Πάνω από 20 οργανώσεις ζητούν την αθώωση του Homayoun Sabetara, ενώ η δίκη σε β’ βαθμό πλησιάζει –θα διεξαχθεί στις 22 Απριλίου και η κόρη του Mahtab Sabetara δίνει αγώνα για την ελευθερία του πατέρα της.
Είναι 57 χρονών. Έχει δύο κόρες. Είναι από το Ιράν και οδήγησε ένα όχημα από τα τουρκοελληνικά σύνορα μέχρι την Θεσσαλονίκη, όπου συνελήφθη. Ήταν 25 Αυγούστου του 2021, όταν ο Homayoun Sabetara, ένας μετανάστης που διέφυγε από το Ιράν, συνελήφθη από τις ελληνικές αρχές στη συμπρωτεύουσα.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 2022, ο Homayoun Sabetara καταδικάστηκε σε 18 χρόνια φυλάκισης για υποτιθέμενη λαθρεμπορία. Ο κ. Sabetara ωστόσο φέρεται να εξαναγκάστηκε να οδηγήσει το όχημα από το σημείο αναχώρησης κοντά στα τουρκοελληνικά σύνορα, στο οποίο επέβαιναν επτά επιπλέον άτομα.
Από τη σύλληψή του τον Αύγουστο του 2021 έως και σήμερα, δηλαδή εδώ και 2,5 χρόνια, κρατείται στις φυλακές Κορυδαλλού στην Ελλάδα.
«Δύο χρόνια χωρίς επαρκή ιατρική θεραπεία για έναν άνδρα με ιστορικό καρκίνου, χωρίς αξιοπρεπές φαγητό ή επαρκές πόσιμο νερό, αποτελούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κάθε περίπτωση», λέει η κόρη του Mahtab Sabetara, η οποία κινεί γη και ουρανό για να μαθευτεί όχι μόνο η υπόθεση του πατέρα της, αλλά και κάθε μετανάστη που υπόκειται απανθρωποποίηση και ποινικοποίηση, επειδή πέρασε τα χρυσά (και ματωμένα) σύνορα της Ευρώπης.
Η δίκη του Homayoun Sabetara πραγματοποιήθηκε σε γλώσσα άγνωστη και ακαταλαβίστικη σε εκείνον (στα ελληνικά), γεγονός παράλογο και παράνομο, εφόσον δεν του δίνεται το δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Παρόμοια συνθήκη είχαμε δει και στην δίκη των Free Humanitarians στη Λέσβο, όπου δικάζονται δεκάδες αλληλέγγυοι που βοηθούσαν ανθρώπους στη θάλασσα να φτάσουν με ασφάλεια στη στεριά, στην ελληνική γλώσσα, χωρίς μεταφραστές. Σίγουρα δεν είναι καινούργιο το φαινόμενο.
Δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση
Η περίπτωση του Homayoun είναι κομμάτι μιας πολύ μεγαλύτερης εικόνας συστηματικής αδικίας και της μετα-αποικιακής βίας που συνεχίζει να παράγεται από την ΕΕ και τα κράτη-μέλη της. Στην υπόθεσητης Μόριας, οι μετανάστες θεωρούνται υπεύθυνοι για την πυρκαγιά στον προσφυγικό καταυλισμό της Μόριας το 2020 και έκτοτε βρίσκονται στη φυλακή. Στο ναυάγιο της Πύλου και τους 9 «εμπλεκόμενους», οι μετανάστες θεωρούνται υπεύθυνοι για το τραγικό ναυάγιο που κόστισε τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους τον Ιούνιο του 2023.
Σύμφωνα με έκθεση του Borderline Europe, έως τις 28 Φεβρουαρίου 2023, ο αριθμός των ατόμων που κρατούνται στις ελληνικές φυλακές για παράνομη διακίνηση ανέρχεται σε 2.154 – πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα ανά κατηγορία εγκλήματος στις ελληνικές φυλακές. Μάλιστα, ένα συγκλονιστικό 88% αυτών -1.897 άτομα- είναι υπήκοοι τρίτων χωρών.
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα έχει εφαρμόσει έναν από τους πιο σκληρούς νόμους κατά της παράνομης διακίνησης στην ΕΕ. Η νομοθεσία της για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης προβλέπει εξαιρετικά υψηλές ποινές και είναι πολύ ευρεία, επιτρέποντας σε όποιον διαδραματίζει έστω και έναν ελάχιστο ή ασήμαντο ρόλο στη διευκόλυνση της παράνομης εισόδου να υπόκειται σε αυστηρή τιμωρία.
Οι άνθρωποι που αποφασίζουν να περάσουν τα σύνορα της Ελλάδας, λοιπόν, επωμίζονται τις συνέπειες μιας αποτυχημένης ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής που έχει τις ρίζες της στον συστημικό ρατσισμό και στην ασφαλειοποίηση των συνόρων. Άνθρωποι που καταφεύγουν σε επικίνδυνες διαδρομές ή/και πληρώνουν υπέρογκα χρηματικά ποσά για να φτάσουν στην Ευρώπη βρίσκονται κατηγορούμενοι για εγκλήματα που δεν διέπραξαν, το λαθρεμπόριο φερ’ ειπείν.
Είναι πιο εύκολη η καταδίκη ατόμων όπως του Homayoun από το να αλλάξουν μεταναστευτική πολιτική στην ΕΕ.
Όπως υπογραμμίζει η κοινή δήλωση που υπογράφουν 20 οργανώσεις: «Τα καταγεγραμμένα αρχεία επιβεβαιώνουν ότι άτομα όπως ο Homayoun αρνούνται συστηματικά μεταφραστικές υπηρεσίες, ενώ αγνοούνται αθωωτικά στοιχεία και δεν καλούνται μάρτυρες να καταθέσουν. Αντί για μια δίκαιη παρουσίαση των περιστάσεων, οι δίκες αυτές διαρκούν περίπου 387 λεπτά και καταλήγουν κατά μέσο όρο σε ποινή φυλάκισης 474 ετών. Αυτό αποτελεί παραβίαση όλων των εγγυήσεων για δίκαιη δίκη».
Στην κοινή τους δήλωση, οι οργανώσεις υπογραμμίζουν ότι: «Δεν αποτελεί έγκλημα η αναζήτηση προστασίας στην Ευρώπη. Το πραγματικό έγκλημα είναι η απομόνωση και η απάνθρωπη κράτηση σε κλειστά κέντρα ελεγχόμενης πρόσβασης ή η άδικη φυλάκιση ατόμων για χρόνια. Απειλητικές για τη ζωή είναι οι πρακτικές της ελληνικής ακτοφυλακής και της Frontex απέναντι στις βάρκες των ανθρώπων που ζητούν προστασία, όπως η μη παροχή βοήθειας και τα pushbacks ή ελιγμοί, όπως αυτός που προκάλεσε τη βύθιση του πλοίου στα ανοιχτά της Πύλου. Το πραγματικό έγκλημα είναι η ευρωπαϊκή πολιτική στην οποία οι ζωές των μεταναστών έχουν μικρή αξία, ενώ δισεκατομμύρια επενδύονται σε μέτρα απομόνωσης. Το πρόβλημα δεν είναι η μετανάστευση, αλλά ο ευρωπαϊκός απομονωτισμός».
Τα τελευταία χρόνια, πολλές χιλιάδεςάνθρωποιέχουν εγκαταλείψει τις χώρες τους και το αποτέλεσμα είναι να στερούνται βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, το δικαίωμα τους στην ελευθερία και μια αξιοπρεπή ζωή και φτάνουν στην Ελλάδα να ποινικοποιούνται με επίφαση την κατηγορία της «λαθρεμπορίας». Αυτοί οι αριθμοί αναδεικνύουν την οδυνηρή πραγματικότητα ότι αθώοι άνθρωποι στοχοποιούνται όλο και περισσότερο από πολιτικές ατζέντες και υποβάλλονται σε αυθαίρετες δικαστικές ενέργειες υπό το πρόσχημα του ελέγχου της μετανάστευσης.
Όταν απέδρασε από το Ιράν, ο Homayoun Sabetara δεν διέθετε νόμιμη και ασφαλή διέλευση για να ταξιδέψει στη Γερμανία, όπου διαμένουν σήμερα οι κόρες του. Η δίκη σε δεύτερο βαθμό θα διεξαχθεί στις 22 Απριλίου 2024 και αυτή θα κρίνει τη μελλοντική ελευθερία του Homayoun, η οποία τα τελευταία δυόμιση χρόνια του έχει στερηθεί στον απόλυτο βαθμό.
Η κοινωνία των πολιτών ζητά την αθώωση του Homayoun Sabetara, καθώς και όλων των μεταναστών που ποινικοποιούνται για «λαθρεμπόριο». Οι δικηγόροι του πιστεύουν ότι η δίκη είναι κυρίως πολιτική και ζητούν την ελευθερία του. Για την υποστήριξη του Homayoun, πλήθος κόσμου θα μεταβεί στη Θεσσαλονίκη, ενώ αναμένεται η παρακολούθηση της δίκης από το γερμανικό κοινοβούλιο, καθώς και ανεξάρτητη παρακολούθηση της δίκης από την ένωση Democratic Jurists Switzerland.
Όλα τα φώτα στρέφονται για άλλη μια φορά στην Ελλάδα, για όλους τους λάθος λόγους. Δίπλα στον Homayoun δεν στέκονται μόνο οι κόρες του, αλλά σύσσωμος ο κόσμος της αλληλεγγύης.
Ρεπορτάζ της εφημερίδας «Το ΒΗΜΑ της Κυριακής» ανοίγει τον ασκό του Αιόλου γύρω από τη μοιραία νύχτα στα Τέμπη.
Τα τελευταία 24ωρα, ήρθε στην επιφάνεια ρεπορτάζ της εφημερίδας «Το ΒΗΜΑ της Κυριακής», βάσει το οποίου προκύπτει μοντάζ στις απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες μεταξύ του σταθμάρχη και των μηχανοδηγών, προτού λάβει χώρα η ανείπωτη και πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη. Εύλογα, υπό αυτό το πρίσμα, «φούντωσαν» έτι περισσότερο οι φωνές που έκαναν λόγο για συγκάλυψη και αποσιώπηση ενός εγκλήματος, το οποίο στέρησε τη ζωή σε 57 συμπολίτες μας.
Επί του θέματος τοποθετήθηκε και η κυβέρνηση, με τον Παύλο Μαρινάκη να λοιδορεί την εν λόγω δημοσιογραφική έρευνα, χαρακτηρίζοντάς την ως «δημοσιογραφική κηλίδα» μετά περισσής άνεσης, ανεξάρτητα αν υποστηρίζεται από έγγραφα. Ένα ζήτημα που εγείρει πληθώρα ερωτημάτων και έχει τεθεί στο παρελθόν επί τάπητος από ΜΜΕ, ενδεχομένως με διαφορετική μορφή.
Δεν τους ενδιαφέρει που γίνεται (και πάλι) αναφορά για την #μονταζιερα . Τους ενδιαφέρει που γίνεται από μέσο που το διαβάζουν οι ψηφοφόροι τους Τους ενδιαφέρει που γίνεται παραμονές ευρωεκλογών
Το επίμαχο δημοσίευμα και οι παραπλανητικές αλλοιώσεις
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, αποκαλύφθηκε η αλλοίωση δύο συνομιλιών από το βράδυ της σιδηροδρομικής σύγκρουσης.
Ειδικότερα, για να υπάρξει μια ομαλή αλληλουχία, όπως φαίνεται να προκύπτει από νεότερα έγγραφα των Εγκληματολογικών Εργαστηρίων της ΕΛ.ΑΣ., η υπόδειξη του σταθμάρχη για αναχώρηση τρένου προς την υποτιθέμενη «λάθος πορεία» δεν αφορούσε τη μοιραία αμαξοστοιχία– όπως παρουσιάστηκε την 1η Μαρτίου σε μονταρισμένο ηχητικό ντοκουμέντο– αλλά εκείνη τοπικού συρμού που κινήθηκε κανονικά. Επομένως, έγινε συρραφή συνομιλιών του σταθμάρχη με δύο διαφορετικά τρένα.
Ένα μοντάζ που εξυπηρετεί σε τεράστιο βαθμό το φαιδρό πια επιχείρημα του ανθρώπινου λάθους:
– «Βασίλη, φεύγω;
– Φεύγεις, φεύγεις».
Ως γνωστόν, ηχητικά ντοκουμέντα δημοσιεύτηκαν σχεδόν αμέσως μετά την πρωτοφανή σύγκρουση των δύο αμαξοστοιχιών, με το Πρώτο Θέμα να κατέχει τα πρωτεία. Αυτό που, ενδεχομένως, έρχεται να συμπληρώσει το ρεπορτάζ αυτό, είναι το σημείο όπου υπήρξε συρραφή, ούτως ώστε να δοθεί ισχυρότερη βαρύτητα στον ανθρώπινο παράγοντα.
Όπως, λοιπόν, αναφέρεται στο «ΒΗΜΑ», ο Βασίλης, ο οποίος έλαβε «πράσινο φως» για να αναχωρήσει, δεν ήταν στην πραγματικότητα ο οδηγός του Intercity, το οποίο συγκρούστηκε, μιας και ο οδηγός της αμαξοστοιχίας λεγόταν Γιώργος Κουτσούμπας– και ήταν ένα εκ των θυμάτων. Έτσι, προκύπτει ότι, προφανώς, ο Βασίλης ήταν οδηγός ενός διαφορετικού δρομολογίου. Εκτός αυτού, διαφαίνεται το ερώτημα ως προς το πώς αποκτήθηκε παράνομη πρόσβαση στο σύστημα καταγραφών του ΟΣΕ τις πρώτες ώρες μετά τη σύγκρουση και κατόπιν, ως προς το υποκείμενο που προέβη σε αλλοίωση.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ρεπορτάζ επισημαίνει αναντιστοιχία στα όσα ισχυρίστηκαν τα στελέχη του ΟΣΕ, αφού είχαν αναφέρει αρχικά ότι τα σχετικά ηχητικά ντοκουμέντα δόθηκαν στην ελληνική αστυνομία λίγες ώρες μετά το δυστύχημα. Εντούτοις, τα νέα έγγραφα καταδεικνύουν χρονοκαθυστέρηση, ότι, δηλαδή, δόθηκαν τρεις μέρες αργότερα.
«Η δήθεν φοβερή αποκάλυψη του Βήματος της Κυριακής την οποία “έντυσε” με τον παραπλανητικό και ψευδή τίτλο περί μονταζιέρας και συγκάλυψης, έχει γίνει από τις 4 Μαρτίου του 2023 από την κρατική ΕΡΤ και πολλά ακόμα μέσα. Η αστυνομία απάντησε, ξεκαθαρίζοντας ότι όλο το ηχητικό υλικό δόθηκε αυτούσιο και χωρίς απομαγνητοφώνηση στις εισαγγελικές αρχές από την πρώτη στιγμή. Αυτό ακριβώς το υλικό είναι που αποτελεί και τη βάση της έρευνας και των διώξεων που έχουν ήδη ασκηθεί από τη δικαιοσύνη».
«Ενώ κομμάτια αυτού του υλικού έχουν παίξει και στα μέσα του ομίλου που τροφοδοτεί μέσω fake news σενάρια συνωμοσίας για μια υπόθεση που έχει πληγώσει κάθε Έλληνα και κάθε Ελληνίδα! Η τακτική των παραπλανητικών τίτλων για δημιουργία εντυπώσεων είναι άκρως επικίνδυνη, όταν δε τη χρησιμοποιούν κάποιοι στις πλάτες πονεμένων ανθρώπων καταντά άθλια».
Παράλληλα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρνάκης, δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι: «Το πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της εφημερίδας “Το ΒΗΜΑ της Κυριακής” αποτελεί δημοσιογραφική κηλίδα στην ιστορική πορεία της […]. Θα περίμενε κανείς από ένα έγκριτο έντυπο να μην καλλιεργεί ανυπόστατες θεωρίες περί “μονταζιέρας” προκειμένου να αναδειχθεί, υποτίθεται, ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα στο τραγικό δυστύχημα. Γιατί ο ρόλος αυτός είναι, δυστυχώς, προφανής και έχει αποδειχθεί από όλα τα έως τώρα στοιχεία. Μαζί, βεβαίως, με μία σειρά και από άλλες πτυχές, τις οποίες ερευνά η δικαιοσύνη».
Από πλευράς της, η ΕΛ.ΑΣ, γνωστοποίησε ενημερωτικό σημείωμα της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών ως απάντηση:
«1. Από το αρχείο που τηρείται στην Υπηρεσία μας προκύπτει ότι με το υπ΄ αριθ. 90111942 έγγραφο από 2-3-2023 απεστάλησαν ηλεκτρονικά αρχεία με καταγραφές συνομιλιών που αφορούν το Ραδιοτηλέφωνο, το Σύστημα GSM-R και της σταθερής τηλεφωνικής γραμμής του Σ.Σ Λάρισας, εντός φορητής συσκευής αποθήκευσης (USB), από τη Διεύθυνση Συντήρησης Η/Μ Συστημάτων και Ηλεκτροκίνησης του ΟΣΕ στο Τμήμα Τροχαίας Λάρισας. Eν συνεχεία προσκομίστηκαν στην προαναφερθείσα αστυνομική Υπηρεσία στις 3-3-2023 και κατασχέθηκαν στις 4-3-2023. Ακολούθως απεστάλησαν στην Υπηρεσία μας με την υπ΄ αριθ. 1019/21/1-ρια, από 14-3-2023 αναφορά, κατ΄ εκτέλεση της από 9-3-2023 παραγγελίας του Γ Ανακριτικού Τμήματος του Πρωτοδικείου Λάρισας.
2. Από την Υπηρεσία μας συντάχθηκε η υπ’ αριθ. 3022/21/8623-α΄από 22-3-2023 έκθεση εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης στην οποία εξήχθησαν εκατοντάδες αρχεία συνοδευόμενα με τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά όπως ημερομηνία δημιουργίας, τροποποίησης, μέγεθος και αλφαριθμητικής τους ταυτότητας κ.α.. Σημειώνεται ότι, μεταξύ αυτών των αρχείων, εμπεριέχονται τα ηχητικά αρχεία διαμόρφωσης (.wav) με ονομασίες CH1_000003e3_443.wav και CH1_000003e4_443.wav. Τα εν λόγω αρχεία αποθηκεύτηκαν σε ψηφιακό μέσο σε μορφή παραρτημάτων που συνόδευε τη σχετική έκθεση.
3. Για την εν λόγω υπόθεση έχουν πραγματοποιηθεί και έτερες εκθέσεις εργαστηριακής πραγματογνωμοσύνης, κατόπιν σχετικών παραγγελιών.
4. Σημειώνεται ότι από την Υπηρεσία μας δεν πραγματοποιήθηκε απομαγνητοφώνηση για την εν λόγω υπόθεση».
Τι μπορεί να θεωρηθεί πρωτογενές περιεχόμενο στον κόσμο των social media; Υπάρχει όντως αυθεντικότητα στην έκφραση ή είμαστε καταδικασμένοι στην αναπαραγωγή;
Ενδεχομένως ο τίτλος αυτού του άρθρου να θυμίζει περισσότερο έναν από τους εκατοντάδες οδηγούς marketing που έχουν δημιουργηθεί για το λεγόμενο content creation. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως καθημερινά παράγονται συνεχώς τέτοια άρθρα, videos και courses από «σοφούς» coaches, καθώς ο κόσμος μας διασυνδέεται ολοένα και περισσότερο, με αποτέλεσμα οι ψηφιακοί εαυτοί μας να επιδιώκουν μία συνεχή επέκταση, αλλά και την ανάγκη να παραμένουν στο επίκεντρο.
Ευτυχώς για τα brands όλα αυτά είναι ευκολότερα, καθώς προσλαμβάνουν ειδικούς και εταιρείες γι’ αυτή τη δουλειά.
Τι είναι η «αυθεντικότητα»;
«Αυθεντική γεύση», «αυθεντικοί άνθρωποι», «αυθεντικές εμπειρίες», «αυθεντικοί πολιτικοί», «αυθεντικό περιεχόμενο». Ένα επίθετο που μπορεί να προσκολληθεί παντού και να δημιουργήσει αυτομάτως μία διαιρετική τομή ανάμεσα στην πραγματική, στην ανεπανάληπτη, στην ποιοτική και στη μοναδική εμπειρία και κάτι άλλο, κάτι ασαφές, κάτι μαζικό, κάτι βιομηχανικό, κάτι ευτελές, κάτι αλλοτριωμένο ή μη ποιοτικό.
Η «αυθεντικότητα» δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν σύγχρονο μύθο, ο οποίος προσδίδει πρόσθετη συμβολική αξία και έχει ως αποκλειστικές του λειτουργίες τη σύγκριση, την εγκαθίδρυση ενόςπλαισίου που παραφράζει το νόημα ή το καθοδηγεί και τη δικαιολόγηση του υψηλότερου κόστους για την απόκτηση ή το βίωμα.
Ας σκεφτούμε όμως και την προκατάληψη, το λεγόμενο «bias effect» το οποίο ενεργοποιείται όταν αυτομάτως ακούμε το «αυθεντικό» και τις προσδοκίες τις οποίες πλάθουμε. Όλα αυτά που ανασύρονται από τη μνήμη μας και εμφανίζονται ως δικές μας προσδοκίες δεν είναι τίποτα περισσότερο από συσσωρευμένες αξίες και εικόνες που έχουμε ήδη από πριν και επαναπροβάλλονται στο φαντασιακό μας. Το προσδοκώμενο αποτέλεσμα της εκάστοτε εμπειρίας –αλλά και οι στρατηγικές δράσης προς την υλοποίηση– πρέπει να ακολουθούν έναν κανόνα ο οποίος είναι ήδη υποδεδειγμένος.
Η «αυθεντικότητα» υπάρχει μονάχα κατά την απουσία της. Όταν δηλαδή βιώνεται ασυνείδητα και δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή και άρα δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Τότε μόνο τα αισθητηριακά μας ερεθίσματα έχουν τη δυνατότητα να επικεντρωθούν στην ουσία του ίδιου του βιώματος και όχι στο κυνήγι και την ικανοποίηση της ίδιας της ιδέας.
Η διαφήμιση στον ψηφιακό κόσμο
Στο ψηφιακό κόσμο κυριαρχεί παρερμηνευμένα η φράση «content is king». Το περιεχόμενο όντως είναι το βασικό συστατικό για την επικέντρωση του βλέμματος σε μία οικονομία της προσοχής. Μέσω αυτού δημιουργούνται, πλάθονται και μεταδίδονται αξίες, εικόνες και προσδοκίες. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα άμεσου περιεχομένου με τις παραπάνω λειτουργίες είναι η διαφήμιση.
