Ο πληθωρισμός πρωταγωνιστεί στην καθημερινότητά μας, άμεσα και έμμεσα.

Κυρίαρχος είναι πλέον ο ρόλος του πληθωρισμού στις ζωές μας, αφού μονοπωλεί το ενδιαφέρον σε όλα τα κανάλια επίσημης και ανεπίσημης επικοινωνίας. Από τα δελτία ειδήσεων και τα λοιπά ΜΜΕ, τις ιδιωτικές συζητήσεις που διεξάγονται στα καφέ, μέχρι και τις απόψεις που εκφράζονται στο δημόσιο διάλογο, τα περισσότερα θέματα αρχίζουν και τελειώνουν με τον πληθωρισμό. 

Ένα μείζον κοινωνικοπολιτικό ζήτημα της χώρας, το οποίο συμπαρασύρει κάθετα τις τιμές στα τρόφιμα, τα είδη πρώτης ανάγκης, στα καύσιμα, αλλά και στις κατοικίες προς ενοικίαση. Παρά την καθοριστική του επιρροή σε όλους τους τομείς, για πολλούς, τα αίτια και η υπόσταση του εγχώριου πληθωρισμού, κατατάσσονται σε αχαρτογράφητα νερά.

Τι εστί πληθωρισμός, τελικά;

Ο πληθωρισμός είναι η συνεχής αύξηση του γενικού επιπέδου τιμών μιας οικονομίας σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η οποία προκαλεί πτώση στην αγοραστική δύναμη, καθώς κάθε μονάδα χρήματος (π.χ. €) ανταποκρίνεται στην αξία λιγότερων αγαθών και υπηρεσιών. Αναγκαία συνθήκη για την ύπαρξη του πληθωρισμού είναι η μεταβολή των τιμών. Δεν υφίσταται, δηλαδή, όταν οι τιμές παραμένουν σταθερές, ανεξαρτήτως αν είναι υψηλές ή όχι. Εκτός αυτού, ο πληθωρισμός επηρεάζει τις… τσέπες όλων μας, ειδικά όταν οι τιμές αυξάνονται ενώ οι μισθοί παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. 

Η ανάλυση του πληθωρισμού ξεκινά ήδη από τον 16ο αιώνα, όταν ο Γάλλος φιλόσοφος, Ζαν Μποντέν, επιχείρησε να εξηγήσει τις αυξήσεις των τιμών με βάση την αύξηση της προσφοράς σε χρυσό και ασήμι. Σύμφωνα με την κλασική θεωρία του πληθωρισμού, το χρήμα είναι το περιουσιακό στοιχείο που χρησιμοποιείται από τους ανθρώπους για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών σε τακτική βάση. Ο πληθωρισμός εμφανίζεται σε μια οικονομία όταν το συνολικό επίπεδο τιμών αυξάνεται και η ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών αυξάνεται επίσης.

Παράγοντες που ωθούν μια οικονομία σε κατάσταση πληθωρισμού αποτελούν η αύξηση του κόστους παραγωγής ή η αύξηση της ζήτησης σε προϊόντα και υπηρεσίες. Στην πρώτη περίπτωση, συναντάμε τον λεγόμενο «πληθωρισμό ώθησης κόστους», στον οποίο η ζήτηση για αγαθά παραμένει αμετάβλητη, ενώ η προσφορά αγαθών μειώνεται λόγω του υψηλότερου κόστους παραγωγής.

Ως αποτέλεσμα, το πρόσθετο κόστος παραγωγής «περνά» στους καταναλωτές με τη μορφή υψηλότερων τιμών για τα τελικά προϊόντα. Και αφού κατανοήσουμε τη σημασία του, είναι εξίσου ενδιαφέρον και σημαντικό να κατανοήσουμε πως εισήχθη, λοιπόν, στην Ελλάδα και ποιοι είναι εκείνοι που κατέφυγαν σε μεθόδους αισχροκέρδειας, εκμεταλλευόμενοι την καλπάζουσα ακρίβεια. 

Κεφάλαιο 1ο: Οι συνέπειες της πανδημίας

Ο κορωνοϊός και ο κοινωνικός αποκλεισμός που επέβαλε, μπορούμε να ομολογήσουμε πως επηρέασε καθοριστικά τον πληθωρισμό.

