Ήταν Χειμώνας και είχα κλειστεί από νωρίς στο σπίτι. 

Κουλουριασμένη στο κρεβάτι, χουζούρευα αγκαλιά με το γάτο μου μέχρι να με πάρει ο ύπνος. Το τηλέφωνο άρχισε να χτυπάει κι εγώ, απρόθυμα, αποφάσισα να κοιτάξω να δω ποιος με καλεί.

Δεν πίστευα στα μάτια μου! Δύο χρόνια είχε να δώσει σημεία ζωής η Δ., κι εγώ είχα από καιρό χάσει κάθε ελπίδα ότι θα ξανακούσω νέα της.

«Χώρισα!» – ήταν η πρώτη φράση που άκουσα από την άλλη άκρη της γραμμής. «Πότε θα σε δω;». Κλείσαμε ραντεβού για την επόμενη μέρα, αλλά η ταραχή που ένιωθα μετά από το τηλεφώνημα αυτό, δεν με άφηνε να κοιμηθώ.

Δύο χρόνια είχαν περάσει. Γενέθλια, γιορτές, άσχημα και όμορφα γεγονότα της ζωής. Δύο χρόνια χωρίς τη Δ. στο πλάι μου για πρώτη φορά από όταν γίναμε φίλες, 17 χρόνια πριν. Ανέτρεξα στη μνήμη μου, αναζητώντας τη στιγμή που ξεκίνησαν όλα.  

Ήταν Καλοκαίρι του 2020 και είχαμε πάει διακοπές στην Αμοργό, κοριτσοπαρέα. Γέλια, ποτά και χορός μέχρι το πρωί. Συζητήσεις για τις σχέσεις και τον έρωτα. Τη φιλία, που, όπως λέγαμε, «είναι πάνω απ’ όλα». Το σπίτι που μια μέρα θα μέναμε όλες μαζί.

Εκείνο το βράδυ, ο Χ. πέρασε από μπροστά μας και μας χαμογέλασε. Έψαχνε την παρέα του αλλά το κινητό του είχε κλείσει. Πιάσαμε την κουβέντα. Η Δ. άλλαξε σταδιακά τη συμπεριφορά της. Αστεία, νάζια, κομπλιμέντα έδιναν και έπαιρναν. Όλη τη νύχτα που ακολούθησε μέχρι και το πρωινό, δεν έπαψε να μας μιλάει για εκείνον. «Είδατε πώς με κοιτούσε;», έλεγε ξανά και ξανά.  

Τα τελευταία μας βράδια στο νησί, η Δ. έφυγε απ’ την παρέα. Ναι, κανονίζαμε για εκείνες τις διακοπές μήνες ολόκληρους, αλλά ο έρωτας της είχε χτυπήσει την πόρτα και στο μυαλό της δεν υπήρχε τίποτα άλλο.

Ό,τι όνειρα είχαμε κάνει μεταξύ μας επί μία δεκαετία, είχαν χαθεί μέσα σε λίγες μόνο στιγμές. «Θα πάω να τον βρω στη Ιταλία», μας ανακοίνωσε το τελευταίο βράδυ.

Μέσα σε λίγους μήνες η φίλη μας είχε αλλάξει.

Άφησε τις σπουδές της, έπιασε δουλειά για να μαζέψει χρήματα και ξεκίνησε να μαθαίνει ιταλικά. Ο χρόνος που είχε για τη δική μας παρέα όλο και μειωνόταν. «Θα κάτσω μέσα το βράδυ για να μιλήσω με τον Χ. στο τηλέφωνο», μας έλεγε κάθε φορά που της προτείναμε κάποια έξοδο.

Λίγο καιρό μετά η Δ. έφυγε για Ιταλία. Μία κλήση κάναμε όλη κι όλη αφότου έφυγε, και σταδιακά χάσαμε τα ίχνη της. Μέσα από τα social τη βλέπαμε να αναρτά φωτογραφίες από τη νέα της ζωή. Εκείνη με τον Χ. αγκαλιά, ο Χ. και οι φίλοι του, τα τοπία που έκανε βόλτες μόνη όσο αυτός βρισκόταν στη δουλειά. 