Τις περισσότερες φορές δεν ενημερώνει άμεσα για το προϊόν, ούτε υπενθυμίζει την ύπαρξη του, αλλά δημιουργεί έναν εντελώς νέο κόσμο με δικούς του κανόνες, στον οποίο το εκάστοτε διαφημιζόμενο αντικείμενο αποτελεί επίκεντρο και κλειδί πρόσβασης σε αυτόν.
Έτσι ο καταναλωτής με την απόκτηση του προϊόντος ή της υπηρεσίας μετασχηματίζει την καθημερινότητά του σε αυτόν τον παραμυθένιο κόσμο, ο οποίος μπορεί να είναι πιο οικείος, πιο ευαίσθητος, πιο δίκαιος, πιο όμορφος, πιο φιλικός, πιο ανθρώπινος, πιο συμπεριληπτικός, πιο cool.
Όλες αυτές οι φόρμες λοιπόν, εμποτίζουν τους δημιουργούς και μέσω αυτών, προσπαθούν να δημιουργήσουν το επονομαζόμενο «αυθεντικό περιεχόμενο». Δηλαδή δυνατές ιστορίες, ενδεχομένως με πλήθος προσωπικών / εξομολογητικών στοιχείων, που καθοδηγούνται από αξίες, σύμβολα και αισθητικούς κώδικες του κοινού στο οποίο απευθύνονται.
Από μία διαφήμιση για ένα αυτοκίνητο που τρέχει μέσα στην πόλη και ο οδηγός του νιώθει ελεύθερος και χαρούμενος μέχρι και το smoothie με προϊόντα ομορφιάς που χρησιμοποιούν οι influencers για να κάνουν το δέρμα νεανικό, λαμπερό και σφριγηλό, υπάρχει μία έτοιμη αφήγηση. Το ίδιο όμως ισχύει και για διαφημίσεις, όπως αυτές των ποτών, οι οποίες δεν στοχεύουν στο να συνδέσουν άμεσα το προϊόν τους, αλλά επιθυμούν να καλλιεργήσουν συγκεκριμένες αξίες και να συγκροτήσουν ένα πρότυπο ιδανικής εμπειρίας.
Από τη διαφήμιση στην αυτοέκφραση
Η ιογενής μετάδοση (viral) έχει χρησιμοποιηθεί ως όρος για κάτι με το οποίο brands και κοινό «κολλάνε». Είτε αναπαράγουν το αρχικό μήνυμα συνεχόμενα (share), είτε δημιουργούν αντίστοιχα νέα μηνύματα ακολουθώντας τη φόρμα του αρχικού (meme), είτε αντιγράφουν τη στρατηγική επικοινωνία και τη γλώσσα με αποτέλεσμα την πλήρη ομογενοποίηση, έχουμε περιπτώσεις στις οποίες το virality είναι παρόν.
Τι σχέση έχουν όμως όλα αυτά που συζητήσαμε παραπάνω με την αυτοέκφραση; Από τη στιγμή που στο διαδίκτυο δεν είμαστε μόνο καταναλωτές, αλλά και παραγωγοί περιεχομένου, αναζητούμε και εμείς την εύρεση της «αυθεντικότητας».
Από το share button μέχρι και τη δημοσίευση δικού μας πρωτογενούς περιεχομένου, όλα ακολουθούν τη λογική του Μέσου. Με διαφορετικό τρόπο θα μιλήσουμε στο Facebook, με διαφορετικό τρόπο θα συνθέσουμε ένα story στο Instagram, με διαφορετικό τρόπο θα σκεφτούμε μία αιχμηρή εξυπνάδα για το Twitter ή το Threads και με διαφορετικό στυλ και φίλτρα θα γυρίσουμε ένα catchy video για το TikTok.
Όλα όμως έχουν ένα κοινόστοιχείο: τηναντιγραφή ενός τρόπου που έχουμε δει πως λειτουργεί από άλλους. Έτσι λοιπόν το πρωτογενές περιεχόμενό μας κατά μία έννοια στερείται «αυθεντικότητας». Μπορεί να είναι όντως κάτι μοναδικό για τη δεδομένη στιγμή, όμως ο τρόπος με τον οποίο θα «στηθεί» δεν θα είναι αντίστοιχος μίας ψηφιακής καλλιτεχνικής πρωτοπορίας.
Αυτός είναι λοιπόν ένας από τους λόγους που βυθιζόμενοι στα social media νιώθουμε αρκετές φορές την κόπωση τηςεπανάληψης των μηνυμάτων, ακόμα και αν αυτά προέρχονται από διαφορετικά πρόσωπα. Ας σκεφτούμε πόσες φορές νιώθουμε πως οι πολυαγαπημένοι μας influencers αντιγράφουν άλλους ή πόσες φορές οι γνωστοί μας προσεγγίζουν ένα ζήτημα με παρόμοιο τρόπο.
Η απάντηση στο γιατί συμβαίνει αυτό έχει δύο σκέλη. Το πρώτο είναι η ανάγκη να εκφραζόμαστε με τρόπο που δείχνει αυθεντικός, όμως ταυτόχρονα δεν είναι και ανοίκειος ώστε να καταστούμε outcasts από τον περίγυρό μας. Το δεύτερο είναι η επίδραση του αλγορίθμου ο οποίος προωθεί κάποια μηνύματα περισσότερο από κάποια άλλα στις πλατφόρμες.
Σκοπός στα social media δεν είναι ένα μήνυμα να λειτουργεί ως ένα έργο τέχνης, δηλαδή να μην είναι αποτέλεσμα των συναισθημάτων και των εμπειριών του δημιουργού ούτε και ανοιχτό σε ερμηνεία, αλλά να φτάσει σε όσους περισσότερους γίνεται, να καταναλωθεί, να αναπαραχθεί και ενδεχομένως να επηρεάσει.
Γιατί έχουμε την τάση να ορίζουμε την ατομική μας αξία μέσα από την εργασία και πόσο ανθυγιεινή μπορεί να είναι τελικά η κουλτούρα της «τοξικής παραγωγικότητας»;
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, η κουλτούρα του «hustling» έχει κερδίσει έδαφος μεταξύ πολλών celebrities, μεγαλοστελεχών και εν γένει επαγγελματιών. Φαίνεται, όμως, πως η «αποθέωση» της νοοτροπίας που είναι για πολλούς συνυφασμένη με τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας στο πλαίσιο ενός αδιάκοπου κυνηγιού της επιτυχίας έχει οδηγήσει πολλούς εργαζομένους να αισθάνονται τελικά εξαντλημένοι και απογοητευμένοι.
Μία μελέτη που διεξήχθη το 2022 από την Deloitte σε συνεργασία με την Workplace Intelligence και συμπεριέλαβε 2.100 υπαλλήλους και στελέχη, διαπίστωσε ότι:
Το 70% των στελεχών σκέφτονταν σοβαρά να παραιτηθούν και να βρουν μία δουλειά, η οποία να υποστηρίζει καλύτερα την ευημερία τους.
Τόσο οι εργαζόμενοι όσο και τα στελέχη δυσκολεύονταν να θέσουν ως προτεραιότητα την προσωπική τους ευημερία και θεωρούσαν ότι γι’ αυτό ευθύνεται η δουλειά.
Περισσότεροι από το 40% των εργαζομένων αισθάνονταν εξουθενωμένοι, αγχωμένοι και καταβεβλημένοι.
Περίπου 30% των εργαζομένων αισθάνονταν μοναξιά.
Πάνω από το 50% των εργαζομένων και των στελεχών αντιμετώπιζαν προβλήματα κόπωσης και ψυχικής υγείας.
Η κουλτούρα του «hustling» επιβιώνει εξαιτίας της ανάγκης του ανθρώπου να πετύχει περισσότερα καθώς και της αντίληψης πως η εργασία από μόνη της θα δημιουργήσει μία αίσθηση σκοπού και θα προσφέρει αξία στην ύπαρξη.
Ωστόσο, το άτομο τείνει συχνά να παραμελεί το γεγονός πως η ίδια κουλτούρα είναι αυτή που, τελικά, του στερεί από τον προσωπικό/ελεύθερο χρόνο του.
Με την πανδημία να αλλάζει πολλές από τις εργασιακές νόρμες που θεωρούνταν έως τότε δεδομένες, πολλοί επιχειρηματίες αλλά και εργαζόμενοι αποφάσισαν να στρέψουν το βλέμμα τους στην «κουλτούρα εργασίας». Τα τελευταία χρόνια μεγάλες εταιρείες έχουν αναγνωρίσει την σημασία της διατήρησης ισορροπίας μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής των εργαζομένων, προκειμένου να μην οδηγούνται σε παραίτηση, αλλά και ταυτόχρονα να ενισχύεται η παραγωγικότητά τους.
Την ίδια στιγμή και οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, από την πλευρά τους, είναι πλέον λιγότερο πρόθυμοι να θυσιάσουν από τον προσωπικό τους χρόνο καθώς και την ψυχική τους υγείαγια την δουλειά, ενώ συνειδητοποιούν πόσο σημαντικό είναι μες την ημέρα να παραμένουν για κάποιες ώρες αποσυνδεδεμένοι.
Τι είναι, όμως, τελικά το Hustle?
Πρόκειται για μία νοοτροπία, σύμφωνα με την οποία η εκτεταμένη εργασιακή απασχόληση, με ελάχιστα διαλείμματα και στιγμές αποσύνδεσης, αποτελεί τον καλύτερο δυνατό τρόπο επίτευξης των επαγγελματικών στόχων ενός ατόμου. Είναι, επίσης, γνωστή και ως κουλτούρα του «grind» αλλά και ως «τοξική παραγωγικότητα», με τις ώρες απασχόλησης να ξεπερνούν κατά πολύ το καθιερωμένο εβδομαδιαίο 40ωρο, και την προσωπική ζωή των εργαζομένων να επηρεάζεται σημαντικά.
Περνώντας στον 20αιώνα, η παραγωγικότητα αποτελούσε τον νούμερο ένα στόχο των εργαζομένων. Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη των βιομηχανιών κατά το 1970, έφερε στο προσκήνιο την κουλτούρα του «grind» μαζί με τον όρο της «εργασιομανίας».
Κατά τις δεκαετίες του 1990 και του 2000 τεχνολογικές startup της Silicon Valley προσελάμβαναν νέους ηλικιακά εργαζομένους, με σκοπό να δουλεύουν πολλές ώρες σε περιβάλλοντα με «γρήγορους ρυθμούς», υποσχόμενοι ευκαιρίες ανέλιξης και υψηλές ανταμοιβές.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «απογείωσαν» την εν λόγω κουλτούρα, με τους millenials να υιοθετούν σχεδόν καθολικά την αντίληψη πως ο ακατάπαυστος μόχθος είναι αυτός που θα τους οδηγήσει τελικά στην πραγματική επιτυχία.
Ο Elon Musk είναι ένας από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές της κουλτούρας του Hustle. Ο ίδιος είχε τουιτάρει το 2018 πως «Κανείς δεν άλλαξε ποτέ τον κόσμο με 40 ώρες δουλειάς την εβδομάδα» αναφερόμενος στις 100 ώρες την εβδομάδα που ξόδευαν οι εργαζόμενοι της Tesla τότε για την παραγωγή του «Model 3». Κατά τη διάρκεια διαλέξεών του για τα πρώτα του βήματα στον χώρο της τεχνολογίας είχε αποκαλύψει πως 7/7 κοιμόταν στο γραφείο του.
«Να δουλεύεις σκληρά κάθε ώρα που είσαι ξύπνιος. Αν κάποιος άλλος δουλεύει 50 ώρες και εσύ 100, θα πετύχεις τα διπλάσια» έχει υποστηρίξει.
Η κουλτούρα του Hustle προμοτάρει την σκληρή δουλειά και την επίτευξη στόχων, πράγματα που δεν αποτελούν απαραίτητα αρνητικές επιδιώξεις. Ωστόσο, υπάρχουν σημεία στα οποία η νοοτροπία «μπάζει» και πρόσφατες μελέτες για το άγχος των εργαζομένων και το σύνδρομο του burnout το αποδεικνύουν.
Ενδεχόμενα οφέλη της κουλτούρας του Hustle
Προαγωγή και αναγνώριση: Το hustling μπορεί να οδηγήσει στην αναγνώριση των κόπων σου από πλευράς διοίκησης, καθώς και σε προαγωγές και αυξήσεις.
Αυξημένο εισόδημα: Οι υπερωρίες, καθώς και οι επιπλέον εργασίες μπορούν να αυξήσουν το ετήσιο εισόδημα, σύμφωνα με έρευνα της Zippia.
Αυξημένη παραγωγικότητα: Η υπερπροσπάθεια στη δουλειά μπορεί να αυξήσει την παραγωγικότητα, σύμφωνα με έρευνα του του Stanford, η οποία επισημαίνει πως οι εργαζόμενοι που δουλεύουν μέχρι 50 ώρες την εβδομάδα μπορούν να παρατηρήσουν σημαντική αύξηση της παραγωγικότητάς τους. Ωστόσο, αυτή φαίνεται να μειώνεται κατακόρυφα, όταν οι εβδομαδιαίες ώρες απασχόλησης ξεπεράσουν τις 55.
Ενδεχόμενα μειονεκτήματα της κουλτούρας του Hustle
Ψυχική εξάντληση και burnout: Η κόπωση κανονικοποιείται στην κουλτούρα του Hustle, αλλά αυτός ο τρόπος σκέψης έχει αποδειχτεί ότι είναι εντελώς μη βιώσιμος και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως για παράδειγμα σε mental breakdowns και εξάντληση.
Λιγότερος προσωπικός χρόνος: Η κουλτούρα του Hustle συνεπάγεται λιγότερο ελεύθερο χρόνο. Ωστόσο, η έντονη ανάγκη για περισσότερο προσωπικό χρόνο είναι ένας από τους λόγους που το «quiet quitting» κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος μεταξύ των εργαζομένων τα τελευταία χρόνια.
Κακή υγεία: Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας επισημαίνει πως τα εκτεταμένα ωράρια εργασίας οδήγησαν σε 745.000 θανάτους από εγκεφαλικό και ισχαιμικό καρδιακό επεισόδιο το 2016, αριθμός κατά 29% αυξημένος σε σχέση με το 2.000. Οι θάνατοι που οφείλονταν στην κακή λειτουργία του καρδιαγκειακού συστήματος, προήλθαν από τουλάχιστον 55 ώρες εργασίας εβδομαδιαία.
Επιπλέον, μετέπειτα μελέτη που διεξήχθη το 2019 αναφέρει πως τα εκτεταμένα ωράρια εργασίας αυξάνουν τον κίνδυνο: καρδιαγγειακής νόσου, στρες, κατάθλιψης, άγχους, κακής ποιότητας ύπνου, χρήσης αλκοόλ και καπνίσματος, συνολικής θνησιμότητας.
Πώς θα καταλάβεις ότι υποφέρεις από burnout:
Αν όλα τα παραπάνω σου ακούγονται οικεία, τότε είναι πολύ πιθανό να υποφέρεις από burnout ή αλλιώς Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης. Πρόκειται για μία μορφή σωματικής και ψυχικής εξάντλησης, που προκύπτει από την εργασία και μοιάζει αρκετά με την υπερκόπωση. Κατά το burnout μπορεί να βιώνεις: εξάντληση, αρνητικά αισθήματα σχετικά με τη δουλειά, μειωμένη παραγωγικότητα καθώς και έλλειψη ενέργειας και διάθεσης.
H σκληρή δουλειά για την επίτευξη των προσωπικών μας στόχων μπορεί να αποτελεί μία ιδιαίτερα απολαυστική διαδικασία και ταυτόχρονα να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην επαγγελματική μας ανέλιξη, ωστόσο είναι σημαντικό το άτομο να εργάζεται συνειδητά, ουσιαστικά και με προσήλωση στο ατομικό του όραμα.
Πώς μπορεί κανείς, όμως, να δουλεύει σκληρά, να διατηρεί την παραγωγικότητά του αλλά και ταυτόχρονα να απολαμβάνει τη ζωή;
Εάν θέλουμε να πετύχουμε μία λειτουργική ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, είναι σημαντικό να διατηρούμε μία ρουτίνα κατά την οποία ο χρόνος μεταξύ των δύο θα είναι μοιρασμένος ισότιμα.
Αυτό για παράδειγμα, μπορεί να επιτευχθεί, εάν καθημερινά είμαστε διατεθειμένοι να αφιερώνουμε 2-3 ώρες, κατά τις οποίες θα εστιάζουμε αποκλειστικά στην εργασία μας, χωρίς περισπασμούς, αλλά ταυτόχρονα θα είμαστε σε θέση να ορίζουμε και μία ξεκάθαρη ώρα κατά την οποία θα αποσυνδεόμαστε εντελώς.
Στόχος είναι να καταφέρουμε να στραφούμε από την ψυχαναγκαστική τελειομανία σε μία νοοτροπία, η οποία να εστιάζει περισσότερο στην προσωπική μας ανάπτυξη και εξέλιξη.
Προφανώς, και ιδιαιτέρως για ιστορικά θέματα που καίνε ακόμα, η απόκλιση μεταξύ της ιστορικής έρευνας και του επίσημου-κρατικού αφηγήματος είναι τεράστια.
H απόκλιση σε ιστορικά ζητήματα μπορεί να είναι μπερδευτική και να μας κάνει να νιώθουμε μία ματαιότητα: «Γιατί να διαβάσω ιστορία, αφού ο καθένας έχει τη δική του εκδοχή;».
Όλο αυτό πηγάζει από το γεγονός ότι βλέπουμε συχνά την ιστορία αποκλειστικά στον άξονα αλήθειας/ψέματος. Αδιαφορώντας δηλαδή για ένα πολύ βασικό ρόλο που έχει η ιστορική έρευνα: Να ερμηνεύει το παρελθόν αλλά και τη στάση μας απέναντί του. Άλλα πράγματα αναδεικνύει ένας επαγγελματίας ιστορικός και άλλα διδάσκονται οι μαθητές στα σχολεία ακριβώς γιατί ο καθένας υπηρετεί διαφορετικό σκοπό.
Σε αυτό το πλαίσιο, παρακάτω θα βρείτε μερικές αλήθειες για την Επανάσταση του 1821, οι οποίες διαφέρουν από τον τρόπο που την έχουμε στο μυαλό μας. Όχι με τη λογική ότι ήρθαμε εδώ να αποδομήσουμε ένα ψέμα, αλλά μάλλον να επαναπλαισιώσουμε το πώς αντιμετωπίζουμε συνολικά την Ελληνική Ανεξαρτησία.
Κρυφό σχολειό δεν υπήρχε, γιατί δεν είχε λόγο να υπάρχει
Από τις γνωστότερες εθνικές μυθολογίες σχετικά με την Τουρκοκρατία. Σύμφωνα με τον θρύλο, η απαγόρευση εκ μέρους των Οθωμανών να διδάσκονται οι Έλληνες την ελληνική γλώσσα, παράδοση και θρησκεία, οδήγησε κάποιους φωτισμένους γέροντες της εκκλησίας να στήσουν ένα κρυφό εκπαιδευτικό σύστημα που, όπως συχνά λέγεται, «διατήρησε τη σπίθα του Ελληνισμού ανά τους αιώνες και τελικά προετοίμασε την ελληνική ανεξαρτησία».
H σύγχρονη έρευνα έχει αποδείξει ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν άσκησε ποτέ ιδιαίτερες και συστηματικές διώξεις εις βάρος της παιδείας στις ελληνικές κοινότητες. Ίσα-ίσα φαίνεται ότι μάλλον αδιαφορούσε έχοντας αφήσει το συγκεκριμένο πεδίο υπό την ευθύνη της Εκκλησίας. Με άλλα λόγια, δεν υπήρχε ουσιαστικά λόγος να λειτουργούν κρυφά σχολειά. Ούτως ή άλλως, δεν διασώζονται σχετικές μαρτυρίες παρά μόνο μετά το 1821.
Νικόλαος Γύζης, Έλληνικόν Σχολείον έν καιρώ δουλείας, γνωστότερο ως Το κρυφό σχολειό, ελαιογραφία, 1885/86.
Η συγκεκριμένη μυθολογία κατασκευάστηκε προκειμένου να αποτυπώσει με έναν εύληπτο και δραματικό τρόπο τον σημαντικό ρόλο που έπαιζε η Εκκλησία στις ελληνικές κοινότητες κατά την Τουρκοκρατία.
Δεν ήταν όλοι οι Έλληνες υπέρ της Επανάστασης
Αυτό συνέβη τόσο πριν όσο και μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης. Για παράδειγμα, ήδη από τα Ορλωφικά, ο ανώτατος κλήρος και μέλη από τις προνομιούχες τάξεις στάθηκαν φανατικά απέναντι σε όλες τις εθνικοαπελευθερωτικές επαναστατικές πράξεις. Ένα καλό παράδειγμα είναι η επιστολή του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ μέσω της οποίας αποκηρύσσει την εξέγερση και αφορίζει τον Αλέξανδρο Υψηλάντη, επιστολή που βέβαια κάποιοι θεωρούν ότι στάλθηκε υπό την απειλή βίας.
Πάντως, ακόμα και όταν ξέσπασε η Επανάσταση, δεν ήταν λίγοι οι Έλληνες που επέλεξαν να πολεμήσουν στο πλάι του Σουλτάνου. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Νενέκου, οπλαρχηγού της Πάτρας που φαίνεται να πρόδωσε την Επανάσταση κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Ιμπραήμ. Ο λόγος ήταν μεν οικονομικά ανταλλάγματα, αλλά και το γεγονός ότι σε εκείνη τη φάση η επιτυχία της Επανάστασης ήταν εν αμφιβόλω.
Στην Άλωση της Τριπολιτσάς έγινε τρομερή σφαγή από τους Έλληνες
Για πολλούς ιστορικούς, η συγκεκριμένη μάχη ήταν η πλέον κομβική για την πορεία της Ελληνικής Επανάστασης. Ούτως ή άλλως η κατάληψη του οικονομικού και στρατηγικού κέντρου της Πελοποννήσου είχε τρομερή σημασία και αυτό ήταν κάτι που το γνώριζε πολύ καλά ο ευφυέστατος Κολοκοτρώνης. Πέραν όμως του οικονομικού και του στρατιωτικού, μεγάλη σημασία είχε και το συμβολικό.
