Η μεγάλη σινεφίλ γιορτή της συμπρωτεύουσας επιστρέφει! Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης από 2 έως 12 Νοεμβρίου, υπόσχεται να προβάλλει μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες ελληνικές και ξένες ταινίες της χρονιάς, αλλά και συναρπαστικά αφιερώματα για 64η συνεχή χρονιά. Επειδή φέτος το πρόγραμμά του είναι πραγματικά φορτωμένο με τίτλους που τραβούν την προσοχή (συνολικά 199 ταινίες!), εμείς μετά από υπεράνθρωπη προσπάθεια, διαλέξαμε μονάχα 5 που σας προτείνουμε να μη χάσετε, αν έχετε την τύχη να βρεθείτε στο Φεστιβάλ.

Αυτούς τους Χρυσούς Αλέξανδρους ποιος θα τους πάρει;

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φιλοξενεί ποικίλα διαγωνιστικά τμήματα, στο πλαίσιο των οποίων προβάλλονται ταινίες νέων, ανεξάρτητων δημιουργών διεκδικώντας κάποιο από τα βραβεία της διοργάνωσης. Αν επρόκειτο να διαλέξουμε μία μόνο από τις ταινίες που θα προβληθούν σε όλα τα διαγωνιστικά τμήματα φέτος, θα προτιμούσαμε το «All Dirt Roads Taste of Salt» της Raven Jackson.

Είναι ένα σκηνοθετικό ντεμπούτο μιας Αφροαμερικανής δημιουργού από την οποία περιμένουμε σίγουρα πολλά στο μέλλον. Η ταινία, η οποία έκλεψε τις εντυπώσεις και σε φεστιβάλ του εξωτερικού αρχής γενομένης από το πάντα αξιόπιστο Sundance, κέρδισε το θαυμασμό, μεταξύ άλλων, του Barry Jenkins («Moonlight») και προβάλλεται στο Τμήμα Film Forward. 

Τα «Φαντάσματα»

Το μεγάλο αφιέρωμα του φετινού φεστιβάλ έχει τίτλο «Φαντάσματα» και οι ταινίες που το αποτελούν σχετίζονται με τους δαίμονες που κουβαλάμε μέσα μας. Ο Mizoguchi και το «Ugetsu Monogatari» του συναντούν τον Αγγελόπουλο και τους «Κυνηγούς» του, εμείς όμως θα σας προτείνουμε μια λιγότερο γνωστή αλλά εξίσου σημαντική ταινία, το «D’ Est» (1993) της Chantal Akerman, σκηνοθέτριας του πολυσυζητημένου «Jeanne Dielman».

Σε αυτήν την ταινία, το «φάντασμα» είναι μεταφορικό και αναφέρεται στην Σοβιετική Ένωση αμέσως μετά την κατάρρευσή της. Πιθανότατα, αν δεν έχεις συνηθίσει αυτό το σινεμά να εξοργιστείς με τους αργούς ρυθμούς της Akerman Αν, όμως, της δώσεις μια ευκαιρία θα ανταμειφθείς με μια από τις πιο πολύτιμες κινηματογραφικές εμπειρίες της ζωής σου.

Τάκης Κανελλόπουλος: Ένας μεγάλος Έλληνας σκηνοθέτης

Το δεύτερο μεγάλο αφιέρωμα είναι μια ρετροσπεκτίβα στη φιλμογραφία του Τάκη Κανελλόπουλου, ενός σημαντικού, αλλά αρκετά υποτιμημένου Έλληνα σκηνοθέτη, που ξεκίνησε την καριέρα του στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ανοίγοντας το δρόμο για τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο της δεκαετίας του 1970. 

Θα προβληθούν όλες του οι ταινίες, αν όμως πρόκειται να δείτε μόνο μία ας είναι αυτή ο «Ουρανός» (1962), το μεγάλου μήκους ντεμπούτο του Κανελλόπουλου που καταγράφει μερικές μέρες από τη ζωή μιας διμοιρίας του ελληνικού στρατού κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Χωρίς υπερβολή, το λυρικό αυτό φιλμ είναι μια από τις καλύτερες αντιπολεμικές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου.

Ένας δύσκολος αποχαιρετισμός

Ο Μισέλ Δημόπουλος υπήρξε μεγάλη μορφή στο χώρο της ελληνικής κινηματογραφικής κριτικής και συνετέλεσε αποφασιστικά στο να αποκτήσει το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τη διεθνή αίγλη που σήμερα απολαμβάνει. Γι’ αυτό, με αφορμή τον πρόσφατο χαμό του, το Φεστιβάλ τον τιμά διοργανώνοντας προβολή μιας από τις αγαπημένες του ταινίες, παρουσία της οικογένειάς του. 

Η ταινία είναι το «The Spirit of the Beehive» (1973) του Víctor Erice, το αριστούργημα του ισπανικού κινηματογράφου της δεκαετίας του 1970, που μιλά με λιτό, ποιητικό, αλληγορικό τρόπο για την σημασία του κινηματογράφου, αλλά και για την ενηλικίωση ενός κοριτσιού (στον πρωταγωνιστικό ρόλο η αφοπλιστική, μόλις 9χρονη Ana Torrent) και μιας ολόκληρης χώρας. 

Ένας φίλος από τα παλιά

Ένας Víctor Erice δεν είναι ποτέ αρκετός, το Φεστιβάλ φιλοξενεί την πανελλήνια πρεμιέρα της νέας ταινίας του ακριβοθώρητου (4 ταινίες σε 50 χρόνια) Ισπανού δημιουργού, το «Close Your Eyes».

Για κάθε κινηματογραφόφιλο, η επιστροφή του Erice στο σινεμά 30 χρόνια μετά την τελευταία του ταινία είναι λόγος χαράς και το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης έχει στο βιογραφικό του μόνο αριστουργήματα εκτοξεύει τις προσδοκίες στα ύψη. Η ταινία έχει ως θέμα της το ίδιο το σινεμά, έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο πρόσφατο Φεστιβάλ των Καννών, όπου απέσπασε διθυραμβικές κριτικές, ενώ δεν ήταν λίγοι αυτοί που επέκριναν την απόφαση του καλλιτεχνικού διευθυντή,Thierry Frémaux, να μην τη συμπεριλάβει στο Επίσημο Διαγωνιστικό. 

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης υπόσχεται για ακόμη μια χρονιά άφθονες κινηματογραφικές συγκινήσεις, γεμίζοντας 11 μέρες και νύχτες μας με σπουδαίο σινεμά. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, και τους εκλεκτούς καλεσμένους που ετησίως επισκέπτονται τη συμπρωτεύουσα. 

Φέτος, στη διοργάνωση θα φιλοξενηθούν η Ιταλίδα ηθοποιός Monica Bellucci, η οποία θα τιμηθεί για τη συνολική προσφορά της στην τέχνη του κινηματογράφου, ο σκηνοθέτης Alexander Payne, ο οποίος θα παρευρεθεί στην πρεμιέρα της νέας του ταινίας “The Holdovers” και ο Jeremy Podeswa, σκηνοθέτης με θητεία σε τηλεοπτικές σειρές όπως το “Six Feet Under” και το “Game of Thrones”, ο οποίος θα παραδώσει masterclass ανοιχτό για το κοινό.

Ανυπομονούμε.

Είναι κοινή παραδοχή πως από την εποχή της μεταπολίτευσης κι έπειτα, λίγες κυβερνήσεις παρέδωσαν ουσιαστικό έργο για αυτό τον τόπο. Η συντριπτική πλειοψηφία εξ αυτών έθετε κυρίως το πολιτικάντικο κέρδος πάνω από τον πολίτη, μέσα σε μια οπτική εξυπηρέτησης συγκεκριμένων συμφερόντων υπερ της κάθε κυβέρνησης.

Σήμερα, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη, με τη χώρα να διακρίνεται από μια τεράστια ανοργανωσιά και εκατοντάδες προβλήματα στους τομείς υγείας, εργασίας και παιδείας, εντείνοντας ακόμη περισσότερο τις κοινωνικές ανισότητες. Εντούτοις, τα πράγματα δεν ήταν πάντοτε έτσι. Στην ιστορία της χώρας μας, έχουν υπάρξει άξιοι πολιτικοί και μεταρρυθμίσεις που ευνόησαν σε τεράστιο βαθμό την ελληνική κοινωνία.

Μήπως ήρθε η ώρα να παραδειγματιστούμε από αυτές και να πράξουμε αναλόγως;

Η μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου, 1983

Το 1983, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου προχωρά σε ένα πλαίσιο ιστορικών μεταρρυθμιστικών τομών για την Ελλάδα. 

Η μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου έφερε στην χώρα μας: 

  • Το δικαίωμα του πολιτικού γάμου.
  • Την απαγόρευση του θεσμού της «Προίκας».
  • Την πρόβλεψη από κοινού λήψης των αποφάσεων που αφορούν τους δύο συζύγους.
  • Τη θέσπιση ισότητας των συζύγων ως προς τη γονεϊκή τους ιδιότητα.
  • Την αναγνώριση του συναινετικού διαζυγίου.
  • Τη μείωση του ορίου ενηλικίωσης στα 18 χρόνια.

Η παραπάνω μεταρρύθμιση αποτέλεσε μια πολιτική επανάσταση, την εποχή που η Ελλάδα βρισκόταν κοινωνικά ριζωμένη στα στεγανά της πατριαρχίας. Το νομοσχέδιο του οικογενειακού δικαίου, αποτέλεσε την αρχή για την λήψη νόμων πλήρους και πραγματικής καθιέρωσης της ισότητας των φύλων στην Ελλάδα.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου στη Βουλή με βουλευτές της Ένωσης Κέντρου/Eurokinissi

Η εργατική νομοθεσία του Ελευθερίου Βενιζέλου, 1911-1915

Στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής του, ο Ελευθέριος Βενιζέλος προχωρά σε μια σύνθετη και μακρά μεταρρύθμιση με τεράστιο κοινωνικό όφελος.  

Το 1912, η κυβέρνηση εκκίνει το μεταρρυθμιστικό πλάνο της εισάγοντας νομοθεσία που απαγορεύει την συμμετοχή των εργοδοτών στις εργατικές ενώσεις και προχωρά στην αναγνώριση των εργατικών συνδικάτων Αθηνών και Πειραιώς. Τους επόμενους μήνες, καθιερώνεται πλαίσιο υποχρεωτικής αποζημίωσης στο ενδεχόμενο εργατικού ατυχήματος και εφαρμόζονται περιορισμοί στην εργασία ανηλίκων.

Σε αυτό το μεταρρυθμιστικό μονοπάτι, η κυβέρνηση Βενιζέλου προχωρά στην ίδρυση νέων  οργανισμών όπως η Υπηρεσία Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας και η Εργατική Επιθεώρηση που συνέβαλαν στην προστασία των εργαζόμενων έναντι της εργοδοτικής αυθαιρεσίας που κυριαρχούσε. Αντίστοιχα, ενσωματώθηκαν και οι εργατικές αργίες. 

Τελευταίο κομμάτι του παζλ αποτέλεσε η κοινωνικοποίηση μεγάλων αγροτικών ιδιοκτησιών και η αναδιανομή τους σε ακτήμονες γεωργούς. Με αυτή την τολμηρή μεταρρύθμιση, εισάγεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η πολιτική συζήτηση δικαιότερης αναδιανομής του πλούτου και τίθενται οι πρώτες βάσεις για την κοινωνική γέννηση της μεσαίας τάξης.

Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, 1964

Το 1964, η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου, με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου, εισάγει μια απο τις ιστορικότερες μεταρρυθμίσεις στην ιστορία της παιδείας στην Ελλάδα. Σε μια χώρα όπου οι πληγές του εμφυλίου πολέμου ήταν ακόμη νωπές και ο ελληνικός λαός βρισκόταν στην πλειοψηφία του κάτω από το όριο της φτώχειας και κατά ένα ποσοστό αναλφάβητος, ο Γεώργιος Παπανδρέου εφαρμόζει ένα πλήρες πολιτικό πλαίσιο αναβάθμισης της δημόσιας παιδείας και πρόνοιας στις άπορες οικογένειες.

Συγκεκριμένα η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 1964 έφερε:

– Δωρεάν εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες

– Θεσμοθέτηση τριτάξιου Γυμνασίου και τριτάξιου Λυκείου

– Υποχρεωτική εκπαίδευση από το 6ο ως το 15ο έτος της ηλικίας όλων των μαθητών της επικράτειας

– Εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο με το σύστημα του «Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου».

– Εισαγωγή του θεσμού της κρατικής υποτροφίας προς τους άριστους μαθητές

– Δωρεάν παροχή όλων των σχολικών βιβλίων από το κράτος μέχρι το 15ο έτος των μαθητών

– Δωρεάν γεύματα προς όλους τους άπορους μαθητές μέχρι 15 ετών

– Δωρεάν μεταφορά για όλους τους μαθητές απο την παραμεθόριο στα κοντινότερα σχολεία

Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Γεωργίου Παπανδρέου καθιέρωσε ουσιαστικά και πραγματικά την δημόσια εκπαίδευση στην Ελλάδα, προσφέροντας μέσα από αυτή την προοπτική της μείωσης των κοινωνικών ανισοτήτων.

Στην ψηφοφορία στην Βουλή για το σύμφωνο συμβίωσης. (EUROKINISSI/ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ)

Η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια, 2015

Τον Δεκέμβριο του 2015, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προχωρά σε μια ρηξικέλευθη για την συντηρητική ελληνική κοινωνία, τομή, την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης στα ομόφυλα ζευγάρια. Παρά τις έντονες αντιδράσεις από τον χώρο της ακροδεξιάς αλλά και μεγάλου μέρους της ΝΔ, για πρώτη φορά τα ομόφυλα ζευγάρια αναγνωρίζονται έστω και μερικώς, νομικά από το ελληνικό κράτος.

Αν και έχουμε να διανύσουμε ακόμη πολλά βήματα μέχρι την πλήρη νομική ισότητα και ένταξη των ομόφυλων ζευγαριών στο οικογενειακό δίκαιο, η μεταρρύθμιση του συμφώνου συμβίωσης αποτελεί ένα ιστορικό βήμα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Ελλάδα.

Η ίδρυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, 1983

Το 1983 η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ προχωρά σε ένα από τα μεγαλύτερα κυβερνητικά εγχειρήματα όλων των εποχών. Ο Υπουργός Υγείας, Γιώργος Γεννηματάς, βάζει μπροστά τον σχεδιασμό δημιουργίας δεκάδων δημόσιων νοσοκομείων και κέντρων υγείας, μέσα σε ένα πλαίσιο ασφαλιστικής πρόσβασης όλων των Ελλήνων πολιτών σε δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.

Βάσει των ψηφισμένων διατάξεων, «Οι υπηρεσίες υγείας οφείλουν να παρέχονται απρόσκοπτα και ισότιμα σε όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από την οικονομική, κοινωνική και επαγγελματική τους κατάσταση μέσα από ένα ενιαίο και αποκεντρωμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας».

Η ίδρυση του Ε.Σ.Υ.  αποτελεί έως και σήμερα αντικείμενο συζήτησης για την κομβικότητά του σε κοινωνικό επίπεδο και για την δυσκολία εκπόνησης της μεταρρύθμισης επί του συνόλου. Εκατομμύρια πολίτες έχουν σωθεί και νοσηλευτεί δίχως να πληρώσουν ούτε ένα ευρώ. Παρά την υποβάθμιση της δημόσιας υγείας από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, το Εθνικό Σύστημα Υγείας παραμένει στην συνείδηση της πλειοψηφίας των πολιτών ως μια από τις σπουδαιότερες μεταρρυθμίσεις στην ιστορία της Ελλάδας.

Αξίζει τελικά να συνηθίσουμε στην μετριότητα;

Στη σημερινή εποχή, σχεδόν όλοι μας έχουμε συνηθίσει στο να αποδεχόμαστε την υποβάθμιση της καθημερινότητάς μας και των δικαιωμάτων μας. Έτσι, οι κυβερνήσεις που εκπροσωπούν τον λαό καταλήγουν να μην δουλεύουν υπέρ των πολιτών, αλλά υπέρ της διατήρησης της εξουσίας τους. 

Οι παραπάνω μεταρρυθμίσεις γεννήθηκαν από τον σπόρο των κοινωνικών αγώνων και απαιτήσεων. Όταν ευαισθητοποιηθούμαστε κοινωνικά και συλλογικά, μπορούμε να διεκδικούμε ως ενεργοί πολίτες τέτοιου βεληνεκούς πολιτικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στην ζωή μας. Βέβαια, ο νόμος οφείλει να προηγείται και να προστατεύει ακόμη και τα πιο ευάλωτα κομμάτια της κοινωνίας μας. 

Αν κάνουμε ένα scroll στο feed μας θα βρούμε πολυάριθμες αναρτήσεις και βιντεάκια ανθρώπων που κάνουν «manifest» τη δουλειά των ονείρων τους, ένα εκατομμύριο ευρώ, και το τέλειο-αψεγάδιαστο δέρμα και σώμα.

«Όταν κάτι το θέλεις πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το πετύχεις», λένε. Εμείς θα αλλάξουμε λίγο την έκφραση. 

Πόσο ρεαλιστικά είναι, τελικά, όλα αυτά; 

Είναι το manifestation η μαγική πανάκεια μέσα στον κόσμο των «μυστικών αυτοβοήθειας» και των κοσμικών λιστών ευχών; Μήπως είναι ένα εργαλείο που μας φέρνει πιο κοντά στους στόχους μας  – μαζί με αρκετή προσπάθεια; Μιλάμε τελικά για μια αβίαστη αναβάθμιση της ζωής ή μήπως πρέπει να τα απομυθοποιήσουμε όλα αυτά;

Τι ακριβώς είναι το manifestation; 

Αν και οι ρίζες της συγκεκριμένης έννοιας εντοπίζονται αρκετά μακριά στην ιστορία, το manifesting απέκτησε δημοτικότητα τον 19ο αιώνα μέσω του κινήματος της Νέας Σκέψης. Βασισμένο στον «Νόμο της Έλξης», στον πυρήνα του εντοπίζεται η ιδέα ότι οι σκέψεις και οι προθέσεις μας έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν την πραγματικότητά μας. Δύναμη του μυαλού, με λίγα λόγια. 

Στη σύγχρονη εκδοχή του, το manifesting έχει να κάνει με το πού εστιάζεις τις σκέψεις και την ενέργειά σου. Αν όλο σου το «είναι», 24/7 είναι εστιασμένο σε αυτό που θέλεις να πετύχεις, τότε θα έρθει στη ζωή σου.