Οι περιορισμοί που τέθηκαν στις μετακινήσεις και στην παγκόσμια βιομηχανική δραστηριότητα είχαν ως αποτέλεσμα όχι μόνο την κατακόρυφη πτώση της ταξιδιωτικής κίνησης σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και τη μεγάλη μείωση της ζήτησης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου – και κατά συνέπεια την αύξηση των τιμών τους.

Ωστόσο, η σταδιακή ομαλοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας κατά το τρέχον έτος, έχει οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης, η οποία τροφοδοτεί την άνοδο των τιμών. Ο πληθωρισμός, δηλαδή, εντάθηκε εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης της ζήτησης σε αγαθά και υπηρεσίες που ακολούθησε μετά την άρση των περιοριστικών μέτρων για την αναχαίτιση της πανδημίας.

Κεφάλαιο 2ο: Οι πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και ο τραγικός πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσά τους αποτελεί ορόσημο για την παγκόσμια οικονομία, αλλά κυρίως για την Ευρώπη. Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας-Ουκρανίας είχε πολλές οικονομικές επιπτώσεις και συνέβαλε στην αύξηση του πληθωρισμού.

Μάλιστα, επηρέασε ιδιαίτερα τις αγορές ενέργειας και τροφίμων, συμπιέζοντας την προσφορά και ανεβάζοντας τις τιμές σε πρωτοφανή επίπεδα. Συν τοις άλλοις, αφού η ζώνη του ευρώ εξαρτάται από εισαγωγές ενέργειας, ήταν λογικό και επόμενο να κλονιστεί η οικονομία της. Εξάλλου, η Ρωσία ήταν βασικός προμηθευτής ενέργειας στην Ευρώπη πριν από τον πόλεμο, ενώ διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο – μαζί με την Ουκρανία – στις εισαγωγές τροφίμων και λιπασμάτων πριν από την εισβολή.

Κεφάλαιο 3ο: Πανευρωπαϊκό ζήτημα ο πληθωρισμός;

Είναι μια πραγματικότητα πως δεν υποφέρει μόνο η Ελλάδα από τη μάστιγα του πληθωρισμού.

Αντιθέτως, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες βίωσαν μέχρι το μεδούλι το συλλογικό αυτό πρόβλημα, αν και οφείλουμε να εξετάσουμε ποιες εξ αυτών το αντιμετώπισαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, όπως επίσης κατά πόσο η κυβερνητική διαχείριση στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν αποτελεσματική. Διότι, υπάρχουν πολλές πολιτικές που θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι εθνικές κυβερνήσεις για να μην υποστούν σε μεγάλο βαθμό οι πολίτες τις συνέπειες της αύξησης του πληθωρισμού.

Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ο πληθωρισμός;

Όπως αναφέρεται και σε έρευνα του eteron, οι κυβερνητικές αποφάσεις θα μπορούσαν να στηρίξουν προγράμματα διατήρησης θέσεων εργασίας και επιδοτήσεις προς τις επιχειρήσεις, ώστε να είναι σε θέση να αντέξουν αυτό το προσωρινό, αν και όχι βραχύβιο σοκ.

Επίσης, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν δημοσιονομικά μέτρα για να στηρίξουν τα νοικοκυριά, ιδίως τα πιο ευάλωτα, έναντι των επιπτώσεων των αυξημένων τιμών ενέργειας και τροφίμων στους πραγματικούς προϋπολογισμούς. Για να μειωθεί ο δημοσιονομικός αντίκτυπος αυτών των μέτρων, θα μπορούσαν να επιβληθούν φόροι στα έκτακτα κέρδη των εταιρειών καυσίμων. Επιπλέον, κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα μπορούσαν να βοηθήσουν, ιδίως σε χώρες με μεγαλύτερα δημοσιονομικά ελλείμματα, όπως η Ελλάδα, στη διατήρηση της συνολικής ζήτησης μέσω αυξημένων επενδύσεων.

