απόρριψη σύναψης συμμαχιών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εγχώρια τι συμβαίνει;
Θα αφήσουμε για πολύ ακόμη την ακροδεξιά να δένει και να λύνει εντός και εκτός Βουλής; Να επιτίθεται σε ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, σε μετανάστες και προσφυγόπουλα, σε Ρομά και σε κάθε ευάλωτο μέλος της ρημάδας της κοινωνίας μας; Θα βάλουμε φρένο σε όλο αυτό τον οχετό της ρητορικής μίσους; Των απάνθρωπων πολιτικών και πρακτικών του ελληνικού κράτους που ωθούν σε ακραία φτωχοποίηση όλο και μεγαλύτερα κομμάτια του πληθυσμού;
Οι δύσκολοι καιροί απαιτούν δύσκολα μέτρα. Είναι όμως τόσο δύσκολο να πούμε όχι στον ρατσισμό, το μίσος και την ξενοφοβία; Ή μήπως οι μεγαλύτερες δυσκολίες θα εμφανιστούν αν δεν κάνουμε κάτι άμεσα;
Εφιαλτική νύχτα με αδυσώπητους βομβαρδισμούς στη Γάζα από το Ισραήλ.
Η χθεσινή ημέρα αποτέλεσε τομή στην διπλωματική ιστορία της Παλαιστίνης, αφού τρεις χώρες (η Ισπανία, η Νορβηγία και η Ιρλανδία) αναγνώρισαν την κυριαρχία της ως ανεξάρτητο κράτος, σε μία προσπάθεια να ασκηθούν διεθνείς πιέσεις στο Ισραήλ, ανακόπτοντας την αιματηρή του πορεία στη Γάζα. Δυστυχώς, όμως, όχι μόνο δεν δόθηκε σήμα για οπισθοχώρηση και επαναπροσδιορισμό σχεδιασμού, αλλά το Ισραήλ έσπευσε να απαντήσει οργισμένα στην αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους από την Ισπανία, τη Νορβηγία και την Ιρλανδία, με τον Netanyahu να υποστηρίζει πως: «αυτό ισοδυναμεί με εξύψωση της τρομοκρατίας».
Ακολούθως, το Ισραήλ εξαπέλυσε σφοδρή βομβιστική επίθεση κατά τη διάρκεια της νύχτας, σκορπίζοντας τον όλεθρο.
Το απόκοσμο βράδυ στην Παλαιστίνη
Ισραηλινά τανκς προχώρησαν στην άκρη μιας πολυσύχναστης συνοικίας στη Ράφα, χθες Τετάρτη, ενώ, κατά τη διάρκεια της νύχτας, η Παλαιστίνη τραντάχτηκε συθέμελα από τον βομβαρδισμό του Ισραήλ. Βάσει των όσων ισχυρίζεται η ισραηλινή πλευρά, «δεν έχει άλλη επιλογή από το να επιτεθεί για να “ξεριζώσει” τα τελευταία τάγματα μαχητών της Χαμάς που θεωρεί ότι έχουν καταφύγει εκεί.
«Δεν σταμάτησαν τα ισραηλινά πυρά όλη τη νύχτα», είπε ένας κάτοικος που διαμένει στη Ράφα. «Η πίεση των τανκς στα νοτιοανατολικά, εξακολουθεί να είναι περιορισμένη, αλλά η νύχτα “σφραγίστηκε” από τον πρωτοφανή βομβαρδισμό», πρόσθεσε.
Η UNRWA, η κύρια υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών στη Γάζα, εκτίμησε από τη Δευτέρα ότι περισσότεροι από 800.000 άνθρωποι είχαν εγκαταλείψει τη Ράφα από τότε που στοχοποιήθηκε από το Ισραήλ, στις αρχές Μαΐου, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για ειρήνη.
Credits: Hatem Khaled/Reuters
Μετρώντας τους νεκρούς
Οι πολύμηνες επιθέσεις του Ισραήλ σπέρνουν τον όλεθρο στο πέρασμά τους. Συγκεκριμένα, από το πρωί της Τρίτης, ισραηλινές δυνάμεις σκότωσαν 10 Παλαιστίνιους και τραυμάτισαν άλλους 25 στην κατεχόμενη πόλη Τζενίν, στη Δυτική Όχθη, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του παλαιστινιακού υπουργείου Υγείας. Ειδικότερα, το Ισραήλ εισέβαλε στην Τζενίν την Τρίτη, σκοτώνοντας 8 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν ένας έφηβος κι ένας γιατρός. Άλλα 2 άτομα σκοτώθηκαν την Τετάρτη, με τον δυσμενή αριθμό των νεκρών, που έχασαν βίαια τη ζωή τους στην Τζενίν, να ανεβαίνει, συνολικά, στους 10 και των νεκρών που σφάχτηκαν στη Δυτική Όχθη, στους 516, από τις 7 Οκτωβρίου.