Η διαδικασία του manifesting, φυσικά, μπορεί να έχει διαφορετικές μορφές. Πάντα, όμως, περιλαμβάνει τον καθορισμό σαφών προθέσεων, την οπτικοποίηση των στόχων μας και την καλλιέργεια μιας ισχυρής πεποίθησης ότι αυτό που επιθυμούμε βρίσκεται ήδη καθ’ οδόν προς εμάς.

Για την Bri Luna, manifestation coach και creative director του “The Hoodwitch“, το manifestation αποτελεί τον «καθορισμό μιας πρόθεσης και την ευθυγράμμιση του εαυτού μας για να συν-δημιουργήσουμε με το σύμπαν». 

@thehopetok

If you’re a christian, you shoud not be manifesting. God can do more for us than we can do for ourselves. #manifesting #manifestation #manifestationtok #stopmanifesting

♬ original sound – TheHopeTok

Το «μαγικό ραβδί»; 

Και τώρα το μεγάλο ερώτημα: Είναι το manifestation αρκετό για να γίνει πραγματικότητα η ζωή των ονείρων μας; Η ειλικρινής απάντηση είναι «όχι».

Σίγουρα είναι ένας «δρόμος» προς την επιτυχία, αλλά όχι και τόσο σύντομος.  Μάλλον πρέπει να δούμε το manifesting ως ένα «κομμάτι» που μαζί με τη σκληρή δουλειά, την καταβολή προσπάθειας και την επιμονή, συμπληρώνει το παζλ προς την επιτυχία (και την ευτυχία).

H πρακτική του manifestation μπορεί να μας δώσει την απαιτούμενη ψυχική και πνευματική ώθηση, καθώς και το κίνητρο που χρειαζόμαστε για να παραμείνουμε προσηλωμέν@ στους στόχους μας, αλλά δεν αποτελεί κανένα μαγικό ραβδάκι.

Σύμφωνα με τη νευροεπιστήμονα Tara Swart Bieber και συγγραφέα του βιβλίου “The Source“, «η πρακτική του manifestation επηρεάζει την ψυχική υγεία κυρίως μέσω των συστημάτων κινήτρων και ανταμοιβής του εγκεφάλου μας, οι οποίες συσχετίζονται με την ντοπαμίνη και τη σεροτονίνη». 

«Όταν κάνουμε manifest καλές σχέσεις, επαγγελματικά επιτεύγματα, υγεία, ή οτιδήποτε άλλο, παράγουμε τη δυναμική για να μείνουμε αισιόδοξοι για τη ζωή, μειώνουμε τα επίπεδα απογοήτευσης και αυτό διατηρεί καλή διάθεση και ψυχική υγεία. Το manifestation, λοιπόν, είναι σαν να έχουμε ένα GPS στη ζωή μας. Μας βοηθάει να ορίσουμε τον προορισμό και να περιπλανηθούμε στη διαδρομή,  αλλά εμείς εξακολουθούμε να είμαστε οι οδηγοί». 

@samweisbrod_

stop trying to manifest. Just assume it. #lawofassumption #loa #manifest

♬ original sound – sam

«Πώς να εξασκήσουμε σωστά την πρακτική του manifestation», αλλά διαφορετικά 

Το άρθρο δεν θα κλείσει με 5+1 συμβουλές για να εξασκήσουμε σωστά την πρακτική του manifestation. Εξάλλου, το να ευχόμαστε απλώς να συμβεί κάτι στη ζωή μας δεν είναι αρκετό, χωρίς την έμπρακτη προσπάθεια.

Το σύμπαν δεν πραγματοποιεί απλόχερα ευχές. Του αρέσει να μας βλέπει να προσπαθούμε, να επιμένουμε και να μένουμε προσηλωμένα στα όνειρά μας. Πρέπει να αναλάβουμε δράση και να συναντήσουμε το σύμπαν στα μισά της διαδρομής. 

Είτε το όνειρό μας είναι να αποκτήσουμε ένα ολοκαίνουργιο αυτοκίνητο, είτε να πάρουμε αυτή τη ρημάδα την αύξηση, πρέπει να αναλάβουμε δράση στον πραγματικό κόσμο. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι χρειάζεται να εξοικονομήσουμε κάποια χρήματα ή να αποκτήσουμε τις σωστές γνώσεις και δεξιότητες για να εξελιχθούμε επαγγελματικά. 

Αυτό το άρθρο είναι το σημάδι που περίμενες για να αλλάξεις τη ζωή σου. Ακόμα και το πιο μικρό βήμα θα σε φέρει κοντά σε οτιδήποτε ονειρεύεσαι. 

Η μοίρα δεκάδων δημοσιογράφων σφραγίστηκε στον πόλεμο Ισραήλ-Παλαιστίνης.

Στις εμπόλεμες ζώνες, οι απώλειες του άμαχου πληθυσμού και οι σπαρακτικές κραυγές όσων εκπέμπουν SOS μαρτυρούν την εγκληματική πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Εντούτοις, σπάνια γίνονται αναφορές στους «αφανείς ήρωες» με τις κάμερες, χάρη στους οποίους μπορούμε να δούμε με τα μάτια μας τη φρίκη του πολέμου.

Οι πολεμικοί ανταποκριτές καλούνται όχι μόνο να μας μεταφέρουν στιγμιότυπα και μαρτυρίες, περνώντας σπουδαία μηνύματα υπέρ της ελευθερίας και της παύσης των πυρών, αλλά παράλληλα να επιβιώσουν σ’ ένα περιβάλλον όπου «σκάνε» βόμβες, πεθαίνουν άνθρωποι γύρω τους, καταστρέφονται σπίτια και μικρά παιδιά κείτονται αναίσθητα.

Ο πόλεμος στο Ισραήλ, ειδικότερα, όχι μόνο στέρησε τη ζωή σε τουλάχιστον 31 δημοσιογράφους, αλλά, σύμφωνα με την Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ), που καταγράφει τα θύματα στην Παλαιστίνη, στη Λωρίδα της Γάζας και στα σύνορα του Λιβάνου, σημειώθηκε ο πιο πολύνεκρος απολογισμός δημοσιογράφων που καλύπτουν συγκρούσεις από το 1992.

Ισραήλ-Παλαιστίνη: Οι θάνατοι των δημοσιογράφων σε αριθμούς

Αρνητικά ρεκόρ σε νεκρούς και τραυματίες δημοσιογράφους καταγράφει η CPJ, αφού τουλάχιστον 31 δημοσιογράφοι σκοτώθηκαν από τις 7 Οκτωβρίου και την επίθεση που εξαπέλυσε η Χαμάς στο ισραηλινό έδαφος. Ανάμεσά τους, ήταν είκοσι έξι Παλαιστίνιοι, τέσσερις Ισραηλινοί και ένας Λιβανέζος, σύμφωνα πάντα με τα δεδομένα της Επιτροπής για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) που εδρεύει στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Επιπλέον, η ίδια επιτροπή καταμέτρησε οκτώ τραυματίες και εννέα δημοσιογράφους που αγνοούνται ή βρίσκονται υπό κράτηση. Μάλιστα, στις 30 Οκτωβρίου δημοσιεύτηκε ο κατάλογος με τα ονόματα των θυμάτων, προκείμενου να διευκρινιστεί πως αυτά τα δεδομένα βασίζονται «σε πληροφορίες που εξασφαλίστηκαν από πηγές της CPJ στην περιοχή και πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν από τα ΜΜΕ».

Ακόμη, η Επιτροπή για την Προστασία των Δημοσιογράφων αποσαφήνισε ότι οι έρευνες και οι επαληθεύσεις βρίσκονται εν εξελίξει, ούτως ώστε να επιβεβαιωθούν με αδιάσειστα στοιχεία οι εξαφανίσεις ή οι θάνατοι άλλων δημοσιογράφων στην αιματηρή σύγκρουση ανάμεσα σε Ισραήλ-Παλαιστίνη.

«Η CPJ υπογραμμίζει τη σημαντική εργασία που φέρουν εις πέρας οι δημοσιογράφοι και οι πολίτες σε καιρό κρίσης και επιμένει στο ότι δεν πρέπει να τίθενται στο στόχαστρο από τις πλευρές της σύγκρουσης», ανέφερε στην ανακοίνωση ο Σερίφ Μανσούρ, συντονιστής για την περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Η τελευταία πνοή για ένα «κλικ»

Ο βραβευμένος ισραηλινός δημοσιογράφος, Haggai Matar, γράφει για την πρώτη μέρα της επίθεσης στο Ισραήλ πως:

«Αυτή είναι μια τρομερή μέρα. Αφού ξυπνήσαμε με τις σειρήνες του αέρα κάτω από τον καταιγισμό εκατοντάδων ρουκετών που εκτοξεύτηκαν εναντίον ισραηλινών πόλεων, μαθαίνουμε για την άνευ προηγουμένου επίθεση Παλαιστινίων μαχητών από τη Γάζα σε ισραηλινές πόλεις που συνορεύουν με τη λωρίδα».

Στο ίδιο κείμενο, αναφέρει, μεταξύ άλλων: «Ο τρόμος που νιώθουν οι Ισραηλινοί αυτή τη στιγμή, συμπεριλαμβανομένου και εμού, είναι ένα μικρό κομμάτι από αυτό που νιώθουν καθημερινά οι Παλαιστίνιοι κάτω από το στρατιωτικό καθεστώς δεκαετιών στη Δυτική Όχθη και κάτω από την πολιορκία και τις επανειλημμένες επιθέσεις στη Γάζα. Η μόνη λύση, όπως ήταν πάντα, είναι να δοθεί ένα τέλος στο απαρτχάιντ».

Από μεριάς της, η CPJ υπογραμμίζει «τον ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο» που διατρέχουν όσοι δημοσιογράφοι βρίσκονται στη Λωρίδα της Γάζας. Λόγω του αποκλεισμού που επιβάλλει το Ισραήλ και της απουσίας πρόσβασης μέσω της Αιγύπτου, στο πεδίο βρίσκονται μόνο Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι, οι οποίοι τροφοδοτούν με εικόνες και πληροφορίες τα διεθνή μέσα ενημέρωσης.

Εκτός από τους βομβαρδισμούς – με χερσαίες επιχειρήσεις του ισραηλινού στρατού να ακολουθούν – οι συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των δημοσιογράφων, όπως και των αμάχων, είναι ασφυκτικές. Μέχρι και η παροχή νερού είναι περιορισμένη, ενώ οι συνδέσεις στο διαδίκτυο διακόπηκαν για τρεις μέρες, μέχρι να αποκατασταθούν εκ νέου.

Τέλος, η CPJ έκανε λόγο για συνεχιζόμενες επιθέσεις, συλλήψεις, απειλές, λογοκρισία και δολοφονίες συγγενών των δημοσιογράφων που βρίσκονται επί του πεδίου, χωρίς ωστόσο να συμπεριλάβει αριθμούς στην αναφορά αυτή. Εν κατακλείδι, οι πολεμικοί ανταποκριτές μπορεί να μη φορούν κάπα ή να μη διαθέτουν κάποια υπερδύναμη.

Μοναδικά τους όπλα, μια φωτογραφική μηχανή, μια σύνδεση στο διαδίκτυο, μεγάλα αποθέματα κουράγιου και ψυχικής δύναμης. Διότι, κάθε «κλικ» μπορεί να είναι και το τελευταίο. Με πλήρη επίγνωση της κατάστασης, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και μεταδίδουν αδιάκοπα όλα όσα (δεν θα έπρεπε να) συμβαίνουν και όλα όσα μας πληγώνουν συλλογικά, σε παγκόσμιο επίπεδο. 

Κι αυτό είναι τόσο σπουδαίο ως λειτούργημα, όσο και καταστροφικό ως γεγονός.

Κι αυτό είναι το μαγικό με τη μητρότητα. Είτε είσαι η superstar Beyonce, είτε απλώς μία star μέσα στο σπίτι σου, οι αγωνίες, οι πόνοι και το θαύμα δεν διαφέρουν. Όποια κι αν είσαι, σε οποιαδήποτε μεριά του πλανήτη κι αν βρίσκεσαι, η μητρότητα πάντα θα σε ενώνει με όλες τις υπόλοιπες μανούλες.

Θα μοιράζεστε την ίδια δύναμη και την ίδια αδυναμία και, ταυτόχρονα, μια εμπειρία τόσο διαφορετική και μοναδική, όσο και ο άνθρωπος που δημιουργείται μέσα σας. Στην αρχή της πρώτης μου εγκυμοσύνης το πρώτο πράγμα που με είχε συμβουλέψει ο γιατρός μου, πριν μου πει το οτιδήποτε, ήταν να μην ρωτάω ποτέ άλλες μητέρες καθώς η κάθε εγκυμοσύνη είναι τρομακτικά διαφορετική από τις υπόλοιπες, ακόμη και στην ίδια γυναίκα. Και είχε δίκιο. 

Το μόνο που χρειάστηκε για να το καταλάβω, ήταν μια δεύτερη εγκυμοσύνη για να με κάνει να αισθανθώ πιο πρωτάρα από ποτέ, καθώς κλήθηκα να αντιμετωπίσω πολύ διαφορετικές συνθήκες και συμπτώματα. Οπότε, οποιοσδήποτε οδηγός προς μέλλουσες μανούλες και οποιαδήποτε «δέκα έξυπνα κόλπα για εύκολη εγκυμοσύνη», απλώς αποπροσανατολίζουν. 

Χωρίς το παραπάνω να σημαίνει πως δεν υπάρχουν κοινοί παρονομαστές, όπως οι αγωνίες και οι ανασφάλειες, η κάθε γυναίκα έχει πάντα μία διαφορετική γλυκόπικρη ιστορία να διηγηθεί. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν πράγματα, που καθώς βιώνεις την ανυπέρβλητη αυτή διαδικασία, δεν σκέφτεσαι, κυρίως λόγω της συγκέντρωσης της προσοχής σου στα φλέγοντα, όπως η ομαλή έκβαση και η σωστή ανάπτυξη του εμβρύου.

Και επειδή τα άρθρα που κυκλοφορούν εκεί έξω με συμβουλές και tips είναι πολυάριθμα και αντιπροσωπεύουν αποκλειστικά και μόνο την γυναίκα που τα γράφει, πάμε να δούμε μερικά hacks εγκυμοσύνης για εννέα άνετους μήνες που θα ήθελα να έχω στον νου μου από την πρώτη κιόλας εμπειρία μου. 

Τα hacks για την εγκυμοσύνη που πολύ θα ήθελα να ξέρω

Παραδείγματος χάρη, πολύ θα ήθελα αντί για συμβουλές για ορθή στάση του σώματος, διατροφή και άσκηση να με ενημέρωνε κάποιος πως αυτοί οι εννέα μήνες είναι η μόνη μου ευκαιρία να απαιτώ το τελευταίο κομμάτι πίτσα και να το κερδίζω χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση.

Τώρα είναι η ευκαιρία σας μέλλουσες μανούλες, εκμεταλλευτείτε το γιατί αργότερα κανείς δε θα υποκύπτει αμαχητί. Όλα τα τελευταία κομμάτια σας ανήκουν, claim them. Επίσης με το που μάθεις τα ευχάριστα, καλό θα ήταν να κερδίσεις λίγο χρόνο χτίζοντας ένα λεπτομερές πλάνο ψεμάτων που θα έχεις έτοιμα κατά την προσπάθειά σου να το κρύψεις το πρώτο τρίμηνο.

Εξάσκησε, βέβαια, και στον καθρέφτη σου το υποκριτικό σου ταλέντο, καθώς οι πολύ δικοί σου άνθρωποι θα το καταλάβουν πριν προλάβει να σε αναγουλιάσει το αγαπημένο σου φαγητό. Ακόμη, ετοιμάσου να πετάξεις το ρουζ από το παράθυρο γιατί τα κόκκινα μαγουλάκια σου θα γίνουν το σήμα κατατεθέν σου για τους επόμενους εννέα μήνες.

Κάτι άλλο που θα με βοηθούσε αν ήξερα εκ των προτέρων είναι πως είναι επίσης η μοναδική περίοδος κατά την οποία έχεις το δικαίωμα να είσαι εγωίστρια και να βάζεις τις δικές σου ανάγκες πάνω από οποιουδήποτε άλλου, χωρίς κανείς να τολμά να σε κρίνει γι’ αυτό. Αργότερα οποιοσδήποτε εγωισμός θα ποδοπατηθεί πανηγυρικά από την ανιδιοτελή, τεράστια αγάπη που θα έρθει ορμητικά κατά πάνω σου σαν χαστούκι, για το μωρό σου.

Χουζούρεψε χωρίς τύψεις στο κρεβάτι με τις ώρες, μην βγάζεις τις πιτζάμες σου ολόκληρη ημέρα αν νιώσεις πως αυτό έχεις ανάγκη και τις μέρες που μπορείς, κατάργησε τα ξυπνητήρια. Η εγκυμοσύνη είναι η ώρα σου να λιώσεις στην κουβέρτα και να αφήσεις τα άπλυτα πιάτα να περιμένουν όσο αντέχουν. 

Ζήτα! Να μια καλή ευκαιρία να μάθεις να ζητάς βοήθεια

Μη διαστάσεις να ζητήσεις από φίλους και οικογένειά να σου βάλουν ένα σίδερο ή μια σκούπα στο σπίτι. Να είσαι σίγουρη πως θα το κάνουν με όλη τους την καρδιά. Επιπλέον, να είσαι έτοιμη να δεχτείς βοήθεια για να βάλεις κάλτσες και παπούτσια από τον έκτο μήνα και σίγουρη πως τις νύχτες θα επισκέπτεσαι την τουαλέτα τόσο συχνά όσο εκείνο το μπαράκι που σύχναζες παλιότερα. 

Κάτι ακόμη, οι λατρεμένες κλωτσιές 

Θα συνηθίσεις τόσο γρήγορα το ποπ κορν αυτό να σκάει μέσα σου και θα αναρωτιέσαι κάθε φορά που θα αργείς να δεχτείς την επόμενη κλωτσιά στα πλευρά για περισσότερο από δύο ώρες. Αυτή η γλυκιά επικοινωνία θα σου λείψει όσο παράξενο κι αν ακούγεται, όταν οι κλωτσιές αυτές μετατραπούν σε μαλλιοτράβηγμα. Ετοιμάσου ακόμη, να νιώθεις τον λόξιγκα του μωρού σου και να υπακούς στις επιθυμίες του για το πώς ακριβώς το βολεύει να ξαπλώνεις.  

