Πριν από λίγες μέρες, καθώς χάζευα στο Instagram, έπεσε το μάτι μου πάνω σε μία δανέζικη έρευνα που αφορούσε στη φιλία μεταξύ ανδρών.

Αρχικά, μου φάνηκε περίεργο πως μια έρευνα ασχολείται με την αντρική φιλία, μιας και η γυναικεία φιλία ήταν εκείνη που βρισκόταν πάντα στο στόχαστρο καθώς μεγάλωνα. Για χρόνια, άκουγα από παντού γύρω μου την άποψη ότι δεν υπάρχει γυναικεία φιλία. Υπήρχε η πεποίθηση ότι όταν βρίσκονται πολλές γυναίκες μαζί πάντα θα τσακωθούν μεταξύ τους, ότι ζηλεύουν η μία την άλλη και πως ανά πάσα στιγμή μπορεί η σχέση τους να χαλάσει εξαιτίας ενός άντρα. 

Από την άλλη πλευρά, η ανδρική φιλία ήταν εκείνη για την οποία άκουγα τα πιο σπουδαία λόγια

Οι αντρικές φιλίες, άκουγα ότι είναι χτισμένες σε στέρεες βάσεις και δεν τις ταράζει τίποτα. Οι αντρικές φιλίες είναι ειλικρινείς, «ντόμπρες» και αληθινές καθώς οι άντρες δεν τσακώνονται μεταξύ τους και δεν ρισκάρουν τις σχέσεις τους για να κερδίσουν έναν έρωτα. 

Είναι, όμως, πράγματι έτσι; Είναι όντως, ερευνητικά αλλά και πρακτικά αποδεδειγμένο ότι οι άντρες έχουν μεταξύ τους πολλές και ουσιαστικές σχέσεις ή μήπως τελικά ισχύει ακριβώς το αντίθετο; 

Ανοίγοντας την έρευνα που διεξήγαγε η οργάνωση Forum for Men’s Health, διάβασα ότι περισσότεροι από ένας στους πέντε άντρες από 25 έως 39 ετών καθώς και ένας στους τέσσερις από 35 έως 39 ετών, δεν έχουν ποτέ ή σχεδόν ποτέ ένα έμπιστο άτομο για να μιλήσουν. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί ουσιαστικά σε 140.000 άντρες στη Δανία. 

Διαβάζοντας τα στοιχεία αυτά, αναρωτήθηκα: Τι συμβαίνει άραγε τελικά με τις φιλίες μεταξύ ανδρών; Τι παρατηρήσεις κάνω εγώ, τι έχουν να μου πουν οι άντρες που βρίσκονται γύρω μου και τι δείχνουν τα υπάρχοντα ερευνητικά στοιχεία σε σχέση με το θέμα; 

Όταν άρχισα να διαβάζω για τις αντρικές φιλίες και να αναζητώ πληροφορίες σχετικά, η πρώτη μου σκέψη ήταν να στραφώ στους άντρες της ζωής μου 

«Γιατί δεν μιλάς τόσο συχνά για όσα σε απασχολούν στους άντρες φίλους σου;», ρώτησα έναν από τους κοντινούς μου φίλους. «Με τους άντρες έχω διαφορετική σχέση», μου απάντησε. «Δεν χρειάζεται να συζητάμε, αρκεί να κάνουμε όμορφα πράγματα μαζί και να περνάμε καλά». «Είναι πράγματι αυτό αρκετό για να διατηρηθεί μία κοντινή σχέση;», αναρωτήθηκα. 

«Οι φίλοι μου περνάνε συχνά δύσκολα και το γνωρίζω, αλλά επιλέγω να μην συζητάω μαζί τους για τέτοια θέματα», μου είπε ο Γ. με τον οποίο βρέθηκα σε κοινή παρέα. Όταν τον ρώτησα γιατί επιλέγει συνειδητά να μη μιλάει με τους φίλους του για τα σημαντικά και τα δύσκολα, ο ίδιος αποκρίθηκε: «Ξέρω ότι οι ίδιοι δεν θέλουν να συζητάνε όσα τους δυσκολεύουν και προτιμώ όταν μιλάμε μία στο τόσο να τους βοηθάω να ξεχαστούν και να μη θυμούνται τα προβλήματά τους».

«Και πώς γνωρίζεις αν έχουν κανέναν άνθρωπο με τον οποίο να συζητάνε για όσα τους απασχολούν;», τον ρώτησα με επιμονή. «Πιθανότατα δεν έχουν», μου απάντησε. Και με άφησε να σκέφτομαι ότι αυτός είναι ίσως ένας από τους λόγους για τους οποίους οι άντρες απειλούνται τόσο συχνά από ζητήματα όπως η αστεγία και η αυτοκτονία, σε σχέση με τις γυναίκες. 