Προσπαθώντας να προειδοποιήσει για την οδυνηρή εξέλιξη στην εμπόλεμη ζώνη, ο Παλαιστίνιος Πρωθυπουργός, Mohammed Mustafa, σε δήλωσή του, την Τετάρτη, μίλησε για τους κινδύνους «κλιμακούμενων επιθέσεων του ισραηλινού στη Δυτική Όχθη». Αξίζει να αναφερθεί, ότι η κατεχόμενη Δυτική Όχθη, την οποία οι Παλαιστίνιοι οραματίζονται ως τον πυρήνα ενός μελλοντικού ανεξάρτητου κράτους μαζί με τη Γάζα, τους τελευταίους μήνες καλείται να αντιμετωπίσει μια πρωτοφανή, για τη σύγχρονη ιστορία, έκρηξη βίας, με ανείπωτες κακουχίες, βασανιστήρια, εκτελέσεις εν ψυχρώ και συλλήψεις.
Credits: Osama Abu Rabee/Reuters
Οι ΗΠΑ συνεχίζουν τις αμφιλεγόμενες δηλώσεις
Παρά τις διεθνείς προσπάθειες από κινήματα, φορείς, οργανώσεις, φοιτητές και ολόκληρες κυβερνήσεις για αναγνώριση της κρατικής παλαιστινιακής κυριαρχίας και παρά τα σπουδαία βήματα που καταγράφονται σε παγκόσμιο επίπεδο, ως προς την επίτευξη της ειρήνης, η Αμερική έχει μια διαφορετική οπτική. Ο Joe Biden υποστηρίζει ότι η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους πρέπει να επιτευχθεί μέσω διαπραγματεύσεων και όχι μονομερών αναγνωρίσεων, όπως δήλωσε ο Λευκός Οίκος την Τετάρτη, αφότου γνωστοποιήθηκε η απόφαση της Ιρλανδίας, της Ισπανίας και της Νορβηγίας για αναγνώριση της Παλαιστίνης ως ανεξάρτητο κράτος.
Η εν λόγω αντίδραση φαίνεται να σηματοδότησε την απογοήτευση των ΗΠΑ, εν όψει κινητοποιήσεων ευρωπαϊκών κρατών υπέρ της αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους, η οποία είναι πράγματι συμβολική, αλλά παράλληλα συμβάλλει σε ένα αέναο ρεύμα, το οποίο κινητοποιείται συνεχώς για την κατάπαυση πυρός και τη θέσπιση ειρήνης. Σαφώς, βέβαια, η θέση της Αμερικής ήταν ευθύς εξαρχής πολύ συγκεκριμένη, ακριβώς επειδή κινείται βάσει συμφερόντων, όπως και πολλές άλλες χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, καθώς τα εγχώρια αρμόδια όργανα σιωπούν συνειδητά.
Το σύγχρονο λογοτεχνικό στερέωμα είναι γεμάτο ταλαντούχες γυναικείες φωνές.
Ειδικά την τελευταία δεκαετία, γίνεται μια πολύ ενδιαφέρουσα και συστηματική προσπάθεια από τους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους να δώσουν χώρο στη γυναικεία λογοτεχνία από τόπους και χώρους που παραμένουν σταθερά ανεξερεύνητοι στο εγχώριο κοινό. Παρακάτω, παρουσιάζονται μερικοί τίτλοι που μονοπώλησαν το ενδιαφέρον και μας έβγαλαν από την πεπατημένη.
Πιάσε το Λαγό της Lana Bastašić
Το ντεμπούτο της σερβοβόσνιας συγγραφέως μας μεταφέρει σε ένα ομιχλώδες road trip στα σημερινά, μετεμφυλιακά, Βαλκάνια. Η Σάρα ζει στο Δουβλίνο για παραπάνω από μια δεκαετία. Έχει στρώσει τη ζωή της, όλα κυλούν απρόσκοπτα, μέχρι που το τηλέφωνο χτυπάει και στην άλλη μεριά της γραμμής, είναι μια φίλη από τα παλιά. Η Λέιλα, η πρώην κολλητή της και συμμαθήτρια, της ζητάει να επιστρέψει στη Βοσνία και να την βοηθήσει να βρει τον, από χρόνια, εξαφανισμένο αδερφό της. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που τα έχει όλα, αλλά όχι με τον τρόπο που περιμένει ο αναγνώστης να τα συναντήσει.