Και όσο χιουμοριστικό και αν προσπαθώ να κρατάω το άρθρο αυτό, θα ήθελα να σου υπενθυμίσω να μην δώσεις σημασία σε κανένα από τα αμέτρητα gaslighting που θα δεχτείς. Έχεις το δικαίωμα να κουραστείς, να απηυδήσεις, να νιώσεις πως δεν μπορείς άλλο και έχεις το δικαίωμα να αναπολείς τις ξέγνοιαστες ημέρες που δεν ήσουν έγκυος.

Έχεις το δικαίωμα να γκρινιαξεις για το πόσο πολύ σου λείπει ένα παγωμένο ποτήρι ροζέ ή το αγαπημένο σου τζιν παντελόνι και έχεις το δικαίωμα να παρηγορηθείς αναλόγως για τον τρόπο με τον οποίο νιώθεις. Σχόλια περί αχαριστίας και πιο ευτυχισμένης περιόδου τη ζωής σου καλό είναι να λείπουν και να διακόπτονται πριν καν ολοκληρωθούν. Συν τοις άλλοις, μην ξεχνάς πως έχεις το δικαίωμα να μην επιτρέψεις σε κανέναν να αγγίζει την κοιλιά σου χωρίς την άδειά σου.

Όσο χαριτωμένη κι αν τους φαίνεται, ό,τι κι αν τους είναι το πλασματάκι που φιλοξενείς, είναι ακόμη το σώμα σου και κανείς δε δικαιούται να το αγγίζει αν εσύ δεν νιώθεις άνετα με αυτό. Ευχαριστήσου αναπολογητικά το διπλό σου cappuccino ή την μπύρα χωρίς αλκοόλ χωρίς να υπολογίζεις τα αδιάκριτα βλέμματα που σε κρίνουν και αδιαφόρησε για τα βαρετά σχόλια για το πόσο μεγάλη ή μικρή είναι η κοιλιά σου, για το πόσα κιλά πήρες ή δεν πήρες ή για τις προσωπικές εμπειρίες της κάθε πρόθυμης μαμάς να σου δείξει τον δρόμο.

Δεν έχεις την υποχρέωση να στριμωχτείς σε κανένα καλούπι μέλλουσας μαμάς. 

Ήρθε ώρα να λατρέψεις την κορμάρα σου και κάθε καμπύλη της στην εγκυμοσύνη

Προσωπικά από τη στιγμή που έμαθα πως θα γίνω μαμά, ένιωσα μια απρόσμενη και τεράστια δύναμη να γεννιέται μέσα μου μαζί με το μωρό μου. Ένιωσα ξαφνικά αήττητη και ικανή για τα πάντα και αυτό ακριβώς είναι που εύχομαι σε όλες τις μέλλουσες μανούλες εκεί έξω.

Να συστηθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται με την ατρόμητη λέαινα που κρύβουν μέσα τους και να απολαύσουν αυτό το μαγικό ταξίδι. Δημιουργείτε έναν ολόκληρο άνθρωπο μέσα στα σπλάχνα σας. Δεν υπάρχει κάτι που δεν μπορείτε να καταφέρετε. 

Με αγάπη, μια ακόμη μάνα.

Καλά θα πάει και αυτό.

Τις τελευταίες ώρες, η είδηση ότι η Meta – η μαμά-εταιρεία πίσω από το Facebook και το Instagram – θα προσφέρει συνδρομές στις δημοφιλείς πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχει προκαλέσει φρενίτιδα στους χρήστες του διαδικτύου.

Για να λέμε και του στραβού το δίκιο, βέβαια, δεν ευθύνονται οι ίδιοι, αλλά οι αμέτρητοι πομπώδεις τίτλοι, οι οποίοι υπαινίσσονται ότι όλοι οι λογαριασμοί θα καλούνται υποχρεωτικά να καταβάλλουν συνδρομή από το Νοέμβριο. Ναι, τα γνωστά clickbait.

Κι όμως, οι συνδρομές σε Facebook και Instagram είναι ένα ζήτημα ήσσονος σημασίας, ασχέτως αν ορισμένοι θέλουν να σπέρνουν τον πανικό.

Η στιγμή της μεγάλης αλήθειας

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της Meta, από το Νοέμβριο θα διατίθενται προαιρετικές συνδρομητικές υπηρεσίες σε όλους τους χρήστες των δύο πασίγνωστων μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και στην Ελβετία. Ειδικότερα, όσοι επιλέξουν τις συνδρομές θα ενεργοποιήσουν αυτομάτως τη δυνατότητα χρήσης του Facebook και του Instagram χωρίς διαφημίσεις.

Αξίζει να αναφερθεί, ότι το ύψος των συνδρομητικών υπηρεσιών διαμορφώνεται στα 9,99€ για χρήση των πλατφορμών μέσω του διαδικτύου και 12,99€ για όσους χρησιμοποιούν τις εφαρμογές αυτές από συσκευές Android και iOS. Εναλλακτικά, όσοι δεν επιθυμούν να προβούν στην αγορά κάποιας συνδρομής, θα δύνανται να διαθέτουν, διατηρήσουν ή να δημιουργήσουν έναν λογαριασμό, στον οποίο θα συμπεριλαμβάνονται στοχευμένες διαφημίσεις βάσει των προσωπικών του δεδομένων.

Δεν ξύπνησε η Meta μια ωραία πρωία και το αποφάσισε αυτό

Μια τέτοια προσθήκη εύλογα δημιουργεί ερωτηματικά ως προς τους παράγοντες που συντέλεσαν στην οριστική απόφαση. Παρ’ όλο που ενδέχεται να θεωρηθεί ότι η Meta επέλεξε να ακολουθήσει το συνδρομητικό μονοπάτι είναι, πιθανότατα, λόγω του ότι οι συνδρομές – YouTube Premium, Spotify κ.ά. – παρουσιάζουν διαρκώς αυξητικές τάσεις, η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.

Κατά καιρούς, η Meta έχει δεχτεί πλήθος επικρίσεων από τις ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ, νομοθέτες και δικαστήρια αναφορικά με τον τρόπο διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων όσων χρησιμοποιούν το Facebook και το Instagram για τους σκοπούς της στοχευμένης διαφήμισης. Αν μη τι άλλο, το καθεστώς απορρήτου της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει καταστήσει όλο και πιο δύσκολη τη συλλογή στοιχείων για τις εταιρείες αυτές, αφού (δικαίως) δεν εγκρίνει τη χρήση τους χωρίς ρητή συγκατάθεση για το πώς θα χρησιμοποιηθούν εν συνεχεία.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Meta ανακοίνωσε επιπλέον ότι διακόπτονται προσωρινά όλες οι διαφημίσεις που προβάλλονται σε ανηλίκους εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου και της Ελβετίας από την πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου.

Όπως είναι λογικό, η εν λόγω παύση έρχεται εξαιτίας της νομικής αβεβαιότητας σχετικά με το πώς οι εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιούν τα δεδομένα των παιδιών στο διαδίκτυο. Κανονικά, θα έπρεπε να μην χρησιμοποιούνται γενικότερα τα προσωπικά δεδομένα των παιδιών, αλλά τέλος πάντων.

Μπορούν οι συνδρομές σε Facebook και Instagram να «φρενάρουν» την εκτεταμένη χρήση των προσωπικών μας δεδομένων για διαφημιστικούς λόγους;

Είναι γνωστό τοις πάσι ότι οι διαφημίσεις μέσω Facebook και Instagram αποτελούν σημαντικές πηγές εσόδων όχι μόνο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αυτά καθαυτά, αλλά κυρίως για τις επιχειρήσεις που επιλέγουν να επενδύσουν στις προωθητικές ενέργειες τέτοιου τύπου.

Εκτός αυτού, σε μία προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα αυτό ολιστικά, οι επιχειρήσεις από την πλευρά τους συχνά βρίσκουν ένα «διαφημιστικό αποκούμπι» στη Meta, ακριβώς επειδή οι προσφερόμενες διαφημιστικές υπηρεσίες έχουν πολύ ελκυστικό κόστος, καθώς επίσης και άμεσα αποτελέσματα, ακριβώς λόγω της στόχευσης με τη χρήση των προσωπικών δεδομένων.

Ωστόσο, όταν τα δεδομένα αυτά προσφέρονται χωρίς την πλήρη συγκατάθεση του εκάστοτε χρήστη και περνούν στα «ψιλά γράμματα», τότε πράγματι προκύπτει ζήτημα νομικής φύσεως, το οποίο δύσκολα θα επιλυθεί, επί της ουσίας, με την προσθήκη συνδρομητικών πακέτων.

Από την πλευρά των χρηστών δε, είναι αρκετά αβέβαιο και αμφίβολο πόσοι εξ αυτών θα έχουν τη δυνατότητα ή τη θέληση να δαπανούν 12,99€ το μήνα – ειδικά σε μία χώρα όπως η Ελλάδα που η μέση οικογένεια δυσκολεύεται να βγάλει τα προς το ζην – προκειμένου να διαφυλάξουν τα προσωπικά τους δεδομένα.

Εν κατακλείδι, καταλήγουμε σε ορισμένες μικρές αντιφάσεις, οι οποίες άπτονται των αρμοδιοτήτων των νομικών υπηρεσιών και απαιτούν ουσιώδεις λύσεις.

Τι λέτε; Θα κάνουμε συνδρομή;

Μια κοινωνία σε σήψη, μπορεί να σωθεί με το μοναδικό όπλο στη φαρέτρα του λαού: Την αλληλεγγύη.

Από την αρχή της δημιουργίας του ελληνικού κράτους, αν κάτι μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι πως διαχρονικά υπάρχουν έντονες εγχώριες αντιπαραθέσεις. Ακόμη και τις μεγάλες νίκες σε πολέμους, τις διαδέχονταν εμφύλιοι. Ως εκ τούτου, είναι γεγονός πως η χώρα μας ταλανίζεται με χρόνιες διαμάχες και εσωτερικους διαξιφισμούς, είτε διανύει προβληματικές περιόδους, είτε, θεωρητικά, ανέμελες. 

Η βαρβαρότητα έχει γίνει καθημερινότητα

Αν θέσουμε επί τάπητος τις ειδήσεις – που διαδέχονται ασταμάτητα η μία την άλλη – μόνο τον τελευταίο χρόνο, όλα όσα έχουν συμβεί μάς ωθούν να δούμε μέσα από την κλειδαρότρυπα της «φιλόξενης», κατα τ’ άλλα, ελληνικής κοινωνίας και να εντοπίσουμε το μίσος, το χάος, την αλαζονεία, την ανευθυνότητα και τη μισαλλοδοξία που μας περιβάλλουν.

Πυρκαγιές και πλημμύρες

Λίγοι, μόλις, μήνες πέρασαν από τις εφιαλτικές πυρκαγιές και τις φονικές πλημμύρες. Τις τραγικές αυτές καταστάσεις που, αντί να στρέψουν το βλέμμα των πολιτών εσωτερικά, στις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν και στις ανυπολόγιστες ζημιές που προκλήθηκαν, όλη η προσοχή μετατέθηκε σ’ ένα παιχνίδι μετακύλησης ευθυνών. Συγχρόνως, ουδεμία σημασία δόθηκε στην οικολογική υπόσταση του ζητήματος ή στο θάνατο των εκατοντάδων ζώων στις πληγείσες περιοχές. 

Πολιτικοί και μη, άρχισαν να μετρούν και να συγκρίνουν καταστροφές μεταξύ τους, την ώρα που εκατοντάδες συμπολίτες μας εξέπεμπαν «SOS». Αντί να υπάρξει μια στιγμή συνολικής σιγής και αλληλεγγύης μέχρι να μαζευτούν τα «σπασμένα», τσακώνονταν μεταξύ τους σε τηλεπαράθυρα.

Από το κούνημα του δαχτύλου απέναντι σε όσους ήταν λιγότερο ή περισσότερο υπαίτιοι – λες και έτσι θα διορθωθεί το πρόβλημα – μέχρι τις εκτεταμένες διαφωνίες ως προς τα ενδεχόμενα μέτρα στήριξης προς τους συμπολίτες μας, οι αψιμαχίες επ’ ουδενί είχαν ως επίκεντρο την αλληλεγγύη. 

Η μισαλλοδοξία του κόσμου σκότωσε τον Αντώνη 

Η φρίκη που σημειώθηκε στον Πειραιά, με μέλη πληρώματος του Blue Horizon να σπρώχνουν από το πλοίο τον Αντώνη Καρυώτη, με αποτέλεσμα να πέσει στη θάλασσα και να πνιγεί, αποτελεί ακόμη μια ένδειξη ότι τείνουμε να βυθιστούμε στο μίσος.

«Νομιζα πως ήταν ένας τρελός, ένας Πακιστανός», είχε δηλώσει ένας από τους υπαίτιους για το έγκλημα που κόστισε την ζωή στον 36χρονο.

Φράσεις που αποδεικνύουν πως «κατεδαφίζονται» πανηγυρικά όσα πράγματι έχουμε ανάγκη σε ανθρώπινο επίπεδο: Η συμπερίληψη και η αλληλεγγύη. Άραγε, ποιο είναι το κόστος της ανθρώπινης ζωής σε μια κοινωνία που δεν την θεωρεί καν δεδομένη; 

Αυτόκλητοι «σερίφηδες»

Η μαρτυρική εμπειρία που βίωσαν οι 13 μετανάστες στον Έβρο, όταν τους κλείδωσε σε τρέιλερ επιχειρηματίας – σε μία πρωτόγνωρη έξαρση ρατσισμού – έρχεται να προστεθεί στα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν το μίσος που έχει ριζωθεί σε πολλούς εξ ημών. Ο ρατσισμός και ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται και κανονικοποιεί τέτοιες αποτρόπαιες, εγκληματικές πράξεις αντίκειται σε όλα όσα θα έπρεπε να πρεσβεύουμε.

Η Ελλάδα που δημιουργήθηκε μέσα από αγώνες για ελευθερία και ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο είναι ανεπίτρεπτο να ενστερνίζεται τέτοιες βάρβαρες και κακοποιητικές συμπεριφορές. 

Ομοφοβία και σεξισμός 

Σαν να μην έφταναν όλα όσα προαναφέρθηκαν, συγχρόνως γίναμε μάρτυρες ομοφοβικών παραληρημάτων, με τα – γνωστά συστημικά – ΜΜΕ να δίνουν βήμα σε διχαστικές νοοτροπίες που σκοπό έχουν να αμβλύνουν τις ήδη υπάρχουσες διακρίσεις και να περιθωριοποίησουν όσους δεν εναρμονίζονται με τα ασφυκτικά κοινωνικά στερεότυπα.

Επρόκειτο για χυδαία ρητορική που βαπτίστηκε «άποψη» και «ελευθερία του λόγου», αναπαράγοντας, άμεσα ή έμμεσα, τα καθιερωμένα πρότυπα που κυριαρχούσαν σε προηγούμενους αιώνες και εξακολουθούν να μας πληγώνουν συλλογικά. 

Έχει χαθεί η ελπίδα;

Ευτυχώς, μέσα σε αυτό του βούρκο που μας περιτρυγυρίζει, εντοπίζονται και ψήγματα αλληλεγγύης που διατηρούν την ελπίδα ζωντανή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι εθελοντές, που βρίσκονταν μέρα-νύχτα στο πλάι των πληγέντων, αλλά και όσων έστελναν είδη πρώτης ανάγκης σε όσους βρίσκονταν σε ανάγκη. 

Οι άνθρωποι που, μέσω κινητοποιήσεων, σώζουν σπίτια απο πλειστηριασμούς και, παράλληλα, δεκάδες οικογένειες από την αστεγία. Εκείνοι που μάχονται για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δίνουν φωνή σε όσους βρίσκονται στο περιθώριο.

Οι πολίτες που δίνουν καθημερινά αγώνα ενάντια στην αδικία απλώνοντας το χέρι τους στους συμπολίτες μας που βρίσκονται σε ανάγκη, αποτελούν απόδειξη πως μόνο ο λαός μπορει να σώσει τον λαό και, στην πραγματικότητα, αν εξετάσουμε βαθύτερα ορισμένες καταστάσεις, θα ανακαλύψουμε ότι είναι περισσότερα αυτά που μας ενώνουν, από εκείνα που μας χωρίζουν. Λίγο-πολύ, όλοι μας δίνουμε καθημερινά τις δικές μας μάχες, ανεξαρτήτως τι είδους μάχες είναι αυτές.

Από προκλήσεις στον επαγγελματικό τομέα, ανεργία, οικονομική δυσπραγία, κρίσεις πανικού ή σοβαρότερα θέματα υγείας, ένα «σε καταλαβαίνω» και ένα «είμαι δίπλα σου» μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Αυτές οι δόσεις ενσυναίσθησης έρχονται να μας θυμίσουν πως, στο τέλος της ημέρας, δεν είναι τα beefs που μας λείπουν, αλλά η ομόνοια και η αλληλεγγύη. Γιατί να γινόμαστε μάρτυρες τέτοιων νοσηρών φαινομένων, όταν μπορούμε να σώσουμε ο ένας τον άλλον; 

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε συλλογικά ως κοινωνία, είναι ήδη περισσότερα απ’ όσα μπορούμε, ενδεχομένως, να αντέξουμε. Εντούτοις, η όξυνσή τους χειροτερεύει σε μεγαλύτερο βαθμό τις συνθήκες, ενώ είναι αδύνατο να επιλυθούν, επί της ουσίας, με ένταση και διαπληκτισμούς.

Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε πως η ενότητα ενάντια σε όσα μας απασχολούν ως χώρα και ως κοινωνία είναι λυτρωτική, εν αντιθέσει με τις επιθέσεις και τους διαξιφισμούς. Η αλληλεγγύη και η ενσυναίσθηση δεν είναι απλά συναισθήματα και συμπεριφορές που εκδηλώνονται αυτοβούλως. Προϋποθέτουν τον σεβασμό στον συνάνθρωπο και την ταυτότητά του, την κατανόηση και το ενδιαφέρον για την ευημερία όλων – αντί για την ατομική, μεμονωμένα.

Χωρίς διακρίσεις, χωρίς ταμπού και «ναι μεν, αλλά…». 

Η Αθήνα επιτέλους απέκτησε ένα μουσείο που τιμά την εμβληματική σοπράνο, η οποία καθόρισε την όπερα του 20ου αιώνα.

Φωτογραφίες: Βαγγέλης Πατσιάλος, Georg Lehmann

Περπατώντας στην πολύβουη καρδιά της Αθήνας και ενώ κατηφορίζεις την Μητροπόλεως και φτάνοντας στον αριθμό 44, συναντάς τις ανοιχτές πόρτες που οδηγούν στο ολοκαίνουργιο Μουσείο Μαρία Κάλλας. 