Όσες φορές επεδίωξα να της στείλω, μου απαντούσε λακωνικά: «Όλα τέλεια». Ούτε τι κάνω με ρωτούσε πλέον. Η ζωή της ξεκινούσε και τελείωνε με τον Χ.

Δύο μόλις φορές ήρθε στην Ελλάδα μέσα σε αυτά τα χρόνια, και δεν επεδίωξε καν να μας δει. Είχαν έρθει μαζί στην Αθήνα και το μόνο της μέλημα ήταν να κάνουν διακοπές οι δυο τους. Όλα τα μαθαίναμε πλέον μόνο μέσα από τα stories της στο Instagram.

Πληγώθηκα, δεν θα το κρύψω. Το συζήτησα πολύ, ξανά και ξανά με όποιο άτομο συναντούσα. Προσπαθούσα να καταλάβω γιατί έχασα τόσο ξαφνικά τη φίλη μου. «Έτσι είναι ο έρωτας», μου έλεγαν συχνά. «Είναι, όμως, πραγματικά έτσι ο έρωτας;» αναρωτήθηκα. «Είναι – ή έστω θα έπρεπε να είναι – έτσι οι ερωτικές σχέσεις;»

Μία απάντηση χρειαζόμουν. «Δεν γίνεται», σκεφτόμουν. «Κάποιο όνομα θα έχει όλο αυτό που συμβαίνει στη φίλη μου». Μέχρι που βρήκα επιτέλους τον όρο που αναζητούσα, μέσα από ένα άρθρο που περιέγραφε γλαφυρά μία ιστορία που είχε τρομακτική ομοιότητα με τη δική μου.

Τοξική μονογαμία. Έτσι ονομάζεται αυτό που χτύπησε τη Δ.

Η μέρα που θα τη συναντούσα ξανά μετά από τόσο καιρό είχε ξημερώσει, κι εγώ, άυπνη και ταραγμένη, ανυπομονούσα να λάβω μία απάντηση: Γιατί έχασα τη φίλη μου από τη ζωή μου επί δύο χρόνια;

«Ζήλευε πολύ», μου είπε. «Όσο ασχολούμουν με άλλα άτομα μου έλεγε πως δεν τον αγαπάω αρκετά, πως δεν τον νοιάζομαι».

Δεν άντεχα τις εντάσεις και τους καυγάδες και ήθελα πολύ να ζήσω έναν έρωτα τόσο δυνατό και αληθινό, όπως αυτούς που βλέπουμε στις ταινίες, οπότε πήρα απόφαση να κάνω σταδιακά ό,τι μου ζητούσε. Κάθε φορά έδινα και κάτι ακόμη, με την ελπίδα να μπορέσουμε να είμαστε ευτυχισμένοι».

Σάστισα. «Αυτό μου ακούγεται πολύ θλιβερό», της είπα όσο πιο ευγενικά μπορούσα. «Πώς γίνεται κάποιος που υποτίθεται σε αγαπά να σε απομακρύνει από τους σημαντικούς ανθρώπους της ζωής σου;»

Η Δ. δεν είχε απαντήσεις. Είχε χωρίσει άσχημα και το τραύμα ήταν ακόμη νωπό. Ήταν μπερδεμένη. Σταδιακά μου ανοίχτηκε. Μου είπε πολλά. Δεν είμαι σίγουρη κατά πόσο συνειδητοποιούσε πραγματικά τι βαρύτητα είχαν όσα μου μοιραζόταν, παρόλα αυτά τα έλεγε τόσο αναλυτικά και δομημένα που τη θαύμασα.