Εντούτοις, ο υψηλός πληθωρισμός μπορεί να έχει αντίκτυπο και στην πραγματική αξία των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης. Τέλος, η στήριξη της ενεργειακής ανακαίνισης των οικιστικών κτιρίων, ιδίως αυτών όπου ζουν νοικοκυρια με χαμηλότερο εισόδημα, θα μπορούσε να συμβάλλει μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στη μείωση των επιπτώσεων του πληθωρισμού στους προϋπολογισμούς τους και, κατ’ επέκταση, και στη ζήτηση για αξιοποίηση.

Ανάληψη ευθυνών ή στρίβειν δια του αρραβώνος;

Έπειτα από τις πρωτοφανείς εκρήξεις και τις πυρκαγιές στη Νέα Αγχίαλο, ήρθε και η παραίτηση Μηταράκη. Σε συνέχεια των επίσημων ανακοινώσεων γύρω από το εν λόγω γεγονός, θέλησε κι εκείνος να τοποθετηθεί, με τη σειρά του, μέσα από μια ανάρτηση στα social media.

Παρέδωσα καθήκοντα Υπουργού Προστασίας του Πολίτη στον @joikonomou , στον οποίο εύχομαι ειλικρινά επιτυχία στο έργο του.

Αποτέλεσε για εμένα ιδιαίτερη τιμή, σε αυτή τη σύντομη θητεία να συνεργαστώ με το εξαίρετο δυναμικό της @hellenicpolice . Επιτέλεσαν εξαιρετικό έργο στη… pic.twitter.com/faU02T2yuJ

— Νότης Μηταράκης – Notis Mitarachi (@nmitarakis) July 31, 2023

Στο εξής, η σκυτάλη έχει περάσει στο Γιάννη Οικονόμου, ο οποίος, μέχρι πρότινος, είχε ρόλο αναπληρωτή υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Με τις φλέγουσες εξελίξεις να διαδέχονται η μία την άλλη με ραγδαίους ρυθμούς, έχουν ανοίξει πολλές συζητήσεις στο δημόσιο διάλογο αναφορικά με πιθανά σενάρια, ή καλύτερα, θεωρίες συνομωσίας για τους λόγους και τα αίτια πίσω από την παραίτηση του Ν. Μηταράκη.

1. Το ατόπημα με την κατάργηση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας θέσπισε σχεδόν από την αρχή της πρώτης τετραετίας της την Πανεπιστημιακή Αστυνομία, επικαλούμενη ότι θα συμβάλλει στη μείωση περιστατικών εγκληματικότητας και βίας μέσα στα campus. Ωστόσο, εκ του αποτελέσματος, έγινε αντιληπτό ότι το επιχείρημα αυτό δεν ευσταθεί, διότι αφενός, προκαλούνταν διαρκώς σκηνικά αστυνομικής βίας ανάμεσα σε φοιτητικές παρατάξεις και ομάδες της ΕΛΑΣ και αφετέρου, επί του πρακτέου δεν παρέχεται μεγαλύτερη ασφάλεια στους φοιτητές και στους εργαζόμενους των Πανεπιστημίων.

Όσοι κακοπροαίρετοι αναζητούν ένα επόμενο θύμα κλοπής, ξυλοδαρμού ή κακοποίησης, πάντα θα βρίσκουν ένα «αδύναμο» σημείο για να επιτεθούν. Επομένως, όταν ο Ν. Μηταράκης ανακοίνωσε επίσημα την κατάργηση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας, δεν υπήρξε κάποια έκπληξη, αφού συλλογικά έχουμε λίγο-πολύ αποδεχτεί ότι το συγκεκριμένο μέτρο δεν πέτυχε το σκοπό του.

Η μοναδική απορία που εκφράστηκε κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν πώς, τελικά, αποφάσισε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία ήταν εξαρχής υπέρ της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας, να προχωρήσει εν μία νυκτί στην κατάργησή της;

Κι όμως, κάτι τέτοιο δεν ίσχυε. Η διάψευση της επικείμενης κατάργησης από τον Πρωθυπουργό δεν άργησε να έρθει, διαψεύδοντας τα όσα ανακοίνωσε ο Ν. Μηταράκης.