Σύμφωνα με ένα παλιό συμβόλαιο, το τετραώροφο νεοκλασικό κτίριο της οδού Μητροπόλεως χτίστηκε το 1928, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και κρίθηκε διατηρητέο. Την δεκαετία του 2010 αγοράστηκε από τον Δήμο Αθηναίων και αποφασίστηκε να στεγάσει το Μουσείο Μαρία Κάλλας. Σίγουρα πρόκειται για ένα σημείο πολιτιστικής αναφοράς που θα προσελκύσει επισκέψεις και συζητήσεις από όλο τον κόσμο.

Ένας αιώνας συμπληρώθηκε από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας και για αυτό το 2023 έχει ενταχθεί στον κατάλογο επετείων της UNESCO. Ο νέος μουσειακός οργανισμός φωτίζει την καριέρα και την προσωπικότητα της Μαρίας Κάλλας, προσφέροντας μια βιωματική και διαδραστική εμπειρία.

Λεπτομέρεια από τον 2ο όροφο του Μουσείου Μαρία Κάλλας.

«Αρκεί να την ακούσεις μία φορά για να μην την ξεχάσεις ποτέ», είχε πει ο τενόρος Giuseppe Di Stefano και ανεβαίνοντας στον 3ο όροφο για να βυθιστείς στον μικρόκοσμο που έχουν επιμεληθεί για να την απολαύσεις στο έπακρο, εισέρχεσαι σε ένα δωμάτιο που σε μαγνητίζει η φωνή της. 

Μπορείς να αφεθείς στην ανακάλυψη της ερμηνείας τις σε τρεις από τους πιο αξέχαστους ρόλους της καριέρας της: Tosca, Norma, La traviata. Το εκπληκτικό εύρος της φωνής της κάλυπτε τρεις οκτάβες και της έδινε την δυνατότητα να ερμηνεύει ρόλους τελείως διαφορετικών απαιτήσεων.

Μετά την πρώτη της εμφάνιση στη Γερμανία τον Μάιο του 1959 στο Hamburg Music Hall, η ντίβα της όπερας Μαρία Κάλλας εμφανίζεται εντελώς εξουθενωμένη από τη βιασύνη των κυνηγών αυτόγραφων. Φωτογραφία: Georg Lehmann (c) dpa

Η Μαρία πίσω από την Κάλλας

Το πραγματικό της όνομα ήταν Μαρία Άννα Σεσίλια Σοφία Καλογεροπούλου και γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη τον Δεκέμβριο του 1923. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1937, καθώς ο γάμος των γονιών της όδευε προς το τέλος, επέστρεψε στην Αθήνα μαζί με τη μητέρα της και την αδερφή της. 

Τότε, η μητέρα της προσπάθησε να στείλει τη Μαρία Κάλλας στο Ωδείο Αθηνών, ανεπιτυχώς ωστόσο, γιατί οι καθηγητές θεώρησαν άγουρη τη φωνή της. H πρώτη της δασκάλα ήταν η  Μαρία Τριβέλλα του Εθνικού Ωδείου.

«Τραγουδούσε τις πιο δύσκολες άριες του διεθνούς οπερατικού ρεπερτορίου με την ύψιστη μουσικότητα», είχε πει η ίδια για την μαθήτριά της. 

Όλα για την La Divina στον 1ο όροφο.

Τον Απρίλιο του 1938, η Μαρία Κάλλας έκανε το συναυλιακό της ντεμπούτο σε ρεσιτάλ της τάξης Τριβέλλα στον Φιλολογικό Σύλλογο Παρνασσός, τραγουδώντας ένα ντουέτο από την Tosca του Puccini. Τότε, πέρασε από ακρόαση στο Εθνικό Ωδείο κι έγινε δεκτή. Μία εκ των σοπράνο της επιτροπής, η Ισπανίδα Ελβίρα ντε Ιδάλγο, ανέφερε ότι άκουσε «στροβιλώδεις, φουσκωμένους καταρράκτες ήχων που ήταν, βέβαια, ανεξέλεγκτοι, αλλά σίγουρα γεμάτοι θεατρικότητα και συναίσθημα». 

Ήδη, είχε αρχίσει να εντυπωσιάζει η σοπράνο που αργότερα θα γινόταν γνωστή ως “La Divina”, χάρη στη θεϊκή φωνή της. Το 1945, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Μαρία Κάλλας επέστρεψε στις ΗΠΑ, όπου και ξεκίνησε μια καριέρα που θα μείνει στην ιστορία.

«Δεν είμαι είδωλο», σχολίαζε η Κάλλας. «Έχετε ανάγκη από είδωλα, αλλά καταστρέφετε τα είδωλά σας πολύ γρήγορα».

Βιώνοντας την Κάλλας

Μέσα από παρτιτούρες, κοστούμια παραστάσεων, φορέματα, επιστολές, φωτογραφίες, εικαστικά έργα και οπτικοακουστικό υλικό, περιηγείσαι στο σύμπαν της Μαρίας Κάλλας, το οποίο έχει στόχο να εμπνεύσει, να ψυχαγωγήσει και να αναδείξει τα στοιχεία της τεχνικής της που την έκαναν μοναδική.

Πολλές από τις ερμηνείες της θεωρούνται ανεπανάληπτες. «Η φωνή δεν είναι μόνο νότες και τίποτε άλλο. Είναι χρώματα, με τη φωνή ζωγραφίζει κανείς, μου χρειάζονται όλα τα χρώματα για να εκφράσω όλα τα συναισθήματα», υποστήριζε η θρυλική υψίφωνος. 

Ρούχα και αξεσουάρ, από τη συλλογή Κωνσταντίνου και Βικτώριας Πιλαρίνου.

Τα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνουν αντικείμενα που αναδεικνύουν την πολύπλευρη αυτή καλλιτέχνιδα, η οποία με το μεγάλο εύρος, το μοναδικό ηχόχρωμα της φωνής της και τη σκηνική της παρουσία, κατάφερε να αλλάξει την όπερα -και τον τρόπο που σκεφτόμαστε για αυτήν- για πάντα.

Με μια επίσκεψη στο Μουσείο Μαρία Κάλλας, μπορείς να μάθεις περισσότερα και για τα καλοκαίρια της δεκαετίας του ‘60, στο Harry’s Bar στη Βενετία, όπου έδεναν τα γιοτ του Ωνάση και του Νιάρχου.

«Δεν μπορώ να πω τι έτρωγε η Κάλλας. Ίσως να ‘τρωγε με τα μάτια των Ωνάση», είχε σχολιάσει ο Arrigo Cipriani, ο ιδιοκτήτης του Harry’s Bar.

Η Μαρία Κάλλας στην Βενετία. Φωτογραφία από το προσωπικό της άλμπουμ, από τη Συλλογή του Μουσείου, 1947-1959.

Η δημιουργία συλλογής του Δήμου Αθηναίων με αντικείμενα της Μαρίας Κάλλας ξεκίνησε το 2000, όταν ο Δήμος απέκτησε τα πρώτα αντικείμενα συμμετέχοντας σε διεθνή πλειστηριασμό στο Παρίσι. Έκτοτε, η συλλογή έχει εμπλουτιστεί με δωρεές αντικειμένων από αρκετούς φορείς και ιδιώτες, όπως ο Ελληνικός Σύλλογος Μαρία Κάλλας και το ζεύγος Κωνσταντίνου και Βικτωρίας Πυλαρινού, με κειμήλια που ανήκαν ή αναφέρονται στη Μαρία Κάλλας, αλλά και με αντικείμενα που προέκυψαν από χρησιδανεισμό, με αποτέλεσμα να αριθμεί σήμερα περίπου 1000 τεκμήρια

Βέβαια, δεν έλειψαν οι παραφωνίες, οι παρατυπίες και τα λάθη από την «πρεμιέρα» του μουσείου, καθώς ήδη εντοπίστηκαν αρκετά «παροράματα», για μια δουλειά τόσων ανθρώπων που αφορά στη μεγαλύτερη σοπράνο που έχει περάσει ποτέ από την Ελλάδα.

Έγινε λόγος για «ασυγχώρητη προχειρότητα» και επιφανειακή προσέγγιση από τον νομικό Φώτη Καραγιαννόπουλο, γνώστη της όπερας και της καλλιτεχνικής διαδρομής της Μαρίας Κάλλας. Είναι γεγονός ότι υπάρχει μια σειρά ελλειπών και λανθασμένων αναφορών, ενώ υποτιμάται εντελώς η σχέση της Κάλλας με τη Λυρική Σκηνή. Μετά από καθυστερήσεις πολλών ετών κι αφού ξεπεράστηκαν γραφειοκρατικά εμπόδια και αναβολές, είναι κρίμα ένα τέτοιο μουσείο να μη μπορεί να σταθεί αντάξιο της διεθνούς καλλιτέχνιδας.

Τουλάχιστον, μετά από την επίσκεψη στο ΜΜΚ (Μουσείο Μαρία Κάλλας), δεν μένει παρά να επιβεβαιώσει κανείς ότι η Μαρία Κάλλας είναι «ένα από τα θεϊκά εκείνα ταλέντα που σε κάνουν να απορείς».


Μουσείο Μαρία Κάλλας, Μητροπόλεως 44, 105 63, Αθήνα. Το Μουσείο είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ.

Όταν νομιμοποιείται η βία, το δίκαιο βυθίζεται στον βούρκο των συμφερόντων.

Σοκ έχει προκαλέσει ο άγριος ξυλοδαρμός 16χρονης κοπέλας από άνδρες της ΟΠΚΕ στο Νέο Ηράκλειο. Το περιστατικό έλαβε χώρα στο θεατράκι πλησίον του σταθμού ΗΣΑΠ, έπειτα από αντιφασιστική συναυλία που διεξήχθη το βράδυ της 29ης Οκτωβρίου.

Το χρονικό της σύγκρουσης

Οι δείκτες του ρολογιού έδειχναν περίπου 20:00, με την προγραμματισμένη συναυλία να έχει ολοκληρωθεί από τις 19:30. Τότε, πυροδοτήθηκε ένταση ανάμεσα σε άγνωστη ομάδα ανθρώπων και σε άνδρες της ΟΠΚΕ, με την αστυνομία να ισχυρίζεται ότι δέχτηκε επίθεση με πέτρες και μπουκάλια. Σε αυτό το πλαίσιο, προχώρησε σε χρήση δακρυγόνων, ενώ στο στόχαστρό τους βρέθηκε μια 16χρονη κοπέλα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της Εφημερίδας των Συνακτών, αυτόπτες μάρτυρες εντόπισαν τη νεαρή γυναίκα στη συμβολή των οδών Ελευθερίου Βενιζέλου και Νεότητος, αναίσθητη, πεσμένη ανάσκελα στο πεζοδρόμιο. Μάλιστα, σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζονται, η κουκούλα της μπλούζας της είχε «ποτίσει» αίμα από το τραύμα στο πίσω μέρος του κεφαλιού της.

«Μόλις άκουσα φωνές και φασαρία κατέβηκα στον δρόμο αμέσως να δω μήπως είναι τα παιδιά μου, κατέβηκα να προλάβω ό,τι μπορώ μήπως δω κάτι που θα μπορούσα να το σώσω. Όταν έπεσαν δακρυγόνα μπήκα σε ένα κατάστημα. Κλειστήκαμε εκεί για λίγα λεπτά. Με το που έφυγα από εκεί πέρασα μπροστά από άντρες της αστυνομίας και με το που μπήκα στο στενό είδα την κοπέλα πεσμένη στο πεζοδρόμιο πίσω από αυτοκίνητα».

«Υπήρχε αστυνομία, ήταν κάποιοι άνδρες της ΟΠΚΕ που συμμετείχαν στη συμπλοκή στα 50 μέτρα. Ήταν κι άλλοι άνθρωποι που μένουν στις γύρω πολυκατοικίες. Η κοπέλα, είχε αίματα αλλά δεν το καταλάβαμε στην αρχή γιατί ήταν ανάσκελα και η κουκούλα του ρούχου της είχε κάτσει ακριβώς πάνω στο χτύπημα και είχε απορροφήσει μεγάλο κομμάτι του αίματος», λέει μιλώντας στην «Εφ.Συν.» ο Ν.Μ.

Έτσι, η 16χρονη, αφού, εμφανώς, ξυλοκοπήθηκε άγρια, μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Γεώργιος Γεννηματάς», για να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση.

Οι ισχυρισμοί της αστυνομίας και οι μαρτυρίες που τους διαψεύδουν

Στον απόηχο των όσων συνέβησαν, η ΕΛ.ΑΣ έσπευσε να κοινοποιήσει σχετική ανακοίνωση, μέσω της οποίας αρνείται ευθαρσώς την εμπλοκή της στον σοβαρό τραυματισμό της 16χρονης και αποποιείται οποιαδήποτε ευθύνη:

«Χθες (28/10) και περί ώρα 20.15 αστυνομικοί ομάδας ΟΠΚΕ, που διενεργούσαν αναζητήσεις για τον εντοπισμό ομάδας ατόμων που προηγουμένως είχαν εισέλθει σε κατάστημα προκαλώντας φθορές και τραυματίζοντας δύο άτομα, δέχθηκαν απρόκλητα επίθεση από 50 περίπου άτομα στην περιοχή του Νέου Ηρακλείου».

«Τα ανωτέρω άτομα, με καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους, επιτέθηκαν με σφοδρότητα με πέτρες και μπουκάλια και αμέσως διασπάστηκαν, χωρίς οι αστυνομικοί να προβούν σε χρήση του εξοπλισμού τους».

«Κατά την αποχώρηση των προαναφερθέντων ατόμων, οι αστυνομικοί αντιλήφθηκαν γυναίκα που φορούσε μαύρα ρούχα, γάντια, χειρουργική μάσκα και κουκούλα, να βρίσκεται στο έδαφος, ενώ διαπίστωσαν ότι ήταν τραυματισμένη στο κεφάλι».

«Στην προσπάθεια των αστυνομικών να της παράσχουν τις πρώτες βοήθειες, ομάδα 100 έως 150 ατόμων, έχοντας ομοίως καλυμμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου τους και φέροντας καδρόνια, ξύλινα και μεταλλικά κοντάρια και λοιπά αντικείμενα, εξαπέλυσε νέα σφοδρή επίθεση σε βάρος των αστυνομικών, που είχε ως αποτέλεσμα εκτεταμένες φθορές σε 2 υπηρεσιακά οχήματα και τον τραυματισμό 2 αστυνομικών».

«Για την αντιμετώπιση της νέας επίθεσης οι αστυνομικοί έκαναν χρήση ενδεδειγμένων μέσων, με αποτέλεσμα τα άτομα να τραπούν σε φυγή, ενώ στο σημείο κλήθηκε σταθμός Ε.Κ.Α.Β. που μετέφερε, συνοδεία των αστυνομικών, τη γυναίκα σε Νοσοκομείο, όπου και νοσηλεύεται».

«Διαπιστώθηκε ότι πρόκειται για 16χρονη, η οποία συνελήφθη για τη συμμετοχή της στη ανωτέρω επίθεση και στη συνέχεια αφέθηκε προσωρινά ελεύθερη κατόπιν εντολής του αρμόδιου Εισαγγελέα. Παράλληλα, εξετάστηκε από ιατροδικαστή εντός του Νοσοκομείου».

«Από τον τόπο της επίθεσης εντοπίσθηκαν και κατασχέθηκαν προστατευτικό κάλυμμα κράνους, με μαύρες μπογιές, 3 πέτρες, γυάλινο μπουκάλι πλαστικό μπουκάλι. Σήμερα, πρώτες πρωινές ώρες, ομάδα 200 περίπου ατόμων συγκεντρώθηκαν στα Εξάρχεια, όπου διασπάστηκαν σε μικρότερες ομάδες».

«Από αυτές μια ομάδα 80 ατόμων προέβη σε ρίψη 8 μολότοφ (από τις οποίες οι 4 εκρηκτικές) πετρών, ξύλων και μπουκαλιών σε βάρος αστυνομικών της Υποδιεύθυνσης Αποκατάστασης Τάξης, που βρίσκονταν στο σημείο, κάνοντας χρήση ενδεδειγμένων μέσων. Κατασχέθηκαν 3 άσκαστες μολότοφ, οι οποίες θα αποσταλούν για εργαστηριακή διερεύνηση».

«Προανάκριση για τα περιστατικά διενεργείται από την Υποδιεύθυνση Κρατικής Ασφάλειας, ενώ παράλληλα διατάχθηκε η διενέργεια Προκαταρκτικής Διοικητικής Εξέτασης».

Ο ξυλοδαρμός στο Νέο Ηράκλειο και η διάψευση που δεν άργησε μια μέρα

Με τις μαρτυρίες να διαδέχονται η μία την άλλη, φαίνεται να παρουσιάζονται ανακρίβειες στην παραπάνω ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ.

«Ηρθε το ΕΚΑΒ το οποίο καλέσαμε και την ώρα που την έβαζαν μέσα στο ασθενοφόρο ήρθαν τρεις από τους αστυνομικούς της ΟΠΚΕ, ενώ μέχρι εκείνη την ώρα δεν είχαν έρθει. Μπήκαν μέσα στο ασθενοφόρο και της πήραν τα γάντια».

«Το ένα, δηλαδή, γιατί το άλλο το πήραν από τον δρόμο που το είχαμε βγάλει εμείς. Τότε, άκουσα στον ασύρματο να τους λέει κάποιος “πάρτε της τα γάντια”. Οι αστυνομικοί της ΟΠΚΕ ήταν πολύ ανήσυχοι. Εγώ συμπέρανα ότι κατάλαβαν πως κάποιος δικός τους την είχε χτυπήσει και γι’ αυτό ήταν έτσι. Αλλιώς, γιατί να υπάρχει τέτοια ανησυχία; Πώς βρέθηκε εκεί η κοπέλα χτυπημένη;»

Σύμφωνα, μάλιστα, με επίσημες πληροφορίες, η 16χρονη φέρει κάταγμα στη βάση του κρανίου και αιμάτωμα, χωρίς να επικοινωνεί ακόμη με το περιβάλλον.