Μου εξομολογήθηκε ότι ο Χ. έβλεπε ανταγωνιστικά οτιδήποτε η ίδια είχε στη ζωή της: Τις φίλες της, τους γονείς της, τα ενδιαφέροντά της, τους συναδέλφους της. Μου είπε πως δεν του άρεσε να τη βλέπει να έχει οποιαδήποτε σχέση με άλλο άντρα, καθώς, όπως ο ίδιος υποστήριζε, «δεν θα έπρεπε να έχει την ανάγκη να μιλάει με άλλους, αν ήταν πραγματικά ερωτευμένη».

Έπειτα μου ανέλυσε την άποψή του ότι δεν μπορεί να υπάρξει φιλία μεταξύ άντρα και γυναίκας. Γέλασα. «Δεν θυμάσαι που κοροϊδεύαμε από μικρές όποιον είχε τόσο ανυπόστατες και γελοίες πεποιθήσεις;» τη ρώτησα, αναζητώντας στο βλέμμα της την Δ. που εγώ ήξερα. Ήταν, όμως, τόσο μπερδεμένη που δεν ήξερε τι να μου πει.

Η Δ. είχε επιστρέψει στη ζωή μου τόσο ξαφνικά και απότομα όσο την είχα χάσει, κι εγώ έμενα να ψάχνω τρόπο να προχωρήσουμε μαζί μπροστά. Πώς ήξερα ότι η ιστορία δεν θα επαναλαμβανόταν την επόμενη φορά που θα συναντούσε τον έρωτα – ή έστω αυτό που εκείνη βίωνε ως έρωτα;

Δύο χρόνια μετά, η σχέση μας με τη Δ. είναι όλο και καλύτερη. 

Δουλεύουμε παρέα για να επουλώσουμε το τραύμα που μας προκάλεσε όλη αυτή η ιστορία και να καλύψουμε το χρόνο που χάσαμε.

Και επειδή σ’ αυτό τον κόσμο είναι πολλές σαν τη Δ. που έζησαν ή ζουν μία τέτοια σχέση – αλλά και πολλές σαν εμένα και τις φίλες μου, που βρεθήκαμε τόσο βίαια χωρίς τη φίλη μας, αποφάσισα να γράψω αυτό το άρθρο, με ένα στόχο: Να μας θυμίσω ότι οι πραγματικές σχέσεις αγάπης, μας στηρίζουν και μας ενθαρρύνουν να είμαστε καλά και να εξελισσόμαστε και μέσα στη σχέση και έξω από αυτή. 

Να μας θυμίσω ότι η ζήλια και η κτητικότητα δεν είναι συνώνυμο ούτε του έρωτα, ούτε της αγάπης. Ότι ο χρόνος παρέα με το/τη σύντροφό μας είναι εξίσου σημαντικός με το χρόνο που περνάμε μόνες μας και με το χρόνο που περνάμε με οικογένεια και φίλους.

Ότι η μονογαμία, η συγκατοίκηση, ο γάμος, τα παιδιά δεν είναι ο μόνος τρόπος να είναι μία σχέση υγιής και ευτυχισμένη. 

Ότι οι σχέσεις υπάρχουν στη ζωή μας για να μας δίνουν χαρά, δύναμη και αγάπη και όχι να μας θέτουν εμπόδια και να μας προκαλούν πόνο. Να μας θυμίσω ότι η ζωή μας δεν αρχίζει και τελειώνει με την ερωτική μας σχέση και πως δεν υπάρχουμε σ αυτό τον κόσμο μόνο για να καλύπτουμε τις ανάγκες του/της συντρόφου μας.

Αυτά και πολλά ακόμη θέλω να πω, με την ελπίδα, εσύ που με διαβάζεις, όταν βρεθείς σε αντίστοιχη κατάσταση να δεις από νωρίς τα προειδοποιητικά σημάδια και να φύγεις.

«Αυτό δεν είναι έρωτας», να πεις με σιγουριά. «Αυτό είναι τοξική μονογαμία».