2. Η συγκρότηση ομάδας έφιππων αστυνομικών στο κέντρο της Αθήνας

Εμπνευσμένος μάλλον από τα αντίστοιχα έθιμα στην Αγγλία, ο Ν. Μηταράκης είχε προαναγγείλει τη δημιουργία σώματος έφιππων αστυνομικών, οι οποίοι βάσει του σχεδίου, θα περιπολούσαν στο κέντρο της Αθήνας και γύρω από το Σύνταγμα. Μάλιστα, ανέφερε πως επρόκειτο για μία κίνηση τουριστικού ενδιαφέροντος που, συγχρόνως, θα αναβάθμιζε και την ασφάλεια στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Μέσα σε λίγες μόνο ώρες από την ανακοίνωση του μέτρου, προκλήθηκε θύελλα αντιδράσεων. Ειδικότερα, υποστρίχθηκε ότι η κυβέρνηση σκαρφίζεται διαρκώς επουσιώδη μέτρα, αντί να εστιάσει στα σοβαρότατα ζητήματα της οικονομίας, της εργασίας, της υγείας, της στεγαστικής πολιτικής κ.λπ. Εκτός αυτού, τέθηκε επί τάπητος και το ερωτηματικό για την κακομεταχείριση των αλόγων, στην περίπτωση που καλούνταν να οργώνουν το κέντρο της Αθήνας σε συνθήκες ακραίου καύσωνα.

Εντούτοις, αυτό το μέτρο διαψεύστηκε επίσης από την πλευρά του Μεγάρου Μαξίμου, με τον Κ. Μητσοτάκη να ισχυρίζεται ότι τα μέτρα που προανήγγειλε ο Ν. Μηταράκης, δεν έγιναν δεκτά από τον ίδιο.

@nmitarakis

Τι τον κοροϊδεύετε μωρέ τον άνθρωπο; Βλέπει μπροστά, ξέρετε που έχει φτάσει η βενζίνη με τον @kmitsotakis ;#ΕφιππηΑστυνομία pic.twitter.com/iqPTxe3ycb

— Δημήτρης Χατζούδης (@DHatzoudis) July 12, 2023

Οι χαλαρές διακοπές στην Πάτμο τη στιγμή της πτώσης του Canadair, των εκρήξεων και των ανεξέλεγκτων πυρκαγιών

Σαφώς και κάθε άνθρωπος δικαιούται στιγμές ηρεμίας και ξεγνοιασιάς κάποιες μέρες το χρόνο, αυτό είναι αναφαίρετο δικαίωμα του καθενός. Παρ’ όλα αυτά, όταν συνειδητά αναλαμβάνουμε το βάρος των ευθυνών ενός υπουργείου, τότε στις δραματικές περιστάσεις που έχουν ως αποτέλεσμα το θάνατο συμπολιτών μας ή/και την καταστροφή των περιουσιών, τότε καλούμαστε να βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή.

Σε όποιο σημείο του χάρτη κι αν βρίσκονται, δεν επιτρέπεται να μετατρέπεται η Νέα Αγχίαλος σε στιγμιότυπο εμπόλεμης ζώνης και ορισμένοι, δεν επιτρέπεται να αρνούνται να βγουν έστω και με link, ώστε να εκφράσουν τη στήριξή τους στον ελληνικό λαό. Τρεις τραγωδίες σημάδεψαν την κοινωνία τις τελευταίες μέρες: Η πτώση του Canadair στην Κάρυστο, η οποία είχε ως συνέπεια τον θάνατο δύο πιλότων, οι πυρκαγιές (κυρίως στη Ρόδο) και οι εκρήξεις στη Νέα Αγχίαλο.

Η μία τραγωδία διαδεχόταν την άλλη, με τον κρατικό μηχανισμό ανήμπορο να τις αντιμετωπίσει. Κι έτσι, ήρθε η παραίτηση του Ν. Μηταράκη, συνοδευόμενη από μία απολογητική στάση για τη λανθασμένη κρίση του.