Εντός των τειχών της Τρίπολης ζούσαν δεκάδες χιλιάδες άμαχοι Τούρκοι. Όταν οι ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να μπουν στην πόλη ξεκίνησε μία απίστευτη σφαγή και μία έκρηξη μίσους επί δικαίων και κυρίως αδίκων. Οι περιγραφές των ιστορικών και των αυτοπτών μαρτύρων είναι τρομακτικές. Η σφαγή κράτησε 3 μέρες και ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης στα Απομνημονεύματά του μίλησε για έναν σύντροφό του που σκότωσε μόνος του 90 ανθρώπους.
Κάποιοι μιλούν για περίπτωση εθνοκάθαρσης που άφησε να συμβεί ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης προκειμένου να υπάρχει μία καθαρά ελληνική επικράτεια που θα λειτουργούσε ως η βάση της επαναστατημένης Ελλάδας. Οι Ευρωπαίοι που είχαν γίνει φιλέλληνες μετά τη σφαγή της Χίου, εξέφρασαν τον αποτροπιασμό τους για όσα συνέβησαν στην Τριπολιτσά.
Η Επανάσταση δεν ξεκίνησε ούτε στη Λαύρα ούτε ήταν 25η Μαρτίου
Τα ίδια τα Απομνημονεύματα του Παλαιών Πατρών Γερμανού λένε ότι την ημέρα εκείνη αυτός βρισκόταν σε άλλο χωριό. Η Επανάσταση πάντως είχε ξεκινήσει ήδη λίγες ημέρες πριν. Ο Γερμανός πιθανόν να σήκωσε πράγματι το λάβαρο της Επανάστασης ανάμεσα σε Έλληνες αγωνιστές. Αυτό, ωστόσο, δεν συνέβη στη Λαύρα, αλλά στην πόλη των Πατρών.
Ο λόγος που έγιναν αυτές οι μικρές προσαρμογές στα πραγματικά γεγονότα ήταν προφανώς για να αναδειχθεί ο ρόλος της εκκλησίας στον «αγώνα για την εθνική παλιγγενεσία». Συνδέθηκε δε η εθνική εορτή με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου αργότερα, μετά από ένα διάταγμα του Όθωνα.
Ο Αγώνας του 1821 δεν είναι μόνο σούβλες και παρελάσεις
Η Επανάσταση του 1821 έχει, λογικά, συνδεθεί με τις εθνικές αφηγήσεις και με τους κιτς εορτασμούς. Πολλές φορές αυτό μάς συμπαρασύρει στο να την βλέπουμε ως εξαρχής κάτι που δεν μας αφορά ή τέλος πάντων που αφορά μόνο αυτούς που πάνε στις παρελάσεις.
Στην πραγματικότητα, βέβαια, η Ελληνική Επανάσταση είχε μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως μεταξύ πολλών άλλων και ταξικά χαρακτηριστικά και εμπνεόταν από τις ιδέες του Διαφωτισμού για ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Το Σύνταγμα του 1843, διόλου τυχαία, είναι ένα από τα πιο προοδευτικά και πιο δημοκρατικά συντάγματα της εποχής.
Με αφορμή τις εμφανίσεις της στο Σταυρό του Νότου , μιλήσαμε με μία πραγματική καλλιτέχνιδα, που κλείνει τα δεδομένα του κινητού όταν ακούει δίσκους και βλέπει το κράτος δικαίου με τα κυάλια. Δεν ήταν άλλη μία συνέντευξη. Ήταν ένα μοίρασμα γεμάτο ζεστασιά.
Ένα ολόκληρο σύμπαν ζωγραφίζεται μέσα στα γαλάζια, γεμάτα πάθος, μάτια της. Σε αγκαλιάζει ολόκληρη. Η Μαρία Παπαγεωργίου σου δίνει το εδώ και τώρα. Σου δίνει απλόχερα κομμάτι της ψυχής της. Κοιτάζει έξω από το παράθυρο και με έναν στίχο της ή με ένα της νεύμα μπορεί να σε κάνει να αναρωτηθείς τι άνθρωπος θες να είσαι.
Το μοίρασμα γίνεται με ειλικρινείς όρους, με αληθινό άνοιγμα ψυχής και μια ζεστασιά που δεν την συναντάς συχνά. Το βλέπεις και στις συναυλίες της, το κοινό της είναι πιστό και η επικοινωνία μεταξύ των δύο είναι σχεδόν υπερβατική. Η Μαρία Παπαγεωργίου, μία από τις καλύτερες ερμηνεύτριες της γενιάς μας, μεγάλωσε στα Γρεβενά, λίγα μόλις χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο που μεγάλωσα κι εγώ κάπου εκεί να κρυβόταν μια κοινή, ανείπωτη, γλώσσα.
Τότε, άκουγε Παπάζογλου, με Madredeus, Dream Theater και Pearl Jam. Λίγο Αλκίνοο και Φοίβο Δεληβοριά. «Λέμε από ποιούς έχουμε επηρεαστεί γιατί είναι αυτοί που θα θέλαμε να έχουμε επηρεαστεί» μου λέει σαν να μου κλείνει το μάτι. Σήμερα, έχει ερμηνεύσει Θάνο Μικρούτσικο, έχει κυκλοφορήσει τον δίσκο «Αλληλογραφία» με διασκευές σε τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και έχει πολλές σπουδαίες συνεργασίες στο βιογραφικό της.
Από πολύ μικρή ασχολείται με τη μουσική. «Έβλεπα τον αδερφό μου να παίζει αρμόνιο κι έπαιζα κι εγώ. Το είχα πει από τότε ότι αυτό ήθελα να γίνω στη ζωή μου, όμως κανείς δεν το πίστευε. Υπήρχε πάντα μέσα στο σπίτι η διάθεση να μάθουμε μουσική, να μας στείλουν σε ωδεία, να μας πάρουν μουσικά όργανα, αλλά ο στόχος ήταν στα 18 σου να σπουδάσεις κάτι που δεν έχει να κάνει με τις Τέχνες». Σπούδασε Χρηματοοικονομική και Τραπεζική Διοικητική, όμως ήξερε πως αφού παλέψει στην Αθήνα, θα έφτανε στο να σταθεί στα πόδια της «σε αυτό το μεγάλο κομμάτι που λέγεται μουσική».
Πριν βυθιστούμε όμως στο μουσικό της σύμπαν, αγωνιώ να μου μιλήσει για τα retreats που κάνει μόνο για γυναίκες. «Είναι πολύ δύσκολο να περιγράψω τι ακριβώς είναι αυτό. Έχω γνωριστεί εδώ και πολλά χρόνια με την διεθνούς φήμης χορογράφο και περφόρμερ, έναν άγγελο, που λέγεται Αποστολία Παπαδαμάκη. Εδώ και 10 χρόνια που την έχω γνωρίσει, κατάλαβα ότι η τέχνη –όπως και η ζωή μας– πρέπει να έρθει πάλι κοντά στη φύση και στην αρμονία».
Οι δυο τους κάνουν μαζί δύο φορές τον χρόνο κάποια σεμινάρια στο Αγκίστρι και απευθύνονται σε όλες τις γυναίκες από 15 χρονών μέχρι 70. «Γιατί θέλουμε να ενδυναμώσουμε την γυναικεία μας φύση. Ουσιαστικά, αναγνωρίζουμε τη φωνή, το σώμα, την κίνηση και είναι μια αυτο-ανάγνωση, αν θέλεις. Ζούμε τρεις μέρες μαζί και υπάρχει η απόλυτη αποδοχή και η αγάπη, καμία κριτική και η μία γυναίκα μέσα από την άλλη, ενδυναμώνεται. Γνωρίζει καλύτερα τη δύναμή της, τις ικανότητές της και τις αδυναμίες της και σίγουρα ξεκινά με τη χαρά του τραγουδιού, της κίνησης, αλλά με έναν ελεύθερο τρόπο. Δηλαδή, η φωνή χρησιμοποιείται βοκαλιστικά, η κίνηση του σώματος έχει να κάνει με έναν αρχέτυπο χορό».
Πιάνω στον αέρα κάτι που δεν μπορώ ακριβώς να περιγράψω, οπότε το ονομάζω spiritual vibes. Μου θυμίζει Florence Welch, μπορεί να βγουν και οι δυο ξυπόλητες σε μια σκηνή και να σε απογειώσουν. «Είναι μια ανάγκη που βγαίνει από μέσα μου και φαντάζομαι συμβαίνει σε πολλούς ανθρώπους. Spiritual τι σημαίνει; Να έχεις την πνευματική ικανότητα να θυμηθείς. Αυτό που έλεγε ο δηλαδή ο Πλάτωνας ότι είναι καλό να γνωρίζουμε και να θυμόμαστε. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει ξεχάσει τις ρίζες του. Έχει ξεχάσει τη Γη, το υγρό στοιχείο, τον τρόπο που γινόταν αγέλη, τη χαρά του κύκλου, ό,τι κι αν σημαίνει η χαρά του κύκλου».
Η Μαρία Παπαγεωργίου μου λέει πως δεν δημιουργούμε κύκλους στη ζωή. «Ουσιαστικά, μέσα από την τέχνη, προσπαθώ να διατηρήσω τον κύκλο –όπως η σελήνη έρχεται κάθε 28 μέρες, όπως η περίοδός μας έρχεται κάθε 28 μέρες. Είναι πάρα πολύ δύσκολο. Εδώ δεν μπορείς να δημιουργήσεις κύκλο την ώρα που τρως, γιατί τρως και ταυτόχρονα δουλεύεις ή την ώρα που δουλεύεις κάνεις και λίγη γυμναστική, δεν γίνεται… Θεωρώ ότι είναι ένας σημαντικός λόγος που δεν είμαστε πια χαρούμενοι. Δεν είμαστε χαρούμενοι».
Σε έναν κόσμο που βασανίζεται από ένα απέραντο άγχος, από το βάρος της κατάθλιψης και τις ατελείωτες κρίσεις πανικού, η Μαρία Παπαγεωργίου έχει καταθέσει σε βιβλίο μία προσωπική μαρτυρία για τις κρίσεις άγχους, με σημειώσεις και σελίδες από το προσωπικό της ημερολόγιο.
Πώς ξεκίνησε να μιλά ανοιχτά για αυτό και κατέληξε να γράψει το «Μια Xαραμάδα Πανικού»; «Ξεκίνησα όταν ένιωθα λίγο καλύτερα. Έπασχα από το 2004 από αγχώδη διαταραχή. Τότε δεν ήταν ένα θέμα που μπορούσες να κατανοήσεις, γιατί δεν υπήρχε πληροφόρηση για το τι είναι αυτό. Οπότε, εγώ σταδιακά νόμιζα ότι άρχισα να τρελαίνομαι, γιατί έπασχα από μια ασθένεια, η οποία δεν ξέραμε τι είναι. Όταν ξεκίνησαν να αποχωρούν τα συμπτώματα κι άρχισα να αναγνωρίζω στους ανθρώπους δίπλα μου απ’ το βλέμμα τους και τη στάση του σώματός τους ότι μάλλον έχουν κάτι αντίστοιχο, τους μίλαγα. Καταλάβαινα λοιπόν ότι όσο μιλάμε, βοηθάμε ο ένας τον άλλο. Οπότε κατέθεσα τις εμπειρίες μου και είδα ότι όντως υπήρχε πάρα πολύς κόσμος που ταυτίστηκε. Όλα αυτά είναι απόρροιες ενός σύγχρονου homo sapiens που παλεύει να πετύχει πολλά πράγματα, ξεχνώντας πως να περάσει καλά. Ή μάλλον, ξεχνώντας ότι δεν είναι εδώ για πάντα».
Βλέπει καθαρά πως: «Όταν δεν υπάρχει κοινωνία και δεν υπάρχει προστασία του πολίτη –με την ευρεία έννοια– νιώθεις μοναξιά, δηλαδή όταν δουλεύεις πολλές ώρες και δεν υπάρχει κράτος δικαίου ώστε να ξέρεις ότι θα μπορέσεις να επιβιώσεις, όταν απομακρύνεσαι από τη φύση και δεν γυμνάζεσαι, όταν όλη η τρίτη ηλικία μπαίνει σε γηροκομεία, όταν τρέφεσαι με το πλαστικό, ειδικά στη γενιά μας, ένα ένστικτο μέσα μας καταλαβαίνει αυτήν την αντίφαση της μη ισορροπίας. Ουσιαστικά, είναι αυτές οι δύο πλάκες που συγκρούονται μέσα στους δύο τοίχους, το ένστικτό σου και αυτό που επιβάλλει η σύγχρονη κοινωνία».
Η τραγουδοποιός προβληματίζεται για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για τα ζώα και δεν διστάζει ποτέ να δείξει και να μιλήσει για τις κοινωνικές ευαισθησίες της. «Με τα κυάλια βλέπω το κράτος δικαίου. Θέλοντας να είμαι δημοκράτης πολίτης και όχι απαραίτητα αριστερή ή δεξιά, θεωρώ ότι είμαστε στον απόλυτο πάτο. Τα τελευταία 200 χρόνια δηλαδή, αλλά ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια, όπου το υπουργείο Δικαιοσύνης, το υπουργείο Πολιτισμού, το Παιδείας και το Υγείας –βασικά υπουργεία– είναι υπό κατάρρευση. Άρα πόσο ασφαλής να νιώσω ως πολίτης και πώς να μη φοβάμαι; Όλο αυτό οδηγεί στο να μη μιλάω. Και καλούμαστε όσο μπορούμε να μιλήσουμε και να υπερασπιστούμε φωνές που δεν μπορούν να εισακουστούν. Βέβαια, ως καλλιτέχνες, ναι, να έχουμε δημόσιο λόγο, εκεί που νιώθουμε ότι χτυπάει καμπανάκι, να το λέμε, αλλά από εκεί και πέρα, μέσα από τη στάση μας στη ζωή και το πως δισκογραφούμε, κάνουμε παραστάσεις και συμπεριφερόμαστε γενικά, να βοηθάμε να πετυχαίνουν οι μικρές νίκες δικαιοσύνης και ηθικής».
«Πραγματικά δεν ξέρω από που να το πιάσω» μου λέει. «Δεν υπάρχει ο χρόνος να σχολιάσεις ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Εκεί στοχεύουν. Διανύουμε μια περίοδο πολλών χρόνων που στηρίζεται πάνω στο δόγμα του σοκ, δηλαδή μάς σοκάρουν μονίμως για να δουν μέχρι που μπορούμε να αντέξουμε και να μας κατεβάσουν ακόμη πιο χαμηλά. Η μόρφωση, η παιδεία των πολιτών και η δικαιοσύνη είναι σε προκλητικά χαμηλό επίπεδο. Το κάνουν με πολύ οφθαλμοφανή τρόπο. Είναι σαν να πεινάς και να σου κουνάνε το τυράκι απ’ το κεφάλι σου και να γελάνε κιόλας. Δεν είναι ότι σε κλέβουν λίγο και πάνε παραδίπλα, σε κλέβουν μπροστά στα μάτια σου. Σε βιάζουν μπροστά στα μάτια σου. Και συνεχίζουν τη ζωή τους. Μιλάμε για τέτοια όρια πια».
Στον δίσκο της «Ο τελευταίος αναλογικός έρωτας», όπως και σε αυτόν που ετοιμάζει τώρα, καταπιάνεται έντονα με την έννοια του αναλογικού. Ποιά είναι η σχέση της με τον ψηφιακό και τον αναλογικό κόσμο; «I’m in the middle, που λένε και στα Γρεβενά. Προσπαθώ να κρατήσω μια ισορροπία εκεί, γιατί προφανώς υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα. Αλλά υπάρχει ένα ταβάνι στον ψηφιακό κόσμο. Παύεις να βιώνεις συναισθηματικά, είτε αυτό λέγεται μια ακρόαση, είτε αυτό λέγεται ένας καφές μαζί σου, είτε η ανάγνωση ενός βιβλίου. Στον ψηφιακό κόσμο ζούμε πολύ γρήγορα, καταναλώνονται όλα πολύ γρήγορα και αποβάλλονται από το σύστημά μας εξίσου γρήγορα χωρίς να κρατάμε καμία ουσία».
«Αν πιάσεις το κομμάτι της συναυλίας, παρ’ ότι μπορείς να ακούσεις μουσική παντού, η αλήθεια είναι πως εκεί το ζεις σε πραγματικό χρόνο. Μου αρέσει που στις δικές μου συναυλίες ο κόσμος δεν ασχολείται με τα κινητά, είναι δύο ώρες που τις βιώνεις με πραγματικά συναισθήματα, εκείνη τη στιγμή», συνεχίζει και μου μοιράζεται την επιθυμία της να κάνει μια συναυλία όπου θα αφήνουμε έξω από τον συναυλιακό χώρο τα παπούτσια και τα κινητά.
Υπάρχει μοίρασμα συναισθημάτων και νιώθω ότι η είναι η συνάντησή μας για να πούμε ο ένας στον άλλο «Ευχαριστώ».
«Θα είναι μία ή μιάμιση ώρα, δεν χρειάζεται παραπάνω, απλά πρέπει να μπορέσουμε να διαχωρίσουμε τις πηγές της προσοχής μας και της ευχαρίστησής μας. Εγώ που είναι κι η δουλειά μου, φαντάσου, δυσκολεύομαι να ακούσω ολόκληρο δίσκο μονομιάς, αλλά προσπαθώ να ανεβάζω την απόλαυση σε κάποια πράγματα, δηλαδή δεν θα ακούσω μουσική από το κινητό, θα ακούσω από ένα καλό ηχοσύστημα. Θα προσπαθήσω όταν ακούω έναν δίσκο να μην έχω ανοιχτά τα δεδομένα στο κινητό. Το πιο σημαντικό είναι η συνακρόαση, να ακούσεις έναν δίσκο και να μπορείς μετά να τον συζητήσεις».
Αναρωτιέται γιατί στις συναυλίες έχουμε τόση αγωνία να καταγράψουμε το παρελθόν για κάτι που θα δούμε στο μέλλον. «Γιατί να μην ζήσεις το τώρα, να κλείσεις τα μάτια σου και να κρατήσεις αυτήν την εικόνα για πάντα; Κι εγώ πέφτω στον πειρασμό, έτσι; Είναι όμως σαν να θέλεις ένα αποδεικτικό στοιχείο που να λέει ‘ήμουν κι εγώ εκεί’ και αν το ξανασκεφτείς, θα έπρεπε να λέει ‘ήμουν τελικά εγώ εκεί;’».
Τα live της Μαρίας Παπαγεωργίου είναι ιδιαίτερα. «Είναι τόσες οι δυσκολίες και για να κάνουμε συναυλίες και να δισκογραφούμε και να είμαστε ζωντανοί καλλιτεχνικά και η συναυλία είναι η πιο σημαντική στιγμή.Υπάρχει μοίρασμα συναισθημάτων και νιώθω ότι η είναι η συνάντησή μας για να πούμε ο ένας στον άλλο «Ευχαριστώ». Ειδικά τώρα που έχουν δυσκολέψει οι εποχές και ο κόσμος πραγματικά σκέφτεται που θα δώσει τα λεφτά του, όταν φτάνει μέχρι το μαγαζί, ξέρεις ότι πραγματικά θέλησε να έρθει. Πια, νιώθω κι εγώ την ασφάλεια ότι ξέρει κι ο άλλος ότι πραγματικά έχω διαβάσει πολύ, έχω δώσει τον καλύτερό μου εαυτό και έχουμε υπογράψει την άτυπη συμφωνία, εκ των προτέρων, ότι είμαστε εδώ πέρα για το καλύτερο που μπορούμε και οι δυο».
Εκείνη φτιάχνει παραμύθια. «Πολλά κομμάτια δεν είναι ίδια μεταξύ τους, έχουν άλλα χρώματα, άλλα σχήματα, αλλά είναι όλα κομμάτια της ίδιας μεγάλης εικόνας, που είναι η προσωπικότητά μας και τα βιώματά μας. Στα τραγούδια είναι κι ο δικός μου χαρακτήρας και η μεγάλη εικόνα είναι αυτό που πιστεύω ότι πρέπει να δει ο κόσμος για να γίνει λίγο πιο όμορφος. Η ουσία των τραγουδιών είναι να μετακινήσουν σε έναν καλύτερο εαυτό τον ακροατή».
Σε ένα κομμάτι της τραγουδά «Που πηγαίνει η αγάπη» και αναρωτιέμαι ποια μπορεί να είναι στ’ αλήθεια η απάντησή της. «Σ’ ευχαριστώ για αυτήν την ερώτηση. Θεωρούσα ότι δεν μπορείς να βάλεις το ρήμα «σ’ αγαπώ» σε χρόνο αόριστο. Τι σημαίνει σε αγάπησα; Έχω βρεθεί στη θέση να νιώσω την παντελή ανικανότητα αγάπης από άνθρωπο που πέρασε από τη ζωή μου κι ακόμα δεν το πιστεύω ότι μπορεί να συμβεί αυτό. Για μένα είναι το πιο στενάχωρο, σκοτεινό και μίζερο πράγμα που μπορεί να ζήσει άνθρωπος. Να μπορείς να αγαπήσεις τόσο βαθιά που να ξεπερνάει τον κόσμο, έστω και για μια στιγμή. Άρα που πάει η αγάπη όταν φεύγει; Μεταμορφώνεται σε μάθημα…»
Ο έρωτας για τη Μαρία Παπαγεωργίου είναι ζωή. «Σκεφτόμουν ότι όταν είσαι ερωτευμένος, ακόμη κι όταν όλος ο κόσμος γκρεμίζεται γύρω σου, εσύ πιστεύεις ότι θα είσαι στο για πάντα με το άτομο που διάλεξες. Έχει κάτι ρομαντικό και ουτοπικό αυτό».
Πού μας ταξιδεύουν οι ερωτικές ιστορίες των τραγουδιών; «Τι ωραίες ερωτήσεις! Τώρα που με ρωτάς, συνειδητοποιώ ότι οι ερωτικές ιστορίες είναι πολύ ωραίες γιατί μπορεί να αφορούν το παρελθόν, το παρόν ή το μέλλον. Το «η αγάπη θα ‘ρθει» στον Κηπουρό μπορεί να μην μιλάει καν για την ερωτική αγάπη –για μένα δεν είναι ερωτικό τραγούδι. Μ’ αρέσουν τα ερωτικά τραγούδια που βγάζουν όλα τα συναισθήματα: και της απελπισίας και της απλότητας. Δεν μπορώ πολύ τα πατώματα. Είναι διαφορετικό το ‘dark euphoria’ που συζητάγαμε μια μέρα και με την Τάνια Τσανακλίδου. Είναι ‘dark’, αλλά έχει μια ευφορία. Ίσως επειδή δεν είμαι ούτε εγώ drama queen».