-Σε τι ποσοστό ανέρχεται η κατάχρηση εξουσίας στη χώρα μας; -Ναι

Από μόνο του, το διαστρεβλωμένο αφήγημα της ΕΛ.ΑΣ δεν πείθει, εκτός από το γεγονός ότι δεν εναρμονίζεται με αυτόπτες μαρτυρίες – που δεν έχουν λόγο να ξεστομίσουν ψεύδη – υπάρχουν πολλά «κενά» σε αυτή την ιστορία. Καταρχάς, αν πράγματι οι άνδρες της ΟΠΚΕ προσπαθούσαν να βοηθήσουν την κοπέλα, τότε πώς εξηγείται το ότι βρέθηκε τα ξημερώματα στο πεζοδρόμιο, έχοντας χάσει τις αισθήσεις της;

Γιατί δεν μεταφέρθηκε πάραυτα στο πλησιέστερο νοσοκομείο, προκειμένου να λάβει την απαραίτητη ιατρική φροντίδα;

Έπειτα, αν δεν υπήρξε εμπλοκή της αστυνομίας στον τραυματισμό της, όπως ισχυρίζεται, τότε γιατί επικρατούσε η αναστάτωση που μετέφεραν οι μάρτυρες;

Εύλογα, έχει ξεσπάσει τεράστιο κύμα αντιδράσεων κατά της αστυνομικής βίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τους περισσότερους να μιλούν ξεκάθαρα (και δικαίως) για άγριο ξυλοδαρμό ανήλικης από την αστυνομία.

Σ’ ένα κράτος δικαίου, όπως ορισμένοι τολμούν να αποκαλούν τη χώρα μας, οι αστυνομικοί που ξυλοκόπησαν την ανήλικη θα έπρεπε, σε πρώτη φάση, να απολογηθούν, να αναλάβουν τις ευθύνες τους και, σε δεύτερο χρόνο, να παραπεμφθούν στις δικαστικές αρχές, ώστε να καθοριστεί η ποινή που τους αναλογεί. 

Εντούτοις, μάλλον αντιμετωπίζουμε κάποιο πρόβλημα ως προς την πραγμάτωση όσων θα έπρεπε να θεωρούνται δεδομένα. Είναι που η χώρα μας δεν ψέγει τα «παιδιά» της, ούτε τα τιμωρεί όταν παρεκκλίνουν των αρμοδιοτήτων τους. Αντίθετα, κανονικοποιεί και νομιμοποιεί την αστυνομική βία, σε κάθε περίπτωση. 

Γι’ αυτό, χρειάζεται να θυμόμαστε ποια είναι η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα σ’ ένα κράτος δικαίου και στη ζούγκλα: Όταν κάποιος παρουσιάζει παραβατικές συμπεριφορές σ’ ένα κράτος δικαίου, αντιμετωπίζει τις συνέπειες.

Στη ζούγκλα, πάλι, ο «ισχυρός» καταβροχθίζει όλους τους «ανίσχυρους». Χωρίς ντροπή, χωρίς οίκτο, χωρίς καν τον στοιχειώδη σεβασμό.

Μάλλον, έχουμε μπερδευτεί λίγο.

Αν λάβουμε υπόψη μας πόσοι άνθρωποι, σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο, κατέληξαν αιμόφυρτοι στα επείγοντα – ή ακόμη χειρότερα άφησαν την τελευταία τους πνοή υπό το μένος της αστυνομικής μπότας – τότε αποσαφηνίζεται η τρέχουσα συνθήκη.

Για όσους έχουν επιλεκτική μνήμη, ιδού μερικά ονόματα των οποίων η μοίρα σφραγίστηκε από το γκλομπ των αστυνομικών δυνάμεων:

Αλέξης Γρηγορόπουλος

Βασίλης Μάγγος

Κώστας Μανιουδάκης

Ζακ Κωστόπουλος

Κώστας Φραγκούλης

Άραγε, έχει τελειωμό η λίστα; Έχει πάτο η ηθική παρακμή;

Στην ελληνόφωνη ποίηση, λίγοι στίχοι μας έχουν αγγίξει όσο αυτοί του Κώστα Καρυωτάκη.

Ο ποιητής που αναφέρθηκε με μοναδική γλαφυρότητα στα ζητήματα της μοναξιάς και του θανάτου, εκείνος που φρόντισε να ρίξει ένα «πέπλο μυστηρίου» γύρω από την αυτοκτονία του, σε ηλικία μόλις 32 ετών. Δικηγόρος στο επάγγελμα αλλά διορισμένος σε θέσεις του δημοσίου, λόγω έλλειψης πελατών, σε πολλές περιπτώσεις. Αν και επέλεγε συχνά τον αγοραίο έρωτα, το 1922, βρέθηκε στο διάβα του η Μαρία Πολυδούρη, με την οποία είχαν ένα φλογερό, αλλά σύντομο ειδύλλιο. Και ενώ η Πολυδούρη ονειρευόταν το γάμο, ο Καρυωτάκης την απέρριψε λόγω του ότι ο ίδιος νοσούσε από σύφιλη, μια ανίατη τότε ασθένεια που συνεπαγόταν, παράλληλα, κοινωνική κατακραυγή.

Υπήρξε συνδικαλιστής και αντιδραστικός, χαρακτηριστικά που πυροδότησαν τις δυσμενείς μεταθέσεις του από τα μεγάλα αστικά κέντρα σε περιφερειακές πόλεις.

Ο «καρυωτακισμός» στη σύγχρονη κοινωνία

Παρ’ όλο που ο Κώστας Καρυωτάκης γεννήθηκε στις 30 Οκτωβρίου του 1896, η επιρροή του ακόμα και στη σύγχρονη εποχή είναι κάτι παραπάνω από ορατή. Και το πιο εντυπωσιακό δε, είναι ότι δεν εντοπίζεται αποκλειστικά και μόνο στη λογοτεχνία και την ποίηση, αλλά και στην πολιτική, το θέατρο, το κινηματογράφο κ.ά. Ειδικότερα, όπως έχει αναφέρει, μεταξύ άλλων, αναφορικά με το φαινόμενο αυτό ο Τζιόβας: «Συνδυάζοντας υπαρξιακό άγχος, ποιητική αυτό-αναφορικότητα και κοινωνική καταγγελία ο Καρυωτάκης λειτούργησε ως το κατεξοχήν πρότυπο αλλά και αίνιγμα […]».

Εντούτοις, στα μετέπειτα χρόνια ο Καρυωτάκης χαρακτηρίστηκε ως «κοινωνικός ποιητής», ακριβώς επειδή αναφέρεται στη σχέση ανάμεσα στο ποιητή και την κοινωνική εξουσία – εκτός από την κοινωνία αυτή καθαυτή. Έτσι, λοιπόν, ο «καρυωτακισμός» αφορμάται από την ποίηση στο αρχικό του στάδιο, όμως έπειτα δύναται να επεκταθεί στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένας μέσος πολίτης, ο οποίος καλείται να επιβιώσει σε μία κοινωνία, γεμάτη διακρίσεις και ανισότητες, όπου κυριαρχούν τα μεγάλα συμφέροντα.

Στην εποχή της πληροφορίας και του διαδικτύου, οι προαναφερθείσες έννοιες τείνουν να αναπαράγονται, αλόγιστα ή μη, για χάρη εντυπωσιασμού ή με στόχο την ευαισθητοποίηση. Ωστόσο, σίγουρα δεν αποτελούν είδηση για όσους έχουν επαφή με τον «καρυωτακισμό» και άλλες, αντίστοιχες τάσεις. Αυτό που διαφοροποίησε σε τόσο μεγάλο βαθμό το ποιητικό έργο του Κώστα Καρυωτάκη ήταν αυτή η προσωπική του αντίσταση μέσα σ’ ένα κλίμα κοινωνικής διάψευσης και αποξένωσης, βρίσκοντας πρόσφορο έδαφος να «φωλιάσει» στη συλλογική συνείδηση κάθε γενιάς που μάχεται με τους δικούς της δαίμονες και τα δικά της προσωπικά ή κοινωνικά αδιέξοδα.

Ας δούμε ποιοι στίχοι του Κώστα Καρυωτάκη παρέμειναν ανεξίτηλοι στην πάροδο του χρόνου και εκφράζουν πολλούς εξ ημών.

Μια διαχρονική ποίηση που ανταποκρίνεται σε σύγχρονα προβλήματα

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα

«Έχω κάτι σπασμένα φτερά.

Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε

το καλοκαίρι αυτό.

Για ποιαν ανέλπιστη χαρά,

για ποιες αγάπες,

για ποιο ταξίδι ονειρευτό»

Κι αν έσβησε σαν ίσκιος

«Κι αν έθαψα την ίδια τη ζωή μου

βαθιά μέσα στον πόνο που πονώ

καθάρια πως ταράζεται η ψυχή μου

σα βλέπω το μεγάλο ουρανό»

Ανδρείκελα

«Σαν να μην ήρθαμε ποτέ σ’ αυτήν εδώ τη γη,

σα να μένουμε ακόμα στην ανυπαρξία.

Σκοτάδι γύρω κι ούτε μια μαρμαρυγή.

Άνθρωποι στων άλλων μόνο τη φαντασία»

Σε παλαιό συμφοιτητή

«Δε θα ‘ρθω πια στον τόπο που η πατρίδα μου

τον έδωκε το γιόρτασμα της νιότης,

παρά περαστικός, με την ελπίδα μου,

με τ’ όνειρο που εσβήστη, ταξιδιώτης»

Υποθήκαι

«Οταν οι άνθρωποι θέλουν να πονείς,

μπορούνε με χίλιους τρόπους.

Ρίξε το όπλο και σωριάσου πρηνής

όταν ακούσεις ανθρώπους» 

Ποια θέληση Θεού μας κυβερνάει

«Χωρίς πίστη κι αγάπη, χωρίς έρμα,

εγίναμε το λάφυρο του ανέμου

που αναστρέφει το πέλαγος. Θα βρούμε

τουλάχιστον το βυθό της αβύσσου;»

Θέλω να φύγω πια

«Θέλω να φύγω πια από δω, θέλω να φύγω πέρα,

σε κάποιο τόπο αγνώριστο και νέο,

θέλω να γίνω μια χρυσή σκόνη μες στον αιθέρα,

απλό στοιχείο, ελεύθερο, γενναίο»

Μία κρύα ημέρα ξημέρωσε στην Αθήνα και εγώ αποφάσισα να περιηγηθώ στα μαγαζιά, μπας και αγοράσω κανένα δώρο για φίλους και συγγενείς εν αναμονή των Χριστουγέννων. Μπαίνοντας στο πρώτο κατάστημα με τα μωρουδιακά, σκέφτομαι μήπως βρω κανένα όμορφο παιχνίδι για την λίγων μηνών κόρη της φίλης μου. Κατά την είσοδό μου, μία πωλήτρια με χαιρετά ζεστά και με ρωτάει πώς μπορεί να με βοηθήσει.

Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω τι ακριβώς ψάχνω, οπότε την ευχαριστώ και την ενημερώνω ότι θέλω απλώς να κοιτάξω και ίσως βρω κάτι για το μωρό κοντινού μου προσώπου. Με το που κάνω αυτή τη δήλωση, έρχεται και η αναμενόμενη απάντηση: «Κοριτσάκι ή αγοράκι;».

«Τι σημασία έχει;» της απαντώ. «Μιλάμε για ένα πλάσμα τριών μόλις μηνών».

«Ε, πώς; Έχουμε μία μεγάλη γκάμα παιχνιδιών και ρούχων, ανάλογα με το φύλο. Κάποια είναι σε χρώματα και μοτίβα για αγόρια και κάποια για κορίτσια».

Πόσα βήματα έχουμε κάνει άραγε ως κοινωνία;

Οφείλω, βέβαια, να παραδεχτώ ότι στα 30 μου πλέον χρόνια έχω δει αρκετές αλλαγές ακόμα και στο πώς διαχωρίζονται έμφυλα τα προϊόντα στα καταστήματα, ανάλογα με τα χρώματα και τα μοτίβα τους. Θυμάμαι έντονα την εποχή που μπήκε, σαν μία αξιομνημόνευτη επανάσταση, το ροζ στις βιτρίνες των καταστημάτων με αντρικά ρούχα.

Έχουν περάσει σίγουρα 15 χρόνια από τότε, παρ’ όλα αυτά, παραμένει ζωντανή μέσα μου η ανάμνηση για το πόσο έντονες ήταν τότε οι συζητήσεις μας, αλλά και το πόσο δριμεία κριτική είχαν υποστεί οι πρώτοι γνωστοί μου που «τόλμησαν» να δοκιμάσουν το κατεξοχήν «θηλυκό» χρώμα της έμφυλης παλέτας με την οποία γαλουχθήκαμε.

Εντούτοις, οι αλλαγές όσον αφορά στον έμφυλο διαχωρισμό των προϊόντων με βάση το χρώμα, τουλάχιστον στην ελληνική αγορά, φαίνεται να γίνονται μάλλον αργά και απρόθυμα. Ζούμε σ’ έναν κόσμο που τα στερεότυπα σε σχέση με το φύλο αμφισβητούνται όσο ποτέ, ενώ παράλληλα οι σπουδές φύλου ανοίγουν συνεχώς νέους τομείς διερεύνησης και κριτικής σε σχέση με τη σεξουαλικότητα, την ταυτότητα και έκφραση φύλου.

Είναι δυνατόν να μιλάμε ακόμη για αγορίστικα και κοριτσίστικα παιχνίδια που προορίζονται για ένα μωρό μόλις τριών μηνών; 

Όλο και περισσότερα, πλέον, άτομα αδιαφορούν γι’ αυτά τα στερεότυπα. Αγοράζουν ό,τι τους αρέσει, άσχετα με το αν προορίζεται για το δικό τους φύλο, ενώ παράλληλα όλο και περισσότερες εταιρείες επιλέγουν να απομακρυνθούν από αυτό το στείρο σύστημα διαχωρισμού.

Ωστόσο, οι άνθρωποι που επιλέγουν να «κάνουν τη διαφορά» με αυτό τον τρόπο, δέχονται ακόμη βλέμματα και κριτική. Θεωρούνται από περίεργοι μέχρι εκκεντρικοί και σίγουρα ανοίγει σχεδόν αναπόφευκτα μία συζήτηση για το φύλο ή τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Λες και μία φούξια κάλτσα ή ένα μαύρο φούτερ μπορούν να καθορίσουν αν νιώθουμε σεξουαλική έλξη για ένα φύλο

Τι ισχυρίζονται οι ειδικοί

Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως τα χρώματα συνδέονται με συναισθήματα και επηρεάζουν την ψυχολογία μας. Μάλιστα, επισημαίνουν ότι το χρώμα αποτελεί ένα τεράστιο μέρος των οπτικών μας ερεθισμάτων, τα οποία με τη σειρά τους αναλογούν στο 80% των συνολικών ερεθισμάτων που δεχόμαστε καθημερινά.

Για τα άτομα που εργάζονται στους τομείς του μάρκετινγκ, το χρώμα αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό αντικείμενο εκτενούς μελέτης που λαμβάνεται υπόψη σε κάθε τμήμα του σχεδιασμού ενός προϊόντος και της διαδικασίας προώθησής του. Τα συγκεκριμένα χρώματα επικοινωνούν συγκεκριμένα μηνύματα ανάλογα με τον/την αποδέκτη για τον οποίο προορίζεται το εκάστοτε προϊόν, το φύλο του/της αλλά και την κοινωνία και την κουλτούρα μέσα στην οποία μεγάλωσε το κάθε άτομο, καθώς και τα στερεότυπα που επικρατούν σε αυτή.

Όπως επισημαίνεται σε σχετικό paper της Michelle Vatral με τίτλο “The Current Role Of Color Psychology In The Practice Of Gender Marketing”, αν στις γυναίκες διαφημίζονται συνεχώς προϊόντα με ροζ χρώμα, αυτό θα μπορούσε υποσυνείδητα να επηρεάσει την επιθυμία τους να αναλάβουν τον ρόλο της «γυναίκας» ως ελκυστικό άτομο (εμφανισιακά, μόνο), φορώντας και χρησιμοποιώντας ροζ προϊόντα λόγω της επικοινωνιακής συσχέτισης του ροζ με τις έννοιες «μαλακό», «όμορφο» και «λεπτό». 

Την ίδια ώρα, σκούρα χρώματα όπως το μπλε και το μαύρο τα οποία έχουν συσχετιστεί κοινωνικά με χαρακτηριστικά όπως η δύναμη, η ευφυΐα και η ηγεσία, χρησιμοποιούνται κατά κόρον σε προϊόντα που προορίζονται για (συνήθως straight) άντρες. Αν αυτά τα χρώματα και τα συσχετιζόμενα με αυτά χαρακτηριστικά είναι αυτό που οι άντρες κατανοούν ως αναπόσπαστο μέρος του ανδρικού ρόλου στην κοινωνία, τότε αναπόφευκτα μιλάμε για ένα φαύλο κύκλο.

Οι τελευταίοι μήνες του 2023 πλησιάζουν και μπαίνουμε, αισίως, στο 2024.

Μήπως ήρθε πλέον η στιγμή να απελευθερωθούμε από τα έμφυλα στερεότυπα και να σταματήσουμε να δημιουργούμε, να παράγουμε και να καταναλώνουμε προϊόντα με βάση τόσο απλουστευτικούς και άχαρους συσχετισμούς;

Ο σπόρος της ελπίδας μερικές φορές ανθίζει μέσα από τη μουσική. Πώς όμως ο πολιτισμός έσωσε μια μικρή χώρα στη Βαλτική; 

«Αν δεν μπορώ να χορέψω, δεν είναι η επανάστασή μου», λέει μια δημοφιλής φράση που αποδίδεται στην Emma Goldman, την διεθνώς γνωστή αναρχική φεμινίστρια. Η επαναστατική της ιδέα διαφαίνεται μέσα στην αυτοβιογραφία της Living My Life και αποτελεί έμπνευση για γενιές και γενιές φεμινιστ(ρι)ών και αγωνιστ(ρι)ών μετά. Μπορεί στα αυτιά μερικών να ακούγεται παράδοξο, αλλά ο χορός και το τραγούδι είναι μη βίαια μέσα που αναζωπυρώνουν την ελπίδα και καμιά φορά φέρνουν την ειρήνη και την απελευθέρωση, όπως έγινε στην Εσθονία.

Η μικρή χώρα της Βαλτικής, με λιγότερο από 1,5 εκατομμύριο κατοίκους, έγινε απτό παράδειγμα επανάστασης. «Η αίσθηση της ελευθερίας μέσα από το τραγούδι ήταν το πιο σημαντικό πράγμα στην ζωή μου», είχε πει ένας Εσθονός που συμμετείχε στο ντοκιμαντέρ “The Singing Revolution”. 