Χωρισμένη σε δώδεκα κεφάλαια, η ιστορία παλατζάρει ανάμεσα σε παρόν και παρελθόν, ξεδιπλώνοντας το χρονικό μιας φιλίας και μιας καταστροφής. Το Πιάσε το Λαγό είναι σίγουρα ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων και ένα σκαλοπάτι για να ανακαλύψουμε τη παραγνωρισμένη σύγχρονη βαλκανική λογοτεχνία.
Ο Παράδεισος της Mieko Kawakami
Αρχές της δεκαετίας του ‘90, στην Ιαπωνία, ένας έφηβος μαθητής με προβλήματα όρασης πέφτει θύμα εκφοβισμού από τους τραμπούκους της τάξης. Περνάει τις μέρες του μέσα στο φόβο και τον πόνο, μέχρι που μια μέρα βρίσκει ένα σημείωμα στο θρανίο του. Κάποιος του γράφει να γίνουν φίλοι. Αποστολέας του σημειώματος είναι ένα κορίτσι από την τάξη του, ένα παιδί επίσης θύμα σχολικού εκφοβισμού. Το συγκεκριμένο βιβλίο, αν και είναι οδυνηρό σε ορισμένα σημεία λόγω των περιγραφών, διαβάζεται πολύ γρήγορα και έχει τρομερό σασπένς. Ίσως δεν είναι αυτή ακριβώς η λέξη που συνάδει με ένα τόσο σοβαρό και επίκαιρο θέμα όπως το μπούλινγκ, έχει πάντως μια εξαιρετική απόδοση της εποχής και των συνθηκών. Η Kawakami δεν θεωρείται άδικα «σύγχρονη βασίλισσα της ιαπωνικής λογοτεχνίας».
Η Κοιλιά του Γαϊδάρου της Andrea Abreu
Ακόμα μια coming-of-age ιστορία, όπως και οι δύο προηγούμενες, αλλά απολύτως διαφορετική. Αυτή τη φορά, μεταφερόμαστε σε ένα απομακρυσμένο χωριό στα Κανάρια Νησιά στις αρχές του αιώνα. Δύο φίλες, η Ισόρα και η κολλητή της –η αφηγήτρια του βιβλίου, περνούνσπαταλούν το καλοκαίρι τους ανάμεσα στον τραχύ κόσμο των μεγάλων και τις εφηβικές φαντασιώσεις τους. Αγίνωτες για έφηβες και ταυτόχρονα αρκετά υποψιασμένες για παιδιά, ψάχνουν μια θέση να στριμώξουν τις αλλαγές και τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που τις κατακλύζουν. Η Andrea Abreu, η οποία ήταν 25 ετών όταν έγραψε το συγκεκριμένο βιβλίο και, μέσα σε λίγα χρόνια, το έχει καμαρώσει μεταφρασμένο σε δεκάδες γλώσσες, έχει αποδώσει με τρομερή μαεστρία την ανησυχία και την έξαψη αυτής της μεταιχμιακής ηλικίας.
Ασήμαντη Λεπτομέρεια της Adania Shibli
Το τρίτο και γνωστότερο μυθιστόρημα της Adania Shibli χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο, περιγράφεται η ιστορία ενός ομαδικού βιασμού και φόνου μιας νεαρής Παλαιστίνιας το 1949 από Ισραηλινούς στρατιώτες, και στο δεύτερο η προσπάθεια μιας γυναίκας στις μέρες μας να βρει περισσότερα στοιχεία για το συγκεκριμένο έγκλημα. Η Ασήμαντη Λεπτομέρεια έχει κερδίσει πολλά βραβεία, ενώ ήταν προτεινόμενη για το βραβείο Booker το 2021.
Τον Οκτώβριο του 2023, η συγγραφέας ήταν το τιμώμενο πρόσωπο στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή έκθεση βιβλίου, στη Φρανκφούρτη. Λόγω της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς, νωρίτερα τον ίδιο μήνα, η βράβευσή της ακυρώθηκε. Η Shibli τιμωρήθηκε για την καταγωγή και το λάθος της να γράψει ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε μια πραγματική ιστορία.