Οι απαντήσεις της σχετικά με τον έρωτα και την αγάπη με τσιγκλάνε, γιατί είναι σαν να ακούω όχι απλά κομμάτι του Παύλου Παυλίδη, ένα από τα τέσσερα tracks που έχει διασκευάσει με τεράστια επιτυχία η ίδια, όμως η απάντησή της έχει κάτι από Παύλο και φαίνεται πως έχει μια ιδιαίτερη σχέση με το έργο του.
«Το πολύ ωραίο κι ενδιαφέρον είναι ότι δεν γνωριζόμασταν. Είχα κάνει τις διασκευές στα κομμάτια του χωρίς να έχουμε βρεθεί από κοντά. Έχω μπλεχτεί με τα τραγούδια του, όμως τον ίδιο τον γνώρισα πριν δύο χρόνια. Μπορεί δύο ψυχές να έχουν κάτι κοινό και να μην το δουν ποτέ ίσως σε αυτήν τη ζωή. Ο τρόπος που γράφει ίσως ταιριάζει στην ψυχοσύνθεσή μου. Νιώθω έντονα τελευταία ότι δεν χρειάζεται να φωνάζουμε. Έχω μπει στην διαδικασία της αφαίρεσης εδώ και αρκετά χρόνια. Ας φωνάξει το τραγούδι, όχι εμείς».
Η Μαρία Παπαγεωργίου είναι από τις λίγες, πολύ λίγες γυναίκες που δεν έχει νιώσει έμφυλες διακρίσεις. «Επειδή ακριβώς είμαι αυτή η εξαίρεση με «τρώει» πιο πολύ το ότι πρέπει να μιλήσω πιο πολύ απ’ όλους. Δεν μπορώ να μη σκέφτομαι κάθε μέρα τη μητέρα της Τοπαλούδη. Θα μπορούσα να ήμουν εγώ. Η ιστορία της Ελένης Τοπαλούδη είναι ακριβώς η δική μου. Έφυγα κι εγώ από τα Γρεβενά, όπως εκείνη από το Διδυμότειχο, πήγα να σπουδάσω μακριά απ’ τους γονείς και άρχισα να ανακαλύπτω την σεξουαλική μου ζωή. Όλοι μπήκαμε σε αυτοκίνητα αγνώστων, όλοι μπήκαμε σε πάρτι που δεν ξέραμε ποιοι τα έκαναν κι εγώ απλά ήμουν τυχερή! Αυτό πρέπει να σταματήσει. Εμείς πρέπει να είμαστε η φωνή της Ελένης Τοπαλούδη. Με ποιον τρόπο; Τον καλύτερο τον βρήκε ο Δεληβοριάς με εκείνο το αριστούργημα».
Η ερμηνεύτρια, μουσική παραγωγός και δασκάλα φωνητικής έχει αναφέρει πως «είμαστε η γενιά του μηδενικού αφηγήματος. Σε μια κατακρεουργημένη δημοκρατία, περιμένουμε απλά την επόμενη. Αυτό που θα μπορούσα να προσφέρω ίσως είναι η προσαρμοστικότητα, η αγάπη, η φροντίδα, ο χρόνος».
Είχε πει παλιότερα «να γίνεσαι νερό». «Σκέψου, είμαστε 75% νερό και η θάλασσα γύρω μας είναι 70% της γης και είμαστε τούβλα. Δηλαδή, σκεφτόμαστε από τώρα τι θα γίνει σε 10 μέρες κι αγχωνόμαστε, χωρίς να παρατηρούμε τι συμβαίνει τριγύρω. Γιατί το νερό όταν βρει ένα εμπόδιο, θα πάει παραδίπλα. Εμείς κολλάμε εκεί και τι κάνουμε; Γυρίζουμε πίσω ή θα υπερφουσκώσουμε ή θα τα σπάσουμε όλα. Αυτό βοήθησε πάρα πολύ τις συναυλίες μου, όπως και τα retreats με την Αποστολία. Εσύ μπορεί να κάνεις μια κίνηση κι εγώ θα την πάρω και θα δημιουργήσω. Αυτό είναι το στοιχείο της εξερεύνησης».
Θα τη βλέπουμε στο Σταυρό του Νότου από Παρασκευή 22 Μαρτίου και για λίγες παραστάσεις. «Στο Σταυρό μαζεύω πάντα τα τραγούδια που είναι η σπορά όλης της χρονιάς. Βρίσκω τους καρπούς που είναι κατάλληλοι για τον Σταυρό. Θα έχουμε λίγο Μικρούτσικο, λίγο Θεοδωράκη, κάποια παραδοσιακά, κάποια ξένα που μου αρέσουν πολύ. Μετά, το καλοκαίρι, θα κάνουμε συναυλίες του Μικρούτσικου, θα κάνουμε συνεργασία με τη Μαργαρίτα Ζορμπαλά. Ετοιμάζω τον καινούργιο μου δίσκο, τον «Τελευταίος Αναλογικός Άνθρωπος». Θέλω όμως την ηρεμία της γέννας, να εστιάσω εκεί. Θέλει πόνο και ενέργεια».
«Η πιο σκληρή χαρά είναι της γέννας. Έχει μόχθο, έχει πόνο. Είναι τι άνθρωπος θέλεις να είσαι. Μπορεί να προχωράς πάνω σε μια ευθεία γραμμή και να είσαι ευτυχισμένος. Δεν ξέρω. Ποιος είναι τελικά πιο ευτυχισμένος; Ένας άνθρωπος, ο οποίος δεν γεννά, δεν νιώθει αυτήν τη σκληρή χαρά, μαζί με τον πόνο ή αυτός που τα δίνει όλα για όλα και ζει πολύ έντονα τη χαρά και τη λύπη; Αν με ρωτάς εμένα, ο δεύτερος είναι πιο ευτυχισμένος. Αν έρθεις σε αυτήν τη ζωή και δεν ζήσεις έντονα, δεν έχεις προσφέρει έντονα την αγάπη σου, δεν έχεις φροντίσει ανθρώπους, σκυλιά, γατιά, αλλά κοιτάς να είσαι ήρεμος στο σπιτάκι σου και λες «εντάξει, καλά ήταν και σήμερα». Δεν θα ‘θελα να είμαι έτσι».
Έναρξη: Παρασκευή 22 Μαρτίου για 4 παραστάσεις. Παρασκευή 22 & 29 Μαρτίου, Παρασκευή 5 & 12 Απριλίου.
Σταυρός του Νότου, Κεντρική Σκηνή. Τηλ: 210 9226975
Η δικηγόρος Δάφνη Καραγιάννη και η δημοσιογράφος Άννα Νίνη μίλησαν στη Χρύσα Λύκου για το παρατήρητηριο, τη σπουδαιότητα του κόσμου στο δικαστήριο και για τη μνήμη του ανθρώπου που βεβηλώνεται απ’ όλα αυτά για τα οποία μαχόταν όλη του τη ζωή.
Στις 2 Μαΐου του 2015, ο Ζακ Κωστόπουλος είχε αναρτήσει στο προσωπικό του προφίλ στο Facebook μια φωτογραφία που έδειχνε έναν ήλιο ζωγραφισμένο στον τοίχο και δίπλα του ήταν χαραγμένες οι λέξεις «Χρυσή Ακτή». Στη λεζάντα της εικόνας αυτής, ο Ζακ, έραψε:
«Αν δεν μπορείς να σβήσεις το σκοτάδι μπορείς να γράψεις πάνω του με φως. *Στην Ομόνοια έχει καλοκαίρι».
Τρία χρόνια μετά την ανάρτηση αυτή, ο Ζακ που φορούσε αθλητικά παπούτσια για να τρέχει μακριά από τους φασίστες που τον κυνηγούσαν, δολοφονήθηκε σε ένα δρομάκι στην Ομόνοια από τον Αθανάσιο Χορταριά και τον Σπυρίδων Δημόπουλο και από τότε μέχρι και σήμερα, κάνει μόνο χειμώνα στο κέντρο της Αθήνας.
Με προκλητική και εξαντλητική καθυστέρηση τριών ετών, τον Νοέμβριο του 2021, ξεκίνησε η δίκη για τη στυγνή δολοφονία ενός ανθρώπου που δεν κρύφτηκε ποτέ στην ντουλάπα. Το δικαστήριο έκρινε ένοχο τον μεσίτη και τον κοσμηματοπώλη, αθωώνοντας τους τέσσερις αστυνομικούς που εμπλέκονταν στην υπόθεση. Όλοι οι κατηγορούμενοι βρίσκονται σήμερα στα σπίτια τους κι ας μπορείς, όταν πληκτρολογήσεις στο YouTube: «Δολοφονία Ζακ Κωστόπουλου», να δεις τον τρόπο που αυτό συνέβη.
Στις 15 Δεκέμβρη του 2023, ξεκίνησε η δίκη σε β’ βαθμό των δύο κατηγορουμένων, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, συντηρώντας το –γνώριμο για όσες κι όσους βρισκόμαστε εκεί– αίσθημα ασφυξίας της πρώτης.
Η δικηγόρος, Δάφνη Καραγιάννη, και η δημοσιογράφος, Άννα Νίνη, είναι τα πρόσωπα πίσω από το ZackieOh Justice Watch, μια πρωτοβουλία που συγκροτήθηκε με σκοπό την παρακολούθηση και καταγραφή της δίκης για τον φόνο του Ζακ Κωστόπουλου/της Zackie Oh. Στη συντακτική ομάδα του ZackieOh Justice Watch συμμετέχουν η πρωτοβουλία Justice4Zak/Zackie, η πλατφόρμα ενημέρωσης από τα κάτω omniatv, το ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης The Press Project και το ΛΟΑΤΚΙ+ περιοδικό Antivirus, ενώ η λειτουργία του παρατηρητηρίου χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ-Παράρτημα Ελλάδας.
Από την πρώτη δικάσιμο στο Μικτό Ορκωτό μέχρι σήμερα, η Δάφνη και η Άννα, μεταφέρουν με ακρίβεια το τι διαδραματίζεται μέσα στην αίθουσα, δίνοντας ορατότητα σε μια δίκη που θα είχε βουλιάξει ακόμη περισσότερο στη χυδαιότητα χωρίς την παρουσία τους.
«Όταν ξεκίνησε η δίκη σε α’ βαθμό, ήταν περίοδος πανδημίας, με το δικαστήριο να μας δίνει μόνο μία θέση για να καταγράφουμε. Τη δεύτερη μας την παραχώρησε η οικογένεια του Ζακ, λόγω του ότι ένας απ’ τους δύο αδερφούς του δεν μπορούσε να έρχεται στις δικασίμους. Υπήρξαν δικηγόροι της απέναντι πλευράς που ήθελαν αρχικά να μας απομακρύνουν από τη διαδικασία», μου λέει η Άννα, με τη Δάφνη να συμπληρώνει πως: «Στην αρχή ήταν δύσκολο να πείσουμε το δικαστήριο και τους υπόλοιπους παράγοντες ότι είχαμε ένα θεσμικό βάρος σαν παρατηρητήριο, χωρίς παράλληλα να είμαστε θεσμός. Καταφέραμε και κατοχυρωθήκαμε στην πράξη, με αποτέλεσμα κανείς πλέον να μην αμφισβητεί την αντικειμενικότητα των όσων μεταφέρουμε. Φτάνοντας στο Εφετείο, δεν προέκυψε κανένα ζήτημα με την παρουσία μας, ήταν πλήρως αποδεκτό».
ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ/EUROKINISSI
Συζητάμε για την έντονη παρουσία του κόσμου στη δικαστική αίθουσα και τον τρόπο που αντανακλάται στη διαδικασία, κάτι που δεν συνέβαινε στον πρώτο βαθμό
Η Άννα εστιάζει στο γεγονός ότι αρκετός κόσμος δεν γνωρίζει ότι οι δίκες είναι «ανοιχτές» στο κοινό και πως είναι συνταγματικό δικαίωμα κάθε πολίτη να παρακολουθήσει αν θέλει. «Αρχικά, η παρουσία του κόσμου στο δικαστήριο ενδυναμώνει την οικογένεια που δέχεται ακραία ψυχολογική κακοποίηση μέσα στην αίθουσα. Δεν νιώθουν μόνοι, ξέρουν ότι υπάρχουν άνθρωποι εκεί για να στηρίξουν τη μνήμη του παιδιού τους. Επίσης, η παρουσία του κόσμου επηρεάζει και τη συμπεριφορά των κατηγορουμένων. Στον α’ βαθμό τόσο οι κατηγορούμενοι αστυνομικοί, όσο και ο μεσίτης ήταν φοβερά προκλητικοί. Στο β’ βαθμό περιορίστηκαν όταν άρχισε να έρχεται μαζικά ο κόσμος.
Παράλληλα, αυτό που διαπιστώνω είναι ότι αλλάζει και η κουλτούρα των κινημάτων και η άρνηση που υπήρχε. Προσωπικά πιστεύω ότι ανεξάρτητα αν εμπιστεύεσαι ή όχι την αστική δικαιοσύνη σαν ατομικότητα, είναι σημαντικό να στηρίζεις τον τρόπο που θέλει το κάθε υποκείμενο που βάλλεται να δώσει τη μάχη του. Θεωρώ σημαντικό να πηγαίνουν αυτές οι υποθέσεις στη δικαιοσύνη, αποκτούν άλλου είδους ορατότητα όταν υπάρχει νομικό προηγούμενο».
Η Δάφνη πιστεύει ότι η παρακολούθηση μιας δίκης και η παρουσία του κόσμου στο ακροατήριο, συνενώνει τον αγώνα που δίνεται στον δρόμο με αυτόν που δίνεται μέσω της αστικής δικαιοσύνης, ο οποίος είναι αναγκαίος με όποια δυσπιστία μπορεί να υπάρχει. «Δεν υπάρχει δίλημμα που να λέει ή αγώνας στον δρόμο ή αστική δικαιοσύνη. Πρέπει να το βλέπουμε σωρευτικά και όχι διαζευκτικά».
«Στη δίκη της Χρυσής Αυγής, είχαμε μια καλή απόφαση στο πρωτόδικο. Δεν σταμάτησε όμως τίποτα στη δικαστική αίθουσα, ο αγώνας πρέπει πάντα να συνεχίζεται στον δημόσιο χώρο. Δεν σταμάτησε ο φασισμός γιατί καταδικάστηκε η Χρυσή Αυγή, ούτε θα σταματήσει ο φασιστάκος της διπλανής πόρτας να κλωτσάει όποιον θέλει στον δρόμο γιατί μπορεί να καταδικαστεί ο Χορταριάς και ο Δημόπουλος», αναφέρει η Άννα.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΕΜΠΑΠΗΣ/EUROKINISSI
Τις ρωτάω σε τι διαφέρει η καταγραφή που γίνεται μέσα στην αίθουσα από το παρατηρητήριο από ένα ρεπορτάζ που θα δούμε το βράδυ στις ειδήσεις για το ίδιο θέμα
«Πράγματι, το τι γίνεται σε κάθε δικάσιμο, μπορεί να μαθευτεί μέσω ενός ρεπορτάζ. Η οικογένεια όμως που βρίσκεται στις αίθουσες του δικαστηρίου από την πρώτη μέρα, δεν βιώνει όσα συμβαίνουν ούτε σε bullets ούτε σε τίτλους. Το παρατηρητήριο έχει τη δυνατότητα να περιγράψει όλο το κλίμα που επικρατεί στην αίθουσα, κάνοντας όλους κι όλες που το παρακολουθούν να συμμετέχουν σαν να είναι εκεί.
Αν δεν υπήρχε το παρατηρητήριο, πώς θα ένιωθαν οι άνθρωποι του Ζακ που θα έπρεπε μέσα σε όλα να αποδείξουν και να πείσουν τον κόσμο γι’ αυτό που βιώνουν μέσα στην αίθουσα; Το παρατηρητήριο έχει, όσο μπορεί, τον ρόλο του θεματοφύλακα. Έγινε μια δολοφονία σε δημόσια θέα και η δίκη θα γίνει και αυτή σε δημόσια θέα. Τίποτα λιγότερο», λέει η Δάφνη.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ/EUROKINISSI
Συζητάμε για τη στάση των δικηγόρων των κατηγορουμένων
«Ακόμη και σήμερα η υπερασπιστική γραμμή των δικηγόρων, είναι σαν να δικάζεται ο Ζακ. Συζητάμε για τον χαρακτήρα του, το πόσες μπύρες έπινε ή αν είχε πάρει depon. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι έγινε άρση απορρήτου των τηλεφωνικών επικοινωνιών του Ζακ και όχι των κατηγορουμένων που τον σκότωσαν. Είναι πολύ περίεργο ότι ερευνάται με αυτόν τον τρόπο το παρελθόν του θύματος, θέλοντας οριακά να μας πουν ότι ενδεχομένως να άξιζε ό,τι του συνέβη.
Πιστεύω ότι η άρνηση που είχαν απέναντι στο παρατηρητήριο, ήταν γιατί φοβόντουσαν ότι θα εκτεθούν οι συμπεριφορές και η υπερασπιστική γραμμή που επιλέγουν. Κάποιοι δικηγόροι πληρώνονται πολύ καλά για να πέσουν χαμηλά. Πιστεύω ακράδαντα ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στην υπεράσπιση. Το τι πρακτικές, όμως, θα χρησιμοποιηθούν για την υπεράσπιση τους είναι το ζήτημα».
«Αυτό που περιγράφει η Άννα και αφορά τους ποινικολόγους, έχει ενσωματωθεί, δυστυχώς, στο συλλογικό ασυνείδητο του κόσμου. Αυτό είναι δυστύχημα και “ρετσινιά” για τους δικηγόρους που έχουν αποφασίσει σε ποια πλευρά θα στέκονται, όχι δίπλα τους. Σαν δικηγόρος θέλω να επισημάνω ότι έχει γίνει ζημιά στον κλάδο και, γι’ αυτό τον λόγο, λέμε ότι δεν είμαστε συνάδελφοι με όλους», συμπληρώνει η Δάφνη.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ/EUROKINISSI
Το συναισθηματικό κόστος της καταγραφής μιας τέτοιας διαδικασίας, είναι μεγάλο
«Συντελείται μια αντιστροφή της διαδικασίας μέσα μας όταν καταγράφουμε. Συνήθως, όταν λαμβάνεις ένα ερέθισμα, το επεξεργάζεσαι κι έπειτα, το καταγράφεις. Σε αυτήν την περίπτωση, ισχύει το αντίθετο. Δέχεσαι, δηλαδή, το ερέθισμα και οφείλεις να το καταγράψεις χωρίς να προλάβεις να κατανοήσεις πώς επιδρά μέσα σου», περιγράφει η Δάφνη με την Άννα να λέει πώς πλέον αρκετές φορές η καταγραφή γίνεται αυτόματα. «Στο πρωτόδικο, εντόπιζα πολλές φορές την ανάγκη του να θέλω να ουρλιάξω. Αυτό είναι το πιο μεγάλο ζόρι σε αυτές τις δίκες. Δεν μπορείς να αντιδράσεις γιατί αφενός πρέπει να συνεχίσεις να καταγράφεις κι αφετέρου, δεν πρέπει να βάλεις σε κίνδυνο τη διαδικασία. Δεν είσαι μόνη σου εκεί, εκπροσωπείς μια συλλογική προσπάθεια. Όλο αυτό όμως συσσωρεύεται μέσα σου, χωρίς να καταλαβαίνεις τι ακριβώς βιώνεις εκείνην τη στιγμή».
Την ημέρα της απόφασης της δίκης σε πρώτο βαθμό, την τοποθετώ στις πιο δύσκολες ημέρες που έχει χρειαστεί να αντέξουμε. Από το ζητωκραύγασμα των αστυνομικών στο άκουσμα της αθωότητάς τους, στον λυγμό του Νίκου Κωστόπουλου και το ουρλιαχτό της Μάγδας Φύσσα που τελικά προπηλακίστηκε από τα ΜΑΤ, όλα συνέθεταν μια εικόνα δυστοπίας.
Η Άννα και η Δάφνη μου λένε ότι όταν εκείνη την ημέρα η αίθουσα και οι διάδρομοι άδειασαν, βγήκαν έξω, αγκαλιάστηκαν κι έκλαψαν όσο άντεχαν. «Με τον Ζακ είχαμε μια κοινωνική σχέση, δυστυχώς δεν είχα την τύχη να είμαστε φίλοι. Αλλά μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία, μου έγινε ακόμη πιο ξεκάθαρο που ακριβώς βρισκόταν αυτός ο άνθρωπος, που ανήκε σε αυτόν τον κόσμο. Νιώθω σαν να τον ξαναγνώρισα, με τον θαυμασμό μου γι’ αυτόν να γίνεται ακόμη πιο έντονος. Με στοιχειώνει το ότι αυτός ο άνθρωπος «έφυγε» και η μνήμη του βεβηλώνεται απ’ όλα αυτά για τα οποία μαχόταν σε όλη του τη ζωή», λέει η Άννα.
Στο τέλος της δίκης της Χρυσής Αυγής, την ώρα που αποχωρούσε η Μάγδα Φύσσα από το δικαστήριο, σήκωσε τη γροθιά της και φώναξε: «Και τώρα μια δίκαιη δίκη για τον Ζακ». «Η δικαιη δικη δε θα φανεί μόνο στην απόφαση. Φαινεται κάθε μέρα στη διαδικασία. Να σημειωθεί ότι από το στάδιο της προανάκρισης, υπήρξαν κενά. Μαλιστα στο Εφετείο δεν προβάλλεται το βίντεο του ξυλοδαρμού κατ’ αντιπαρασταση με την εξέταση μαρτύρων, όπως είχε συμβεί στο πρωτοδικο και όπως επανειλημμένα έχουν ζητήσει οι συνήγοροι υποστήριξης κατηγορίας, αλλα θα προβληθεί κατά τη διάσκεψη της έδρας.”», λέει η Δάφνη.
«Απ’ τη στιγμή που έχουν αθωωθεί οι αστυνομικοί, δεν μπορούμε να μιλάμε για δίκαιη δίκη. Τέσσερις από τους εννιά αστυνομικούς που επενέβησαν δεν παραπέμπονται για τίποτα, παρά το γεγονός ότι η ΕΔΕ τους ήταν καταπέλτης. Εννοείται, λοιπόν, ότι δεν υπήρξε απονομή δικαιοσύνης. Οι άνθρωποι που όφειλαν να τον προστατεύσουν, μεταχειρίστηκαν το σώμα του σαν να ήταν σκουπίδι. Δεν κατάφεραν γιατί δεν ήθελαν η αστυνομία και οι ανακριτικές αρχές να δέσουν μια δικογραφία, δεν θέλαν να ασχοληθούν», τονίζει η Άννα.