Εσθονία: Η ασίγαστη επιθυμία για ελευθερία και αυτοδιάθεση

Από το 1987 μέχρι το 1991, εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι της Εσθονίας συγκεντρώνονταν για να τραγουδήσουν και να διαμαρτυρηθούν, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους για την επιθυμία τους για ανεξαρτησία. Τα επαναστατικά τραγούδια των Εσθονών εδραίωσαν τον αγώνα τους για ελευθερία, ο οποίος τελικά ολοκληρώθηκε χωρίς να χαθεί ούτε μία ζωή, ενώ σε άλλες κατεχόμενες χώρες από την ΕΣΣΔ η πραγματικότητα ήταν η ακατάσχετη βία και εκατοντάδες θύματα.

Το τραγούδι, λοιπόν, υπήρξε το κύριο «όπλο» των Εσθονών απέναντι στη σοβιετική κατοχή. Η μουσική στήριξε τον εσθονικό λαό κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, βοηθώντας στη διατήρηση της εσθονικής γλώσσας και της αίσθησης του πολιτισμού. Ήταν τόσο κρίσιμο μέρος του αγώνα τους για ελευθερία που η αποκατάσταση της ανεξαρτησίας τους έμεινε γνωστή στην ιστορία ως η «Τραγουδιστική Επανάσταση».

Ως το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πάνω από το ένα τέταρτο του πληθυσμού είχε εκτελεστεί, είχε απελαθεί στη Σιβηρία ή είχε εγκαταλείψει τη χώρα. Για περισσότερα από 50 χρόνια, χωρίς οι Εσθονοί να έχουν καθόλου στρατό ή όπλα, ήξεραν ότι έπρεπε να βρουν έναν δικό τους, μοναδικό τρόπο να απελευθερωθούν.

Επικοινωνούσαν κυρίως μέσω αλληγορικών εκφράσεων και κρυφών μηνυμάτων, όπως το ποίημα «Το σπίτι του ασβού», μια αλληγορία για την κατοχή της Εσθονίας, το οποίο μετατράπηκε σε δημοφιλές τραγούδι το 1987. Το συγκεκριμένο τραγούδι παρέμεινε ένα ισχυρό σύμβολο ενότητας για την Εσθονία καθ’ όλη τη διάρκεια της σοβιετικής κυριαρχίας. Πολλές από τις τραγουδιστικές εκδηλώσεις γίνονταν κρυφά υπό το φόβο της σοβιετικής λογοκρισίας.

Singing Revolution: Όταν γεννήθηκε ξανά η ελπίδα στην Εσθονία

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι προσπάθειες του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ να σώσει την αυτοκρατορία προσφέροντας «περεστρόικα» (σ.σ.: αναδιάρθρωση) και «γκλάσνοστ» (σ.σ.: ελευθερία του λόγου) απέτυχαν. Ο Εσθονικός λαός είδε τις νέες αυτές πολιτικές ως ευκαιρία, ενώ η χώρα σιγόβραζε από την αναταραχή.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Εσθονία είχε αναπτύξει μια από τις πιο δυνατές ροκ σκηνές στη Σοβιετική Ένωση και το εσθονικό ροκ έγινε σημαντικό μέρος της πολιτιστικής ταυτότητας της Εσθονίας. Μαζί με τις χορωδίες, έπαιξε σημαντικό ρόλο ως είδος στην περίφημη Τραγουδιστική Επανάσταση.

Το καλοκαίρι του 1988 οι σοβιετικές αρχές σταμάτησαν μια ροκ συναυλία στην πλατεία της Παλιάς Πόλης της πρωτεύουσας. «Οι εξουσίες του κομμουνιστικού κόμματος φοβήθηκαν επειδή αυτά τα τραγούδια πυροδοτούσαν το πάθος του λαού», θυμάται ο καλλιτέχνης και ακτιβιστής Heinz Valk. 

Ο κόσμος περπατούσε για τρία μίλια μέχρι να φτάσει στον τόπο διεξαγωγής του φεστιβάλ παραδοσιακών τραγουδιών για να συνεχίσει τη συναυλία. Με έναν μαζικό (και μαγικό) τρόπο, τα πλήθη συγκεντρώνονταν εκεί 6 συνεχόμενες νύχτες που ήταν γεμάτες τραγούδι και χορό. Αυτό έδωσε θάρρος και κουράγιο στον εσθονικό λαό που σήκωσε ξανά τις τρίχρωμες σημαίες.

Την τελευταία νύχτα της διαμαρτυρίας, η οποία αποτελεί την καρδιά του “Singing Revolution”, συγκεντρώθηκαν πάνω από 200.000 Εσθονοί.

Εκεί αποδείχτηκε η τεράστια δύναμη της ανθρώπινης φωνής. Το τραγούδι ήταν ο καταλύτης που αφύπνισε, ενεργοποίησε και ένωσε όλους τους Εσθονούς και τις Εσθονές. Ταυτόχρονα, τρία κινήματα για την ελευθερία προσπαθούσαν να ασκήσουν πιέσεις στο σοβιετικό σύστημα. Χάρη σε έξυπνους πολιτικούς ελιγμούς, σε συνδυασμό με τις ολοένα αυξανόμενες τραγουδιστικές διαδηλώσεις, η Μόσχα βρέθηκε προ εκπλήξεως.

Στις 19 Αυγούστου 1991, ένα σκληροπυρηνικό πραξικόπημα ανέτρεψε την κυβέρνηση Γκορμπατσόφ στη Μόσχα, δημιουργώντας από τη μία το χάος και από την άλλη τον χώρο για επανάσταση και ανεξαρτησία. Το σοβιετικό κοινοβούλιο της Εσθονίας ενώθηκε με ομάδες ακτιβιστών για την ελευθερία και ψήφισε ομόφωνα για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Εσθονίας, χωρίς να γνωρίζει πώς θα επιλυθεί το πραξικόπημα ή ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις. 

Κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας, οι Εσθονοί πολίτες συγκεντρώθηκαν στον πύργο της τηλεόρασης και στους ραδιοφωνικούς σταθμούς για να κρατηθούν χέρι-χέρι μπροστά στα τανκς, διακινδυνεύοντας τη ζωή τους για να προστατεύσουν την κύρια πηγή επικοινωνίας τους με τον έξω κόσμο. 

Στις 21 Αυγούστου 1991, η Εσθονία απέκτησε την ελευθερία της.

Το Laulupidu, ή αλλιώς το Εσθονικό Φεστιβάλ Τραγουδιού, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Διοργανώνεται καλοκαίρι κάθε πέντε χρόνια και η χορωδία απαρτίζεται από περισσότερους από 30.000 τραγουδιστές που παίζουν μπροστά από ένα κοινό περίπου 80.000 ατόμων. 

Πέρυσι μάλιστα, το Ταλίν, η πρωτεύουσα της Εσθονίας αναγνωρίστηκε από την UNESCO για τη μακρόχρονη μουσική παράδοση και έγινε μία από τις δώδεκα νέες “Cities of Music”

Η μουσική φέρνει την επανάσταση και «η φαντασία μπορεί να είναι ένας τρόπος να μοιραζόμαστε τον κόσμο», όπως είχε πει η Tony Morrison. Ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, αρκεί να τον φανταστούμε και να παλέψουμε για αυτόν.

Μετά την τελευταία εκλογική αναμέτρηση που έφερε για ακόμη μια φορά την επικράτηση του Αχιλλέα Μπέου στο Βόλο, πολλοί χρήστες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επικοινώνησαν τη δυσφορία τους για αυτό το αποτέλεσμα, ρίχνοντας στο πυρ το εξώτερο όλες κι όλους που κατοικούν εκεί. 

Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι, κάτι που επιβεβαιώθηκε πριν λίγες μέρες, με τη δικαστική νίκη των ανθρώπων που μάχονται με τα θηρία για καθαρό αέρα και κατά της καύσης σκουπιδιών.

Με τη Φαίη Τζανετουλάκου, διδάκτωρ Ιστορίας της Τέχνης, μιλήσαμε για την απόφασή της να υψώσει το ανάστημά της και τη γροθιά της, μαζί με τους συναγωνιστές της απέναντι στα «ανίκητα» συμφέροντα, μέσα στο δικαστήριο.

Κάψτε τα όλα, μη μείνει τίποτα

«Στον Βόλο, εδώ και 100 χρόνια λειτουργεί η ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, η γνωστή τσιμεντοβιομηχανία, η οποία πέρασε από διάφορα στάδια πωλήσεων. Μέσα από αυτές τις αγοραπωλησίες βρέθηκε να την αγοράζει τελικά η LafargeHolcim, μια Γαλλοελβετική εταιρεία. Η εταιρεία αυτή μαζί με άλλες τσιμεντοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, ζήτησαν άδεια για καύση απορριμμάτων – είναι σαν να καίνε πετρέλαιο, αλλά επιδοτούνται γι’ αυτό.

«Το ελληνικό δημόσιο έκανε δεκτό το αίτημα, μέσω αποφάσεων για τους  περιβαλλοντικούς όρους και επί πρωθυπουργίας Σαμαρά μπήκαν οι πρώτες υπογραφές. Αργότερα, οι εταιρείες ζήτησαν να διευρυνθούν οι περιβαλλοντικοί όροι, πιθανότατα σαν αποτέλεσμα μιας μνημονιακής συνεργασίας και υπόσχεσης. Ο τότε Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Σωκράτης Φάμελλος, έδωσε το “οκέι“, ώστε με απόφαση του 2017, να μπορεί η συγκεκριμένη εταιρεία στον Βόλο να καίει 200.000 τόνους απορρίμματα».

«Ο ίδιος on camera δήλωσε ότι θα γίνει ένα πείραμα για να δούμε πώς θα λειτουργήσει αυτό που ονόμασε “κυκλική οικονομία”, προασπίζοντας φυσικά ακριβώς το αντίθετο. Πρόκειται για μια υπεροικονομία υπέρ της εταιρείας που οδηγεί όλη την ανακύκλωση στην καύση, ειδικά στην Ελλάδα που δέχεται διαρκώς πρόστιμα, επειδή βρίσκεται εγκληματικά πίσω στην ανακύκλωση», δήλωσε η Φαίη Τζανετουλάκου. 

«Στο σημείο αυτό, η διδακτόρισσα υπενθύμισε  ότι «το 2018, η Κίνα σταμάτησε να δέχεται τα απορρίμματα της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΑΓΕΤ που βρίσκεται 200 μέτρα από τα πρώτα βολιώτικα σπίτια, ξεκίνησε να φέρνει απορρίμματα από την Ιταλία στον Βόλο. Μπορείτε να αναζητήσετε το ντοκιμαντέρ του VICE “Τα πλοία του κακού”, αλλά κι αυτά που έχουμε υποτιτλίσει ως Επιτροπή Πολιτών: “Οι βρώμικες μπίζνες του τσιμέντου” και το “Καίγοντας το μέλλον”, έχουν πραγματικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία». 

«Θέλουμε την υγεία μας», έγραφε το πανό της Επιτροπής Αγώνα Πολιτών στο Βόλο.

Όταν μαθεύτηκαν όλα αυτά, «η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας κατέθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας προσφυγή εναντίον της ΑΕΠΟ (Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων), διότι πρόκειται για κάτι πολύ οχληρό για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, καθώς έχουμε μια σωρεία επιδημιολογικών μελετών από το εξωτερικό που δείχνουν ότι το λεγόμενο RDF όταν καίγεται παράγει διοξίνες».

«Βέβαια, υπάρχει ο αντίλογος που λέει ότι τα μεγάλα εργοστάσια που είναι κατασκευασμένα ειδικά για την καύση του, λειτουργούν με διαφορετικές συνθήκες και τεχνολογία απ’ ό,τι οι τσιμεντοβιομηχανίες. Υποτίθεται ότι είναι πιο φιλικά για το περιβάλλον. Ακόμη και από αυτά, όμως, υπάρχουν μελέτες ότι η καύση του πλαστικού χλωρίου δημιουργεί διοξίνες».

«Οι διοξίνες δρουν βιοσυσσωρευτικά στον οργανισμό και ο μόνος τρόπος να τις αποβάλλει το ανθρώπινο σώμα είναι μέσω του θηλασμού», συνέχισε η Φαίη Τζανετουλάκου. 

Πεθαίνοντας σε κάθε ανάσα: Οι ευθύνες και τα τετραπλάσια στατιστικά σε νοσήματα

«Ερχόντουσαν φορτηγά (καράβια), πήγαιναν γύρω από την ΑΓΕΤ. Τα δεμάτια άνοιξαν γεμάτα δύσοσμα υγρά, έπεφταν μπαταρίες κι αναπτήρες, σαν να παίρνεις τον πράσινο κάδο και να τον συμπιέζεις. Με την παρουσία εισαγγελέα έγιναν μετρήσεις από την ίδια την Περιφέρεια».

«Το ποσοστό υδραργύρου που βγήκε ήταν τρομερό. Την επόμενη ημέρα ξαναπάρθηκε δείγμα, μιας και η Περιφέρεια ισχυρίστηκε πως δεν είχε παρθεί δείγμα με σωστό τρόπο – το οποίο οι ίδιοι είχαν πάρει. Τη δεύτερη φορά, βγήκαν όλα μέλι-γάλα», ανέφερε η ίδια, τονίζοντας ότι θορυβήθηκαν πολύ». 

Η Επιτροπή ΑΓΩΝΑ Πολιτών Βόλου κατά της καύσης απορριμμάτων δυνάμωσε, σύμφωνα με την Φαίη Τζανετουλάκου. «Αρχίσαμε να κάνουμε δικές μας μετρήσεις με γεωλόγους επιστήμονες της Επιτροπής, οι οποίες στάλθηκαν σε διαπιστευμένο εργαστήριο στον Καναδά, με όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Πρόκειται για τις μοναδικές μετρήσεις βαρέων μετάλλων που υπάρχουν αυτήν τη στιγμή στην πόλη μετά από τόσα χρόνια. Οι τιμές σε μέταλλα που διαπιστώσαμε ήταν πολύ ανησυχητικές, αρχής γενομένης του αρσενικού»

Όπως αναφέρει η διδακτόρισσα, «η εταιρεία – σε ΦΕΚ του 2017 – ισχυρίζεται ότι για αυτά που πρόκειται να κάψει δεν φέρει ευθύνη, ακόμη κι αν είναι οχληρά. Την καλύπτει δηλαδή ο νόμος 100%. Βέβαια, η παράγραφος από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο που αναφέρεται στο ύψος της καμινάδας που πρέπει να έχουν αυτές οι τσιμεντοβιομηχανίες ούτως ώστε τα απαέρια να φεύγουν μακριά και να μη δημιουργείται όχληση στις κατοικημένες περιοχές, δεν μεταφράστηκε στο Ελληνικό Δίκαιο».

«Γι’ αυτό προσφεύγουμε αυτήν τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιβάλλοντος κι αναλόγως πώς θα εξελιχθεί, θα καταφύγουμε και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια»

Βόλος καύση σκουπιδιών
Η Επιτροπή Αγώνα Πολιτών Βόλου διαδηλώνοντας ενάντια στην καύση σκουπιδιών και υπέρ της ζωής.

Πραγματοποιήθηκαν δύο μεγάλα συλλαλητήρια, τα οποία οργάνωσε η Επιτροπή ΑΓΩΝΑ Πολιτών Βόλου. «Μαζί μας ήταν και ο Ιατρικός Σύλλογος. Ο τότε διευθυντής του νοσοκομείου Βόλου είχε δηλώσει: “Πεθαίνουμε. Η ογκολογική έχει μεγαλώσει τέσσερις φορές”. Μετά από όλη αυτή την κινητοποίηση, η Περιφέρεια αποφάσισε να κάνει μια επιδημιολογική μελέτη, βάζοντας τη στη συνέχεια κάτω από το χαλί. Σύμφωνα λοιπόν με μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ που έγινε το 2019, o Βόλος είναι 3-4 φορές πάνω σε καρδιαγγειακά, αναπνευστικά, εγκεφαλικά και νεοπλάσματα από τον μέσο όρο της Ελλάδος».

Τον Απρίλη του 2019, είκοσι άτομα μπήκαν στον λιμένα της ΑΓΕΤ, ο οποίος δεν είναι ιδιόκτητος. «Είδαμε τις συνθήκες που επικρατούσαν. Μετά την άφιξη του καραβιού, βγαίνουν οι μπάλες τις οποίες εναποθέτουν στον αιγιαλό κι από εκεί τις βάζουν σε έναν ανοιχτό ταινιόδρομο για καύση στο φουγάρο. Καταφέραμε και παρατηρήσαμε πολλές παρανομίες της ΑΕΠΟ, γι’ αυτό καταθέσαμε ασφαλιστικά μέτρα για την ΑΓΕΤ».

«Εξαντλήσαμε δηλαδή όλες τις νόμιμες ενέργειες που θα μπορούσε να κάνει ένας πολίτης και που θα έπρεπε να γίνονται αυτεπάγγελτα από τους εισαγγελείς, αλλά και από την Περιφέρεια που είναι η ελεγκτική δύναμη».

Τον Ιούλιο, πληροφορήθηκαν ότι «το συγκεκριμένο καράβι δεν προέρχεται μόνο από την Ιταλία, αλλά ότι έχει κάνει κι άλλες στάσεις. Μια από αυτές, η Ουέλβα – η οποία τρέχει στα Διεθνή Δικαστήρια, γιατί δεν ξέρει τι να κάνει τα ραδιενεργά της απόβλητα. Πήγαμε στην Περιφέρεια, κάναμε αίτημα να σταματήσουν οι εργασίες να το ελέγξουμε, ενημερώσαμε και το Λιμεναρχείο».

«Ήρθε ο Αγοραστός για αυτοψία. Ήμασταν κι εμείς εκεί. Πήγαινε από εδώ κι από εκεί για να μας πει τελικά ότι θα γίνει μια μικρή παύση. Το απόγευμα σταματά η εκφόρτωση η οποία ξεκίνησε ξανά στις 2 τα χαράματα», είπε η Τζανετουλάκου.

Βόλος καύση σκουπιδιών
«Με πρόταγμα “Τέρμα στην καύση απορριμμάτων” κάτι πολύ σημαντικό για εμάς μιας κι ο αγώνας μας έγινε αγώνας όλης της πόλης»

Είχαν καλέσει κόσμο. «Είπα στον Στέλιο Λημνιό ότι δεν ωφελεί να έχουμε έξω το πανό μας, ότι πρέπει να πάμε μέσα να μιλήσουμε στους εργαζόμενους. Μια συμβολική πράξη πάνω στην οποία στηρίχτηκε η κατηγορία για διατάραξη κοινής ειρήνης και παράνομης βίας. Δεν υπήρξε καμία παράνομη βία, η μόνη βία που άσκησα ήταν στα κάγκελα που προσπαθούσα να πηδήξω μιας και ήταν πολύ ψηλά. Εγώ, ο Στέλιος κι ο Γιώργος Λέτσιος μπήκαμε στον χώρο της ΑΓΕΤ, του εργοστασίου».