Αν δεν έχουν μάθει ότι μπορούν να συζητάνε ανοιχτά με τους δικούς τους ανθρώπους και δεν νιώθουν άνετα να ζητήσουν βοήθεια, σημαίνει ότι δεν έχουν και υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες της ζωής τους. 

«Οι άντρες συχνά δεν γνωρίζουμε πώς να κρατήσουμε τις φιλίες μας», μου λέει ο σύντροφός μου. «Πολλές φορές συντηρούμε τις σχέσεις που είχαμε από μικροί μιλώντας ξανά και ξανά για τα ίδια ενδιαφέροντα που μας είχαν φέρει κάποτε κοντά, όπως είναι οι κοινές εμπειρίες, τα χόμπι και ο αθλητισμός. Δεν επενδύουμε στο να γνωριστούμε και να έρθουμε κοντά συναισθηματικά με βάση το ποιοι πραγματικά είμαστε στο σήμερα». 

Πόσο διαφορετικά μου ακούστηκαν όλα αυτά όταν πήγα να τα συγκρίνω με τις σχέσεις που έχω με τις φίλες μου!

Πράγματι, με βάση το βιβλίο «Budy System: Understanding male friendships» του Geoffrey L. Greif, οι άντρες σχετίζονται φιλικά μεταξύ τους με αρκετά διαφορετικό τρόπο από αυτόν που το κάνουν οι γυναίκες. Επί παραδείγματι, οι άντρες δεν εκφράζουν ιδιαίτερη σωματική στοργή, σε αντίθεση με τις γυναίκες, ούτε συνηθίζουν να λένε κομπλιμέντα ο ένας στον άλλον. Ακόμα, δεν επιδιώκουν στον ίδιο βαθμό την λεκτική επικοινωνία. 

Από την άλλη πλευρά, οι άντρες φαίνεται να χρησιμοποιούν τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και τις πλάκες για να έρθουν κοντά ο ένας με τον άλλο, ενώ φαίνεται να προτιμούν να κάνουν δραστηριότητες από κοινού οι οποίες συχνά σχετίζονται με τον αθλητισμό.

Μάλιστα, με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας του Greif, τα αθλήματα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ήταν η απάντηση του 80% των ερωτηθέντων όταν ερωτήθηκαν τι κάνουν συνήθως με τους φίλους τους. 

Το γεγονός ότι οι άντρες αναπτύσσουν φιλίες σε μεγάλο βαθμό μέσα από κοινές δραστηριότητες, ίσως είναι και ο λόγος που οι ίδιοι δυσκολεύονται να τις διατηρήσουν ανά τα χρόνια, ειδικά εφόσον, όπως δείχνουν τα στοιχεία από σχετική έρευνα ψυχιάτρων του 1980 οι άντρες έχουν πολύ πιο συχνά την τάση να θυσιάσουν τις φιλίες τους βάζοντας σε προτεραιότητα την καριέρα ή το γάμο τους.

Με αυτό το δεδομένο είναι μάλλον αναμενόμενη η παρατήρηση του Movember Foundation που επισημαίνει ότι οι φιλίες μεταξύ αντρών τείνουν να μη διαρκούν όσο περνούν τα χρόνια.

Είναι φανερό: Όσα άκουσα στις συζητήσεις μου με τους άντρες που βρίσκονται στη ζωή μου, επιβεβαιώθηκαν και από τις έρευνες που διάβασα

Είναι, μάλιστα, επίσης, άξιο αναφοράς ότι σε οποιαδήποτε αναζήτηση έκανα στο διαδίκτυο για άρθρα που να απαντούν στο συσχετισμό «άντρες» και «φιλία» βρέθηκα να διαβάζω μόνο προβληματισμούς από την πλευρά της επιστημονικής αλλά και της δημοσιογραφικής κοινότητας.

«Γιατί είναι τόσο δύσκολο για τους άνδρες να κάνουν στενούς φίλους;», διερωτάται σχετικό άρθρο των NY Times ενώ στον Guardian διαβάζω: «Οι φίλοι είναι καλοί για εμάς… Γιατί λοιπόν πολλοί άντρες δεν έχουν ούτε έναν;».