Μόνο ο Ν. Μηταράκης είναι υπεύθυνος;

Το καίριο ερώτημα που αναδύεται και πάλι, αφορά στις ευθύνες. Σαφώς, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη επιβάλλεται να βρίσκεται σε κοινό μέτωπο με τους συμπολίτες του σε περιπτώσεις οδύνης και ολέθρου. Όμως, είναι απλώς ένας νεοδιόριστος Υπουργός, ο οποίος υπήρξε μόλις 31 ημέρες στη θέση αυτή. Αν μη τι άλλο, η παραίτησή του είναι κάτι παραπάνω από αυτονόητη, αλλά δεν είναι απαραίτητα η ρίζα του προβλήματος.

Στην κουλτούρα μας, έχουμε δημιουργήσει κάποιους αυθύπαρκτους, άγραφους κώδικες για ορισμένες «ένοχες» απολαύσεις όπως το αλκοόλ, το τσιγάρα και τα ξενύχτια.

Από τη στιγμή που έρχεται στο προσκήνιο ένας νόμος ενάντια σε αυτές, γνωρίζουμε ενδόμυχα πως σε λίγο καιρό δε θα ισχύει. Πριν λίγα χρόνια, εφαρμόστηκε ο αντικαπνιστικός νόμος και – όπως ήταν αναμενόμενο – προκλήθηκε έντονη αναστάτωση σε επιχειρηματίες και καπνιστές. Για τους καπνιστές, ο νόμος σηματοδοτούσε την απαγόρευση της αγαπημένης τους συνήθειας.

Από την άλλη, όμως, έδωσε ελπίδα στους «πολέμιους του καπνού», πως θα μπορούν να απολαύσουν πια τον καφέ τους, δίχως να ενοχλούνται από το αναγκαστικό παθητικό κάπνισμα στο οποίο υποβάλλονταν από τους γύρω τους. 

Πριν τεθεί σε ισχύ ο νόμος, τα καφέ και τα εστιατόρια ήταν γεμάτα με πυκνά σύννεφα καπνού και ο αέρας, ποτισμένος με νικοτίνη. Σήμερα, παρόλο που ο νόμος ισχύει εδώ και αρκετό καιρό, δεν εφαρμόζεται παντού, δημιουργώντας το εξής εύλογο ερώτημα: Τι είναι αυτό που μας κάνει τόσο δύσκολη την προσαρμογή;

Οι συνήθειες δεν αλλάζουν εύκολα στην Ελλάδα 

Για αρκετά χρόνια, οι λάτρεις του τσιγάρου είχαν συνηθίσει να καπνίζουν όπου και όποτε ήθελαν. Ένα αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μαζί με τον καφέ, το ποτό ή μετά το φαγητό, το οποίο, σε πολλές περιπτώσεις λειτουργεί και ως μέσο κοινωνικοποίησης. Ωστόσο, οι αλλαγές στην Ελλάδα, δε γίνονται εύκολα αποδεκτές.

Χρειάζεται να περάσει καιρός για να ενσωματωθούν στη φιλοσοφία μας, αν και σημαντικότερος είναι ο ρόλος της νοοτροπίας μας ως προς το μέγεθος του προβλήματος. Συνήθως, τα προσωπικά «θέλω» του καθενός, υπερτερούν των συλλογικών ορίων, με αποτέλεσμα να χρειάζεται εκπαίδευση για να αποκτήσουμε σεβασμό και ενσυναίσθηση ως προς τις ανάγκες του κοινωνικού συνόλου. 

Η θέσπιση του νόμου δεν ωφελεί, αν δεν μπορεί να γίνει κατανοητός ο λόγος που χρειάζεται να υπάρχουν περιορισμοί. Η αδιαφορία και η αντίσταση στο αντικαπνιστικό νομοσχέδιο ήταν αναπόφευκτη, καθώς έχουμε παράδοση στο να αγνοούμε τις ουσιαστικές αλλαγές που μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή όλων μας.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι ο αντικαπνιστικός νόμος δεν αφορά απλώς τον εθισμό στη νικοτίνη, αλλά την αλλαγή συνηθειών – βαθιά ριζωμένων στην Ελλάδα. 