Οι Κράχτες της Cara Hoffman
Και από την Παλαιστίνη μεταφερόμαστε στον Σταθμό Λαρίσης, στην Αθήνα, τη δεκαετία του ‘80. Ο Μάιλο και ο Τζάσπερς, ένα ζευγάρι Άγγλων, εργάζονται ως κράχτες έναντι διαμονής στο ξενοδοχείο Όλυμπος. Δουλειά τους είναι να μπαίνουν στους συρμούς λίγο πριν τον τερματικό σταθμό και να προσελκύουν στο κατάλυμα τους ξεθεωμένους τουρίστες, λέγοντας τους διάφορες υπερβολές και αποκρύπτοντας τους ότι απέχουν αρκετά χιλιόμετρα από τον Παρθενώνα.
Η γνωριμία τους με την Μπράιντι, μια αμερικανίδα που έχει ξεμείνει από χρήματα, θα τους αλλάξει τη ζωή. Οι Κράχτες είναι ένα απίστευτα σαγηνευτικό βιβλίο που σε αιχμαλωτίζει από την πρώτη σελίδα. Η Hoffman ξέρει ακριβώς πώς να σε βάλει στο μποέμ κλίμα της εποχής, σε έναν κόσμο που συνεχώς καταρρέει, αλλά παντα καταφέρνει να βγάλει τη βραδιά.
Η Εύα Γανίδου και ο Τάσος Θεοφίλου έφτιαξαν έναν χάρτη γεμάτο γκαρσονιέρες και σεπαρέ, για να μιλήσουν για τον ταξικό έρωτα μιας περιόδου που μοιάζει με χαμένη Ατλαντίδα.
Την Εύα Γανίδου και τον Τάσο Θεοφίλου, τους συνάντησα ένα απόγευμα που η Κυψέλη την είχε, οριακά, γλιτώσει από την Αφρικανική σκόνη κι όλα έμοιαζαν καθαρά και ξάστερα για να μοιραστούμε ιστορίες γύρω από το σεξ απ’ τον –όχι και τόσο μακρινό, τελικά– Μεσοπόλεμο. Ο αφηγηματικός χάρτης της Εύας και του Τάσου έχει τίτλο: «Που έκαναν σεξ στην Αθήνα του Μεσοπολέμου;» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Νέοι Καιροί», έτοιμος για σκανάρισμα κι ένα ταξίδι στον χωροχρόνο.
«Πρόσφατα διαπιστώσαμε με τον Τάσο το κοινό μας ενδιαφέρον για την ερευνητική περιήγηση στα φύλλα των μεσοπολεμικών εφημερίδων. Εγώ, αναζητούσα τα μυθιστορήματα που δημοσιεύονταν σε αυτές εκείνη την εποχή, ενώ ο Τάσος, αντίστοιχα, έψαχνε σε αθηναϊκές και κάποιες επαρχιακές μεσοπολεμικές εφημερίδες, θέματα που κυρίως σχετίζονταν με το αστυνομικό και δικαστικό ρεπορτάζ. Χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα της μεσοπολεμικής εφημερίδας ήταν ο τρόπος που επικοινωνούν μεταξύ τους οι δύο αυτές αναζητήσεις μας, είτε γιατί μπορεί να προέρχονταν από τα ίδια πρόσωπα (δημοσιογράφοι ή μυθιστοριογράφοι), είτε γιατί κάποια θέματα των ρεπορτάζ, αρδεύοντας από μυθιστορήματα, φιλοξενούνταν στις εφημερίδες της εποχής. Άλλωστε, η δημοσιογραφία εκείνης της εποχής έχει αφηγηματικά στοιχεία που παραπέμπουν στη λογοτεχνία», ξεκινά να μου λέει η Εύα.
Ο Τάσος, θεωρεί ότι υπήρξε και «καθαρόαιμο» ρεπορτάζ την εποχή εκείνη
«Αυτό που παρατηρώ όμως είναι, ότι μετά το 1926, αναπτύσσεται περισσότερο αυτό που λέμε “λογοτεχνικό ρεπορτάζ” ή “νέα δημοσιογραφία” στις αθηναϊκές εφημερίδες, με τα κείμενα να συντάσσονται από δημοσιογράφους –όχι σαν λογοτεχνικά, αλλά δημοσιογραφικά. Είναι ρεπορτάζ που διανθίζονται από παραθέσεις περιγραφών των συνεντευξιαζόμενων, σε πλάγιο λόγο με τον δημοσιογράφο να μπαίνει και ο ίδιος σταδιακά στην αφήγηση με θέση και άποψη».