Τα σχετικά κείμενα που πραγματεύονται τις δυσκολίες που έχουν οι φιλίες μεταξύ ανδρών είναι δεκάδες και αποδεικνύουν περίτρανα ότι πράγματι υπάρχει πρόβλημα, γεγονός που κάνει τις και τους ειδικούς, καθώς και τις οργανώσεις να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου:

«Η μείωση της ποιότητας των κοινωνικών επαφών μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία των ανδρών, οδηγώντας τους σε κοινωνική απομόνωση και μοναξιά, οι οποίες έχουν με τη σειρά τους αναγνωριστεί ως παράγοντες κινδύνου για την αυτοκτονία, την κατάθλιψη και το άγχος», υποστηρίζει μέσα από την ιστοσελίδα της η γνωστή Οργάνωση Movember. 

Γιατί οι άντρες δεν δίνουν αρκετό χρόνο και ενέργεια στις φιλίες τους και για ποιο λόγο θεωρούν δεδομένο ότι αυτές θα συνεχίσουν να υπάρχουν στο background της ζωής τους αν δεν επιλέξουν συνειδητά να κάνουν κάτι για να τις διατηρήσουν;

Για ποιο λόγο προτιμούν να συνδέονται – όταν το κάνουν – πιο στενά με τις γυναίκες της ζωής τους (ερωτικές συντρόφους ή φίλες) και δεν μοιράζονται τα πραγματικά τους προβλήματα με τους άντρες φίλους τους; Γιατί δεν καταφεύγουν στην αγκαλιά και τη συμβουλή ενός φίλου όταν βρίσκονται σε ανάγκη και προτιμούν συχνά να περνάνε όλες τις δυσκολίες μόνοι τους, θέτοντας σε κίνδυνο την ψυχική και σωματική τους υγεία; 

Όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να μη σχετίζονται με την κακώς εννοούμενη αρρενωπότητα που έχει εγκλωβίσει τους άντρες σε κουτάκια και κανόνες από όταν ακόμα είναι μικρά παιδιά. Η ευαλωτότητα, η σωματική εγγύτητα, η έκφραση συναισθημάτων, καταπιέζονται από μια κοινωνία σκληρή και πατριαρχική και αφήνει τους άντρες μόνους και χωρίς ουσιαστικό υποστηρικτικό περιβάλλον.

Και αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα το οποίο πρέπει πρώτα από όλα να το κατονομάσουμε. Και ύστερα, αφού πούμε τα πράγματα με το όνομά τους, να κάνουμε τα πάντα για να τα αλλάξουμε.

Ζούμε σε μία, πραγματικά σκληρή εποχή, όπου οι βασικές ανθρώπινες ανάγκες και τα αγαθά είναι υπό αμφισβήτηση καθημερινά – και ειδικά για τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις.

Ο συνδυασμός των πολιτικών επιλογών με τη νεοφιλελεύθερη οικονομία – που λειτουργεί χωρίς ηθικές αναστολές προς όφελος των εταιρειών και των επενδύσεων – τρομοκρατεί τον κόσμο με ευθείες απειλές, πλειστηριασμούς και εξώσεις.

Γιατί και πώς γίνονται πλειστηριασμοί;

Όσα συμβαίνουν τώρα είναι αποτελέσματα νόμων που θεσπίστηκαν έτσι, ώστε να ευνοούν τα fund και τις τράπεζες αλλά και να δίνουν σε αυτές το δικαίωμα, όταν κάποιος δε μπορεί να αποπληρώσει το δάνειo του σπιτιού του, να του κάνουν κατάσχεση.

Αυτοί οι άνθρωποι, που τώρα μένουν χωρίς σπίτι, κάποτε αποφάσισαν να πάρουν δάνειο, ώστε να μπορέσουν να αποκτήσουν ένα δικό τους σπίτι και να μην μένουν στο νοίκι. Για εκείνους και τα παιδιά τους. Όμως όπως ξέρουμε, η κρίση, η ανεργία, η οικονομία και κυρίως οι αποφάσεις των πολιτικών, ανατρέπουν τα σχέδια. Πολλοί από αυτούς ενώ πλήρωναν επί χρόνια κανονικά τα δάνειά τους, ήρθε η στιγμή που πλέον δε μπορούσαν να αποπληρώσουν τη δόση.

Υπάρχουν άνθρωποι που είχαν σχεδόν ξεχρεώσει την οικεία τους, παρόλα αυτά δε μπόρεσαν να κάνουν διακανονισμό. Οι εταιρείες βρίσκονται στο εξωτερικό και το κράτος τους αφήνει απροστάτευτους και χωρίς σπίτι.