Ολοκληρώνοντας την κουβέντα μας, τις ρωτάω αν μπορούν να ξεχωρίσουν μια στιγμή από τις τόσες που τις έχουν συγκινήσει μέσα σε όλη αυτήν τη διαδικασία. Η Άννα μιλάει για την Ελένη Κωστοπούλου. «Μόλις τελείωσε το πρωτόδικο, η μητέρα του Ζακ μου είπε: “Νόμιζα ότι θα ήταν εύκολο, υπήρχαν τόσα στοιχεία, όλοι ήξεραν πώς σκότωσαν το παιδί μου”. Τελικά, μόνο εύκολο δεν ήταν».
Η Δάφνη, δεν μπορεί να ξεχάσει μια κουβέντα στην κατάθεση του κυρίου Ευθύμη, πατέρα του Ζακ. «Είπε πως: “Αυτοί οι άνθρωποι παραβγαίνανε ποιος θα σκοτώσει το παιδί μου”. Είπε ακριβώς αυτό που αποτύπωνε την κατάσταση και με στοιχειώνει από τότε».
Επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Stanford ανακάλυψαν ότι η κεταμίνη λειτουργεί ως αντικαταθλιπτικό, τουλάχιστον εν μέρει, ενεργοποιώντας τους υποδοχείς των οπιοειδών στον εγκέφαλο.
Το εύρημα ανατρέπει τις προηγούμενες πεποιθήσεις ότι οι αντικαταθλιπτικές επιδράσεις του φαρμάκου προέρχονταν αποκλειστικά από την επίδρασή του στο γλουταμινικό σύστημα. Αυτές οι υποθέσεις οδήγησαν στην ευρεία χρήση της κεταμίνης για τη θεραπεία της κατάθλιψης και ώθησαν την ανάπτυξη φαρμάκων που μπλοκάρουν το γλουταμικό για χρήση ως αντικαταθλιπτικά. Το νέο εύρημα αναδεικνύει επίσης την αλληλεπίδραση μεταξύ της κατάθλιψης, του πόνου και του εθισμού στα οπιοειδή και παρουσιάζει μια ευκαιρία για τους γιατρούς να αναθεωρήσουν τις θεραπευτικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούν. Μάλιστα, η συγκεκριμένη έρευνα φαίνεται να είναι η πρώτη που πραγματεύεται τον τρόπο με τον οποίο η κεταμίνη λειτουργεί στον ανθρώπινο εγκέφαλο για να προσφέρει ανακούφιση από την κατάθλιψη.
«Πριν κάνουμε τη μελέτη, δεν ήμουν σίγουρος ότι η κεταμίνη λειτουργεί πραγματικά για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Τώρα ξέρω ότι το φάρμακο λειτουργεί, αλλά δεν λειτουργεί όπως όλοι πίστευαν ότι λειτουργεί», δήλωσε ο Alan Schatzberg, MD, Καθηγητής Ψυχιατρικής και Επιστημών της Συμπεριφοράς.
Η προέλευση της κεταμίνης
Η κεταμίνη αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1960 και χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες ως αναισθητικό κατά τη διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων. Μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, συμπεριλαμβανομένων ψευδαισθήσεων και έχει χρησιμοποιηθεί ως ναρκωτικό «αναψυχής». Σημαντικό είναι να σημειωθεί πως εάν χρησιμοποιείται τακτικά, μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση. Παρ’ όλο που ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων δεν έχει εγκρίνει τη χρήση του φαρμάκου για την κατάθλιψη, ορισμένοι γιατροί το συνταγογραφούν ανεπίσημα τα τελευταία χρόνια ως ένα γρήγορο αλλά βραχείας δράσης αντικαταθλιπτικό.
Οι εγχύσεις κεταμίνης χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία του χρόνιου πόνου, ο οποίος είναι μια κοινή κατάσταση σε καταθλιπτικούς ασθενείς. Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο η κεταμίνη ανακουφίζει τον πόνο δεν είναι πλήρως κατανοητός, αλλά είναι γνωστό ότι λειτουργεί τουλάχιστον εν μέρει στους υποδοχείς των οπιοειδών.
Οι ερευνητές του Stanford θέλησαν να δουν αν οι αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της κεταμίνης δημιουργούνται επίσης από την ενεργοποίηση των υποδοχέων των οπιοειδών από την κεταμίνη. Επιδίωξαν να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα μέσω μιας μικρής κλινικής δοκιμής, στην οποία άτομα με κατάθλιψη έλαβαν έναν αναστολέα υποδοχέων οπιοειδών πριν από τη λήψη κεταμίνης.
Στη μελέτη συμμετείχαν ενήλικες με διαγνωσμένη κατάθλιψη, η κατάσταση των οποίων δεν είχε βελτιωθεί μετά από πολλαπλές προσπάθειες θεραπείας. Δώδεκα συμμετέχοντες έλαβαν έγχυση κεταμίνης δύο φορές– μία φορά πριν από τη χορήγηση ναλτρεξόνης, ενός αναστολέα των οπιοειδών υποδοχέων, και μία φορά με εικονικό φάρμακο (placebo). Ούτε οι συμμετέχοντες στη μελέτη, ούτε οι ερευνητές πληροφορήθηκαν αν κατά τη διάρκεια κάθε δοκιμής χορηγήθηκε πραγματικό ή εικονικό φάρμακο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η κεταμίνη μείωσε τα καταθλιπτικά συμπτώματα κατά περίπου 90% για τρεις ημέρες σε περισσότερους από τους μισούς συμμετέχοντες όταν χορηγήθηκε με εικονικό φάρμακο, αλλά δεν είχε σχεδόν καμία επίδραση στα καταθλιπτικά συμπτώματα όταν προηγήθηκε ναλτρεξόνη.
Η επικρατούσα υπόθεση για την αντικαταθλιπτική δράση της κεταμίνης ήταν ότι το φάρμακο μπλοκάρει έναν υποδοχέα για το γλουταμικό, έναν διεγερτικό νευροδιαβιβαστή στον εγκέφαλο που εμπλέκεται στη μνήμη και τη μάθηση. «Όμως ο μηχανισμός της κεταμίνης είναι περίπλοκος, καθώς δρα σε πολλούς διαφορετικούς τύπους υποδοχέων πέραν των υποδοχέων γλουταμινικού και δρα σε τρεις διακριτές φάσεις– ταχείες επιδράσεις, παρατεταμένες επιδράσεις και επιστροφή στη βασική γραμμή», δήλωσε η Carolyn Rodriguez, MD, PhD, επίκουρη καθηγήτρια ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς, η οποία βρίσκεται στην επιστημονική ομάδα της συγκεκριμένης έρευνας. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η αποκάλυψη του ρόλου των υποδοχέων των οπιοειδών στις αντικαταθλιπτικές επιδράσεις της κεταμίνης είναι κρίσιμη στην προσπάθεια ανάπτυξης νέων αντικαταθλιπτικών.
Πιθανές παρενέργειες
Κεταμίνη
Μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση του 2020 σχετικά με τις παρενέργειες της κεταμίνης για την κατάθλιψη στο Journal of Affective Disorders, αναφέρει ότι οι πιο συχνές παρενέργειες κατά τη διάρκεια της θεραπείας με κεταμίνη τείνουν να είναι η υπνηλία, η ζάλη, ο κακός συντονισμός, η θολή όραση και το αίσθημα «παράξενου» ή «εξωπραγματικού». Ορισμένοι άνθρωποι βίωσαν επίσης πονοκεφάλους, άγχος και αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επιπλέον, η λήψη κεταμίνης σε συνδυασμό με λεβοθυροξίνη (Synthroid) για υποθυρεοειδισμό μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό.
Οπιοειδή
«Η ψυχιατρική χρησιμοποιούσε οπιοειδή, βαρβιτουρικά και υψηλές δόσεις διεγερτικών για τη θεραπεία της κατάθλιψης πριν από 50 ή 60 χρόνια. Πρέπει να εξετάσουμε σωστά τους κινδύνους που συνδέονται με τη χρήση ναρκωτικών– ακόμη και σε χαμηλές δόσεις– για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Αυτό δεν περιορίζεται μόνο στην κεταμίνη. Άλλα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που στοχεύουν στους υποδοχείς των οπιοειδών βρίσκονται επίσης υπό εξέλιξη. Ενώ ένα τυπικό οπιοειδές, όπως η μορφίνη, έχει αρχικά αντικαταθλιπτική δράση, συμβάλλει στην κατάθλιψη μετά από επανειλημμένη χρήση. Οι άνθρωποι που έχουν κατάθλιψη παίρνουν έως και 2,4 φορές περισσότερα οπιοειδή αμέσως μετά από επώδυνες χειρουργικές επεμβάσεις από εκείνους που δεν έχουν κατάθλιψη» επεσήμανε ο Schatzberg.
Το ΚΜΟΠ σας προσκαλεί σε ενημερωτική εκδήλωση με θέμα «Αντιμετωπίζοντας τη ρητορική μίσους στην καθημερινότητά μας», την Παρασκευή 29 Μαρτίου, ώρα 18:00-20:00, στο Impact Hub Athens (Καραϊσκάκη 28. Αθήνα).
Η εκδήλωση θα εστιάσει στην κατανόηση και αντιμετώπιση των προκλήσεων που προκύπτουν από τη ρητορική μίσους, εξετάζοντας πώς αυτή επηρεάζει την ψυχολογία των ατόμων που την υφίστανται. Στη συζήτηση θα συμμετάσχουν ερευνητές και ερευνήτριες, εκπρόσωποι οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και δημοσιογράφοι, δίνοντας τη δική τους οπτική πάνω στο θέμα.
Στο πλαίσιο αυτό, η συζήτηση θα επικεντρωθεί:
– Σε σχετικά cases studies/ περιπτώσεις ρητορικής μίσους και στον τρόπο αποτύπωσης τους στα ΜΜΕ
– Σε ειδική αναφορά στη ρητορική μίσους στα Μέσα Ενημέρωσης, το διαδίκτυο και στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και σε συζήτηση για τα αίτια αλλά και τον ρόλο των πολιτών, όταν έρχονται αντιμέτωποι/ες με περιστατικά ρητορικής μίσους
– Στην ευθύνη και τον ρόλο της δημοσιογραφίας στην διαχείριση ανάλογων περιστατικών.
Για τη συμμετοχή σας στην εκδήλωση είναι απαραίτητη η προεγγραφή. Τα συμμετέχοντα άτομα θα λάβουν βεβαιώσεις παρακολούθησης.
ℹ️ Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με το ΚΜΟΠ στο email [email protected] ή στο τηλ. 2103637547.
Πρόγραμμα
18:00-18:10: Καλωσόρισμα/Εισαγωγή, Αντώνης Κλάψης, Αντιπρόεδρος ΚΜΟΠ, Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου
18:10-19:00: Κύκλος συζητήσεων: «Ρητορική μίσους»
Case studies από την Ελληνική επικαιρότητα και ο κρίσιμος ρόλος των ΜΜΕ στην αποτύπωσή τους
Όλγα Στέφου, Δημοσιογράφος
Xρύσα Λύκου, Δημοσιογράφος
Αντιλιάν Κοτζάι, Δημοσιογράφος, Πρόεδρος του Δικτύου Νέων Μεταναστευτικής Καταγωγής «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»
Μιρέλα Διαλετή, Δημοσιογράφος και Νομικός
19:00-19:10: Συζήτηση με το κοινό
19:10-19:40: Κύκλος συζητήσεων: «O αντίκτυπος της ρητορικής μίσους στην ψυχική μας υγεία»
Τί συμβαίνει στα θύματα και ποιό το «αποτύπωμα» στο κοινό που «εκτίθεται»καθημερινά σε ρητορική μίσους;
Δήμητρα Αθανασοπούλου, Διδάκτωρ Ψυχαναλυτικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Παρισιού, Δημοσιογράφος και Κλινική ψυχολόγος
Μίνα Μαρούγκα, Ψυχοθεραπεύτρια MSc, μέλος της Ελληνικής (Ε.Ε.Σ) και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Συμβουλευτικής
19:40-19:50: Συζήτηση με το κοινό
19:50-20:00: Οι δράσεις του ΚΜΟΠ για την καταπολέμηση της ρητορικής μίσους, Χρύσα Σωτηρίου, Υπεύθυνη Ευρωπαϊκων προγραμμάτων ΚΜΟΠ
Η εκδήλωση διεξάγεται στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προγραμμάτων: Counter Hate – Improving the assistance of victims of hate crimes through a victim-centered and intersectional approach, ΜEDIAWISE, και #HateTrackers Beyond Borders.
O συντονιστής
O Αντώνης Κλάψης είναι επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και αντιπρόεδρος του ΚΜΟΠ-Κέντρου Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας. Είναι επιστημονικός συντονιστής του Κέντρου Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας και Διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Είναι μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, καθώς και του Επιστημονικού Συμβουλίου του Wilfried Martens Centre for European Studies. Είναι συγγραφέας έντεκα βιβλίων, έχει επιμεληθεί οκτώ συλλογικούς τόμους και έχει δημοσιεύσει πολυάριθμα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Οι ομιλητές/ ομιλήτριες
Η Όλγα Στέφου γεννήθηκε το 1990. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο ΕΚΠΑ και από το 2012 εργάζεται ως δημοσιογράφος. Είναι ανάπηρη γυναίκα και η αρθρογραφία της συχνά εστιάζει σε ακριβώς αυτά τα δικαιώματα: των γυναικών και των αναπήρων. Τα τελευταία έξι χρόνια εργάζεται στο in.gr ενώ χρονογραφήματά της δημοσιεύονται στην εφημερίδα «Εποχή». Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Μονόκλινο σε Μπουάτ» κυκλοφόρησε το 2023.
Η Χρύσα Λύκου σπούδασε Κοινωνική Ανθρωπολογία στο Πάντειο και έκανε μεταπτυχιακό στη Δραματοθεραπεία. Από το 2011 εργάζεται ως δημοσιογράφος, ενώ έχει αναλάβει την αρχισυνταξία και την παραγωγή σε ντοκιμαντέρ που δημοσιεύτηκαν σε ηλεκτρονικά περιοδικά (Provocateur, Popaganda, Radcast, Pride), αλλά και εκτενή ρεπορτάζ σε έντυπα Μέσα (Documento). Η ίδια, διατηρεί το προσωπικό της κανάλι στο YouTube, με βίντεο-συνεντεύξεις (Χαμίνι). Η θεματολογία πάνω στην οποία εργάζεται ως αρθρογράφος, βάζει στο επίκεντρο τη διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον κοινωνικό εκφασισμό, το προσφυγικό, την καταστολή, την έμφυλη βία, αναδεικνύοντας παράλληλα ακτιβιστικές και πολιτιστικές δράσεις.
O Αντιλίαν Κοτζάι είναι δημοσιογράφος και πολιτικός επιστήμονας. Είναι ευαισθητοποιημένος και ενεργός σε κοινωνικά ζητήματα και ζητήματα που αφορούν την επικαιρότητα. Ανθρωπιστής και υπέρμαχος της αλήθειας και της ισότητας. Αρθρογραφεί συχνά για κοινωνικά προβλήματα. Τελείωσε το προπτυχιακό του στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών Κρήτης και έχει ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ και στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής στο Πάντειο. Eίναι Πρόεδρος Δικτύου Νέων Μεταναστευτικής Καταγωγής «Ορίζοντες».
H Μιρέλα Διαλετή είναι δημοσιογράφος και νομικός. Τα άρθρα της περιλαμβάνουν κυρίως φεμινιστική, κοινωνική και νομική θεματολογία. Έχει ασχοληθεί εκτεταμένα με το νομικό ρεπορτάζ και έχει υπάρξει εισηγήτρια σε νομικό συνέδριο για ζητήματα δευτερογενούς θυματοποίησης των θυμάτων βιασμού στην ελληνική ποινική διαδικασία. Έχει κάνει ομιλίες σχετικές με ρητορική μίσους στο δημόσιο λόγο, την ΛΟΑΤΚΙ+ ιστορία και την ευθύνη των ΜΜΕ στην κάλυψη περιστατικών έμφυλης βίας.
Ως νομικός έχει εκπαιδευτεί από πρόγραμμα του Συμβουλίου της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ζητήματα νομικής αντιμετώπισης της βίας κατά των γυναικών και έχει κάνει εκπαιδεύσεις σε εταιρείες για πολιτικές αντιμετώπισης βίας και παρενόχλησης στον κόσμο της εργασίας. Έχει υπάρξει πρώην Βοηθός Αρχισυντάκτριας στο Α,μπα Lifo και Αρχισυντάκτρια στο δίκτυο Womanlandia. Είναι facilitator σε συνέδρια και πάνελ για γυναικεία ενδυνάμωση και γυναικεία επιχειρηματικότητα και εργάζεται ως υπεύθυνη επικοινωνίας και νομικός στην συμβουλευτική εταιρεία Further Up- HR.
Η Δήμητρα Αθανασοπούλου είναι Διδάκτωρ Ψυχαναλυτικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου του Παρισιού (Paris 7 Denis Diderot). Εργάζεται ως δημοσιογράφος και κλινική ψυχολόγος. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται με το Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας και Προσωπικής Ανάπτυξης «Γαληνός» και διατηρεί τη στήλη «Ψυχανάλυσέ το» στην Εφημερίδα των Συντακτών. Η συλλογή των άρθρων, ένα χρονολόγιο στο μεταίχμιο της επικαιρότητας και της ψυχαναλυτικής ερμηνείας, κυκλοφορεί σε βιβλίο. Το 2007 ξεκίνησε να δίνει ανταποκρίσεις για την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, το ραδιόφωνο City και την τηλεόραση του Ant1 από το Παρίσι ενώ παράλληλα παρακολουθούσε ασθενείς σε νοσοκομεία ημέρας και ειδικά σχολεία.
Η επιστροφή στην Ελλάδα συνέπεσε με την επιλογή κυρίως της έντυπης δημοσιογραφίας. Ακολούθησαν συνεργασίες με αρκετές εφημερίδες ,ταξίδια και αποστολές σχεδόν σε όλες τις ηπείρους και η συνεργασία της με τους Γιατρούς του Κόσμου. Το 2014, της απονεμήθηκε το βραβείο Παύλος Παλαιολόγος για τη στήλη της «Ανθρωπογεωγραφικά» στο περιοδικό ΕΠΙΚΑΙΡΑ. Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και εκδόσεις. Ενδεικτικά: «Ψυχανάλυση και Πολιτική» στο Παρίσι, «Τρανς-Ταυτότητα, Γένος και Πολιτισμός» στην Αβάνα και ”Το γυναικείο ξένο στον Στρίντμπεργκ» στο Μπουένος Άιρες. Μιλάει γαλλικά, αγγλικά, ισπανικά και ιταλικά.
Η Μίνα Μαρούγκα είναι Ψυχοθεραπεύτρια MSc, μέλος της Ελληνικής (Ε.Ε.Σ) και της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Συμβουλευτικής (E.A.C). Εργάζεται ιδιωτικά ως ψυχοθεραπεύτρια με άτομα και οικογένειες, έχοντας μετεκπαιδευτεί στο πρόγραμμα «Συμπεριφορικής Θεραπείας Οικογένειας» της Α’ Ψυχιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ σε συνεργασία με το ΕΠΙΨΥ. Έχει συνεργαστεί, ως εξωτερική συνεργάτης, σε ερευνητικά προγράμματα και προγράμματα παρέμβασης που αφορούν τόσο το ευρύ κοινό, όσο και στοχευμένους κλινικούς πληθυσμούς, με το Αιγινήτειο Νοσοκομείο (Α’ Ψυχιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ) και με το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ).
Είναι απόφοιτος του μεταπτυχιακού Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του London School of Economics & Political Science, και κατέχει πτυχίο Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έχει εργαστεί, κατά το παρελθόν, επί σειρά ετών ως δημοσιογράφος, στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο και ως υπεύθυνη επικοινωνίας, σε γραφεία τύπου οργανισμών και άλλων φορέων. Αρθρογραφεί τακτικά σχετικά με ζητήματα ψυχικής υγείας και σύγχρονα ψυχοκοινωνικά φαινόμενα.
Η Χρύσα Σωτηρίου είναι κάτοχος πτυχίου Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στις Συγκρούσεις, τη Διακυβέρνηση και την Ανάπτυξη από το Πανεπιστήμιο του York. Διαθέτει πολυετή εμπειρία στον ανθρωπιστικό τομέα, με εξειδίκευση στο διεπιστημονικό πλαίσιο της μετανάστευσης. Στο ΚΜΟΠ εργάζεται στη Μονάδα Ανθρωπίνων & Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ως υπεύθυνη υλοποίησης έργων στους τομείς της μετανάστευσης, της ισότητας φύλων, της έμφυλης βίας, της εκπαίδευσης και του αθλητισμού.
Λίγα λόγια για τις πρωτοβουλίες του ΚΜΟΠ
Το πρόγραμμα Counter Hate – Improving the assistance of victims of hate crimes through a victim-centered and intersectional approach εστιάζει στην επιμόρφωση επαγγελματιών για τα εγκλήματα και τη ρητορική μίσους, επιχειρώντας να συμβάλλει στην ενδυνάμωσή τους ώστε να αναπτύσσουν ένα ασφαλέστερο και πιο συμπεριληπτικό πλαίσιο για τα επιζήσαντα άτομα. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα μπορείτε να βρείτε εδώ.
Το πρόγραμμα MEDIAWISE επιδιώκει να αντιμετωπίσει την πρόκληση της παραπληροφόρησης και των συναφών μορφών παρέμβασης στον δημοκρατικό διάλογο. Στόχος του έργου είναι να ενδυναμώσει τους πολίτες, δίνοντάς τους τη γνώση και τις δεξιότητες ώστε να μπορούν να διακρίνουν και να αντιμετωπίζουν τα fake news, προωθώντας παράλληλα τον ψηφιακό γραμματισμό. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα μπορείτε να βρείτε εδώ.