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος αποτελεί τομή στο πεδίο των εφημερίδων, με την Εύα να εξηγεί ότι πρόκειται για μια εποχή που εγκαινιάζεται μετά το τέλος του πολέμου στην Ελλάδα. «Πρακτικά, οι αλλαγές που φέρνει αυτό το γεγονός εμπεδώνονται μετά τα μέσα της πρώτης μεσοπολεμικής δεκαετίας (1925-1926) που βλέπουμε μια πραγματική αλλαγή εποχής να διαπερνά το κομμάτι της κοινωνικής παρατήρησης στις εφημερίδες, προσπαθώντας να δουν και να αποτυπώσουν ποια είναι, τελικά, αυτή η μεταπολεμική εποχή. Όποιος ασχολείται με τη λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία του Μεσοπολέμου, ακόμη κι αν πρόκειται για ξεχωριστούς ερευνητές, αναπόφευκτα θα συναντηθούν γιατί αυτό “επιβάλλει” η εφημερίδα μιας κι όσα συμβαίνουν δεν είναι γεγονότα ξεκομμένα μεταξύ τους. Αυτό που εμείς θέλαμε να αναδείξουμε, ήταν μια pop διάσταση του Μεσοπολέμου, που φανερώνει ότι δεν πρόκειται για μια παλιά και βαρετή εποχή».
Ο Τάσος, μου αναφέρει πως τυχαία ανακάλυψε τη μεσοπολεμική εφημερίδα και κόλλησε
«Το ενδιαφέρον είναι ότι πρόκειται για έναν πολιτισμό που κόπηκε απότομα. Εκεί, δηλαδή, που η Ελλάδα αναπτυσσόταν, μεσολάβησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, κάνοντας τα πράγματα να πάνε 40 χρόνια πίσω. Έτσι, ο Μεσοπόλεμος έχει τη γοητεία ενός χαμένου πολιτισμού, μιας χαμένης Ατλαντίδας. Σε αυτό το διάστημα, συναντάμε μια σεξουαλική απελευθέρωση και το δεύτερο φεμινιστικό κύμα, καλλιτεχνικά κινήματα, καθώς και το κομμουνιστικό κίνημα με πιο μοντέρνους όρους για την εποχή. Όλα μοιάζουν να αναπτύσσονται με φοβερές δυναμικές εκείνη την περίοδο».
Κάποιες από τις ιστορίες που αναφέρονται στον αφηγηματικό χάρτη, ο Τάσος και η Εύα τις είχαν εντοπίσει πριν αποφασίσουν να κάνουν αυτή την έρευνα. «H πρώτη που βρήκαμε, με πληροφορίες του αστυνομικού ρεπορτάζ, ήταν για μια πυρκαγιά που πήραν τα σεπαρέ στο κινηματοθέατρο “Στάδιο”, με τα ζευγαράκια που ήταν κρυμμένα να βγαίνουν και να τρέχουν για να σωθούν».
Τους ρωτάω τι συνέβαινε με το εξωσυζυγικό σεξ στην Αθήνα του Μεσοπολέμου. «Χαρακτηριστικό αυτού του γεγονότος ήταν ότι διώκονταν απ’ το Τμήμα Ηθών, κάτι που έχει να κάνει αφενός, με την έξαρση των αφροδίσιων νοσημάτων και αφετέρου, υπήρχαν πολλές περιπτώσεις διαφθοράς κοριτσιών που οδηγούνται στην πορνεία. Έχουμε πολλές φτωχές κι ορφανές κοπέλες που εκβιάστηκαν για να ακολουθήσουν αυτό τον δρόμο», αναφέρει η Εύα.
«Η φτωχή γυναίκα του Μεσοπολέμου που έχανε την παρθενιά της, έχανε και την αξία της στο “χρηματιστήριο του γάμου”, με αποτέλεσμα, το να οδηγηθεί στην πορνεία, να μοιάζει με μονόδρομο. Αντιθέτως, κάτι τέτοιο δεν ίσχυε για τις πλούσιες γυναίκες, οι οποίες ήταν σεξουαλικά απελευθερωμένες χωρίς συνέπειες αν κάτι γίνει δημόσια γνωστό. Η πρώτη μου σκέψη όταν ξεκίνησα αυτή την έρευνα, ήταν να αναδειχθεί κάτι σε σχέση με την πορνεία και το trafficking της εποχής. Διαβάζοντας, όμως, όλα αυτά τα κείμενα, κατάλαβα ότι δεν μιλάνε μόνο για πορνεία, αλλά γενικά για το σεξ εκτός γάμου κι έτσι οδηγηθήκαμε εδώ. Προσπαθήσαμε να διαχωρίσουμε πότε μιλάμε για εξωγαμιέο σεξ και πότε για πορνεία, κάτι που δεν ήταν πολύ εύκολο», συμπληρώνει ο Τάσος.