«Αναρτήσαμε το πανό στον διάδρομο που περνά πάνω από τον δρόμο, στην πεζογέφυρα της ΑΓΕΤ. Το πανό δεν καταφερόταν εναντίον της ΑΓΕΤ, έλεγε ότι θέλουμε την υγεία μας. Το αναρτήσαμε και κάναμε το σήμα της νίκης. Κανείς δεν φώναζε κατά των εργαζομένων, αλλά κατά της αποικιοκρατικής πρακτικής, απέναντι σε μια εταιρεία που κάνει ό,τι γουστάρει».

«Το πανό μας το έβγαλαν αμέσως. Κατεβήκαμε κάτω και σταμάτησε η εκφόρτωση. Κάτσαμε μπροστά στο ασανσέρ όπου έμπαιναν οι μπάλες για να πάνε για καύση. Μείναμε εκεί μέχρι που έγινε μήνυση από την εταιρεία και ήρθε το Λιμενικό και μας έπιασε».

Το φθινόπωρο του 2019, ήρθε η δίκη για τα ασφαλιστικά μέτρα που είχε καταθέσει η Επιτροπή Αγώνα. «Ο πρωτοδίκης τους αθώωσε και την επόμενη ημέρα μάς ήρθε η αγωγή SLAPP. Για κάθε φορά που θα λέγαμε το όνομα Lafarge, θα πληρώναμε 1.000 ευρώ. Η δίκη δεν έγινε λόγω προσωπικού δικού μου κολλήματος κι έκτοτε την ανέβαλε διαρκώς η ΑΓΕΤ», είπε η ερευνήτρια. 

Για τον Βασίλη – Ένας αγώνας και μια νίκη για όλη την πόλη

Το 2020 «παρά την καραντίνα, η αέρια ρύπανση στον Βόλο εξακολουθούσε να υφίσταται, σε μια περίοδο που μόνο η ΑΓΕΤ δούλευε. Έτσι, φτάσαμε στο τρίτο συλλαλητήριο, το οποίο διοργάνωσαν διάφορες συλλογικότητες του Βόλου. Το συλλαλητήριο αυτό κατέληξε στον ξυλοδαρμό του Βασίλη Μάγγου, το τραγικότερο πράγμα που θα μπορούσε να συμβεί. Έκτοτε μας πλάκωσε ένα μαύρο σύννεφο. Ο θάνατος του Βασίλη μας συντάραξε, δεν ξέραμε τι να κάνουμε», πρόσθεσε. 

Το φθινόπωρο του 2021, η Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία κατέθεσε προσφυγή στο ΣΤΕ και για τη δεύτερη ΑΕΠΟ. «Μας καταδίκαζε σε πέντε καράβια το μήνα. Μια απόφαση που περιμέναμε με αγωνία και που γι’ αυτήν μιλάμε σήμερα εδώ».

«Στον Βόλο που ο Μπέος λέει ότι η ΑΓΕΤ θα καίει ό,τι γουστάρει και η Περιφέρεια προπαγανδίζει μόνο ψέματα για μετρήσεις χωρίς τίποτα έμπρακτο, βγήκε και η Συμμαχία για τον Βόλο – άνθρωποι από όλα τα κομμάτια της κοινωνίας – με πρόταγμα “Τέρμα στην καύση απορριμμάτων” κάτι πολύ σημαντικό για εμάς μιας κι ο αγώνας μας έγινε αγώνας όλης της πόλης».

Η Φαίη Τζανετουλάκου, φορώντας τη μπλούζα με τον Βασίλη, αγκαλιά με τον Γιάννη Μάγγο.

Στο δικαστήριο δικαζόταν η Φαίη Τζανετουλάκου, ο Στέλιος Λημνιός και ο Γιώργος Λέτσιος. Οι άνθρωποι που μπήκαν μέσα στην ΑΓΕΤ. «Το ΣτΕ αποφάσισε ότι επειδή δεν υπήρξε διαβούλευση με τους πολίτες και τις οργανώσεις, δεν επιτρέπεται να έρχονται καράβια από τη θάλασσα χωρίς να ξέρουμε τι είναι. Η ΑΓΕΤ, δεν μπορεί πλέον να φέρνει 25.000 τόνους σκουπίδια το μήνα, επίσης δεν θα έχει την επιδότηση που έπαιρνε. Η καύση για την ίδια την ΑΓΕΤ τελείωσε».

«Πρόκειται για μια τεράστια επιτυχία του κινήματος, των ανθρώπων που τα βράδια ξενυχτούσαμε μαζεύοντας ένα-ένα τα κομμάτια αυτού του παζλ, Μεγάλο μπράβο και στην Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία που ξεκίνησε όλο αυτό το 2017. Ήταν μια σπουδαία απόφαση που πιστεύω θα στηριχθούν κι άλλα κινήματα». 

Την ώρα που ανακοινώθηκε ότι είναι αθώοι, «έβαλα το μπλουζάκι με τον Βασίλη και είπα ότι αυτή η νίκη αφιερώνεται σε εκείνον εκεί ψηλά. Όλα τα κινήματα γίναμε ένα, το πρόταγμα μας είναι “Γη και Ελευθερία”. Στο δικαστήριο δεν στεκόμουν εγώ εκεί μπροστά τους, ήμασταν 10.000 κι ακόμη περισσότεροι. Το δίκιο σε σπρώχνει μπροστά. Ο αγώνας για το δίκαιο είναι καθημερινή πράξη. Να είμαστε στους δρόμους, στις συνελεύσεις, στα συνδικάτα, στα πανεπιστήμια, να μη φοβόμαστε», ανέφερε η Τζανετουλάκου.

Ο Βόλος, για εκείνη, δεν είναι οι 32.000 του Μπέου. «Υπάρχει ένα υγιές κι εύρωστο κομμάτι σε αυτή την πόλη. Το απόλυτο κακό έχει απέναντί του το απόλυτο καλό. Ο Μπέος, όταν το σύστημα δεν το χρειάζεται, θα γίνει παρελθόν. Εμείς όμως όχι. Υπάρχουν πολύ μεγάλες μάχες μπροστά. Είμαστε εδώ, κανείς και καμία μας δεν περισσεύει. Κάποια στιγμή νιώσαμε πολύ μόνες και μόνοι, στον Βόλο. Τώρα ανθίζουμε ξανά, κάτω απ’ την αχτίνα του ήλιου που έπεσε πάνω μας».

Είναι κακό να κινούμαστε στρατηγικά προκειμένου να ικανοποιήσουμε τις φιλοδοξίες μας;

Σε πολλές περιπτώσεις, η φιλοδοξία και η στρατηγική αποτυπώνονται με αρνητικό πρόσημο, καθώς όσοι λειτουργούν με γνώμονα την προσωπική τους βελτίωση ενδέχεται να κατηγορηθούν ως «συμφεροντολόγοι» ή, ακόμη χειρότερα, ότι «πατούν επί πτωμάτων» για να κατακτήσουν όσα επιθυμούν. Στην πραγματικότητα, όμως, η επιθυμία για κοινωνική ανέλιξη είναι μια γενική τάση, η οποία εντοπίζεται σε μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού – και είναι λογικό. Εκτός αυτού, η διαρκής θέληση για εξέλιξη είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ανθρώπου, εκ φύσεως.

Επομένως, γιατί να είναι κατακριτέο κάτι τέτοιο;

Η κοινωνική ανέλιξη ως πεδίο επιστημονικής έρευνας

Όπως αναφέρεται στη διδακτορική διατριβή: «Social Climbing: A Contextual Approach to Understanding the Effects of Social Hierarchy on Individual Cognition and Behavior», οι ιεραρχίες της εξουσίας είναι πανταχού παρούσες στην παγκόσμια σφαίρα και οι άνθρωποι, στο σύνολό τους, καταφεύγουν σε θεμιτές και αθέμιτες πρακτικές για να διεκδικήσουν όλα όσα ονειρεύονται.

Στο πλαίσιο της προαναφερθείσας διατριβής, λοιπόν, καταγράφεται ξεκάθαρα μια γενικευμένη τάση των ανθρώπων για εξέλιξη, άμεσα ή έμμεσα, καταφεύγοντας μέχρι και σε παράνομα μέσα. Μάλιστα, όπως επισημαίνεται και είναι ευρύτερα γνωστό, το στάτους συνδέεται με την οικονομική κατάσταση και την κοινωνική αποδοχή, ζητήματα που ίσως να μη μας αφορούν πάντοτε άμεσα, αλλά, αν μας δοθεί η ευκαιρία, θα προσπαθήσουμε να ανέβουμε σκαλοπάτι, διότι ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο.

Παραδείγματος χάρη, έστω ότι στην τρέχουσα θέση εργασίας μας δεν αντιμετωπίζουμε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα, το κλίμα είναι αξιοκρατικό, έχουμε αναπτύξει καλές σχέσεις με τους συνεργάτες μας και αμειβόμαστε ικανοποιητικά. Παρ’ όλα αυτά, αν δεχτούμε πρόταση για συνεργασία από μια άλλη εταιρεία με αυξημένες απολαβές, περισσότερα benefits και εμφανώς μεγαλύτερες πιθανότητες για μια επιτυχημένη καριέρα, δεν θα μπούμε στη διαδικασία να το σκεφτούμε;

Κι έπειτα, εισχωρώντας βαθύτερα, πόσο αλτρουιστικά θα εξετάσουμε το θέμα; Δηλαδή, θα αναλογιστούμε ότι υπάρχει η πιθανότητα να πιεστεί η εταιρεία από την αποχώρησή μας και ότι ο τρέχων εργοδότης μας, ο οποίος είχε επενδύσει στη συνεργασία αυτή, θα χρειαστεί να μπει εκ νέου στη διαδικασία εύρεσης νέου εργαζόμενου;

Δυστυχώς, ο κόσμος μας δεν είναι πλασμένος έτσι ώστε να μας δίνει έναυσμα για να λειτουργούμε ανιδιοτελώς. Ως εκ τούτου, στην εξίσωση δεν θα υπολογιστούν οι προαναφερθείσες παράμετροι – τουλάχιστον όχι πρωτίστως. Η αρχική μας σκέψη θα αφορά στην προσωπική μας εξέλιξη, στο γόητρο και στο οικονομικό κύρος που συνεπάγεται η νέα πρόταση.

Κι αυτό δεν σηματοδοτεί απαραίτητα συμφεροντολογία ή εγωκεντρισμό.

Τα στερεότυπα και το growth mindset

Ο διακαής πόθος για κοινωνική ανέλιξη, συνήθως, πηγάζει από έναν από τους εξής παράγοντες:

1. Τις στερεοτυπικές κοινωνικές επιταγές που μας προστάζουν να είμαστε «τέλειοι» και «επιτυχημένοι» σε όλους τους τομείς.

ή

2. Στην έμφυτη τάση μας για εξέλιξη – aka growth mindset.

Όπως και σε κάθε άλλη περίπτωση, έτσι κι εδώ τα στερεότυπα έχουν καταφέρει να διεισδύσουν ύπουλα στη φιλοσοφία με την οποία έχουμε γαλουχηθεί και ξεκινάει από το, παλαί ποτέ, «γιατρός ή δικηγόρος να γίνεις».

Κάπως έτσι, η κοινωνία προστάζει πως, αν γίνουμε πλούσιοι, αφεντικά, αγοράσουμε ένα μεγάλο σπίτι με κήπο και ένα καινούργιο αυτοκίνητο, αυτομάτως χαίρουμε εκτίμησης και θαυμασμού. Μέγα λάθος, αλλά το προσπερνάμε, διότι αποτελεί τμήμα μιας διαφορετικής συζήτησης. Στη δεύτερη περίπτωση, το κίνητρο είναι πράγματι υγιές, διότι όντως μας αφορά εξ ολοκλήρου η όποια προσπάθεια για κοινωνική ανέλιξη, αλλά και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν λεπτές γραμμές.

Σίγουρα διαφέρουν από ηθική σε ηθική, από άνθρωπο σε άνθρωπο και από συνθήκη σε συνθήκη. Γι’ αυτό, ήρθε η ώρα να καταρριφθούν ορισμένοι μύθοι.

Οι αστικοί μύθοι γύρω από την κοινωνική ανέλιξη

Μιας και καταβάλλονται συλλογικά προσπάθειες για την αποστιγματοποίηση πολλών ορισμών, λέξεων, τάσεων ή πεποιθήσεων, ας κατεδαφίσουμε πανηγυρικά και τους μύθους που περιβάλλουν την κοινωνική ανέλιξη.

«Οι φιλόδοξοι άνθρωποι πατούν επί πτωμάτων»

Οι φιλόδοξοι άνθρωποι θέτουν υψηλούς στόχους και εργάζονται σκληρά για να τους επιτύχουν, κατακτώντας με την αξία τους μια σειρά επιτευγμάτων και προνομίων. Επί πτωμάτων πιθανότατα πατούν οι οπορτουνιστές, καθώς εξ ορισμού λειτουργούν αποκλειστικά με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον.

Κι αυτό, επειδή τότε αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος της εκμετάλλευσης ή της χειραγώγησης.

«Για τα λεφτά τα κάνει όλα»

Αυτό δεν είναι τόσο μύθος, όσο έμμεση κατηγορία από αυτόκλητους δικαστές των πάντων. Τα χρήματα, μεμονωμένα, έχουν γίνει αντικείμενο τεράστιας παρεξήγησης. Το γεγονός ότι υπάρχει μια γενικότερη δυσφορία απέναντι σε όσους έχουν μοχθήσει για να δημιουργήσουν μια μικρή περιουσία προκύπτει από τη συλλογική φτωχοποίηση που μας μαστίζει ως χώρα.

Αν απαγκιστρωθούμε από το αυτό και δούμε τα πράγματα με «κρύο» μυαλό, ίσως παραδεχτούμε ότι κάποιοι ζουν πιο άνετα επειδή είναι ικανοί και το αξίζουν. Μπορεί να εργάστηκαν σκληρά ολόκληρα μερόνυχτα και να διεκδίκησαν με το σπαθί τους ό,τι τους έχει δοθεί. Διότι, δυστυχώς ή ευτυχώς, τα χρήματα είναι μείζον μέσο διαβίωσης.

Και το να στοχεύουμε σε υψηλές αμοιβές μπορεί να συνδέεται με την επιθυμία κάποιου να προσφέρει ένα καλύτερο μέλλον στην οικογένειά του – αλλά και στον ίδιο. Αυτό επ’ ουδενί είναι κατακριτέο. Τα προβλήματα αρχίζουν όταν στο προσκήνιο εμφανίζονται αθέμιτες ή παράνομες πρακτικές πλουτισμού.

@_tiffanyshelton

Attn Ambitious Women! ⚠️ Follow for more inspiration and motivation for successful women. I post content to help have a successful women mindset and all things ambitious girl vibes ! If you looking for posts that go beyond the ambitious women aesthetic and provide helpful information on having it all without the overwhelm, be sure to follow me for ambitious women quotes and content to support your female entrepreneurship lifestyle and women entrepreneur mindset. I spill female entrepreneur secrets and advice from iconic female entrepreneur for female empowerment and entrepreneur female inspiration #successfulwomenmindset #ambitiouswomen #ambitiousgirlvibes #ambitiouswomenaesthetic #ambitiouswomenquotes #femaleentrepreneurshiplifestyle #womenentrepreneurmindset #femaleentrepreneursecrets #iconicfemaleentrepreneur #femaleempowerment #entrepreneurfemaleinspiration

♬ Aesthetic – Gaspar

«Οι καριερίστες δεν κάνουν για οικογένεια»

Στερεοτυπικό και αναληθές. Η αφοσίωση και η στοχοπροσήλωση στην επαγγελματική επιτυχία και την οικονομική άνεση δεν συνιστούν καλό ή κακό έναν εν δυνάμει γονέα.

Για την ακρίβεια, δεν έχει αποδειχτεί πως υπάρχει κάποιο ασυμβίβαστο ανάμεσα στις δύο αυτές έννοιες, όταν υπάρχει αμοιβαίος σεβασμός και συνεργασία ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Όντως, η δημιουργία οικογένειας απαιτεί χρόνο, αφοσίωση και θυσίες. Απλώς, με ποιο κριτήριο θεωρείται ότι όποιος εργάζεται Δευτέρα-Παρασκευή 9-5 θα είναι «καλός γονιός», ενώ ένα υψηλόβαθμο στέλεχος ή ένας επιχειρηματίας – που έχει και διαφορετική ευελιξία – θα είναι «κακός γονιός»;

«Όσοι στοχεύουν στην κοινωνική εξέλιξη δεν έχουν πραγματικούς φίλους. Δρουν με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον»

Μια ακόμη επικρατούσα αντίληψη απέναντι σε όσους κυνηγούν τις φιλοδοξίες τους συνάδει με την αδυναμία τους να συνάψουν ουσιώδεις, πραγματικές φιλίες. Αντιθέτως, οι στερεοτυπικές τάσεις τους θέλουν να βρίσκονται συνεχώς δίπλα σε άτομα με εξουσία, επιρροή και οικονομική άνεση. Σε άτομα, εν ολίγοις, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην εξέλιξή τους με πολλούς και διάφορους τρόπους.

Σαφώς, αν είχαμε όλοι τη δυνατότητα να δειπνήσουμε με μεγαλοεπιχειρηματίες της Silicon Valley δεν θα το παίζαμε «βαριά πεπόνια», διότι θα είχαμε μια «χρυσή» ευκαιρία στα χέρια μας να μοιραστούμε τις ιδέες μας και να αποκομίσουμε σημαντικές χρηματοδοτήσεις. Ωστόσο, είναι γνωστό τοις πάσι ότι οι κοινωνικές γνωριμίες και οι συνεργάτες αποτελούν ένα εντελώς διαφορετικό κεφάλαιο από τον φίλο που θα καλέσουμε στις 4 η ώρα το ξημέρωμα, επειδή είμαστε σμπαράλια μετά από έναν χωρισμό.