Οι δράσεις του προγράμματος #Hate Trackers Beyond Borders περιλαμβάνουν τη σύσταση τοπικής ομάδας με κοινό σχέδιο δράσης, με πρώτη την εναρκτήρια εκδήλωση και το εκπαιδευτικό σεμινάριο τον Φεβρουάριο του 2024. Ακόμα, ανάμεσα στις δράσεις συμπεριλαμβάνονται και η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση μαθητών/τριών σε σχολεία σχετικά με την κατανόηση και και τα εργαλεία αντιμετώπισης της ρητορικής μίσους στο Διαδίκτυο, καθώς και η δημιουργία και διαχείριση μίας σελίδας στο Instagram η οποία, σε συνδυασμό με τη χρήση της εφαρμογής HATETRACKS, θα συμβάλλει στον εντοπισμό, την αντιμετώπιση και την καταπολέμηση ρατσιστικών περιστατικών στο Διαδίκτυο. Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα μπορείτε να βρείτε εδώ.
Όταν αναλαμβάνεις ευθύνη για τους πάντες, ώστε να μην αντιμετωπίσεις τη ρίζα του δικού σου άγχους. Ποιες οι συμπεριφορές που δείχνουν ότι έχεις μετατραπεί σε overfunctioner;
Πώς γίνεται και πάντα εσύ αναλαμβάνεις να κλείσεις τις καλοκαιρινές διακοπές της παρέας σου, να οργανώσεις τις εβδομαδιαίες εξόδους και να κανονίσεις με λεπτομέρειες τι θα κάνετε στα γενέθλια και των πιο μακρινών σου φίλων;
Η φωνή στο μυαλό σου σού λέει ότι αν σχεδιάσεις και εκτελέσεις στην εντέλεια ένα ακόμα πλάνο που αφορά όχι τη δική σου ζωή, αλλά εκείνη των δικών σου, τότε επιτέλους θα μπορέσεις να ηρεμήσεις. Μεγαλύτερο ψέμα απ’ αυτό δεν υπάρχει, ας είμαστε ειλικρινείς.
Πριν ολοκληρώσεις το τελευταίο task της μακράς σου λίστας, το χέρι σου παίρνει ζωή και σημειώνει αφ’ εαυτού του σχεδόν, τον επόμενο στόχο. Άλλωστε, πάντα κάποιος συγγενής σου θα πρέπει να κλείσει ένα ραντεβού με γιατρό, μια υποχρέωση που αναβάλλει. Εσύ είσαι πάντα εκεί για να αναλάβεις δράση αντί για εκείνον/η – χωρίς φυσικά να στο έχει ζητήσει κανείς.
Αν σε όλες τις παραπάνω συμπεριφορές αναγνωρίζεις τον εαυτό σου, αυτό πιθανότατα σημαίνει ότι βρίσκεσαι σε φάση υπερλειτουργίας (overfunctioning). Η ακατανίκητη επιθυμία για έλεγχο της συμπεριφοράς των άλλων και η μάταιη προσπάθεια να προβλέψουμε κάθε ενδεχόμενο έχουν τη ρίζα τους στο άγχος. Φυσικά, οι αγχωτικές σκέψεις οδηγούν πολλούς από εμάς σε σπασμωδικές αντιδράσεις, στην προσπάθειά μας να ανακουφιστούμε από τη δυσφορία.
Πασχίζουμε να διατηρήσουμε μια επίφαση σταθερότητας (και) στις ζωές των σημαντικών άλλων, παρεμβαίνοντας και κάνοντας πράγματα που εκείνοι μπορούν και θα έπρεπε να κάνουν μόνοι τους, όπως σημειώνει η dr Kathleen Smith στο βιβλίο της “Everything Isn’t Terrible”.
Η γνώριμη φωνή στο μυαλό μας, η οποία γίνεται εκκωφαντικά δυνατή όταν είμαστε στρεσαρισμένοι, θέλει να παρέμβει, να ελέγξει τα πάντα, να μπει στον ζωτικό χώρο των άλλων, διότι νομίζει ότι έτσι μας θα μας κρατήσει όλους ασφαλείς.
Ακριβώς έτσι δημιουργείται το μοτίβο της υπερλειτουργίας, που πηγάζει από τους φόβους, τα άγχη και τις πεποιθήσεις μας. Φοβόμαστε τόσο πολύ ότι θα υπάρξει κάποιο ρήγμα στο προσωπικό/οικογενειακό/εργασιακό μας σύστημα που έχουμε την παρόρμηση να απογειωθούμε, όπως ο Superman με υψωμένη την αριστερή γροθιά, για να σώσουμε τους πάντες.
Η dr Smith, ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας, αναφέρει κάποια παραδείγματα συμπεριφορών που υποδεικνύουν ότι αναλαμβάνεις την ευθύνη των άλλων, για να μην αντιμετωπίσεις τη ρίζα του δικού σου άγχους:
Βάζεις δικούς σου στόχους για τον σύντροφο, το παιδί ή τους φίλους σου, στόχους που οι ίδιοι δεν έχουν.
Δίνεις πολλές συμβουλές, χωρίς να σου έχει ζητηθεί.
Φέρνεις εις πέρας υποχρεώσεις για λογαριασμό άλλων, επειδή πιστεύεις ότι θα το κάνεις πιο γρήγορα, ακόμα κι αν σου έχουν πει ότι θέλουν να δράσουν μόνοι τους.
Αναλαμβάνεις με δική σου πρωτοβουλία το πιο απαιτητικό σκέλος ενός επαγγελματικού πρότζεκτ.
Υπενθυμίζεις σε κάποιον να πάρει τη φαρμακευτική του αγωγή ή το ραντεβού με τον γιατρό του.
Έχεις πάντα ένα κρυφό plan B, γιατί φοβάσαι ότι οι άλλοι θα σε απογοητεύσουν.
Ολοκληρώνεις μανιωδώς tasks άλλων, όταν βαριέσαι ή αγχώνεσαι.
Παίρνεις αποφάσεις για τους γονείς σου.
Κρατάς για τον εαυτό σου σημαντικές πεποιθήσεις σου, για να μην αγχώσεις τους άλλους.
Κάνεις τα περισσότερα πράγματα στη δουλειά μόνος/η σου, γιατί το να δείξεις σε κάποιον άλλον τι πρέπει να κάνει σού φαίνεται μάταιο.
Έχεις στο μυαλό σου ολόκληρο το πρόγραμμα του συντρόφου σου, για να μην ξεχάσει κάποια υποχρέωση.
Προσπαθείς να μαντέψεις τι χρειάζονται τα μέλη της οικογένειάς σου, χωρίς να τα ρωτήσεις.
Καλύπτεις πάντα τις αμήχανες σιωπές σε μια συζήτηση.
Πασχίζεις να πείσεις τους άλλους ότι το σκεπτικό σου είναι σωστό.
Μερικές από τις παραπάνω συμπεριφορές μπορεί να επιδράσουν θετικά στο εδώ και στο τώρα, αλλά μακροπρόθεσμα δεν βοηθούν κανέναν. Μάλιστα, δημιουργείται μια μη υγιής δυναμική κυρίως ανάμεσα σε συντρόφους, όπου ο ένας/η μία επωμίζεται όλες τις υποχρεώσεις. Σταδιακά, ο άλλος/η που μπαίνει σε φάση underfunctioning, γίνεται απρόθυμος και αποφεύγει να διαχειριστεί ακόμα και τις πιο απλές υποθέσεις του.
Η στάση του αυτή ενισχύει ακόμα περισσότερο την overfunctioning τάση του/της συντρόφου και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται με ευθύνη και των δύο. Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι πρέπει να είμαστε ανεκτικοί απέναντι στον εαυτό μας, διότι τις περισσότερες φορές τα μοτίβα συμπεριφοράς μας χτίζονται ασυνείδητα, σχεδόν σε όλη μας τη ζωή. Αναλαμβάνουμε τόσες πολλές ευθύνες που δεν μας αναλογούν, για τόσο πολύ καιρό, που το να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να χαλαρώσουμε μοιάζει τρομακτικό.
Όπως σημειώνει η Kathleen Smith, το πρώτο βήμα διαχείρισης της υπερλειτουργίας είναι η συνειδητοποίηση, καθώς και η περιέργεια να κατανοήσουμε γιατί συμπεριφερόμαστε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Μια χρήσιμη ερώτηση είναι η παρακάτω:
Γιατί προσπαθώ να ελέγξω τη συγκεκριμένη κατάσταση;
Όταν καταλάβουμε τα κίνητρα πίσω από τη συμπεριφορά μας, είναι πολύ πιο εύκολο να την τροποποιήσουμε. Επίσης, οι ψυχολόγοι υπογραμμίζουν ότι είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε να ανεχόμαστε τη δυσφορία.
Όσο κάνουμε βήματα πίσω, δίνουμε στους δικούς μας τον χώρο που τους αναλογεί και τους επιτρέπουμε να κάνουν τα λάθη τους, το αυστηρό οικοδόμημα των ημερών μας μπορεί να χωρέσει και λίγο δημιουργικό χάος.
Κι αυτό μόνο αρνητικό δεν είναι, αφού οι γύρω μας κερδίζουν ανεξαρτησία και αυτοπεποίθηση και ταυτόχρονα εμείς το «Ιερό Δισκοπότηρο» των υπερλειτουργικών: ζωτικής σημασίας σωματική και ψυχική ξεκούραση.
Η δικηγόρος Αγγελική Ψαράκη και η Δήμητρα Σιαηλή, μέλος της Επιτροπής Αλληλεγγύης στη 12χρονη, μιλούν για τη συγκαληπτική πρόταση της εισαγγελέως που, αν υιοθετηθεί από το δικαστήριο, θα σημαίνει ότι η μαφία νίκησε, βαθαίνοντας την αδικία και τη σιωπή.
Ήταν 8 Οκτωβρίου του 2022, όταν ήρθε στη δημοσιότητα η μεγαλύτερη υπόθεση παιδοβιασμού και μαστροπείας στη χώρα. Ο Ηλίας Μίχος, ιδιοκτήτης ψιλικατζίδικου στον Κολωνό και άνθρωπος με έντονη πολιτική δράση– φωτογραφίες του στο πλευρό πολιτευτών και στελεχών της ΝΔ κατακλύζουν το διαδίκτυο– είχε εκπαιδευτεί καλά στο ποιο πρόσωπο έπρεπε να υιοθετήσει για να κερδίσει την εμπιστοσύνη μιας πολυμελής οικογένειας με τεράστια οικονομικά προβλήματα. Οι προθέσεις του δεν άργησαν να φανούν, με τον 54χρονο άντρα να επιτίθεται στο 12χρονο παιδί της οικογένειας, καταφέρνοντας να το βιάσει με την επίδειξη όπλων και μαχαιριών, στην αποθήκη του καταστήματός του. Η φρίκη αυτή επαναλαμβανόταν σχεδόν σε κάθε επίσκεψη της ανήλικης εκεί. Στη συνέχεια, απέσπασε τον αριθμό του τηλεφώνου της, όπου με απειλές την ανάγκαζε να του στείλει γυμνές φωτογραφίες και βίντεο. Ο Ηλίας Μίχος άρχισε να εκδίδει το ανήλικο κορίτσι και σε άλλους άντρες έναντι αμοιβής, ορίζοντας ο ίδιος τον τόπο και τον χρόνο της συνάντησης.
Όταν η μητέρα του ανήλικου παιδιού αντιλήφθηκε τι συμβαίνει από τον άνθρωπο που, όπως η ίδια έχει δηλώσει, είχε απόλυτη εμπιστοσύνη, κατήγγειλε στην αστυνομία τον βασανισμό. Μέχρι και σήμερα, δεν έχουν τέλος οι λάθος χειρισμοί και η εγκληματική ανευθυνότητα που προκλητικά επιδεικνύεται μπροστά στη συντριβή ενός κοριτσιού, αδιαφορώντας για όλα τα διεθνή πρωτόκολλα προστασίας θυμάτων, εκτεταμένων κυκλωμάτων trafficking. Οι γλοιώδεις αφηγήσεις των media, ήρθαν κι αυτές με τη σειρά τους για να αναπαράγουν λέξεις και φράσεις όπως: «12χρονη κοπέλα» –όταν πρόκειται για 12χρονο παιδί–, «ερωτικές συνευρέσεις» –όταν πρόκειται για βιασμό ανηλίκου– και «πελάτες»– όταν πρόκειται για παιδοβιαστές.
ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI
Η πρόταση της εισαγγελέως ξεχείλισε την οργή
Τη Δευτέρα, 8 Ιανουαρίου του 2024, ξεκίνησε στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών η πολύκροτη υπόθεση. Το δικαστήριο καλείται να δικάσει για σεξουαλική βία και εκμετάλλευση του παιδιού 25 άντρες, με κεντρικό πρωταγωνιστή την Ηλία Μίχο, καθώς και τη μητέρα του θύματος. Η δικογραφία μετράει πάνω από 4.500 σελίδες, περιλαμβάνοντας εκατοντάδες μηνύματα, φωτογραφίες και βίντεο που αποτυπώνουν τα όσα έζησε το παιδί, στους πέντε μήνες που διήρκεσε η σωματική και ψυχολογική της κακοποίηση.
Σχεδόν τρεις μήνες μετά, η εισαγγελέας της έδρας, Μαρία-Ελένη Νικολού, πρότεινε στην αγόρευσή της την αθώωση του βασικού κατηγορούμενου Ηλία Μίχου «λόγω αμφιβολιών», για τα αδικήματα του βιασμού και της μαστροπείας, ενώ παράλληλα ζήτησε την ενοχή της μητέρας της 12χρονης θεωρώντας την υπεύθυνη για τη μαστροπεία της κόρης της. Η οργή για την ανεξήγητη αυτή πρόταση φούσκωσε στο δρόμο, με τον κόσμο να ζητά από τη δικαιοσύνη να εξετάσει όλα τα υφιστάμενα στοιχεία, τα οποία η εισαγγελέας αγνόησε.
Για την πρόταση της εισαγγελέως ζήτησα το σχόλιο μιας εκ των τριών συνηγόρων υποστήριξης της κατηγορίας, της δικηγόρου, Αγγελική Ψαράκη.
«Η νομική άποψη που εξέφρασε η κυρία εισαγγελέας της έδρας σχετικά με την πρωτοφανή για τα ελληνικά χρονικά υπόθεση, φανερώνει, κατά την άποψή μας, ότι δεν έχει λάβει υπόψη της όλα τα στοιχεία και τα πραγματικά περιστατικά που έχουν εισφερθεί στο δικαστήριο. Στις αγορεύσεις μας τονίσαμε και καταδείξαμε, για ακόμη μια φορά, όσα έχουν προκύψει στους τρεις μήνες της ακροαματικής διαδικασίας, δίνοντας μεγάλη έμφαση στις καταθέσεις της ανήλικης. Θεωρούμε και θέλουμε να πιστεύουμε ότι το δικαστήριο –τόσο οι τακτικοί δικαστές όσο και οι ένορκοι– θα λάβουν υπόψη τους ό,τι έχει αναφερθεί στην ακροαματική διαδικασία και θα οδηγηθούν σε μια δίκαιη κρίση, με γνώμονα την προστασία της ανήλικης. Ευελπιστούμε η απόφαση να δικαιώσει αυτό το παιδί και να απονεμηθεί ορθά η δικαιοσύνη».
Τι θα συμβεί στην περίπτωση που η εισαγγελική πρόταση υιοθετηθεί από το δικαστήριο
«Ακόμη κι αν υιοθετηθεί αυτό το σενάριο, δεν σημαίνει ότι ο πρώτος κατηγορούμενος θα αφεθεί ελεύθερος. Η κατάχρηση ανηλίκου σε ασέλγεια –το αδίκημα για το οποίο κατηγορείται– είναι οι γενετήσιες πράξεις με ανήλικο που φυσικά δεν υφίσταται συναίνεση και επισύρει επίσης μεγάλες ποινές. Η διαφορά από το αδίκημα του βιασμού είναι ότι το πρώτο είναι έως 15 έτη, ενώ στο δεύτερο υπάρχει και η ποινή της ισόβιας κάθειρξης.
Όσον αφορά την ανήλικη, εδώ είναι ένα μεγάλο θέμα. Αν υιοθετηθεί αυτή η πρόταση, σημαίνει ότι και η μητέρα της θα εκτίσει μεγάλο μέρος στη φυλακή, κάτι που για την ψυχολογία του κοριτσιού είναι τρομακτικό. Το παιδί διατείνεται από την πρώτη στιγμή ότι η μητέρα του δεν γνωρίζει τίποτα».
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΕΜΠΑΠΗΣ/EUROKINISSI
Η κορύφωση της συγκάλυψης
Η Δήμητρα Σιαηλή, είναι μέλος της Επιτροπής Αλληλεγγύης στη 12χρονη, μιας ομάδας ανθρώπων που επαγρυπνεί τόσο για το 12χρονο θύμα, όσο και για όλη του την οικογένεια. Η κουβέντα μας έγινε δύο ημέρες μετά την πρόταση της εισαγγελέως.
«Πρόκειται για την κορύφωση και ταυτόχρονα αποκάλυψη στο ευρύτερο κοινό της απόπειρας συγκάλυψης, η οποία ενορχηστρώθηκε από την πρώτη στιγμή που η ίδια η μητέρα πήγε στο Α.Τ. Κολωνού και κατήγγειλε τον Ηλία Μίχο, τον βιαστή της κόρης της και τα κυκλώματα πίσω απ’ αυτόν, που έσπρωχναν το παιδί στη μαστροπεία.
Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι ο Μίχος λειτούργησε ως διεπαφή ενός πολύ μεγάλου κυκλώματος μαφίας trafficking και της 12χρονης. Όταν η μητέρα πήγε στο Α.Τ. Κολωνού για να τον καταγγείλει, την έδιωξαν. Δεν είναι κρυφό ότι υπάρχουν αστυνομικοί στο συγκεκριμένο τμήμα που είναι μια παρέα με τον Μίχο. Από την πρώτη στιγμή υπήρξαν καθυστερήσεις στην έρευνα. Ναι μεν υπάρχουν ήδη πάρα πολλά στοιχεία εναντίον του, θα μπορούσαν όμως σίγουρα να έχουν βρεθεί κι άλλα. Δεν έγινε έρευνα ούτε για τον οίκο ανοχής στον οποίο ανάγκαζαν να εκδίδεται η 12χρονη και ο οποίος, όπως δείχνουν τα στοιχεία, εμπλέκεται και σε άλλες υποθέσεις trafficking και εμπορίας ανθρώπων, όπως στην υπόθεση της 19χρονης στην Ηλιούπολη. Υπάρχουν πρόσωπα που εμφανίζονται παράλληλα σε όλες αυτές τις υποθέσεις».
Το 12χρονο θύμα, μετά την αποκάλυψη του μαρτυρίου του, δεν σταματά να δέχεται εκφοβιστικές επιθέσεις, τόσο το ίδιο όσο και η οικογένεια του. Η ψυχική εξόντωση του κοριτσιού άρχισε αμέσως μετά την πέμπτη μαραθώνια ανάκριση της στη ΓΑΔΑ. Κατά την επιστροφή της στον τόπο κατοικίας της, παρά το γεγονός ότι επέβαινε σε αυτοκίνητο της Ασφάλειας, αστυνομικές δυνάμεις ΟΠΚΕ τους σταμάτησαν για έλεγχο, κρατώντας όπλα και φακούς στο πρόσωπό της. Ακολούθησαν πέτρες στην τζαμαρία του σπιτιού της, καθώς και επίθεση με μαχαίρι μέσα σε αυτό από κουκουλοφόρους που την τραυμάτισαν στο χέρι. Τη διεύθυνση που διέμενε η 12χρονη φρόντισε να κοινοποιήσει δημόσια η ίδια η υφυπουργός Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου, παραβιάζοντας κάθε έννοια προστασίας της ανήλικης επιζώσας παιδιοβιασμού, έχοντας εξ ολοκλήρου την πολιτική ευθύνη για τα γεγονότα τρομοκράτησης της 12χρονης.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ/EUROKINISSI
«Δεν διερευνήθηκαν οι μαφιόζικες επιθέσεις που έγιναν απέναντι στη 12χρονη με σκοπό να την τρομοκρατήσουν, δεν κρατήθηκαν τα πρωτόκολλα που υπάρχουν για τα θύματα trafficking, ούτε εκείνα που υπάρχουν για το πώς καταθέτει ένα παιδί ως θύμα trafficking και βίας. Η συγκάλυψη αυτή, σκοπεύει να δημιουργήσει μια εικόνα ότι το παιδί εκδιδόταν σε έναν κλειστό κύκλο, αποσιωπώντας την τεράστια οργάνωση που κρύβεται πίσω απ’ αυτό και που φανερώνει τον επαγγελματικό και μαφιόζικο τρόπο δράσης τους. Ο οίκος ανοχής, οι εφαρμογές, το ξενοδοχείο, το site, δείχνουν μια οργάνωση που προϋπέθετε πάρα πολλά λεφτά. Υπάρχει σχετική αρθρογραφία στα ερευνητικά sites, όπως το το Reporters United και το Omnia», μου λέει η Δήμητρα.
Η κουβέντα μας επιστρέφει στην οργή που έχει προκαλέσει η εισαγγελική πρόταση. «Η μαφία έχει όλο το know-how, ξέρει πώς να καλύπτει, να τρομοκρατεί και να ρίχνει αλλού την ευθύνη.
«Τα δικαστήρια οφείλουν να μην τρομοκρατούνται και να μην απειλούνται από τέτοια κυκλώματα. Δυστυχώς, η πρόταση της Μαρίας-Ελένης Νικολού, υιοθέτησε το αφήγημα ότι το παιδί έτσι κι αλλιώς εκδιδόταν και ότι ο Μίχος με τους υπόλοιπος απλώς το “καταχράστηκε”. Άρα, ποιος εξέδιδε το παιδί; Ή η μάνα ή μόνο του. Δύσκολα μπορεί να ειπωθεί το “μόνο του” για ένα παιδί –βέβαια, ειπώθηκε κι αυτό από τη συνήγορο του κατηγορουμένου, Βάσω Πανταζή. Η πρόταση της εισαγγελέως κατηγορεί κι έναν άλλον κατηγορούμενο, αλλά ως βασική μαστροπό δείχνει τη μάνα».
«Και σε αυτή την περίπτωση, αποδεικνύεται περίτρανα ότι η μαφία έχει βρει τον τρόπο να δημιουργεί ψευδή στοιχεία για να μπλέξει την επιζώσα/τον επιζώντα που θα βρει τη δύναμη να τους καταγγείλει. Τη μικρή την απειλούσαν ότι θα της σκοτώσουν την οικογένεια, ο Μίχος της κολλούσε το πιστόλι στον κρόταφο. Με την ίδια πρακτική απειλούνται σήμερα παιδιά, γυναίκες και μητέρες που μπορεί να σκέφτονται να σπάσουν τη σιωπή. Ποια μάνα θα πάει τώρα να καταγγείλει, αν αντιληφθεί κάτι τέτοιο για το παιδί της; Γιατί τέτοια μάνα θα είναι πάλι κατά πάσα πιθανότητα… μια φτωχή γυναίκα που δεν ξέρει τα δικαιώματά της, δεν έχει τον κατάλληλο δικηγόρο ή δεν έχει καθόλου δικηγόρο, δεν είναι υποψιασμένη απέναντι στην αστυνομία και τις διασυνδέσεις που έχει με τη μαφία. Και πώς θα ξεφύγουν, τελικά, αυτές οι γυναίκες και τα παιδιά τους, αν δεν πάνε να καταγγείλουν; Αυτό που θέλουν να συμβεί, είναι σιωπή για όλους».