Και οι δύο συμφωνούν ότι δεν εντόπισαν πουθενά γυναικείο αντίλογο σε όσα αποτυπώνοντας την περίοδο εκείνη
«Είναι καλό να αναφέρουμε τη Λιλίκα Νάκου, μια γαλλοθρεμένη αστή που δούλευε ως δημοσιογράφος και συγγραφέας, η οποία κατάφερε να μπει μέσα στα Βούρλα –κρατικό μπουρδέλο στον Πειραιά– με φυλακισμένες γυναίκες που εκδίδονταν. Στις συνεντεύξεις που έκανε με τις γυναίκες αυτές, η ματιά της είναι πολύ πιο συμπαθής πάνω τους χωρίς αυστηρότητα, κάτι πολύ ριζοσπαστικό για τις εφημερίδες της εποχής.
Επίσης, ο Σπύρος Μελάς –αν και πολύ συντηρητικός κι έχοντας πολλές διαφωνίες μαζί του–, βάζει στα χρονογραφήματα του τον ταξικό παράγοντα όσον αφορά το ζήτημα που είχε προκύψει με τις γκαρσονιέρες που νοικιάζονταν με την ώρα και τις αποκαλούσαν «διαφθορεία». Ανέδειξε, δηλαδή, τον παράγοντα ότι αν είσαι πλούσιος, μπορείς να αγοράσεις τη δική σου γκαρσονιέρα και κανείς δεν σου λέει τίποτα για το τι κάνεις σε αυτήν, ενώ αν είσαι φτωχός και έχεις μόνο τη δυνατότητα να νοικιάσεις, τότε είναι «διαφθορείο».
«Αυτό δεν είναι το σύνηθες στη ματιά του μεσοπολεμικού δημοσιογράφου, ειδικά απέναντι στις γυναίκες», εξηγεί η Εύα.
Τους ρωτάω πού, τελικά, έκαναν σεξ οι άνθρωποι στην Αθήνα του Μεσοπολέμου
«Χαρακτηριστικό του μεσοπολέμου όσον αφορά το σεξ, είναι όπως είπαμε και πιο πάνω, η γκαρσονιέρα. Οι εφημερίδες της εποχής, μάλιστα, κάνουν λόγο για πανγκαρσονιερισμό, αναδεικνύοντας ότι είχε δημιουργηθεί ζήτημα αντίστοιχο του Airbnb σήμερα. Αν, δηλαδή, ήσουν εργαζόμενος/-η ή φοιτητής/-τρια, δεν μπορούσες να βρεις σπίτι στο κέντρο της Αθήνας. Έλεγαν, μάλιστα, ότι αν δεν ήσουν ερωτευμένος, είχες κίνδυνο να μείνει ανέστιος. Άλλο μέρος συνεύρεσης ήταν τα σεπαρέ, τα οποία, στην Αθήνα των προηγούμενων δεκαετιών, ήταν ξεχωριστοί χώροι –σαν μικρά δωμάτια– που μια οικογένεια μπορούσε εκεί να δειπνήσει χωρίς να βλέπουν οι άντρες θαμώνες τα θηλυκά μέλη της».
«Τα σεπαρέ τον 19ο αιώνα λεγόντουσαν αίθουσες δ’ οικογενείας και υπήρχαν σε όλα τα εστιατόρια της Αθήνας και γύρω απ’ αυτήν. Σε κάποια σατιρικά κείμενα περιγράφονταν σαν αίθουσες για όρθιους, γιατί ήταν πολύ στενά και φανέρωναν τον τρόπο που έκαναν οι άνθρωποι σεξ μέσα σε αυτά», αναφέρει η Εύα με τον Τάσο να συμπληρώνει πως τα δωμάτια αυτά, εν τέλει, ξέμειναν στα μαγαζιά κι έτσι άρχισαν να παραχωρούνταν για σεξ. «Οι δημοσιογράφοι της εποχής ειρωνεύονταν κι έγραφαν ότι μάλλον λέγονταν έτσι, γιατί μπαίνοντας σε αυτό, έβγαινες με οικογένεια».
«Επίσης, υπήρχαν και τα ταξί-σεπαρέ που είχαν ξεμείνει από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα οποία προσέφεραν διακινούμενο σεξ, μιας και υπήρχε και η βόλτα. Ο οδηγός απομονωνόταν με τζάμι ή κουρτίνα, το ζευγάρι έριχνε τα καθίσματα κι έκανε σεξ ενώ τους πήγαινε βόλτα στην Αθήνα. Μια χαρακτηριστική πιάτσα που υπήρχε γι’ αυτά τα ταξί ήταν στα Προπύλαια. Να αναφέρουμε και τα παραθαλάσσια κέντρα, τα οποία χρησιμοποιούσαν σαν σεπαρέ τα αποδυτήρια που ήταν για να αλλάξεις τα ρούχα και το μαγιό σου, όπως υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Τέλος, έχουμε και το υπαίθριο κομμάτι, που είναι τα παγκάκια του Ζαππείου, αλλά και οι τουαλέτες του Εθνικού Κήπου, οι οποίες είναι στο ίδιο σημείο που ήταν και στον Μεσοπόλεμο και γινόταν περισσότερο γκέι σεξ εκεί», λέει η Εύα.