Πριν από αρκετό καιρό, έτυχε να παρακολουθήσω την εκπομπή «Cash or Trash», με παρουσιάστρια τον… χείμαρρο, Δέσποινα Μοιραράκη.

Εκείνη τη μέρα, μία εκ των καλεσμένων της ήταν και η – εκτός των όλων όσων κάνει – και γνωστή Youtuber, Zoe Pre, στο «καλωσόρισμα» της οποίας ακολούθησε η εξής συζήτηση:

Zoe Pre: Με ενδιαφέρει πολύ η προσωπική μου ζωή αλλά… θέλω να έχω λόγους για να γκρινιάζω.

Δέσποινα Μοιραράκη: Σε ποιον να γκρινιάζεις;

Z.P.: Στο έτερον ήμισυ.

Δ.Μ.: Το έχεις; Και πότε το βλέπεις; Τη νύχτα μόνο;

Z.P.: Ναι.

Δ.Μ.: Άρα εκείνος θα πρέπει να γκρινιάζει σε εσένα και όχι εσύ σε εκείνον.

Z.P.: Εκείνη!

Όπως ήταν αναμενόμενο, η απάντησή της προκάλεσε έκπληξη στο πλατό, την ίδια στιγμή που εγώ – εννοείται – πως άρχισα να ψάχνω περισσότερα πράγματα για εκείνη.

Όχι, δεν το έκανα επειδή δεν την ξέρω, ούτε επειδή θεώρησα εκείνη κάτι το «διαφορετικό». Διαφορετικό – και σίγουρα αξιέπαινο – είναι το θάρρος που βρήκε να πει το προφανές, πόσο μάλλον στην τηλεόραση.

Οταν η Zoe Pre είχε παει στο #cashortrashGr #Τσιπρας #krima pic.twitter.com/mr2iVmPsaC

— FREEDY & BRUNA (@FREEDYBRUNA) April 26, 2023

Δεν θα μιλήσουμε για τη Ζωή. Αλλά είναι μία υπέροχη αφορμή. Και μακάρι να υπάρξουν κι άλλες τέτοιες αφορμές, που να μας γεννούν ερωτήματα, όπως: 

“Μήπως έχει έρθει η στιγμή να σταματήσουμε να υποθέτουμε όλα όσα μας έμαθαν τόσα χρόνια;” 

“Τη στιγμή που δεν ξέρεις τη σεξουαλική ταυτότητα κάποιου, πώς μπορείς να την υποθέτεις και μάλιστα με οριακά απόλυτη κατεύθυνση προς αυτή της ετεροφυλοφιλίας;” 

“Πώς πρέπει να διαχειριστούμε όλο αυτό το κομμάτι;” 

“Πώς μπορούμε να μάθουμε – πρώτα στους εαυτούς μας και ύστερα και στους άλλους – ότι ζούμε σε μια κοινωνία που θέλουμε συνεχώς να εξελίσσεται;” 

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή…

Είναι γεγονός πως όταν γνωρίζουμε καινούριους ανθρώπους, ακολουθούν οι κλασικές συζητήσεις, όπως με τι ασχολείται ο καθένας, τι σπουδάζει, που μένει, ενώ στη συνέχεια – αν η συζήτηση το επιτρέπει – ακολουθούν και οι πιο προσωπικές αναφορές.

Kι ακόμη και σήμερα, εν έτει 2023, προτού φτάσουμε να συνομιλούμε για τις προσωπικές επιλογές του καθενός, θεωρούμε δεδομένο πως, αν έχουμε απέναντι μας άντρα θα έχει σχέση με γυναίκα και το αντίστροφο.

Η αλήθεια είναι ότι η ετεροφυλοφιλία – εκτός του ότι είναι στατιστικά πιο διαδεδομένη σε σύγκριση με άλλους σεξουαλικούς προσανατολισμούς – θεωρείται παραδοσιακά ο κανόνας, αλλά και μία υπόθεση βαθιά ριζωμένη κοινωνικά.