Η Δήμητρα που εξηγεί ότι είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι εδώ δεν αξιολογούμε αν η μάνα ήταν γενικά μια καλή μάνα. «Εκ του αποτελέσματος, διαπιστώνουμε ότι υπάρχει ζήτημα στο θέμα της αμέλειας. Αυτό, όμως, είναι εντελώς διαφορετικό απ’ αυτό για το οποίο κατηγορείται για να ξεπλυθεί ο Μίχος. Εξαντλούμε όλη μας την αυστηρότητα σε μια μάνα που η ίδια η κοινωνία έχει πετάξει στο περιθώριο και στη φτώχεια. Από τα 16 της γεννά, έχει 8 παιδιά μέχρι τα 35 της. Δεν έχει ολοκληρώσει το σχολείο και είναι η μόνη που δουλεύει όλη μέρα απ’ όλη την οικογένεια για να συντηρήσει δέκα άτομα».
ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI
«Η αφήγηση της μαφίας που υιοθετήθηκε από την εισαγγελέα κι από ένα κομμάτι του δικαστικού μηχανισμού –που την κρατάει τόσο καιρό προφυλακισμένη χωρίς στοιχεία– πάτησε πάνω σε μια πατριαρχική αντίληψη του κοινού και ταυτόχρονα προνομιακή ως προς τις συνθήκες φτώχειας υπό τις οποίες ζει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού. Πρόκειται για μια ριζωμένη πατριαρχική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία μια μάνα πρέπει να κάνει τα πάντα χωρίς να της ξεφεύγει τίποτα κι αν τελικά της ξεφύγει, είναι για το πυρ το εξώτερο.Τόσο η μάνα όσο και η κόρη, δέχονται στο πρόσωπο τους όλο το μίσος της κοινωνίας για τις γυναίκες».
Ρωτάω τη Δήμητρα τι θα σημαίνει η επιβεβαίωση του χειρότερου σεναρίου, να υιοθετήσει δηλαδή η έδρα την πρόταση της εισαγγελέως. «Θα έχουμε μια ξεκάθαρη νίκη της μαφίας. Τα κυκλώματα αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα θα ενισχυθούν, η αδικία θα βαθύνει και κυρίως θα κλείσουν στόματα. Το συμπέρασμα που θα πάρει η καθεμία και ο καθένας που υποφέρει και φοβάται εκεί έξω, είναι ότι αν μιλήσει, θα τιμωρηθεί. Αυτή τη στιγμή, η 12χρονη τιμωρείται. Συνήθως, στο κίνημα παλεύουμε για να μην υπάρξει συγκάλυψη του θύτη. Στην υπόθεση αυτή, είμαστε ακόμη πιο πίσω, παλεύουμε για να μην τιμωρηθεί το θύμα. Με το να πάει η μητέρα του φυλακή, το θύμα τιμωρείται. Ψυχολόγοι που έχουν οριστεί από την αστυνομία, έχουν καταθέσει ότι το παιδί βρίσκεται σε κατάθλιψη επειδή η μάνα του είναι φυλακή. Το ίδιο ισχύει και για όλα τα υπόλοιπα παιδιά».
Διαπιστώνουμε ότι και οι δύο έχουμε δεχθεί την ίδια ερώτηση από ανθρώπους που αναρωτιούνται αν γίνεται να στηρίζει κάποιος τη 12χρονη, αλλά και όχι τη μάνα. «Λυπάμαι που θα τους στεναχωρήσω, αλλά δεν γίνεται να υιοθετήσουν αυτήν τη θέση. Και δε γίνεται για τον απλό λόγο ότι με το να πάρουν τη μάνα του κοριτσιού, το παιδί, όπως είπαμε, τιμωρείται. Αν πιστεύουν αυτό που λέει το κράτος και η μαφία, ότι δηλαδή η μάνα είναι μαστροπός, τότε πρέπει να τοποθετηθούν εναντίον της. Δεν είναι θέση το “για τη μάνα δεν ξέρω”, δεν υπάρχει αυτή η πολυτέλεια. Πρέπει να στύψουμε το μυαλό μας, να βάλουμε κάτω τα στοιχεία που έχουμε και να μην επαναπαυόμαστε στο “έλα τώρα που δεν ήξερε η μάνα”».
Η Επιτροπή Αλληλεγγύης στη 12χρονη, χρησιμοποιεί το σύνθημα που λέει ότι: «Τα παιδιά έχουν φωνή». «Τα παιδιά μπορεί να αποπλανηθούν για ένα διάστημα όταν δέχονται πιέσεις, αλλά δεν κατασκευάζουν ολόκληρες θεωρίες για ενόχους, ούτε μπορούν να αποκρύψουν πληροφορίες. Υπάρχει σχετική αρθρογραφία του Προέδρου του Ινστιτούτου του Παιδιού του Γιώργου Νικολαΐδη, που εξηγεί ακριβώς αυτό. Τα παιδιά που καταγγέλλουν κακοποίηση, έχουν κακοποιηθεί. Δεν τους έχει γίνει πλύση εγκεφάλου από έναν ενήλικα, ώστε να κατηγορήσουν έναν άλλον ενήλικα».
Ολοκληρώνοντας μια κουβέντα σε ένα θέμα ανεξάντλητο, η Δήμητρα μου αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει μεγάλη παράδοση στο να μη βρίσκουν το δίκιο τους τα θύματα εμπορίας ανθρώπων. «Υπάρχει το sex trafficking για το οποίο μιλάμε εδώ και το labor trafficking, μια μορφή σύγχρονης δουλείας. Για παράδειγμα, οι εργάτες γης στη Μανωλάδα ήταν μια περίπτωση εργασιακού trafficking. Αν παρακολουθήσει κανείς τις υποθέσεις και τις δίκες, θα δει ότι τις περισσότερες φορές αυτά τα εγκλήματα μένουν ατιμώρητα. Το trafficking το κάνουν μαφίες. Δεν είναι ένα μεμονωμένο έγκλημα που μένει ατιμώρητος αυτός που το κάνει, μιλάμε για κύκλωμα. Παράλληλα, υπάρχει η λανθασμένη εντύπωση στις περισσότερες και περισσότερους από εμάς ότι αυτά τα τόσα φρικτά εγκλήματα τιμωρούνται, ενώ τελικά ισχύει το ακριβώς αντίθετο».
Είδαμε το ντοκιμαντέρ για το ελληνικό #MeToo, την ώρα που η Αμαλία, μία εκ των δύο πρωταγωνιστριών, αναζητεί ακόμα δικαίωση στο Εφετείο για τον κατ΄εξακολούθηση βιασμό από τον προπονητή της, όταν ήταν παιδί.
Στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που έριξε αυλαία την Κυριακή συνέβη κάτι πρωτάκουστο: η Αμαλία, πρωταγωνίστρια του “Tack” της Βάνιας Τέρνερ παρακολούθησε την πρεμιέρα της ταινίας το βράδυ, ενώ το ίδιο πρωί είχε καταθέσει ενώπιον του Εφετείου, για τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη ως παιδί από τον προπονητή της.
H πρωτόγνωρη αυτή κατάσταση μάς κάνει να σκεφτόμαστε τον χαρακτήρα του επείγοντος ταινιών όπως το “Tack”, το οποίο απέσπασε συνολικά πέντε βραβεία στην απονομή του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η ταινία καταγράφει το ελληνικό #MeΤοο εν τη γενέσει του, με οδηγούς τη Σοφία Μπεκατώρου, η οποία με την αποκάλυψη του βιασμού της πυροδότησε το κίνημα το 2021, και την αθλήτρια Αμαλία Προβελεγγίου που λίγο αργότερα βρήκε τη δύναμη να καταγγείλει τη συστηματική κακοποίηση που είχε δεχτεί από τα 11 έως τα 14 της χρόνια.
Η κάμερα της Βάνιας Τέρνερ ακολουθεί τις δύο γυναίκες και τις οικογένειές τους για πάνω από δύο χρόνια και καταγράφει τον αγώνα τους για δικαίωση της Αμαλίας στην πρώτη δίκη του ελληνικού #MeΤοο. Η σκηνοθέτις με τον ουσιαστικό, αλλά αιχμηρό τρόπο κινηματογράφησής της έχει απόλυτη συναίσθηση ότι αποτυπώνει την ιστορία τη στιγμή που γράφεται.
Η Αμαλία, με την οικογένειά της αλλά και τη Σοφία Μπεκατώρου συνεχώς στο πλευρό της, ρίχνεται σε έναν ανελέητο δικαστικό αγώνα απέναντι στον προπονητή ιστιοπλοΐας που της στέρησε την παιδική της ηλικία και έβαλε τη ζωή της σε αναμονή, για πάρα πολλά χρόνια. Όπως χαρακτηριστικά ακούγεται να λέει στο ντοκιμαντέρ, για εκείνη ήταν λες και είχε σταματήσει ο χρόνος και ήταν θεατής στις ζωές των άλλων.
Μέχρι που η 24χρονη σήμερα Αμαλία έκανε «το σωστό tack (=αλλαγή πορείας στην ιστιοπλοΐα) που κανένας δεν το περίμενε» όπως λέει η Σοφία Μπεκατώρου στο ντοκιμαντέρ της Βάνιας Τέρνερ, και προχώρησε σε καταγγελία, στις αρχές του 2021. «Έχει κερδίσει τη ζωή της πίσω», συμπληρώνει η Ολυμπιονίκης, καθώς οδηγεί το αυτοκίνητό της και η κάμερα την ακολουθεί.
Η δικαστική διαδικασία είναι ένα πραγματικό βουνό που η Αμαλία το ανεβαίνει σταθερά και θαρραλέα, μέρα με τη μέρα. Το “Tack” (σε παραγωγή Onassis Culture, μοντάζ της Νικολέτας Λεούση και της Βάνιας Τέρνερ και παραγωγή έρευνας της Μαρίας Σιδηροπούλου) είναι μια βαθιά ανθρώπινη και πολιτική ταυτόχρονα ταινία.
Ένα από τα σοβαρότερα θέματα που αναδεικνύονται όταν παρακολουθεί κανείς το ντοκιμαντέρ αφορά τον επανατραυματισμό του θύματος στη δικαστική αίθουσα.
Η Αμαλία έχει κληθεί να εξιστορήσει τα ίδια τραυματικά γεγονότα πάρα πολλές φορές. Πάνω απ’ όλα όμως, η 24χρονη έχει βρεθεί αντιμέτωπη με ερωτήσεις των συνηγόρων του θύτη που οδηγούν σε ξεκάθαρο victim-blaming, ενώ μιλάμε για ένα 11χρονο παιδί που βιάστηκε.
Παρακολουθώντας το “Tack”, ο θεατής δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος. Οι ερωτήσεις που έρχονται στο μυαλό πολλές:
Πότε θα σταματήσει επιτέλους να «δικάζεται» το θύμα στις δίκες για σεξουαλικά εγκλήματα και να λογοδοτεί εκείνο για όσα του συνέβησαν; Πότε θα σταματήσουν οι συνήγοροι υπεράσπισης των θυτών να προβάλουν εξοργιστικά επιχειρήματα που αντιβαίνουν της λογικής, όπως στην υπόθεση του Κολωνού που ακούστηκε ότι ένα παιδί 12 χρονών «είχε επιλέξει για να επιβιώσει μία συγκεκριμένη στάση ζωής»;
Την ίδια δήθεν συναίνεση προσπάθησαν οι αντίδικοι να χρεώσουν και στην Αμαλία, με εξωφρενικό τρόπο. Οι σκηνές μέσα στο δικαστήριο όπου ακούγονται οι ερωτήσεις της υπεράσπισης του θύτη στην 24χρονη, αλλά και ορισμένες καταθέσεις μαρτύρων που προσπαθούν να σκιαγραφήσουν μια συναινετική (!) σχέση μεταξύ ενός 11χρονου παιδιού κι ενός άντρα στα 30 του, προκάλεσαν τον αποτροπιασμό των θεατών στην κατάμεστη αίθουσα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Οι αντιδράσεις στα όσα εφιαλτικά διαδραματίζονταν στην οθόνη ήταν κάτι παραπάνω από ηχηρές.
Η σκηνοθετική επιλογή να αποτυπωθούν σε animation –με την εξαιρετική εικονογράφηση της δημιουργού κόμικς Γεωργίας Ζάχαρη– τα όσα διαμείφθησαν εντός της δικαστικής αίθουσας, είναι με κινηματογραφικούς όρους απόλυτα επιτυχημένη. Ο θεατής παρακολουθεί το animation που απεικονίζει την Αμαλία να καταθέτει με τον κατηγορούμενο στην πλάτη της, ούτε ένα μέτρο πίσω της και κυριολεκτικά ανατριχιάζει.
Η 24χρονη αθλήτρια ήταν φυσικά παρούσα και στις δύο προβολές της ταινίας στο Φεστιβάλ. Η σκηνοθέτις Βάνια Τέρνερ καθόταν δίπλα της και η φροντίδα της για την Αμαλία ήταν συνεχής. Μακάρι να υπάρχει ένα κομμάτι λύτρωσης για την ίδια στην παρακολούθηση της ταινίας που καταγράφει τη σισύφεια πορεία της, μέσα από δεκάδες καταθέσεις, αλλεπάλληλες αναβολές και παρατάσεις, ψυχική εξάντληση, χυδαίες επιθέσεις, αλλά στο τέλος της ημέρας αστείρευτη δύναμη.
Μόνο η ίδια η Αμαλία ξέρει πώς αισθάνεται βλέποντας αυτήν την οδυνηρή καταγραφή μιας «οδύσσειας» που όμως δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Στις 14 Ιουνίου του 2022, ο τότε 39χρονος προπονητής κρίθηκε ένοχος από το Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Αθηνών για γενετήσιες πράξεις και κατάχρηση ανηλίκου σε ασέλγεια και του επιβλήθηκε ποινή κάθειρξης 13 ετών, χωρίς ελαφρυντικά και χωρίς αναστολή. Ωστόσο, απαλλάχθηκε από την κατηγορία του βιασμού κατ΄εξακολούθηση.
Η ίδια η Εισαγγελέας Εφετών, Ιωάννα Τσάλη άσκησε έφεση για το συγκεκριμένο σκέλος της απόφασης, πράγμα εξαιρετικά σπάνιο.
Η Αμαλία δεν μπορεί να κάνει αλλιώς. Είναι έτοιμη για τη συνέχεια του δικαστικού αγώνα, με την ελπίδα να δικαιωθεί ολοκληρωτικά. Την ημέρα της πρεμιέρας της ταινίας, όπως είπαμε, η 24χρονη κατέθετε στο δικαστήριο. «Μπορώ και να μην είμαι καλά;», ακούγεται στο “Tack” να λέει χαρακτηριστικά, όταν κάποιος δικός της την ρωτάει αν είναι καλά, μετά από μία ακόμα κατάθεση. Ξέρει καλύτερα από τον καθένα ότι η ακροαματική διαδικασία θα είναι για άλλη μια φορά επίπονη και μακριά.
Εκεί έγκειται και η σημασία ντοκιμαντέρ, όπως αυτό της Βάνιας Τέρνερ· ρίχνουν τον προβολέα στις διαχρονικές συστημικές παθογένειες: στρεβλό σύστημα απονομής δικαιοσύνης, απουσία πλαισίου προστασίας των θυμάτων στη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας που οδηγεί στην επαναθυματοποίηση και έλλειψη παιδικής προστασίας στη χώρα μας.
Για του λόγου το αληθές, κανείς δεν γνωρίζει πόσα παιδιά κακοποιούνται στην Ελλάδα, αφού ο πραγματικός αριθμός τους παραμένει άγνωστος μέχρι σήμερα, αν και η κυβέρνηση είχε εξαγγείλει ότι θα θεσπίσει ένα κεντρικό εθνικό σύστημα καταγραφής.
Για την κάλυψη των δικαστικών εξόδων της Αμαλίας, υπάρχει αντίστοιχη καμπάνια στην ιστοσελίδα gogetfunding.com.
Ας μιλήσουμε για τη “σκοτεινή” πλευρά των fitness influencers στην κουλτούρα της προπόνησης!
Θα έχεις παρατηρήσει πως στον κόσμο των social media, ο τομέας της φυσικής κατάστασης κυριαρχείται από fitness –και όχι μόνο– influencers που επιδεικνύουν τα γυμνασμένα σώματά τους, πρωθούν πολλών ειδών προϊόντα και συμπληρώματα, ενώ παράλληλα δίνουν συμβουλές σε αμέτρητους followers ανά τον κόσμο. Παρ’ όλο που οι “γκουρού” της άσκησης συχνά περιγράφουν τον εαυτό τους ως σημεία αναφοράς σχετικά με την υγεία και την ευεξία, η επιρροή τους δεν είναι πάντα τόσο ευεργετική όσο φαίνεται. Στην πραγματικότητα, πολλοί fitness influencers μπορεί να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στο γενικό πληθυσμό που προσπαθεί να ακολουθήσει τις συμβουλές τους.
Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες στο επίκεντρο
Αρχικά, δημιουργούνται μη ρεαλιστικές προσδοκίες για την εικόνα που “οφείλει” να έχει το κάθε σώμα. Καθώς κάποιος σκρολάρει παρακολουθώντας reels, μπορεί να νιώσει πως η εικόνα του σώματός του είναι “ανεπαρκής” και αυτό είναι λογικό γιατί προβάλλονται συνεχώς φαινομενικά άψογες σωματικές διαπλάσεις, δημιουργώντας μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς και φυσικής κατάστασης. Προφανώς και η έκθεση σε τόσο εξιδανικευμένες εικόνες ενός σώματος στα social media μπορεί να συμβάλει στη χαμηλή αυτοεκτίμηση όσων τα παρακολουθούν και να προάγει επικίνδυνες διατροφικές διαταραχές.
Ένα σοβαρό θέμα είναι ότι επικρατεί παραπληροφόρηση μέσω των ψευδοεπιστημών. Καλώς ή κακώς, δεν είναι όλοι οι fitness influencers εξειδικευμένοι στην άσκηση ή/και στη διατροφή, ωστόσο πολλοί είναι εκείνοι που δίνουν με σιγουριά συμβουλές για τέτοια θέματα. Αυτή η παραπληροφόρηση μπορεί να οδηγήσει τον θεατή σε λανθασμένα συμπεράσματα. Για παράδειγμα, μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism επιβεβαιώνει ότι ένα σημαντικό μέρος των δημοσιεύσεων στο Instagram στερείται επιστημονικής βάσης, προωθώντας δυνητικά επιβλαβείς συμβουλές.
Μήπως οι fitness influencers δίνουν συχνά προτεραιότητα στην αισθητική έναντι της ολιστικής υγείας, προωθώντας ακραίες δίαιτες, υπερπροπόνηση και χρήση συμπληρωμάτων ή ουσιών που βελτιώνουν την απόδοση;
Ας μην κοροϊδευόμαστε. Εννοείται πως στο βωμό της εμφάνισης μπορεί να παραγκωνιστεί η σημασία του ισορροπημένου lifestyle. Επόμενο είναι, λοιπόν, ότι τα άτομα που δίνουν προτεραιότητα σε στόχους που βασίζονται αποκλειστικά στην εμφάνιση είναι πιο πιθανό να βιώσουν αρνητικά ψυχολογικά σκαμπανεβάσματα, άγχος και κατάθλιψη. Μμμ… και τραυματισμούς!
Επίσης, είναι γεγονός πως η συνεχής έκθεση σε εικόνες τέλεια σμιλεμένων σωμάτων μπορεί να τροφοδοτήσει τη σύγκριση, επηρεάζοντας την αυτοεκτίμηση όσων παρακολουθούν τους αγαπημένους τους influencers. H συνεχής χρήση των social media και το σκρολάρισμα σε περιεχόμενο που σχετίζεται με το fitness σχετίζεται με χαμηλότερη αυτοεκτίμηση ΚΑΙ μεταξύ των εφήβων. Εξάλλου, αν εμείς οι 30+ είχαμε ανασφάλειες με το σώμα μας στο σχολείο, τι να πουν και τα παιδιά που μεγαλώνουν με social media;
Τις προάλλες, μια μαμά μού έλεγε πως η 7χρονη κόρη της ήθελε να κάνει γυμναστική όλη μέρα μανιωδώς για να χάσει την κοιλιά… που δεν είχε! Αλήθεια, δεν είχε τίποτα το παιδί! Αυτό που είχε, ήταν social media. Ναι, και εγώ σοκαρίστηκα. Γενικότερα, η επιδίωξη ενός λάθος ιδανικού που διαιωνίζεται, όπως ήταν κάποτε το thigh gap, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική υγεία και να ενισχύσει την αρνητική αντίληψη που έχουμε για το σώμα μας.
Οι influencers συχνά υποστηρίζουν πολύ γενικές προσεγγίσεις για την άσκηση και τη διατροφή, παραβλέποντας τις διαφορετικές ανάγκες και προτιμήσεις του κόσμου, τις διαφορές στη φυσιολογία του κάθε ατόμου και τον διαφορετικό τρόπο ζωής, οδηγώντας σε απογοήτευση και σύγχυση όταν οι προσεγγίσεις αυτές αποτυγχάνουν. Αμέτρητες έρευνες έχουν δείξει ότι όταν οι προπονήσεις και οι διατροφές είναι προσαρμοσμένες στα μοναδικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου, είναι πιο αποτελεσματικές στην επίτευξη των μακροπρόθεσμων αλλαγών στις καθημερινές συνήθειες, άρα και στη διαχείριση του βάρους.
Σίγουρα υπάρχουν fitness influencers που είναι αξιόλογοι επαγγελματίες, γι’ αυτό θα μοιραστώ μαζί σου την πιο αξιόλογη –κατά τα δικά μου κριτήρια πάντα– fitness influencer στο instragram: Η Zuzka.