Ο Τάσος διευκρινίζει ότι από τα ρεπορτάζ την εποχής προκύπτει ότι το Ηθών έκανε αρκετά «ντου», αλλά όχι όπου να ‘ναι. «Έκανε σε μαγαζιά που απασχολούσαν περισσότερο σε σχέση με τη διαφθορά και την πορνεία, δεν τους ένοιαζε τόσο το σεξ σαν σεξ, έτσι κι αλλιώς ήταν αδύνατο να ελεγχθεί».
Τους ρωτάω για τις εκδόσεις «Νέοι Καιροί», την ιστορία τους και πώς κατέληξαν σε αυτό το όνομα
Ο Τάσος μου λέει ότι οι «Νέοι καιροί» ήταν αρχικά μια επαρχιακή εφημερίδα του Πειραιά που την έχει ιδρύσει ο Νίκος Μαράκης με τον Δημήτρη Πιτσάκη. «Ο Νίκος Μαράκης, είναι μια σπουδαία και παραγνωρισμένη προσωπικότητα της δημοσιογραφίας του Μεσοπολέμου και απ’ τους πρώτους που εισάγουν απ’ το Παρίσι τις νέες μεθόδους δημοσιογραφίας. Πρόκειται για έναν μορφωμένο και παράλληλα άνθρωπο της πιάτσας, που κάνει ρεπορτάζ στα καταγώγια του λιμανιού, μπαίνει στις φυλακές, μιλάει με τους κρατούμενους. Ίδρυσε την εφημερίδα “Νέοι Καιροί”, η οποία είχε πολλά λογοτεχνικά ρεπορτάζ για τη ζωή στον Πειραιά».
«Τόσο εγώ, όσο και η Εύα ενθουσιαστήκαμε μαζί του κι έτσι, πριν τα Χριστούγεννα, επανεκδώσαμε το βιβλίο: “Οι άνθρωποι της κοκαΐνης”, ένα διήγημα το οποίο είχε δημοσιευθεί σε συνέχειες στην εφημερίδα και μετά τυπώθηκε σε βιβλίο. Επειδή, λοιπόν, θέλουμε να υπάρχει μια σύνδεση με τον Μεσοπόλεμο, αλλά και μια σαφής αναφορά στο ότι κάνουμε κάτι καινούργιο και σύγχρονο, είπαμε να ονομάσουμε τις εκδόσεις μας “Νέοι Καιροί”».
Μετά την επιτυχημένη Day 1 του Mellowsophy Music, έρχεται μια ακόμη πιο δυναμική βραδιά, γεμάτη φρέσκιες και πολύχρωμες μουσικές εμπειρίες.
Τέσσερα από τα πιο επιδραστικά σχήματα της Mellowsophy Music, Sworr., Kandè, coslee και Matina Sous Peau, ενώνουν τις δυνάμεις τους για την δεύτερη μέρα του mini πρωταθλήματος – showcase – live – festival, στις 24 Μαΐου στο Gazarte.
Στο ρόστερ των φιλοξενούμενων θα βρίσκεται το wonderkid, Κωστής, για μία special guest εμφάνιση στα πρώτα αγωνιστικά λεπτά.
Διανύοντας, πλέον, τον τέταρτο χρόνο λειτουργίας της, η Mellowsophy Music έχει ξεχωρίσει στην εναλλακτική μουσική σκηνή της χώρας, χάρη στους ολόφρεσκους και πρωτότυπους ήχους και μουσικές παραγωγές της, καθώς και για τους ιδιαίτερους και ανεξάρτητους καλλιτέχνες της.
Αν θες κι εσύ να αναμειχθείς με αυτήν την πολύχρωμη διάθεση και να απολαύσεις τους mellow ήχους & τα ζεστά φώτα και, φυσικά, να διασκεδάσεις σε ένα ηχοτοπίο που θα γιορτάζει την πολύ ισχυρή ελληνική ανεξάρτητη μουσική σκηνή, έλα στο Ground Stage του Gazarte την Παρασκευή 24 Μαΐου στις 21.30. Οι πόρτες ανοίγουν στις 20.30, οπότε αν θες καλή θέση, έλα από νωρίς.