Οι αδύναμοι την πληρώνουν

Χωρίς κανέναν συναισθηματισμό, άνθρωποι εκδιώχνονται από τα σπίτια τους. Το επόμενο διάστημα αναμένονται 700.000 εξώσεις και πλειστηριασμοί και αν σκεφτούμε καλύτερα αυτό τον αριθμό, σημαίνει πως πάνω από 1 εκατομμύριο άτομα-οικογένειες που μένουν σε αυτά τα σπίτια, θα χάσουν τη στέγη τους και θα μείνουν στο δρόμο.

Όπως είναι λογικό, η πλειοψηφία των ατόμων που αδυνατεί να καταβάλλει τα χρωστούμενα συνήθως είναι σε κακή οικονομική κατάσταση. Θα μπορούσαμε να το δούμε ως μία προέκταση της ποιότητας ζωής τους, με την αποκορύφωση να είναι ο κίνδυνος της αστεγίας.

Άνθρωποι που μια ζωή δούλευαν και κατάφερναν να πληρώνουν τη δόση για το σπίτι που αγόρασαν, ήρθε η στιγμή που δε μπορούσαν πλέον να ανταπεξέλθουν οικονομικά. Εκεί έρχονται τα “κοράκια” – εταιρείες που διαχειρίζονται κόκκινα δάνεια με διάφορα νομικά κόλπα αλλά και εκβιασμούς, με δήθεν διακανονισμούς, να κερδοφορήσουν εις βάρος αυτών των πολιτών.

Τα παραδείγματα πολλά. Πρόσφατα, μάθαμε ότι πήγαν στο σπίτι μίας παράλυτης 50χρονης γυναίκας στον Άγιο Παντελεήμονα. Το δάνειο πέρασε σε fund και ενώ είχε ζητήσει διακανονισμό, με χυδαίο τρόπο χωρίς κανέναν σεβασμό για την ασθένειάς της, πήγαν να τη διώξουν.

Άλλη περίπτωση είναι αυτή ενός πατέρα καρδιοπαθή με 3 παιδιά. Πριν λίγες μέρες, στην Καστοριά, έφτασαν στο σημείο να σέρνουν έναν άνθρωπο έξω στο δρόμο με απίστευτη βία. Υπάρχει η περίπτωση, επίσης, όπου μία γυναίκα δέχτηκε έξωση για χρέος 800 ευρώ.

Δε τους νοιάζει και δεν υπολογίζουν τίποτα. Πάνε σε οικογένειες με παιδιά, άτομα με προβλήματα υγείας και γενικότερα, ομάδες που θα έπρεπε μία κοινωνία να τις προστατέψει με κάθε τρόπο.

Με κόπο πλήρωναν – και κάποιοι από αυτούς έχουν σχεδόν αποπληρώσει ένα σημαντικό μέρος του δανείου. Με την έξωση χάνουν και τα λεφτά που έχουν δώσει και το σπίτι.

Που θα πάνε όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Θα μείνουν στο δρόμο ή θα ψάξουν να νοικιάσουν ένα νέο σπίτι, όταν ένας στους δύο δε μπορεί να πληρώσει το ενοίκιο; Αυτό, βέβαια, είναι μία σκέψη που δεν απασχολεί τους υπαίτιους, αλλά δυστυχώς ούτε και ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, το οποίο επειδή δεν έχει βιώσει κάτι ανάλογο – ή δε βρίσκεται σε αυτή τη θέση – δεν αντιλαμβάνεται.

Στο πλάι των εκμεταλλευτών

Δε θα μπορούσε να υλοποιηθεί αυτό το απάνθρωπο σχέδιο εξώσεων, εάν στο πλευρό των εταιρειών και των τραπεζών δε βρισκόταν κάποιοι σημαντικοί θεσμικοί παράγοντες που θα “έκαναν τη δουλειά τους”, εξυπηρετώντας τα εκάστοτε συμφέροντα.

Στα σπίτια, τα οποία συχνά σπάνε τις πόρτες – ως άλλοι κρατικοί διαρρήκτες – αστυνομικοί, εισαγγελείς και δικαστικοί κλητήρες, οργανωμένα πάνε για να εκτελέσουν το σχέδιο έξωσης χωρίς να τους ενδιαφέρει ο άνθρωπος και τα προβλήματά του. Με τρυπάνια ανοίγουν τις κλειδαριές, με βία λεκτική, ενίοτε και σωματική, απαιτούν από τον ιδιοκτήτη, ο οποίος πλέον έχει χάσει το σπίτι του, να φύγει άμεσα και να μαζέψει τα πράγματά του.