Τέλος, όλοι μας, ως καταναλωτές περιεχομένου που σχετίζεται με τη φυσική κατάσταση, είναι σημαντικό να αξιολογούμε με κριτική σκέψη τα μηνύματα που διαδίδονται και να δίνουμε προτεραιότητα σε πρακτικές που βασίζονται σε στοιχεία που υποστηρίζουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική ευεξία μας. Σε τελική ανάλυση, η πραγματική φυσική κατάσταση δεν περιλαμβάνει απλώς την αισθητική– περιλαμβάνει την ολιστική υγεία, την ισορροπία και την αποδοχή του εαυτού μας.
Αν υπάρχει μια πόλη στην Ελλάδα που μπορεί να θεωρηθεί μητέρα της ελληνικής σύγχρονης λογοτεχνίας, αυτή δεν είναι άλλη από τη Θεσσαλονίκη.
Την περπάτησε στα διηγήματά του ο Γιώργος Ιωάννου, την λάτρεψε ο Μανώλης Αναγνωστάκης και τη στοίχειωσε γλυκά με τον ποιητικό οίστρο και την αέναη παρουσία του ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο οποίος γεννήθηκε μια μέρα σαν σήμερα, το 1931.
Στη ρωγμή του χρόνου
Παιδί προσφύγων από την Κωνσταντινούπολη, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Το πραγματικό του όνομα ήταν Κωνσταντίνος Δημητριάδης, υιοθέτησε όμως από νωρίς το Χριστιανόπουλος υπογράφοντας έτσι τα πρώτα του ποιήματα. Τα χρόνια της γερμανικής κατοχής θα τον σημαδέψουν για πάντα. Η εξαντλητική πείνα, η απελπιστική ένδεια και το ξερίζωμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης θα γίνουν κομμάτι της ισχυρής, ενίοτε στριφνής, προσωπικότητάς του και θα τον οχυρώσουν με αξίες που θα τιμήσει μέχρι μέχρι το τέλος του, τον Αύγουστο του 2020.
Τα πρώτα λογοτεχνικά βήματα
Όπως και άλλοι λογοτέχνες της γενιάς του, πειραματίστηκε με τις λέξεις πριν ακόμα τελειώσει το σχολείο. Στα 14 του εξέδωσε το πρώτο του περιοδικό με τίτλο «Χριστιανόπουλο», του οποίου η κυκλοφορία συνεχίστηκε για δύο χρόνια με δέκα συνολικά τεύχη. Πριν τα 17 του είχε καμαρώσει το πρώτο του ποίημα δημοσιευμένο σε περιοδικό. Το 1949, ξεκινάει να φοιτά στη Φιλοσοφική του ΑΠΘ και λίγο καιρό αργότερα εκδίδει με δικά του έξοδα την πρώτη του ποιητική συλλογή, η οποία θα προκαλέσει αμέσως αίσθηση την Εποχή των ισχνών αγελάδων. Οι συντηρητικοί κύκλοι της Θεσσαλονίκης σοκάρονται απο τον έντονο ερωτισμό και ριζοσπαστισμό των ποιημάτων και τον κατακεραυνώνουν. Οι μόνοι που τον υπερασπίζονται είναι οι από κοινού κατακεραυνωμένοι ποιητές.
Μια πηγαία, ατίθαση προσωπικότητα όπως αυτή του κύριου Ντίνου δεν υπήρχε περίπτωση να υποχωρήσει λόγω της κριτικής. Αντιθέτως, πεισμώνει περισσότερο. Το 1952, εκδίδει τη δεύτερη ποιητική συλλογή του και ιδρύει τις εκδόσεις και το περιοδικό Διαγώνιος. Την ίδια εποχή, ξεκινάει και η μακρά σχέση του με το ρεμπέτικο τραγούδι, έναν μουσικό, πολιτιστικό χώρο που θα μελετήσει και θα στοιχειοθετήσει για δεκαετίες. Μετά τη λήξη της στρατιωτικής του θητείας, διορίζεται ως υπάλληλος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη. Από εκεί και έπειτα ακολούθησαν δεκάδες ποιητικές συλλογές, δοκίμια, μελέτες και σημαντικές μεταφράσεις.
Πιθανότατα, θα ήταν κάπως μικροπρεπές να σχολιαστούν οι προσωπικές διενέξεις του με συναδέλφους λογοτέχνες, κριτικούς και δημοσιογράφους. Ήταν δύσκολος άνθρωπος ο Χριστιανόπουλος, βιτριολικός και τρομερά καυστικός –όπου ο ίδιος ήθελε– αλλά σπάνια υπήρξε άδικος στην κρίση του και ακόμα πιο σπάνια ανακάλεσε τα λόγια του. Η μνημειώδης αψιμαχία του με τον Βασίλη Βασιλικό, λόγω μιας κριτικής του για τον τελευταίο, του στοίχισε τη δουλειά του στην Δημοτική Βιβλιοθήκη και συζητιέται ακόμα στα καλλιτεχνικά πηγαδάκια, παρά το γεγονός ότι και οι δύο δεν βρίσκονται πια κοντά μας.
Γνωστή είναι η σχέση του Χριστιανόπουλου με το τραγούδι. Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από τους μεγαλύτερους Έλληνες μουσουργούς, ενώ και ο ίδιος έχει μελοποιήσει κάποιες δουλειές του. Εκτός από την συνεργασία του με τον Διονύση Σαββόπουλο και τον Μάνο Χατζιδάκι, στα τρυφερά χέρια του ποιητή χρωστάμε την τελική μορφή ίσως του πιο ερωτικού τραγουδιού του εγχώριου ρεπερτορίου: Τον Αύγουστο του Νίκου Παπάζογλου.
Ο καβαφικός Θεσσαλονικιός ήταν εναντίον κάθε τιμητικής διάκρισης του έργου του, από όπου κι αν προέρχεται. Το 2011, αρνήθηκε να παραλάβει το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων και, μάλιστα, η θέση της άρνησής του είχε τύχει έντονου σχολιασμού από τον Τύπο της εποχής.
Έγραφε όπως έζησε και έζησε όπως έγραφε, ανυπότακτα, καυστικά και παθιασμένα. Προς τιμήν της γενέθλιας ημέρας του διαλέξαμε τα παρακάτω ποιήματα, αν και προτείνουμε με όλη μας την καρδιά να διαβάσετε κάθε συλλογή και κάθε δοκίμιό του.
Μια γάτα έρχεται απ’ την πόρτα της βεράντας και τρίβεται στα πόδια μου να την ταΐσω. Αρπάζει το κρέας που της ρίχνω, μα όταν σκύψω για να την χαϊδέψω, τραβιέται πίσω και μου βγάζει νύχια. Παράξενο∙ τα πόδια μου τα εμπιστεύεται, μόνο τα χέρια μου φοβάται. Μα ίσως να ’ναι σοφή: από τα πόδια, το πολύ να φάει κλοτσιά, ενώ τα χέρια μπορεί και να την πνίξουν. Άγρια γάτα τάχα δεν ξέρει από χάδια, ή μήπως ξέρει και γι’ αυτό τραβιέται;
Κι εγώ λάτρεψα πόδια, κι έφαγα κλοτσιές∙ χάιδεψα χέρια, κι έφαγα ξύλο. Μα τη σοφία της γάτας δεν μπόρεσα ακόμα να την καταλάβω.
Από τη συλλογή Πεζά ποιήματα (εκδ. Ιανός, 2004)
Ενός Λεπτού Σιγή
Εσείς που βρήκατε τον άνθρωπό σας
κι έχετε ένα χέρι να σας σφίγγει τρυφερά,
έναν ώμο ν’ ακουμπάτε την πίκρα σας,
ένα κορμί να υπερασπίζει την έξαψή σας,
κοκκινίσατε άραγε για την τόση ευτυχία σας,
έστω και μια φορά;
είπατε να κρατήσετε ενός λεπτού σιγή
για τους απεγνωσμένους;
Από τη συλλογή Ανυπεράσπιστος καημός (1960)
Και η αλησμόνητο επιτύμβιο δίστιχο που έγινε γνωστό παγκοσμίως από την Μέγκαν Μαρκλ και πλέον κοσμεί τα πανό των εξόριστων Παλαιστινίων ανά τον κόσμο:
Όλα όσα θα θέλατε να ξέρετε για τους πλανήτες που επηρεάζουν τις ζωές μας.
Το «ζώδιο» μας είναι τόσο σημαντικό όσο είναι ο ωροσκόπος μας και η σελήνη μας. Αυτή η εξαιρετική τριπλέτα διαμορφώνει απίστευτα τον χαρακτήρα μας και είναι κάτι που ο κόσμος δεν γνωρίζει όσο θα έπρεπε. Για την ακρίβεια, ο σωστός όρος για την λέξη «ζώδιο» είναι ο «Ήλιος» και στον χάρτη μας έχει μια αντιστοιχία της τάξης του 10 με 15% ποσοστίαια. Σας κάνει εντύπωση; Τόσο είναι.
Για αυτό και υπάρχει τεράστια διαφορά μεταξύ δύο Σκορπιών, για παράδειγμα. Ο ωροσκόπος μας από την άλλη πλευρά δείχνει την εξωτερική μας εμφάνιση και τι αύρα βγάζουμε όταν κάποιος μας γνωρίζει για πρώτη φορά.
Ο ήλιος συμβολίζει τον μπαμπά, άρα δίνει πληροφορίες για το πως μπορεί να μοιάζει ο μπαμπάς μας στη ζωή αυτή, αλλά το πιο βασικό είναι ότι δείχνει που μπορεί να λάμψει ο άνθρωπος. Για να μην σας μπερδεύω, θα το κάνω κατανοητό.
Ένας χάρτης περιέχει μέσα του 12 οίκους, όπου κάθε οίκος αναλογεί σε ένα διαφορετικό κεφάλαιο. Ας πούμε πως ο 2ος οίκος είναι τα οικονομικά μας, το πώς δηλαδή βγάζουμε χρήματα και με ποιον τρόπο τα κερδίζουμε ή τα διαχειριζόμαστε. Ένα άλλο παράδειγμα μπορεί να είναι ο 7ος οίκος που δείχνει πως θέλουμε να μοιάζει ο/η σύντροφος της ζωής μας, αλλά και με ποιον τρόπο κάνουμε συνεργασίες. Ή ο 10ος οίκος που έχει άμεση σχέση με την καριέρα που επιλέγουμε να χτίσουμε.
Έτσι, ανάλογα με την θέση που έχει ο ήλιος μας στον αστρολογικό μας χάρτη, προβαίνουμε σε συμπεράσματα σχετικά με τον εαυτό μας όσον αφορά σε ποιό κεφάλαιο της ζωής μας θα επιλέξουμε να λάμψουμε.
Από την άλλη, η σελήνη μας είναι πολύ δυνατή και δεν πρέπει να την παραβλέπουμε. Η σελήνη είναι η μαμά μας, δείχνει τις σχέσεις που έχουμε μαζί της, είναι ο τρόπος που εκδηλώνουμε τα συναισθήματά μας, καθώς και την ποιότητά τους, είναι ο τρόπος που τρώμε, ενώ σε έναν γυναικείο χάρτη μπορεί να «προβλέψει» πώς θα είναι μια γυναίκα ως μητέρα.
Η σελήνη – όπως είδαμε με την θέση του Ηλιου ανάλογα τον οίκο που βρίσκεται– μάς καλεί να βρούμε το σημείο που νιώθουμε απόλυτα ασφαλείς και μπορούμε να καθησυχαζόμαστε.
Ποια είναι η διαφορά του Ήλιου και του ωροσκόπου;
Σκεφτείτε τον άνθρωπο σαν ένα μεγάλο σπίτι με έναν κήπο έξω. Όταν μπαίνετε, πάντα συναντάτε τον κήπο που βρίσκεται εξωτερικά του σπιτιού πρώτα. Αυτός είναι ο ωροσκόπος μας. Αναλόγως το ζώδιο λοιπόν, ο κήπος έχει και τα αντίστοιχα χαρακτηριστικά.
Συνεχίζοντας προς τα μέσα και αναγνωρίζοντας καλύτερα το εσωτερικό του σπιτιού, αρχίζει να φαίνεται ο Ήλιος. Αυτός είναι ο λόγος που διαφέρουμε μεταξύ μας και είναι φύσει αδύνατον να είμαστε όλα τα ζώδια το ίδιο, χωρίς την παραμικρή αλλαγή. Αυτό είναι το σημείο που αρκετοί την «πατάνε» και νομίζουν πως επειδή ένας Κριός δεν έχει γούστο, θεωρούν πως όλοι οι Κριοί δεν έχουν γούστο.
Επομένως, ο ωροσκόπος μας πάντα βρίσκεται στη θέση του και δεν εμφανίζεται ξαφνικά στα 30 μας δια μαγείας. Απλά όσο μεγαλώνουμε, μπορούμε να τον αξιοποιούμε όλο και περισσότερο. Αυτός είναι ένας μύθος που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε και χρειάζεται να μην υπάρχει η λεγόμενη «παραπληροφόρηση».
Κάπου εδώ, να αναφέρουμε πως χρειάζεται να μαζέψουμε όλα τα κομμάτια του παζλ για να τα κολλήσουμε μεταξύ τους και να εμφανιστεί τελικά σε έναν εξαιρετικά μεγάλο βαθμό ο χαρακτήρας μας και να μην βιαζόμαστε να κρίνουμε κάποιον μονάχα από τον ήλιο του (aka ζώδιο).
Άλλωστε, ένας αστρολογικός χάρτης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν ένα εργαλείο αυτοβελτίωσης/αυτογνωσίας και ανάγνωση του βαθύτερου εαυτού μας και να κατανοήσουμε γιατί συμβαίνουν στη ζωή μας μερικά πράγματα που δεν έχουν πάντοτε μια ολοφάνερη εξήγηση.
Το να κλείσεις το κινητό σου για μια μέρα είναι πιο δύσκολο από ότι νομίζεις και πιο ωφέλιμο από όσο φαντάζεσαι. To digital detox σήμερα πιο επιτακτικό από ποτέ.
Σήμερα, κάνουμε τα πάντα με το κινητό μας. Επικοινωνούμε, ενημερωνόμαστε, δουλεύουμε, ψυχαγωγούμαστε, παραγγέλνουμε είδη πρώτης ανάγκης, καλύπτουμε υποχρεώσεις, πληρώνουμε λογαριασμούς. Το να βάλουμε στόχο την ελαχιστοποίηση της χρήσης του κινητού και της τεχνολογίας γενικότερα ενδέχεται να μας ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας και κάτι το οποίο θα μας καθιστούσε ανήμπορους.
Παρόλο που πράγματι είναι πρακτικά περιοριστική αυτή η απόφαση, αφού όλα γίνονται μέσω κινητού σήμερα, τα οφέλη της στην ψυχική μας υγεία είναι πολύ περισσότερα από όσο φανταζόμαστε. Ακόμα και αν κλείσουμε το κινητό για μία μόνο μέρα της εβδομάδας.
Ο μέσος άνθρωπος ξοδεύει συνολικά 8,84 χρόνια της ζωής του στο κινητό του. Καθημερινά ξοδεύουμε κατά μέσο όρο 3 ώρες και 15 λεπτά, ενώ μέσα σε μια μέρα τσεκάρουμε το κινητό μας 58 φορές! Μπορούμε όμως να μιλήσουμε για εθισμό;
Παρόλο που πολλές έρευνες ανά τα χρόνια έχουν παρομοιάσει την επίδραση της χρήσης του κινητού στον εγκέφαλο με εκείνη της χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών, η κατάχρηση της τεχνολογίας δεν αναγνωρίζεται επίσημα από την ιατρική κοινότητα ως εθισμός, με το συγκεκριμένο ζήτημα να αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια debate. Ορισμένοι ψυχίατροι κάνουν λόγο για ένα αποτέλεσμα της εποχής και τονίζουν την επικινδυνότητα του να δίνουμε παθολογική διάσταση σε φυσιολογικές καθημερινές συμπεριφορές, ενώ άλλοι μιλούν για διαδικτυακή ηρωίνη, ο εθισμός της οποία πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
Σε κάθε περίπτωση, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως τα social media σήμερα είναι φτιαγμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να κρατούν το μυαλό σου σε συνεχή διέγερση. Ο αλγόριθμος που στηρίζεται σε περίπλοκα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης σου δείχνει ακριβώς το περιεχόμενο που κρίνει ότι σε ενδιαφέρει με αποτέλεσμα να σε κρατάει ενεργό όση περισσότερη ώρα γίνεται. Γι’ αυτό άλλωστε πολλές φορές πιάνουμε τον εαυτό μας να έχει δει υπερβολικά πολλά βιντεάκια και να σκρολάρει ατελείωτα χωρίς να έχει καταλάβει ότι πέρασε η ώρα.
Αν τα παραπάνω σου θυμίζουν τον εαυτό σου ή αν είσαι από εκείνα τα άτομα που πολλές φορές πιάνουν το κινητό τους χωρίς να έχει χτυπήσει, απλώς από συνήθεια, τότε η ψυχική σου υγεία χρειάζεται προσοχή. Αμέτρητες έρευνες ανά τα χρόνια έχουν συσχετίσει την υπερβολική χρήση του κινητού και των social media με αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης αρνητικών συναισθημάτων, μοναξιάς, αίσθησης κατωτερότητας, στεναχώριας, άγχους και κατάθλιψης. Παρομοίως, ο περιορισμός της χρήσης του κινητού από ανθρώπους με «εθισμό» μπορεί να φέρει αποτελέσματα παρόμοια με εκείνα της διαδικασίας της απεξάρτησης, δηλαδή εφίδρωση, τρέμουλο, ταχυπαλμίες κ.α.
Πριν λίγα χρόνια, οι τεχνολογικοί κολοσσοί Apple και Meta εισήγαγαν στα προϊόντα τους μια ρύθμιση που καταμετρά πόση ώρα αφιερώνουν οι χρήστες σε αυτά, με σκοπό να μειωθεί η υπερβολική χρήση τους, ωστόσο τα αποτελέσματα δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα. Για την ακρίβεια, έρευνα του Πανεπιστημίου του Duke και του πανεπιστημίου του Delaware έδειξαν ότι οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις περιορισμού οδήγησαν σε αύξηση της χρήσης των social media κατά 7%.
Είναι κάπως ειρωνικό να πιστεύουμε ότι μια εφαρμογή καταμέτρησης screen time, που σου στέλνει η ίδια ειδοποιήσεις για να την μειώσεις, θα σε έκανε τελικά να αφήσεις το κινητό στην άκρη. Υπάρχουν κάποια πιο εύκολα και εφαρμόσιμα tips που αν τα ακολουθήσεις, μπορεί να δεις πολύ θετικά αποτελέσματα πάνω σου ήδη από την πρώτη στιγμή.
Το κάθε άτομο μπορεί να διαμορφώσει το συγκεκριμένο challenge πάνω στα δικά του δεδομένα. Φυσικά διαφορετικό μονοπάτι θα ακολουθήσει κάποιος που χρειάζεται το κινητό του για τη δουλειά του και άλλο κάποιος που παίζει παιχνίδια. Ο σκοπός, ωστόσο, είναι ο ίδιος: ο περιορισμός της χρήσης του κινητού και αυτό μπορεί να το πετύχεις με κάποιο από –ή και συνδυασμό– των παρακάτω:
Απενεργοποίησε τις ειδοποιήσεις/βάλε το κινητό σου στο αθόρυβο.
Πολλές φορές νιώθουμε την ανάγκη να χαλαρώσουμε, αλλά η συνεχής λήψη ειδοποιήσεων δεν μας το επιτρέπει. Η λύση είναι απλή. Μπες στις ρυθμίσεις του κινητού σου και στις επιλογές των ειδοποιήσεων, πάτα απενεργοποίηση ή βάλε τη συσκευή σου στο αθόρυβο. Αν έχεις επαγγελματικές υποχρεώσεις, μπορείς να απενεργοποιήσεις μόνο τις ειδοποιήσεις από τα social media.
Δες ποιες εφαρμογές σου καταναλώνουν περισσότερο χρόνο και σβήσ’ τες.
Πολλά smartphones σήμερα παρουσιάζουν αναλυτικά πόσο χρόνο αφιερώνεις σε κάθε εφαρμογή. Αν, για παράδειγμα, δεις ότι περνάς πολλή ώρα σε social media ή παιχνίδια, δοκίμασε να τα σβήσεις, έστω για μια μόνο μέρα της εβδομάδας.
Βάλε την οθόνη σου σε γκρι χρώμα ή/και μείωσε πολύ τη φωτεινότητα.
Ένας από τους λόγους που νιώθουμε τόσο καλά όταν χρησιμοποιούμε το κινητό μας είναι επειδή τα έντονα χρώματα και η υψηλή φωτεινότητα προκαλούν διέγερση. Υπάρχει η δυνατότητα να βάλεις την εικόνα της οθόνης σου σε γκρι χρώμα. Τα περισσότερα smartphones προσφέρουν αυτή την επιλογή.
Επίλεξε τη λειτουργία πτήσης.
Το γνωστό σε όλους airplane mode που έχει κάθε smartphone μπλοκάρει τη σύνδεση σε δίκτυα τηλεφωνίας, με αποτέλεσμα να μην μπορείς να πάρεις τηλέφωνο αλλά ούτε και να στείλεις ή να δεχτείς μηνύματα.
Ενημέρωσε τους δικούς σου.
Είναι σημαντικό η οικογένεια μας και οι φίλοι μας να γνωρίζουν την προσπάθειά μας, ώστε για μια μέρα την εβδομάδα, να επικοινωνούν μαζί μας μέσω κινητού για τα απολύτως απαραίτητα και όχι για να μας ρωτήσουν αν είδαμε το meme που μας έστειλαν.
Bonus tip, πρότεινε και σε εκείνους να κάνουν το συγκεκριμένο challenge και ποιός ξέρει; Μπορεί την επόμενη φορά που θα πάτε για καφέ, να κοιτάτε ο ένας τον άλλο και όχι τις οθόνες σας.
Σίγουρα πρόκειται για πρόκληση. Μπορεί εκ πρώτης όψεως να ακούγεται εύκολο να απενεργοποιήσεις το κινητό σου, αλλά δεν είναι. Αυτό που κάποτε ήταν απλώς ένα χρήσιμο εργαλείο, σήμερα καθορίζει τις ζωές μας και την ψυχική μας υγεία περισσότερο από όσο θα περίμενε κανείς.
Όπως κάθε εργαλείο, έτσι και το κινητό, έχει σημασία πώς το χρησιμοποιείς. Ή για να το θέσουμε πιο σωστά, στην συγκεκριμένη περίπτωση έχει σημασία πόσο το χρησιμοποιείς.