Ορίστε και μερικές χρήσιμες πληροφορίες για τους καλλιτέχνες που θα εμφανιστούν στο Ground Stage:
Sworr.
Οι Sworr. είναι ένα ηλεκτρονικό τρίο με έδρα την Αθήνα, Ελλάδα, που εξερευνά τα μονοπάτια της ηλεκτρονικής μουσικής και πέρα από αυτά, μέσω του μοναδικού τους ήχου. Τα δύο άλμπουμ τους, ‘SWORR’ και ‘HONEST’, που σημειώνουν παραπάνω από 2m spotify streams, μας οδηγούν στις πιο σκοτεινές πτυχές της downtempo ηλεκτρονικής μουσικής, ενώ τον τελευταίο χρόνο κυκλοφορούν τα τραγούδια τους, όπως το ‘4AM’ και το ‘WAIT.’ σε συνεργασία με τη Mellowsophy Music.
Η Kandè, η Neo-Soul/R&B Queen της Mellowsophy Music, ετοιμάζει το πολυαναμενόμενο ντεμπούτο EP της το 2024. Η σαγηνευτική και ταλαντούχα τραγουδίστρια και χορεύτρια, που ξεχώρισε στο Release Athens Festival 2023 και τη ζωντανή εμφάνιση στο Urban Live Sounds της ΕΡΤ, έχει ήδη κερδίσει την προσοχή του κοινού και των ραδιοφωνικών σταθμών με τις δυναμικές της φωνητικές ικανότητες και τις ξεσηκωτικές της ζωντανές εμφανίσεις. Με την εντυπωσιακή φωνή της και τον τρόπο που τη χειρίζεται, εκπέμπει έναν ρομαντισμό και ένα soulfulness που μπορούμε να διακρίνουμε σε κομμάτια της όπως το What a Lovely View και το Ι Feel Tired , ενώ επέστρεψε πρόσφατα με νέο single, το Fury of War, ένα upbeat, ρομαντικό και με πολύ ωραία vibes τραγούδι, το οποίο συνοδεύεται από ένα dreamy μεταφυσικό music video.
Ο coslee είναι ένας καλλιτέχνης που ανατρέπει τα καλούπια της ελληνικής μουσικής σκηνής. Συνδυάζει άψογα την αγάπη του για τους στίχους της hip-hop με μελωδίες γεμάτες ψυχή και jazz αυτοσχεδιασμούς, δημιουργώντας έναν ήχο που είναι ταυτόχρονα εκλεπτυσμένος και βαθιά προσωπικός. Το ντεμπούτο άλμπουμ του, ‘What Feelings Sound Like’, κέρδισε την εκτίμηση του κοινού, ενώ τα δύο singles του με τη Mellowsophy Music, ‘such a great day’ και ‘do_Fr3ak’ γεννούν υψηλές προσδοκίες για το μουσικό του μέλλον.
Η Matina Sous Peau είναι μουσικός, παραγωγός, dj και τραγουδίστρια. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Ιωάννινα, όπου σπούδασε κλασικό βιολί, και ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει αρχιτεκτονική. Υπήρξε μέλος των Monitor, Papercut και Dusk, ως μουσικός, και των My Drunken Haze και The Blue Square, ως τραγουδίστρια. Δημιουργεί επίσης mashups και διασκευές τραγουδιών διαφορετικών ειδών, μερικά από τα οποία έχουν συμπεριληφθεί σε airplay charts εντός και εκτός Ελλάδας. Η διασκευή του τραγουδιού “Μεταμορφώσεις” του Βλάση Μπονάτσου μετράει παραπάνω από 5m προβολές σε Youtube και streaming platforms, ενώ το 2021 κυκλοφόρησε σε συνεργασία με τη Mellowsophy Music το πρώτο της EP, ‘1999’, το οποίο αγαπήθηκε πολύ από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς και το κοινό.
Ο Κωστής συστήθηκε στη δισκογραφία με την πρώτη του επίσημη κυκλοφορία, ‘Ανθολόγιο’ και μετέπειτα το album του, ‘Κάποιες Κυριακές’, σε συνεργασία με τη Mellowsophy Music. Τα τελευταία χρόνια, ο Κωστής ζει στην Αθήνα και -όπως πολλοί άλλοι, έτσι κι εκείνος- βρίσκει καταφύγιο στη μουσική, με βασική επιρροή τον αείμνηστο Μάνο Χατζιδάκι και την ξέγνοιαστα ρομαντική ελληνική μουσική που πρωτοεισήγαγε.