@femmeladolce

Never require validation from anyone, what anyone else thinks is just noise not who you are. You and the people that love & truly know you, know the real you. #femaleempowerment #femalemotivation #dailymotivation #motivational #confidentwomen #ambitiouswomen #fyp #highvaluewoman #lifestyleinspo #femaleentrepreneur #fypシ #kendalljenner #jayshetty Video Credits: Jay Shetty’s Podcast “On Purpose”

♬ original sound – FEMME LA DOLCE

Είναι πολύ εντάξει να επιδιώκουμε την κοινωνική ανέλιξη

Ζούμε σ’ έναν κόσμο που δεν διστάζει να μας δείξει με το δάχτυλο, ανεξάρτητα από το ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσουμε. Αν επιλέξουμε να αφοσιωθούμε στην οικογένειά μας, θα πουν ότι είμαστε οκνηροί ή τεμπέληδες που δε δουλεύουμε για να συνεισφέρουμε οικονομικά. Αν εργαστούμε ως υπάλληλοι θα μας κακοχαρακτηρίσουν επειδή «παραμελούμε την οικογένειά μας» ή επειδή «δεν είχαμε το μυαλό να γίνουμε αφεντικά του εαυτού μας». Αν πάλι κάνουμε τη δική μας επιχείρηση, θα θεωρηθεί ότι είμαστε καριερίστες, φιλοχρήματοι και ότι θέτουμε την προσωπική μας ζωή σε δεύτερη μοίρα.

Πάντα θα υπάρχει κάποιο κακεντρεχές άτομο, το οποίο θα θελήσει να αποδομήσει το ρόλο μας, χωρίς απαραίτητα να γνωρίζει τους αγώνες που έχουμε καταβάλλει. Στο τέλος της ημέρας, αυτό που μετράει είναι πόσο θέλουμε εμείς να εργαστούμε για την κοινωνική μας ανέλιξη και με ποιους – θεμιτούς πάντα – τρόπους μπορούμε να εκπληρώσουμε τα όνειρα και τις φιλοδοξίες μας.

Πόσο πιο χαμηλά να πέσει η ποιότητα των σόου στην Ελλάδα;

Τρια είναι τα συστατικά μιας επιτυχημένης τηλεοπτικής συνταγής: Έρωτας, δράμα και αίμα. Τα ριάλιτι έχουν καταφέρει να συνδυάσουν τον έρωτα και το δράμα τόσο περίτεχνα, που καθίστανται τα πιο εμπορικά προϊόντα στην τηλεόραση. 

Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στις οποίες το τηλεοπτικό κοινό αποδοκίμασε και κατέκρινε τον τρόπο με τον οποίον προβάλλονται και εκτυλίσσονται συγκεκριμένα ριάλιτι, ωστόσο ποτέ δεν διεκδίκησε την κατάργησή τους. Παρά την υποκουλτούρα που μπορεί να προωθούν, το κοινό έχει την ανάγκη να τα παρακολουθεί, αφού είναι διαμορφωμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να γίνονται εθιστικά. 

Εμείς προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε τα, κατά την γνώμη μας, πιο καταστροφικά για την κοινωνία ριάλιτι, που έχουμε δει στην ελληνική τηλεόραση.

«Big Brother»

Πρόκειται για ένα από τα πρώτα διάσημα ριάλιτι στην παγκόσμια ιστορία. Το παιχνίδι «Big Brother», έλαβε το όνομά του, από το μυθιστόρημα του Τζορτζ Όργουελ, «1984», στο οποίο ο «Μεγάλος Αδελφός», είναι το αυταρχικό πρόσωπο που παρακολουθεί τους πάντες μέσα από κρυφές – και μη – κάμερες. Συνολικά, 12 παίκτες βρίσκονται για σχεδόν 12 εβδομάδες σε ένα σπίτι, το οποίο παρακολουθείται συνεχώς από κάμερες. Το πρόβλημα ξεκινά από τα κάστινγκ, τη στιγμή που η παραγωγή θα επιλέξει όλες τις λάθος προσωπικότητες.

Το σενάριο εμπλουτίζεται πάντα με τους στερεοτυπικούς παίκτες: «Ο γόης», «ο εγωιστής», «ο αυταρχικός», «η όμορφη», «η τοξική», «η ζηλιάρα» και ένα σωρό άλλες προσωπικότητες που διακρίνονται για τα αρνητικά τους χαρακτηριστικά. Όλο αυτό το τηλεοπτικό παραλήρημα, το οποίο αποσκοπεί στην ανάδειξη ενός νικητή, χωρίς λόγο και ουσία, γίνεται αρεστό από το κοινό. Σε πολλές περιπτώσεις, ο θεατής επιλέγει να ψυχαγωγηθεί με ένα ριάλιτι, έχοντας την ανάγκη να δει σε ποιό ακραίο σημείο ξεφτίλας και έκθεσης μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος. 

«Power of Love»

Το ριάλιτι, στο οποίο διάφοροι άνθρωποι ζουν σε ένα χώρο και στόχος τους είναι να ερωτευτούν και να συνάψουν σχέση. Γιατί αυτό, άλλωστε, συμβαίνει και στην πραγματική ζωή.

Όλοι οι παίκτες πρέπει να ετοιμαστούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να προσεγγίσουν ερωτικά άλλα άτομα και σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς καν ο ένας να γνωρίζει τον άλλο, να καταλήξουν σε σχέση.

«Love Island»

Κάτι πολύ χειρότερο από το προηγούμενο. Αν στο προηγούμενο ριάλιτι υπήρχε κάποιο όριο, στο «Love Island», όλα παρακμάζουν. Η ερωτική σχέση μετατρέπεται σε ένα παιχνίδι χρημάτων, ενώ οι ανθρώπινες σχέσεις και τα συναισθήματα ξεφτιλίζονται στο βωμό της προβολής.

«Αγρότης Μόνος Ψάχνει»

Το συγκεκριμένο ριάλιτι είχε καθηλώσει πολύ κόσμο στους δέκτες. Άνδρες, οι οποίοι ασχολούνταν με το επάγγελμα του αγρότη, καλούνταν να περάσουν μια σειρά δοκιμασιών προκειμένου να βρουν το μεγάλο τους έρωτα μέσα από το ριάλιτι.

Καλά πήγε αυτό.

«Survivor»

Μπορεί το συγκεκριμένο παιχνίδι να αναφέρεται ως ένα παιχνίδι επιβίωσης, ωστόσο το είδαμε να εξελίσσεται σε ένα παιχνίδι ανθρωποφαγίας και χρημάτων. Γι’ ακόμη μια φορά, δημιουργήθηκαν πρότυπα παικτών, οι οποίοι δεν διακρίθηκαν για το ήθος και την αξιοπρέπειά τους, αλλά για την ικανότητά τους να μηχανορραφούν εις βάρος άλλων. 

«Bachelor»

Από τα πιο προσβλητικά παιχνίδια για τις γυναίκες. Μια ομάδα γυναικών διαβιεί σε ένα σπίτι, με μόνο στόχο να διεκδικήσει τον ίδιο άντρα, ο οποίος, κατά καιρούς, φλερτάρει με όλες, ώστε να καταλήξει σε μία. Για ποιό λόγο αυτό το μισογυνικό συνοθύλευμα να προβληθεί στην Ελλάδα του 21ου αιώνα; Σε μια εποχή που η γυναίκα κατάφερε να ανεξαρτητοποιηθεί και να απεμπολήσει την πατριαρχική καταπίεση.

«Real Housewives of Athens»

Τελικά, η ντροπή έχει όρια; Έξι νοικοκυρές πρόβαλλαν καθημερινά τη ζωή τους και ενώ στο concept του ριάλιτι αναγράφεται πως προωθείται η αυθεντικότητα και η πραγματικότητα, το μόνο που βλέπει ο τηλεθεατής είναι ένα ψέμα, μέσα από ανούσιους καυγάδες ανθρώπων.

Το συγκεκριμένο ριάλιτι αποτέλεσε μια ωδή στις σεξιστικές διακρίσεις και ένα τεράστιο πισωγύρισμα σε στερεότυπα που θέλουν την γυναίκα υπηρέτρια των ανδρών.

«Greek Idol» και «Ελλάδα Έχεις Ταλέντο»

Τα συγκεκριμένα ριάλιτι εξέθεταν και προσέβαλαν προσωπικότητες, όχι μόνο για τη φωνή τους, αλλά και για την εμφάνισή τους.

Τέσσερις άνθρωποι έμπαιναν σε ρόλο κριτών και αυτόματα έβρισκαν το άλλοθι να προσβάλουν τους συμμετέχοντες αλόγιστα, με μοναδικό στόχο την προσέλκυση του ενδιαφέροντος του κοινού. Δυστυχώς, υπάρχουν ακόμη αποσπάσματα στο YouΤube.

«Fame Story»

Ο συνδυασμός «Big Brother» και διαγωνισμού τραγουδιού δημιούργησε το «φθηνό προϊόν» που προβάλλεται μέχρι και σήμερα στις οθόνες μας, με έντονο το στοιχείο του ριάλιτι και την εκτενή προβολή διαξιφισμών μεταξύ παικτών ή παικτών και καθηγητών προς τέρψιν του τηλεοπτικού κοινού.

Αντί επιλόγου

Το πρόβλημα με όλα αυτά τα ριάλιτι δεν είναι μόνο οι αντιλήψεις και οι πεποιθήσεις που προωθούν προς την κοινωνία, αφιλτράριστα. Πολλοί παίκτες καταλήγουν να γίνονται προβληματικά πρότυπα για τη νέα γενιά, η οποία ίσως επηρεάζεται από όσα της πλασάρουν.

Γι’ αυτό, ακόμη κι αν επιλέξουμε να παρακολουθήσουμε ένα αντίστοιχο τηλεοπτικό πρόγραμμα επειδή μας αποσυμπιέζει, χρειάζεται να έχουμε πάντα ενεργοποιημένη την κριτική μας ικανότητα. 

Το σκορ της ΕΕ στoν Δείκτη Ισότητας των Φύλων του EIGE είναι 70 στα 100. Την ίδια ώρα, στην Ελλάδα μετράμε τις γυναίκες κι όλο κάποια λείπει. Έχει δολοφονηθεί.

Πριν μόλις δύο ημέρες, δημοσιεύτηκε η νέα έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Έμφυλη Ισότητα (EIGE), με τίτλο: «Η ισότητα των φύλων στην ΕΕ φτάνει σε νέο ορόσημο: επιταχύνεται η πρόοδος;». 

Πριν από μια δεκαετία, το EIGE εισήγαγε τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων ως δείκτη για την κατάσταση της ισότητας των φύλων στην ΕΕ. Κάθε έκδοση κατέληγε λίγο πολύ στο ίδιο συμπέρασμα: η πρόοδος γίνεται με ρυθμούς σαλιγκαριού. Ωστόσο, στη φετινή έκδοση η Ευρωπαϊκή Ένωση βλέπει το μεγαλύτερο ετήσιο άλμα στη συνολική βαθμολογία στην ιστορία του δείκτη: η ΕΕ βρίσκεται στις 70,2 μονάδες από τις 100! 

Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα, μία ημέρα μετά μαθαίνουμε για την γυναικοκτονία στη Θεσσαλονίκη. Ένας πατέρας δολοφόνησε την ανάπηρη κόρη του. Ο δολοφόνος της ισχυρίστηκε ότι «δεν άντεχε να τη βλέπει να υποφέρει». Εκείνος «δεν άντεχε» κι έτσι αποφάσισε για την ζωή της. Βλέπετε την εξουσία και το προνόμιο που ενυπάρχει σε άντρες να αφαιρούν τις ζωές γυναικών; Να κρίνουν ποια ζωή είναι αξιοβίωτη; Να νιώθουν ότι τους ανήκει το σώμα σου και η ζωή σου; 

Το έγκλημα αυτής της γυναικοκτονίας είχε και μισαναπηρικό πρόσημο. «Οι γυναίκες με αναπηρία πλήττονται από μοναδικές και διατομεακές μορφές διακρίσεων και βίας με βάση το φύλο και την αναπηρία τους, καθώς μόνο από την παραδοχή ότι είναι ανάπηρες, αδυνατούν να εκπληρώσουν τις κοινωνικές προσδοκίες ως γυναίκες», δηλώνει ο αρμόδιος επίτροπος του ΟΗΕ για το θέμα της έμφυλης βίας στις ανάπηρες γυναίκες.

Στο σημείο που τέμνονται οι ταυτότητές μας, οι σεξουαλικότητές μας, οι αναπηρίες, η φυλή, η τάξη, εκεί ακριβώς συντελούνται τα πιο βάναυσα εγκλήματα, τα οποία επιλέγουμε να ξεχνάμε και να αφήνουμε πίσω. Για παράδειγμα, την τριπλή γυναικοκτονία στον Έβρο το 2018 την θυμόμαστε; Πόσο μιλήσαμε για αυτήν; Πόσο θρηνήσαμε εκείνα τα θύματα, εκείνες τις γυναίκες, που δεν ακούσαμε τα ονόματά τους όσο έπρεπε; Fahima, Rabiya και Farzana. Ήταν προσφύγισσες από το Αφγανιστάν και για αυτό ποτέ δεν κινητοποιήθηκε παρά ελάχιστος κόσμος σε σχέση με άλλες γυναικοκτονίες. 

Εκεί βλέπουμε πως κάποιες ζωές μετρούν περισσότερο από άλλες στο συλλογικό ασυνείδητο. 

Τι συμβαίνει όμως με το έμφυλο ζήτημα στην Ελλάδα;

Στη χώρα που δεν υπάρχει Υπουργείο Ισότητας, όπως στην Ισπανία, όπου κρέμονται τριγύρω φεμινιστικές σημαίες, αλλά Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, καταλαβαίνουμε ότι η έμφυλη ισότητα δεν είναι από τις προτεραιότητες του ελληνικού κράτους. Ακόμη και από την άλλοτε Γ.Γ.Ι.Φ., έβγαλαν τη λέξη «Φύλο» κι απόμεινε «Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», έτσι γενικά κι αόριστα, χωρίς έμφυλους προσδιορισμούς.

Μάλιστα, η Ελλάδα στην τελευταία έρευνα του EIGE, με βαθμολογία 58 στα 100, λίγο πάνω από τη βάση δηλαδή, βρέθηκε στην 24η θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ –από την 27η θέση που ήταν την προηγούμενη χρονιά. Η Υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Μαρία – Αλεξάνδρα Κεφάλα χάρηκε για την εξέλιξη και σχολίασε πως «Η άνοδος της χώρας μας στον Δείκτη Ισότητας των Φύλων δείχνει ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντικά βήματα στην ισότητα των φύλων». Ευτυχώς δεν ζούμε στο The Handmaid’s Tale, δηλαδή.

Η γυναικοκτονία είναι η πιο ακραία μορφή έμφυλης βίας κι όμως ακόμη δεν έχει νομοθετηθεί ο όρος γυναικοκτονία. Από το 1976, οπότε και η φεμινίστρια Diana Russell χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο στο Διεθνές Δικαστήριο για τα εγκλήματα κατά των γυναικών, μέχρι και σήμερα, βλέπουμε ότι χρησιμοποιείται ευρέως διεθνώς. Ωστόσο, δεν έχει ενσωματωθεί στη σχετική νομοθεσία της Ελλάδας και κάθε χώρας που έχει υπογράψει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την διεθνή συνθήκη για την καταπολέμηση και την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας.

Έτσι, δεν έχουμε επίσημα στατιστικά στοιχεία για τις γυναικοκτονίες, αφού οι δολοφονίες των γυναικών λόγω του φύλου τους, δεν καταγράφονται ως τέτοιες. Υπάρχει το Παρατηρητήριο Femicide Across Europe, χρειάζονται όμως βήματα από την Πολιτεία και άμεσα. Είναι ζωτικής σημασίας η τήρηση αρχείων και επίσημων καταγραφών βάσει του νέου και εξελισσόμενου νομικού ορισμού της γυναικοκτονίας.

Στην διασυνοριακή έρευνα που έκανε το Μεσογειακό Ινστιτούτο Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) «Ακήρυχτος Πόλεμος κατά των Γυναικών στην Ευρώπη» διαβάζουμε για τη «μαύρη τρύπα των δεδομένων έμφυλης βίας στην ΕΕ». Σημειώνεται επίσης ότι την υψηλότερη αύξηση στις γυναικοκτονίες συνολικά σημείωσε το 2021 η Ελλάδα με αύξηση 187,5%, από 8 περιστατικά το 2020 σε 23 το 2021.

Τι ορίζεται ως γυναικοκτονία και γιατί πρέπει να καθιερωθεί ο όρος

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, «γυναικοκτονία είναι η ανθρωποκτονία από πρόθεση γυναικών επειδή είναι γυναίκες. Η γυναικοκτονία συνήθως διαπράττεται από άντρες». Το 2021 είχε κατατεθεί τροπολογία ώστε να συμπεριληφθεί ο όρος «γυναικοκτονία» στον ποινικό κώδικα, όμως δεν έγινε τίποτα.

Κάθε μέρα δολοφονούνται 137 γυναίκες σε όλο τον κόσμο, κατά μέσο όρο, από πρώην ή νυν συζύγους ή συντρόφους ή από κάποιο μέλος της οικογένειας τους. 

Τι περιμένουμε;

@anastasiavaitsopoulou

🔺Singing the Greek version of the Spanish feminist song “Canción sin miedo” by Vivir Quintana, in the Women’s March. Raised fists. Creative femininities. Artistic warriors. Demands for gender justice.#feminism #genderequality #8M #womensrights #feminist #march #womensmarch #femicide #Athens #Greece #socialjustice

♬ original sound – Anastasia Vaitsopoulou| Journo

«Η γυναικοκτονία είναι μια παγκόσμια τραγωδία πανδημικών διαστάσεων», δήλωσε ο Morris Tidball-Binz, Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ, μόλις πριν 3 ημέρες, υπερασπιζόμενος και τα κορίτσια και τις τρανς γυναίκες. 

Ο Ειδικός Εισηγητής δήλωσε ότι η χρήση του έμφυλου φακού και ειδικών πρωτοκόλλων κατά τη διερεύνηση των δολοφονιών γυναικών και κοριτσιών επιτρέπει τον εντοπισμό, την τεκμηρίωση και την καταμέτρηση αυτών των θανάτων ως γυναικοκτονιών, ώστε να διασφαλιστεί η αλήθεια, η δικαιοσύνη και η αποζημίωση για τα θύματα και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένης της ακριβέστερης συλλογής και ανάλυσης δεδομένων για την ενημέρωση των ερευνών και την ενίσχυση της πρόληψης. 

Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για εφησυχασμό.

Κάθε μέρα μετριόμαστε και βγαίνουμε λιγότερες. Δεν μπορούμε να δούμε καμία άλλη δολοφονημένη. Καμία άλλη να λείπει. 


Εάν υφίστασαι βία στο σπίτι, κάλεσε στη γραμμή SOS 15900 ή σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης στο 100. Εάν δεν μπορείς να μιλήσεις, στείλε email στο [email protected]