Είναι απορίας άξιο πως αυτοί οι άνθρωποι που εκτελούν αυτές τις διαταγές, συνεχίζουν να ζουν φυσιολογικά. Να πηγαίνουν σπίτι τους, να βλέπουν τα παιδιά τους και να συζητούν, όταν στην βάρδιά τους την ίδια μέρα πέταξαν από το σπίτι μία οικογένεια η οποία έμεινε στο δρόμο.

Επίσης, πολίτες με νεοφιλελεύθερες απόψεις, στεγνά τάσσονται εναντίον των ατόμων που δέχονται την έξωση. Υπάρχουν άνθρωποι που λένε: “Ας πλήρωνε τις δόσεις” ή “Πάνε και χρεώνονται μετά δεν έχουν να πληρώσουν”.  Όχι απλά δε τους απασχολεί, αλλά θεωρούν λογικό να επιτρέπεται κάποιος να μένει χωρίς σπίτι, επειδή δεν έχει λεφτά.

Κρατική συνενοχή και πλειστηριασμοί

Όλα αυτά συμβαίνουν επειδή οι νόμοι που θεσπίζονται δεν έχουν ως προτεραιότητά την προστασία της κατοικίας και την ασφάλεια του ανθρώπου, αλλά το κέρδος των εταιρειών.

Σε κάποιες περιπτώσεις, οι ίδιοι πολιτικοί κερδοφορούν. Γνωστό και πρόσφατο παράδειγμα ο βουλευτής, Ανδρέας Πάτσης, της Νέας Δημοκρατίας, ο οποίος εμπλέκεται σε σκάνδαλο με κόκκινα δάνεια με εταιρείες που έπαιρναν τα σπίτια του κόσμου.

Το κράτος δεν υπάρχει για να υπερασπίζεται όπως φαίνεται τα αγαθά, αλλά η δουλειά του είναι να υπερασπίζεται τα συμφέροντα. Δεν είμαστε ένα κράτος δικαίου, καθώς η επιφανής νομιμότητα – την οποία οι ισχυροί έπλασαν και δημιούργησαν στα μέτρα τους – είναι νόμιμη αλλά όχι ηθική.

Το δίκαιο και το ήθος δεν πάνε μαζί, καθώς ό,τι θεωρείται νόμιμο δεν είναι απαραίτητα δίκαιο και δεν είναι απαραίτητα ηθικό. Αυτός είναι ο τρόπος που συμπεριφέρεται το κράτος στους πολίτες.

Θα έπρεπε να βάλουν φρένο σε όλο αυτό. Να συναισθανθούν τους πολίτες. Θα έπρεπε όλοι να έχουν ένα σπίτι και να μην καθορίζεται αυτό από τα χρήματά τους. Πολλά θα έπρεπε σε μία ιδανική κοινωνία. Ωστόσο, στο σήμερα όσοι έχουν ένα σπίτι, έστω και χρεωμένο, είναι και η μόνη τους περιουσία. Όταν κάποιος δεν έχει λεφτά να πληρώσει, δε μπορείς να τον πετάς στο δρόμο. Είναι αρκετά απλό.

Κάθε άνθρωπος αξίζει να έχει ένα σπίτι. Και πρέπει να σκεφτούμε πολύ καλά και να επανακαθορίσουμε τις αξίες μας ως κοινωνία, ώστε να μη θεωρούμε πως για να έχεις κάποια αγαθά πρέπει και να τα αξίζεις, αρκεί να τα έχεις ανάγκη. Και να μη χρειάζεται να παλεύεις για την επιβίωση, ειδικά από τη στιγμή που άλλοι πλουτίζουν από την εξαθλίωση που προκαλούν.

Κάθε άνθρωπος αξίζει να έχει τα αναγκαία και απαραίτητα για μία ποιοτική και αξιοπρεπή ζωή.

Χρέος μας ως άνθρωποι είναι να αντιλαμβανόμαστε και να κινητοποιούμαστε στεκόμενοι αλληλέγγυοι σε αυτούς, που παραγκωνίζονται από το κράτος και τις τράπεζες. Γίνονται κινητοποιήσεις, αλλά η ευθύνη των πολιτών απέναντι σε κάθε αδικία πρέπει να κυριαρχήσει μπροστά στην αναξιοπρέπεια των καιρών που επιβάλλουν οι «υγιείς» επενδυτικές επιχειρήσεις τους.

Επιχειρήσεις κατά της ανθρώπινης ζωής και αξιοπρέπειας.