Μια υπόθεση, η οποία επηρεάζει διάφορες πτυχές της ζωής μας, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών κανόνων, των νομικών πλαισίων και των πολιτιστικών προσδοκιών. Ως αποτέλεσμα, οι άνθρωποι συνήθως θεωρούν δεδομένο ότι κάποιος/α είναι straight, ξεχνώντας ότι το πως επιλέγει να προσδιορίζεται ο καθένας από εμάς είναι καθαρά προσωπικό του θέμα.

Μήπως, όμως, οι στερεοτυπικές αυτές τάσεις – σε έναν κόσμο όπου καθημερινά δίνει μάχες για την κατάρριψη των πατριαρχικών καταλοίπων – είναι άκρως προβληματικές;

Υπάρχουν πολλοί που θα σκεφτούν πόσο υπερβολική είναι αυτή η σκέψη – πόσο μάλλον η τόσο εκτενής ανάλυσή της. Δε τους αδικώ. Μέσα σε όλη αυτή την «αλλαγή» που αρχίζει (αρκετά αργά) να συμβαίνει και στη χώρα μας, υπάρχουν πολλά που έχουμε καταντήσει πολύ υπερβολικά, πηγαίνοντας πολλές φορές στο «άλλο άκρο». 

Αλλά νομίζω πως αυτό που είναι σημαντικό να σημειωθεί εδώ είναι ότι η «απομάκρυνση» από τέτοιου είδους υποθέσεις, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση την αμφισβήτηση της ύπαρξης και της σημασίας των σχέσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών. 

Σημαίνει την αμφισβήτηση κάθε επιβλαβούς στερεοτύπου ή προσδοκίας για τις προτιμήσεις κάποιου, που μπορεί να οδηγήσει σε λανθασμένες αντιλήψεις και να ενισχύσει αντίστοιχες προκαταλήψεις.

Αν το καλοσκεφτούμε, υπάρχουν πάρα πολλά άτομα γύρω μας που δεν προσδιορίζονται ως αυστηρά αρσενικά ή θηλυκά αλλά ως μη δυαδικά, genderqueer, genderfluid ή οποιασδήποτε άλλης ταυτότητας άτομα. 

Υποθέτοντας, όμως, αυθαίρετα ότι κάποιος/α είναι straight, δεν είναι σαν να απορρίπτουμε τη σχέση μεταξύ αυτών των ατόμων, που δεν ανήκουν στην «παραδοσιακή δυαδική κατανόηση του φύλου και της σεξουαλικότητας»; Ή σαν να ενισχύουμε την ετεροκανονικότητα, δηλαδή την πεποίθηση ότι η ετεροφυλοφιλία αποτελεί το «πρότυπο» όλων των ερωτικών σχέσεων; 

Και, εν τέλει, τι θα γινόταν αν αφήναμε λίγο πίσω μας την όποια υπόθεση σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό και τη σχέση κάποιου;

Ίσως, αυτή να ήταν η αφορμή να δημιουργήσουμε το πλαίσιο εκείνο, όπου τα άτομα θα νιώσουν ασφαλή να ανακαλύψουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό, να εκφράσουν ελεύθερα και με τους δικούς τους όρους την ταυτότητά τους και να αγκαλιάσουν τον πραγματικό τους εαυτό – χωρίς το φόβο της κρίσης, των διακρίσεων και των κοινωνικών προσδοκιών. 

Ίσως, το «δεδομένο» μας να ήταν πια η αναγνώριση, η κατανόηση και ο σεβασμός των διαφορετικών σεξουαλικών προσανατολισμών, αφού αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ποικιλομορφίας.

Ίσως, να προωθούσαμε, έτσι, την κατανόηση των θεμάτων και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, ενθαρρύνοντας παράλληλα συζητήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των φύλων. Ίσως, να ήμασταν το έναυσμα για τη δημιουργία μιας πιο δίκαιης κοινωνίας, που θα αφήνει χώρο σε κάθε σχέση να γιορτάζει την αγάπη.