Νοοτροπία και αδιαφορία

Η ελληνική νοοτροπία έχει την τάση να πηγαίνει κόντρα, όχι απαραίτητα σε κάποιον άδικο νόμο, αλλά στον νόμο που προσπαθεί να απαγορεύσει μία «ένοχη» απόλαυση. Τη νομοθεσία την επικαλούμαστε όπου και όπως μας βολεύει, ενώ παράλληλα διαμορφώνουμε τις συνθήκες ώστε να εξυπηρετεί αποκλειστικά εμάς, παρακάμπτοντας τα όποια νομικά εμπόδια. 

Το κάπνισμα, έτσι και αλλιώς, ακόμα και μέσα από διαφημίσεις παλαιότερα, «πλασάρονταν» εντέχνως μαζί με ιδέες περί ελευθερίας και ανεξαρτησίας. Αυτό έρχεται και εναρμονίζεται υπέροχα, θα λέγαμε, με το πώς σκεφτόμαστε ως λαός. Πόσο εύκολα διαστρεβλώνουμε την έννοια της αυτονομίας με μία τόσο επιβλαβή συνήθεια. 

Ακόμη κι αν γνωρίζουμε πως είναι για το καλό των συμπολιτών μας, δε μπορούμε να δεχτούμε εύκολα μια αλλαγή που δε χωράει στη νοοτροπία μας, οπότε την απορρίπτουμε.

Πρόστιμα και έλεγχος 

Όταν επιβλήθηκε ο αντικαπνιστικός νόμος, έγινε αντιληπτός από ορισμένους ως «παραβίαση της ελευθερίας τους», οδηγώντας σε αμυντική αντίδραση κατά του μέτρου. Σήμερα, ο νόμος, ενώ ισχύει, εφαρμόζεται σπάνια – αν και αρκετές επιχειρήσεις και καπνιστές έχουν συμμορφωθεί. Ο κίνδυνος του προστίμου εξακολουθεί να υφίσταται, με τακτικούς ελέγχους να πραγματοποιούνται κατά καιρούς, αλλά οι αθάνατες ελληνικές πατέντες πάντα νικούν.

Τα τασάκια σε πολλά μαγαζιά έχουν αντικατασταθεί από ένα πλαστικό ποτηράκι με νερό, ώστε ο χώρος να μην αφήνει παραπονεμένους τους καπνιστές πελάτες, αλλά και να μην παρανομεί εξόφθαλμα. Άλλωστε, ποιος μπορεί να μας βεβαιώσει πως, όπως και σε τόσες άλλες περιπτώσεις παραβάσεων, δε μεσολαβεί ανάμεσα στον ιδιοκτήτη και τον ελεγκτή κάποια δωροδοκία, ώστε να μην υπάρχουν κυρώσεις.

Αφού, πολλά ζητήματα στη χώρα μας λειτουργούν με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. 

Ο νόμος ισχύει, η συμμόρφωση όχι 

Δεν το έχουμε και πολύ σαν λαός με τις απαγορεύσεις και με το να μας λένε τι να κάνουμε. Ακόμα και αν αυτό είναι επιβλαβές – και συχνά ενοχλητικό – για τους γύρω μας. Ο αλληλοσεβασμός, άλλωστε, δεν καλλιεργείται περισσότερο από την έλλειψη συμμόρφωσης σε αυτονόητα ζητήματα. Στην πραγματικότητα, ο αντικαπνιστικός νόμος ήρθε – και για να μην είμαστε άδικοι – άλλαξε κάποια πράγματα, παρά τις αντιστάσεις. Ίσως όχι ριζικά ή όσο θα έπρεπε, όμως υπάρχει μία πρόοδος.

Τηρήθηκε για λίγο σε κάποια μαγαζιά, ενώ ακόμα ισχύει κανονικά σε κάποια άλλα όπου το: «Καπνίζοντες και μη καπνίζοντες» ισχύει κανονικά. Είναι θέμα δημόσιας υγείας, αλλά και ευγένειας. Οι συνθήκες ίσως ωριμάσουν και κάποιοι καπνιστές αρχίσουν να εκτιμούν τις θετικές πτυχές του αντικαπνιστικού νόμου. Τον καθαρό αέρα σε ένα κλειστό χώρο, αλλά και το να παρέχουν άνεση σε ανθρώπους που δε μοιράζονται αυτή τη συνήθεια.

Βρισκόμαστε στην προσαρμογή της αλλαγής.